To’yinmagan aldegid va ketonlar - Kimyo - Slaydlar

To’yinmagan aldegid va ketonlar

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

331.6181640625 KB

Ko'chirib olish

To’yinmagan aldegid va ketonlar

To’yinmagan aldegid va ketonlar Reja: 1. To’yinmagan aldegid va ketonlarga suv, vodorod sianid va magniy organik birikmalarning birikishi 2. Umumiy sintez usullari. Glitserinni degidratlash bilan akrolein sintez qilish 3. To’yinmagan karbonil birikmalarning elektron tuzilishi va uning reaksiyaga kirishish qobilyatiga ta’siri

Bularning tuzilishida karbonil gurxi bilan birgalikda qo’shbog’ ham bo’ladi. To’yinmagan aldegidlarning olinish usullari va xossalarini akrolein va kroton aldegidi misolida ko’rib chiqamiz. Akrolein (propenal)ni sanoatda bir necha usullar bilan olinadi. 1. Sirka va chumoli aldegidlaridan aldol va kroton kondensatlanish yordamida olish mumkin:CH 2O + HCH 2CHO CH 2OH – CH 2 – CHO CH 2 = CH – CHO + H 2O CH 2O + HCH 2CHO CH 2OH – CH 2 – CHO CH 2 = CH – CHO + H 2O

2. Propilenni kattalitik oksidlab olish mumkin: 3. Glitserinni degidratlab akrolein olish mumkin. Bu reaksiyani biz uch atomli spirtlar mavzusida ko’rib chiqqan edik. Akrolein – 52,5 0 C da qaynaydigan, o’tkir xidli suyuqlik, zaharli. Akrolein aldegidlar va etilen uglevodorodlarining xossalarini takrorlaydi. U tutash bog’ hosil qilib tuzilgan, ya’niCH 2 = CH – C О H +  - CH 2 = CH – C О H О H +  -

Shuning uchun birikish reaksiyalari Markovnikov qoidasiga teskari boradi: Reaksiyaning mexanizmini quyidagicha taschavvur etish mumkin: Hosil bo’lgan oraliq modda beqaror bo’lganligi sababli (Eltekov qoidasi) tezda qayta guruhlanishga uchraydi:CH 2Br – CH = CH – OH CH 2Br 2 – CH 2 - CHO CH 2Br – CH = CH – OH CH 2Br 2 – CH 2 - CHO C H 2 C H C H O - H - B r C H 2B r - C H C H - O H C H 2 C H C H O + H B r C H 2B r C H 2 - C H O

Akrolein sianid kislotani karbonil guruhi bo’yicha biriktirib oladi: Natriy bisulfit akrolinga faqat karbonil guruhigagina birikmay, balki qo’shbog’ning hisobiga ham birikadi.CH 2 = CH – CHO + HCN CH 2 = CH – CH - CN OH CH 2 = CH – CHO + HCN CH 2 = CH – CH - CN OH CH 2 = CH – CHO + 2NaHSO 3 CH 2 – CH 2 – CH – SO 3Na SO 3Na OH CH 2 = CH – CHO + 2NaHSO 3 CH 2 – CH 2 – CH – SO 3Na SO 3Na OH

Akrolein oson polimerlanadi. U maxsus hususiyatli polimerlar, organik shisha va boshqalarni olishda ishlatiladi. Kroton aldegid CH 3 –CH=CH–CHO (2-butenal) – 105 0 C da qaynaydigan, o’tkir hidli suyuqlik. Sirka aldegididan olinadi. Moy aldegid, butanol, moy kislota, malein angidridlari olishda ishlatiladi. Metilvinilketon – (2-butenon) sanoatda vinil-atsetilenga suv biriktirib olinadi: CH 3 – C – CH = CH 2 O CH 3 – C – CH = CH 2 O CH 2 = CH – C  CH CH 2 = CH – CO – CH 3 HOH Hg +2 CH 2 = CH – C  CH CH 2 = CH – CO – CH 3 HOH Hg +2

Uni atseton va chumoli aldegididan ham olish mumkin: Metilvinilketon 91 0 C da qaynaydigan suyuqlik. U akroleindan farq qilib, HCN ni qo’shbog’ hisobiga biriktirib oladi: Metilvinilketon oson polimerlanadi. U plastmassalar ishlab chiqarishda ishlatiladi.CH 2 = O + HCH 2 – CO – CH 3 CH 2OH – CH 2 – CO – CH 3 CH 2 = CH – CO – CH 3 + H 2O t CH 2 = O + HCH 2 – CO – CH 3 CH 2OH – CH 2 – CO – CH 3 CH 2 = CH – CO – CH 3 + H 2O t CH 2 = CH – CO – CH 3 + HCN NC – CH 2 – CH 2 – CO – CH 3 CH 2 = CH – CO – CH 3 + HCN NC – CH 2 – CH 2 – CO – CH 3

