Қадимги Миср цивилизацияси маданияти - Madaniyatshunoslik - Slaydlar

Қадимги Миср цивилизацияси маданияти

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

781.09375 KB

Ko'chirib olish

Қадимги Миср цивилизацияси маданияти www.arxiv.uz

Г.В. Носовский, А.Т. Фоменко, ЕГИПЕТСКИЙ АЛЪБОМ. Ушбу китобда Қадимги миср осори атиқаларидан лавҳалар, тасвирий санъат ва меъморчиликдан намуналарли расмлар келтирилган www.arxiv.uz

Д. БРЕСТЕД, Б. ТУРАЕВ, ИСТОРИЯ ДРЕВНОГО ЕГИПТА, Ушбу китоб Мисрнинг бой қадимий тарихи ҳақида қимматли маълумотлар беради. Ундан ташқари фиръавнларнинг яшаган ҳаёти ва қилган ишлари ҳам жуда қизиқарли қилиб берилган www.arxiv.uz

Ҳайкалтарошлик Ҳайкалтарошлик санъати Мисрда қадимги подшолик давридаёқ юксак даражада бўлган. Кимматбаҳо диорит тошидан ясалган ва ҳозирги кунда Қоҳира музейида сақланаётган Хефреннинг бош ҳайкали дунёдаги энг нодир асарларидан биридир. www.arxiv.uz

Бу ҳайкал асарда фиръавннинг боши билан елкаси тасвирланганБу ҳайкал асарда фиръавннинг боши билан елкаси тасвирланган Унинг ясама сочи, орқасидаги ҳомийси худо лочин Хорюснинг қанотлари орасига яширинган. Портретда бирорта кераксиз эгри, ортиқча чизиқларни топиш қийин. У юксак даражада маҳорат билан ишланган. Бу дарҳақиқат, қудратли сиймо. Савлатли елкалар ҳақиқатан ҳам шоҳларга хос буюкликни сездириб туради. У ҳам шоҳ, ҳам худо ҳисобланган.У юксак даражада маҳорат билан ишланган. Бу дарҳақиқат, қудратли сиймо. Савлатли елкалар ҳақиқатан ҳам шоҳларга хос буюкликни сездириб туради. У ҳам шоҳ, ҳам худо ҳисобланган. www.arxiv.uz 01 0910 1C 29 09100B0F070E0B 2A 06 0910 08

Қадимги подшолик давридаги ҳайкалларнинг кўпчилиги шунга ўхшаш сифатга эга бўлган. Кейинги сулолалар даврида санъат кўпроқ ватанпарварлик йўналишида бўлгани билан у ҳоч қачон қадимги подшолик давридаги сингари таъсирчанлик даражасига кўтарилган эмас. Бу ажойиб ҳайкалларни инсон ўз кўзи билап кўриш шарафига эга бўлмаганлиги бизга ғалати туюлади. Шубҳасиз бунинг сабаби бор. Жаҳон музейларига қўйилган бу ноёб асарларнинг кўпчилиги, яъни ҳайкал «Ка» дастлаб мастабаларнинг ер ости хоналарига яширинган www.arxiv.uz

Одатда мисрликлар ўлган кишининг руҳи, яъни Ка озиқ-овқатлар, совғалар олишига, ҳатто хушбўй нарсалар — Фимиаманинг ҳидларини сезиши мумкинлигига ишонганлар. Шунинг учун ҳам фиръавннинг жасади қўйилган хонада унинг сиймосини тасвирловчи ҳайкал ўрнатилган. Фимиаманинг ҳидларини сезиши мумкинлигига ишонганлар. Шунинг учун ҳам фиръавннинг жасади қўйилган хонада унинг сиймосини тасвирловчи ҳайкал ўрнатилган. Ҳайкалнинг ичида эса унинг руҳи Ка яшаган. Ҳайкалнинг қарама-қарши томонидаги деворда тешик бўлиб, руҳ ана шу тешикдан озиқ-овқатлар олиб турган. www.arxiv.uz 23 10 11 0A19 02040508 09

