logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Materialshunoslik
  4. Qora metallar

Qora metallar

Yuklangan vaqt:

15.04.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2184.845703125 KB
Ko'chirib olish
QORA METALLAR Reja: 1. Qora metall haqida tushuncha 2. Metall turlari 3. Qora metallar tuzilishi turlari xususiyatlari 4. Qora va rangli metallar farqi 5. Metallar xossalari Qora metallar (qora metallar) — temir va uning asosidagi qotishmalar (poʻlatlar, ferroqotishmalar, choʻyan). Qora metallarga koʻpincha marganets (92 % metallurgiyada ishlatiladi) va baʼzan xrom [1] [2] [3] [4] (65 % metallurgiyada ishlatiladi) va vanadiy [3] [4] (90 % poʻlat va choʻyanni legirlash uchun ishlatiladi) kabi metallar kiradi. Bu metallar asosan choʻyan va poʻlat ishlab chiqarishda qoʻllaniladi. Qora metallar xalq xoʻjaligida ishlatiladigan metallarning umumiy hajmining 90 % dan ortigʻini tashkil qiladi, ularning asosiy qismini esa turli poʻlatlar tashkil etadi. Temir qotishmalariga turli xil xususiyatlarni beruvchi asosiy element ugleroddir. Choʻyanlar — temirning uglerodli qotishmalari boʻlib, uglerod miqdori 2,14 % dan ortiq (baʼzi choʻyanlarda 6 % gacha). Choʻyanlar oq, kulrang va egiluvchanlarga boʻlinadi. Poʻlatlar — temirning uglerodli qotishmalari, tarkibida 2,14 % dan kam uglerod boʻladi. Kam uglerodli (0,25 % dan kam), uglerodli (0,25-0,6 %), yuqori uglerodli (0,6 % dan ortiq). Uglerodga qoʻshimcha ravishda, choʻyan va poʻlatlarda boshqa komponentlar ham mavjud Legirlovchi: kerakli xususiyatlarga ega boʻlgan choʻyan va poʻlatlarni olish uchun — korroziyaga chidamlilik, elastiklik, bolgʻalanuvchanlik, issiqlikka chidamlilik; legirlovchi komponentlarga kremniy, alyuminiy, marganets, molibden, mis, nikel, xrom, vanadiy, volfram va boshqalar kiradi; zararli aralashmalar: oltingugurt, fosfor, mishyak, kislorod, azot . Metallga kerakli shakl va xususiyatlarni berish bosim bilan ishlov berish va soʻngra issiqlik bilan ishlov berish orqali erishiladi. Tabiatda uchraydigan tog‘ jinslaridan paydo bo‘lgan temir qazib olingandan og‘ir sanoat sohasida rudani qayta ishlash yo‘llari bilan qora metallar olinadi. Qora metall – Ruda konlariga temir, marganets, xrom, titan va vannadiy konlari kiradi. Eng yirik konlarning zapasi bir necha mlrd. T ga, ruda tarkibidagi metall miqdori esa bir necha o‘n prosentga yetadi. Temir rudasi konlari yirik konlar hisoblanib, turli sharoitlarda hosil bo‘ladi. Ular orasida kembriy davridan oldin paydo bo‘lgan temirli kvarsitlarning gematit va magnetitdan nborat metamorfogen konlari muhim ahamiyatga ega. Keyingi yillarda zonalar bo‘ylab suyuqlantirish metodi ko‘p qo‘llanilmoqda. Bu metod yod moddaning suyuq metallda yaxshiroq qattiq metallda yomonroq yeyilishga asoslangan. Zonalar bo‘ylab suyuqlantirish metodi asosida (elektron-nur lampalar bilan qizdirib) niobiy, tantal, volfram va boshqa M. Yot moddalardan tozalanadi. Metall toza holda kamdan-kam ishlatiladi. Ko‘pincha qotishma holida qo‘llaniladi. Masalan, cho‘yan, po‘lat, jez, bronza, konstantan, melxior, nixrom va boshqa Atmosfera sharoitida metall yemiriladi (korroziyaga uchraydi). Metall buyumlarni yemirilishdan saqlash alohida ahamiyatga ega

O'xshashlar

Rangdor va qora metallurgiya
Metallurgiya (Alyuminiy zavodi misolida) zavodlarining atrof-muhitga zararini o’rganish va unga qarshi chora-tadbirlar tashkil qilish
Qattiq jismlar
Tokarlik vint qirqish stanogining vazifasi, qo'llanilishi, tuzilishi, asosiy qismlari va ularning vazifasi
Mikroorganizmlardan preparat tayyorlash va bo’yash usullari