Irrigatsiya tizimlari gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari 2 - Melioratsiya - Slaydlar

Irrigatsiya tizimlari gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari 2

Yuklangan vaqt:

30.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

335.0185546875 KB

Ko'chirib olish

Irrigatsiya tizimlari gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari Reja: 1. Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari 2. Beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari

Beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari Beton qorishmasini tayyorlash yotqizish joyiga tashish qoliplarni va armaturalarn i o’rnatish qorishmani uzatish va joylashtirishzichlashyotqizilgan betonni parvarishlas h Beton ishlari

Beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari Beton qorishmasini tayyorlash jarayonlari quyidagilardan iborat: materiallarni omborlardan tashish; ularni qadoqlash; beton-qorgichga yuklash; aralashtirish; tayyor mahsulotni transport vositasiga ag’darish. Yuqorida qayd qilingan jarayonlar orasida yetakchisi bu qorishmani aralashtirish bo’lib, uni turli xil tipdagi va konstruksiyadagi betonqorgichlarda amalga oshiriladi. Qo’llaniladigan uskunalarga bog’liq ravishda qorishmani tayyorlash jarayoni davriy (davriy harakatlanuvchi betonqorgichlardan foydalanilganda) yoki uzluksiz (uzluksiz ishlaydigan betonqorgichlar bilan) bo’lishi mumkin. Har ikkala holatda ham materiallar betonqorgichlarni oddiy aylantirish bilan yoki betonqorgichlarda o’rnatiladigan harakatlanuvchi parraklar bilan kuzgatib aralashtirilishi mumkin. Ikkinchi usul asosan quyuq–qattiq beton qorishmalarini tayyorlashda qo’llanilib, bunda yirik to’ldiruvchilarning o’lchamlari qat’iy chegaralangan bo’ladi, ya’ni shag’al yoki chaqiq toshlarning yirikligi 70 mm dan oshmasligi shart. Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari

Beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari Beton qorishmasini tashish jarayoni uchun transport vositasini tanlashda birinchi navbatda qurilayotgan ob’yektning quyidagi sharoitlari inobatga olinadi: beton ishlari hajmi va davomiyligi; qorishmani tashish masofasi; betonlashtiriladigan inshootning barcha o’lchamlari va beton tashish jarayonining texnik–iqtisodiy ko’rsatkichlari (transport vositalari ish unumdorliklari, harakatlanish tezligi, tashish ishlari solishtirma narxi va hokazolar). Shuningdek, tashish jarayonida beton qorishmasining bir jinslilik bo’yicha strukturasi va konsistensiyasi dastlabki holatida saqlanishi jiddiy ravishda talab qilinadi. Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari

Beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari Qolip – beton qorishmasi yotqiziladigan inshoot qismi yoki konstruksiyasi beton elementining geometrik shakli va o’lchamlarini ta’minlovchi vaqtinchalik yordamchi konstruksiyadir. Qolipda qorishma qotadi, betonga aylanadi va u talab qilinadigan mustahkamlikka erishgandan so’ng, yordamchi konstruksiya (qolip) yechiladi. Qo’llanilish maqsadiga mos ravishda qoliplarga bir qator talablar quyiladi:mmustahkamlik, qattiqlik, o’lchamlari aniqliligi; konstruktsiyasi oddiyligi; engil bo’lishi va tayyorlash uchun kam mehnat sarflanishi; tanasidan sement sutini o’tkazmasligi; qulay yig’ilishi va yechilishi. Armatura ishlari – bu bir qator texnologik jarayonlar majmui bo’lib, uning tarkibiga armatura po’latlarni keltirish va saqlash, armatura konstruksiyalarini tayyorlash, o’rnatiladigan joyga tashish, yig’ish (montaj qilish) va tayyorlangan blokni betonlashtirishga topshirish. Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari

Beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari Beton qorishmasini yotqizish ishlari tarkibiga quyidagi jarayonlar kiradi: • asosni yoki avvalgi yotqizilgan beton yuzasini (sirtini) tayyorlash; • qoliplar va armatura (metall) konstruksiyalarni o’rnatish; • qorishmani yotqizilish joyiga uzatish va uni qabul qilish; • yoyish (tekislash) va zichlash; • yangi yotqizilgan betonni parvarish qilish. Beton inshooti yoki konstruksiyasining yakuniy loyihaviy sifat ko’rsatkichlariga to’la erishish uchun yuqorida nomlari qayd qilingan jarayonlarning barchasi belgilangan texnologik talablar darajasida o’tkazilishga bevosita bog’liqdir. Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari

Beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari Umuman olganda betonning asosiy sifat ko’rsatkichlariga erishishni ta’minlovchi fizik hossasi uning zichligidir. Betonning yetarli darajada ushbu hossaga erishish uchun beton qorishmasini bloklarda belgilangan texnologik talablar darajasida zichlanishi lozim. Betonni zichlash usuli va vositasi, qorishmaning konsistentsiyasi, qurilish bloki shakli va uning armaturalanish darajasiga bog’liq ravishda tanlanadi. Umuman olganda, hozirgi paytda beton qorishmasi asosan mexanizatsiyalashgan usulda zichlanadi. Beton monolit (yaxlit) shaklda yotqizilganda uni zichlashning asosiy va keng tarqalgan usuli – titratishdir. Bu usulga qo’shimcha ravishda vakuumlash usuli ham qo’llanilishi mumkin. Shuningdek temir beton va yig’ma temir beton konstruksiyalarini tayyorlashda presslash usulida zichlash ham amalga oshiriladi. Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari

Beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari Yangi yotqizilgan beton kerakli darajadagi mustahkamlikka erishishi uchun, uni belgilangan texnologik tadbirlar bo’yicha to’g’ri parvarishlash talab qilinadi. Aks holda, beton ishlari tarkibiga kiruvchi barcha jarayonlar yuqori saviyada bajarilishidan qat’iy nazar, oqibatda past sifatli (xatto ba’zi hollarda umuman yaroqsiz) beton olinishi mumkin va bunday betonlar suv xo’jaligi inshootlari ekspluatatsiya talablariga hech qanday sharoitlarda ham javob bermaydilar. Beton yotqizilgandan keyingi dastabki kunlarda parvarishlash jarayoniga alohida e’tibor qaratilishi lozim. Yangi yotqizilgan betonning belgilangan namlik holatini ushlab turish kerak va uni silkinishdan, shikastlanishdan, zarbalardan, shuningdek keskin ravishda harorati o’zgarishi va tez qurishdan himoyalash zarur. Shuni qayd qilish kerakki, dastlabki kunlarda yo’l quyilgan kamchiliklar asoratlarini, keyingi kunlardagi parvarishlash jarayonlarida bartaraf qilishning amalda umuman imkoniyati yo’q. Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari

Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari Umuman olganda xalq xo’jaligi ob’yektlarining foydalanish sharoitlariga bog’liq ravishda, ularni qurish jarayonida turli xil guruhlarga mansub, ya’ni o’ta yengil, yengil, og’ir va o’ta og’ir betonlar qo’llanilib kelinmoqda va ularning asosiy ko’rsatkichi bo’lgan zichligi 450 kg/m3 dan 2800 kg/m3 gacha bo’lishi mumkin. Suv xo’jaligi ob’yektlari qurilishida holis beton sifatida yoki yig’ma temir-beton konstruksiyalarini tayyorlashda og’ir betonlar guruhiga kiruvchi, zichligi 2200 kg/m3 dan 2500 kg/m3 gacha bo’lgan – gidrotexnik betonlar keng qo’llaniladi. Davlat chegaralovchi hujjatlarida aniqlik kiritilishicha doimiy yoki davriy ravishda suv ta’sirida bo’lib, inshootning barqaror ish sharoitini ta’minlovchi beton – gidrotexnik beton deyiladi.

Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari Yuqorida aytilganlardan kelib chiqqan holda, shuni qayd qilish kerakki, boshqa turdagi betonlardan farqli o’larok gidrotexnik betonlarga bir qator o’ziga xos talablar qo’yiladi, ya’ni suvga chidamlilik, suv o’tkazmaslik, sovuqqa chidamlilik, tanasidan kam issiqlik chiqarish, tuzlar va kimyoviy moddalar ta’siriga chidamlilik, siqilishga, cho’zilishga va egilishga kerakli darajada chidamli bo’lishidir. Betonning suv ta’siriga chidamliligini oshirish uchun maxsus sementlar qo’llanishi mumkin yoki betonning yuza qismi gidroizolyatsiya qilinadi.

Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari Gidrotexnik betonga uning asosiy sifat ko’rsatkichlari bo’lgan mustahkamligi, tanasidan suv o’tkazmasligi va sovuqqa chidamlilik hossalariga nisbatan quyidagi markalar belgilangan: - siqilishga chidamliligi bo’yicha – M75, M100, M150, M200, M250, M350, M400, M500, M600, sonlar 1 sm2 beton namunasiga ta’sir qiluvchi kuch, kg; - sovuqqa chidamliligi bo’yicha – Mrz50, Mrz75, Mrz100, Mrz150, Mrz200, Mrz300, Mrz400, Mrz500, sonlar beton namunasini muzlatib–eritish sikllar sonini bildiradi va shunda beton namunasi o’zining 15% dan ortiq mustahkamligini yuqotmasligi kerak; - tanasidan suv o’tkazmasligi bo’yicha, V2, V4, V6, V8, V10, V12 sonlar 0,2; 0,4; 0,6; 0,8; 1,0; 1,2 MPa suvning gidravlik bosimiga to’g’ri keladi va ular ta’sirida beton namunasidan suv sizib chiqishi kuzatilmaydi.

Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari

Gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlari Ayniqsa yuqori markali sementlardan qorishmalar tayyorlanganda suv- sement reaksiyasi-gidrotatsiya jarayoni faol kechadi va tashqi muhit harorati +15 C dan yuqori bo’lganda beton tanasidagi ekzotermik issiqlik chiqishi meyoridan ortiq termik zo’riqishlarni yuzaga keltiradi va natijada beton konstruksiyalarida yoriqlar hosil bo’lishi mumkin.

Beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari Beton qorishmasi tarkibidagi suv miqdoriga bog’liq ravishda, uning qovushqoqlik (qo’zg’aluvchanligi) hossasi aniqlanadi va bu ko’rsatkich standart konus cho’kishi (sm.da) yoki qattiqligi (sek. da) bo’yicha belgilanadi. Agar konus cho’kishi (KCH) 0…3 sm oraligida bo’lsa, gidrotexnik beton quyuq (qattiq) hisoblanadi. KCH = 3…6 sm bo’lsa, beton yushmoq va KCH>6 sm bo’lsa oquvchan hisoblanadi. Quyuq betonlar qoliplarda yotqizilishi va zichlanishi ancha qiyinchiliklar tug’diradi, ammo ularni imkoni boricha yaxshi zichlansa, qorishma tarkibida sement miqdori kam bo’lganda ham, yuqori mustahkamlikka erishiladi. Aksariyat hollarda qurilish jarayonida yumshoq betonlar qo’llaniladi, chunki ular xatto zich armaturalangan sharoitlarda ham yaxshi joylashadi va titratgichlar yordamida zichlanadi.

Beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari Suv xo’jaligi qurilishining asosiy texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlari beton ishlari sifat va miqdoriy ko’rsatkichlariga bog’liq ravishda belgilanadi. Beton ishlari narxi bugungi kunda ancha yuqori bo’lib, birinchi navbatda u beton tayyorlash uchun qo’llaniladigan materiallarni to’g’ri tanlash, ulardan ratsional foydalanish masalalarini tashkil qilishga ko’p jihatdan bog’liqdir. Beton tayyorlashdagi asosiy element, bog’lovchi – sement hisoblanadi. Aynan ushbu bog’lovchi suv bilan reaksiyaga kirishib, qorishma hosil qilish va ma’lum muddatdan so’ng uni betonga aylantirish hususiyatiga ega. Gidrotexnik betonlarga qo’yiladigan talablarning bajarilishini ta’minlash nuqtai nazaridan olganda, suv xo’jaligi ob’yektlari qurilishi jarayonida asosan portland sement, gidrofob-portland, tezqotuvchan portland va putsulan portland sementlar qo’llaniladi.

Xulosa Betonning yuqorida aytilgan asosiy hossalari o’zaro bir-biriga bog’liq bo’lib, ular bo’yicha suv xo’jaligi ob’yektlari konstruksiyalarini loyihalash jarayonida, inshootning ishlash sharoiti, unga ta’sir qiladigan turli xil kuchlar va tabiiy-iqlim sharoitlarini inobatga olgan holda beton markalari belgilanadi. Texnologiya nuqtai nazardan qaraganda betonning e’tiborli hususiyatlaridan biri uning qo’zgaluvchanligi hisoblanadi va qorishmaning qulay yotqizilishini belgilaydi. Betonning ushbu hossasi asosan uning tarkibidagi suv-sement nisbatiga, qorishma tarkibiga aralashtiriladigan yumshatuvchi qo’shimchalarga va qo’llaniladigan sement faolligi bo’yicha ajralib chiqadigan issiqlik energiyasiga bog’liq bo’ladi.

Foydalanilgan adabiyotlar 1. “ Gidromeliorativ ishlarni tashkil etish” G‘.T. Davronov Toshkent 2016 2. I.Axmedov “Gidromelioratsiya ishlarini tashkil qilish va texnologiyasi” Toshkent 2008 3. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Irrigatsiya tizimlari gidrotexnik inshootlari qurilishida beton ishlarini tashkil qilish va bajarish xususiyatlari

Beton qorishmasini tashish ishlarini mexanizatsiyalash va bajarish texnologiyasi 2

Gidrotexnik beton tayyorlash uchun mashinalar va uskunalar tanlash xususiyatlari

Ekstremal (Issiq va sovuq) iqlim sharoitida beton ishlarini bajarish xususiyatlari

Gidrotexnik beton tayyorlash uchun mashinalar va uskunalar tanlash xususiyatlari 2