Амон коҳинлари Амон коҳинлари қаршилигини енгиш ва янги худога бўлган ишончни мустаҳкамлаш мақсадида Аменофис IV сарой аҳиллари билан Фивани тарк этиб, ўзининг янги пойтахтини Эль Амарнада, яъни Фива билан Мемфис орасидаги кимсасиз ерда барпо этди. қаршилигини енгиш ва янги худога бўлган ишончни мустаҳкамлаш мақсадида Аменофис IV сарой аҳиллари билан Фивани тарк этиб, ўзининг янги пойтахтини Эль Амарнада, яъни Фива билан Мемфис орасидаги кимсасиз ерда барпо этди. www.arxiv.uz

Ўз номини ўзгартириб («Қуёш гардишига» маъқул бўлган) Ахенатон номини қабул қилди. Шунга мос равишда Анхеснамон ва Тутанхамонлар ҳам Анхеснатон ва Тутанхатон номларига эга бўлдилар.Тахминан 1370 йилда (эрамиздан аввал) у бутунлай янги шаҳар тиклади. Ўзига ажоииб сарой, Атон худосига атаб эса ибодатхона қурдирди. Тахминан 1370 йилда (эрамиздан аввал) у бутунлай янги шаҳар тиклади. Ўзига ажоииб сарой, Атон худосига атаб эса ибодатхона қурдирди. www.arxiv.uz

 1893 йил Франция археологи Лорет Аменофис II мақбарасини топган ва унинг атрофида яна 13 та бошқа жасадлар бўлганлигини аниқлаган.ТУТАНХАМОН ХАЗИНАСИ www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Энг фантастик кашфиёт малакали мисршунос олим Картер ва унинг бой ҳомийси Лорд Карнавонл ар томонидан 1922 йилда содир бўлган. 1903 йилдан бошлаб кейинги бир неча йиллар давомида америкали к сайёҳ Теодор Девис Шоҳлар водийсида қўл тегмаган бирорта мақбара топиш умидида тинмасдан қидирув ишлари олиб борган, лекин натижа бўлмаган. www.arxiv.uz

Аммо Картер ҳеч бўлмаса яна бир-икки ой ишларни давом эттиришни ундан ўтиниб сўрайди. Чунки Картер нима учундир бир кичкинагина учбурчак шаклидаги тешикка эътибор берган эди. Туристларнинг Рамзес VI мақбарасига ўтадиган йўлини тўсмаслик мақсадида бу ерда ҳеч ким қазиш ишларини олиб бормаган эди. Шунинг учун ҳам Картер: «Мана шу бўшлиқ текширилмас экан, барча чоралар кўрилди деб бўлмайди», деган хулосага келади. Карнавон рози бўлади. Картер эса яна Мисрга қайтади ва ўша учбурчак бўшлиқни тозалашга киришади. www.arxiv.uz

Бир неча кундан кейин у ҳаяжон билан қояни ичкарисига кириб кетган зинани кўриб қолади. Зина бўйлаб пастга тушади. Унинг кўз олдида мутлақо шикастланмаган девор пайдо бўлади. Картер девор олдида бир дақиқа сукут сақлайди. Картер девор олдида бир дақиқа сукут сақлайди. Деворда эса Тутанхамондан далолат берувчи шоҳ муҳри бор эди. Картер шу заҳотиёқ хўжайинига қўнғироқ қилади. Карнавон зудлик билан Мисрга етиб келади. Улар деворни бузиб кирадилар. Бу ерда қурилиш чиқиндилари билан тўлдирилган тор йўлак, унда яна бир шоҳ муҳри билан белгиланган девор бор эди.. www.arxiv.uz 2B07 07 4807 01 09 0207 0A19 03 0A19 03 0F 27 09 0A 0F 41 39 0A 020915050D04151007 28 27 220B 1C26 11 11 27 22 1B 06

www.arxiv.uz

Ҳал қилувчи дамлар бошланди. Карнавон ва бир нечта кишилар коридорда сабрсизлик билап кутиб турадилар, бу вақтда Картер деворнинг юқорисида кичик тешик очади. Кўрадики девор орқаси бўшлиқ. У электр чироғини ўша томонга йўналтиради. Картер бир неча дақиқа қотиб қолади. «Сиз бирон нарса кўряпсизми?», деб сўрайди Карнавон. «Ҳа, — деб жавоб беради Картер. — Ажойиб нарсалар, худди эртаклардагидек». www.arxiv.uz 23 06 03 09 1A 0A

Картер топган хона аслида хазина билан тўлдирилган даҳлиз эди. Унда иккита эшик бўлиб, бири омборхона, иккинчиси гўрхона билан боғланган. Бу ердаги мўъжизалардан бири шоҳнинг тилла пластинка билан копланган тахтидир. Дарҳақиқат у ажойиб таассурот туғдиради. Тилла пластинка тахтга суянчиқ сифатида ишланган бўлиб, унда шоҳ ва малика кўринишича, боғда тасвирланган.Бу ердаги мўъжизалардан бири шоҳнинг тилла пластинка билан копланган тахтидир. Дарҳақиқат у ажойиб таассурот туғдиради. Тилла пластинка тахтга суянчиқ сифатида ишланган бўлиб, унда шоҳ ва малика кўринишича, боғда тасвирланган. www.arxiv.uz

МИСР ЭЛЛИНИЗМИ Эрамиздан аввалги 332 йилда македониялик Александр армияси Мисрга кириб келди. Эрон ҳукмдорлигидан азоб чеккан мисрликлар Александр қўшинларига ҳеч қандай қаршилик кўрсатмадилар. Аксинча, Миср коҳинлари Александрни қўллаб-қувватладилар ва уни Амоннинг меҳрибон фарзанди Рэ деб эълон қилдилар. Александр Мисрнинг Нил дельтасида янги шаҳар барпо этди. Унинг номи Александрия деб аталган бу шаҳар мунтазам режага эга бўлган. IV асрнинг охирида Александрия юнон-шарқ дунёсининг энг йирик савдо ва маданият марказларидан бирига айланган. www.arxiv.uz

Катта қурилиш Мисрда Александр вафотидан сўнг унинг ворислари македонияликлар сулолаларининг шоҳлари — Птолемейлар вақтида олиб борилди.Истило этилган ерларда ўз ҳокимиятипи мустаҳкамлаш мақсадида Птолемейлар (эрамиздан аввалги 332—30 йиллар) Миср худоларини ҳурматлаганлар ва улар шарафи учун ибодатхоналар қурдирганлар. Ибодатхоналарнинг архитектурасида эса қадимги санъат анъаналарини қайта тиклаганлар.www.arxiv.uz 27 36 04 0D 0F 2A 03 4A 1509 0D 3A 170712 1504 04 1104 4A 0B101C 0F 08

www.arxiv.uz

Миср эллинизми даври архитектурасининг энг ёрқин намунаси — бу Эдфудаги Гора ибодатхонасидир. Унинг барча хоналари — пилон, очиқ ҳовли, кирши ва гипостиль заллари, муқаддас ва сиғиниш хоналари худди янги подшолик ибодатхоналаридаги каби симметрик равишда бир ўққа жойлашган. www.arxiv.uz 1B 130B0D 01 0E072409 1C 0F070D

Натижада очиқ ҳовли деворлари билан ибодатхона деворлари орасида бемалол ҳаракат қилиш мумкин бўлган йўлак вужудга келган. Бошқача қилиб айтганда, Гора ибодатхонаси гўё атрофи девор билан ўралган очиқ ҳовли ичида шакллангандек туюлади. Шубҳасиз, бундай эркин ва аниқ композицион ечим Миср эллинизмининг ўзига хос хусусиятларидан биридир. www.arxiv.uz 49 0A19 07 09100B 150B10 03 06 0B17 07 0B 26100B 07 08 03 06 1B 2622 1C 030710

Хулоса қилиб айтганда, Миср меъморчилигида Карнак қандай роль ўйнаган бўлса, Фили ороли меъморчилиги ҳам Рим — Миср эллинизми даврида худди шундай роль ўйнаган. Деярлик ҳар бир ҳукмдор бу оролда нимадир қурган ва эрамиз бошларида улар архитектура музейларига айланган. Асосий Исида ибодатхонаси комплексидан ташқари, император Август қурдирган кичик бутхона ва бир қатор бошқа ибодатхоналар ҳам киши диққатини ўзига тортади www.arxiv.uz

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ! www.arxiv.uz 01 0C

O'xshashlar

Қадимги Миср цивилизацияси

Кийиниш маданияти ёшлар нигохида

Анъанавий маданият

Diniy va texnogen madaniyat

Амир Темур ва темурийлар даври маданияти 2