Aromatik aldegid va ketonlar Aromatik aldegid va ketonlarning tuzilishida aromatik halqada karbonil C=O guruhi mavjud bo’ladi. Karbonil guruhi aromatik halqa bilan bevosita yoki yon zanjirda bo’lishi mumkin. Agar, aromatik aldegidlarda karbonil guruhi aromatik halqa bilan bevosita bog’langan bo’lsa, bunday aldegidlarning nomi tegishli aromatik kislotalarning nomidan keltirib chiqariladi. C O H C H 2 - C O H C H 2 - C C H 3 O H C O H Benzoy aldegid H 3 C P- topuil aldegid Fenil sirka aldegid O-tolil sirka aldegid

Aromatik aldegidlar. Aromatik aldegidlarni yog’ qator aldegidlarini olish usullaridan foydalanib hosil qilish mumkin. Shuning bilan bir qatorda aromatik aldegidlar olishning ayrim yog’ qator aldegidlarini olishdan farq qiladigan usullari ham mavjud. Shular bilan qisqacha tanishib chiqamiz. 1. Uglevodorodlarning oksidlanishi. Benzolning gomologlari, masalan, toluol havo kislorodi bilan katalizatorlar ishtirokida oksidlanganda benzaldegidni hosil qiladi:

2. Aromatik halqaga aldegid guruhini kiritish. Aromatik uglevodorodlarga uglerod-(II)-oksid bilan vodorod xlorid aralashmasi katalizator ishtirokida ta’sir etilganda aromatik aldegidlar hosil bo’ladi: Bu reaksiyada oraliq mahsulot sifatida formil xlorid hosil bo’ladi: Benzol bu jarayonga qiyin kirishadi. Uning gomologlari esa oson kirishadilar va 50-60 % li unum bilan aromatik aldegidlarni hosil qiladilar.СН 3 CO + HCl AlCl 3 CH 3 C О H СН 3 CO + HCl AlCl 3 CH 3 C О H О H CO + HCl H – C AlCl 3 О Cl СН 3 СН + Cl – C – H O CH 3 C О H + HCl CO + HCl H – C AlCl 3 О Cl О Cl СН 3 СН + Cl – C – H O CH 3 C О H + HCl СН 3 СН + Cl – C – H O CH 3 C О H О H + HCl

3. Aromatik kislotalarning galoid angidridlarini palladiy yoki nikel katalizatorlari ishtirokida qaytarilganda ham aromatik aldegidlar hosil bo’ladilar: Bulardan tashqari, aromatik aldegidlarni yon zanjirida ikkita galogen atomi saqlagan aromatik uglevodorodlarning geminal galogenli hosilalaridan, aromatik spirtlardan, aromatik va chumoli kislotaning aralash kalsiyli tuzidan va boshqalardan olish mumkin.C 6 H 5 COCl C 6 H 5 C [H] О H + HCl C 6 H 5 COCl C 6 H 5 C [H] О H О H + HCl

Fizikaviy xossalari . Aromatik aldegidlarning aksariyati achchiq danak xidiga ega bo’lgan, suvda erimaydigan suyuqliklardir. Kimyoviy xususiyatlari . Aromatik aldegidlar yog’ qator aldegidlari uchun xos bo’lgan jarayonlarning ko’pchiligiga kirisha oladilar. Ular kumush oksidi, vodorod, gidrazin, gidroksilamin, natriy bisulfit, sianid kislota va boshqalar bilan yog’ qator aldegidlari kabi reaksiyalarga kirisha oladilar. SHuning bilan birga, ular uchun yog’ qator aldegidlaridan farq qiladigan hususiyatlar ham mavjuddir. Quyida biz aromatik aldegidlarni yog’ qator aldegidlaridan farq qiladigan xossalari ustida to’xtalib o’tamiz.

1. Oksidlanishi. Aromatik aldegidlar saqlanganda havo kislorodi bilan juda oson oksidlanib tegishli kislotalarni hosil qiladilar. Oksidlanish katalizatorlar ishtirokida tezlashadi. Jarayon radikal zanjirli mexanizm orqali sodir bo’lib, oraliq modda sifatida gidroperoksidlar hosil bo’ladi. Oraliq modda sifatida hosil bo’ladigan gidroperoksidlarni oson aniqlash mumkin. Reaksiya quyidagi bosqichlar orqali boradi.ArCHO + h  ArCHO * ArCHO * + ArCHO ArCO * + Ar – C *H – OH Ar – CO* + O 2 ArCO – OO * ArCO 3 + ArCHO Ar – CO – OOH + Ar – CO * ArCO – OH + ArCHO Ar - COOH ArCHO + h  ArCHO * ArCHO + h  ArCHO * ArCHO * + ArCHO ArCO * + Ar – C *H – OH ArCHO * + ArCHO ArCO * + Ar – C *H – OH Ar – CO* + O 2 ArCO – OO * Ar – CO* + O 2 ArCO – OO * ArCO 3 + ArCHO Ar – CO – OOH + Ar – CO * ArCO 3 + ArCHO Ar – CO – OOH + Ar – CO * ArCO – OH + ArCHO Ar - COOH ArCO – OH + ArCHO Ar - COOH

Oksidlanish juda oz miqdordagi ingibitorlar ta’sirida to’xtaydi. Benzaldegidga 0,001% gidroxinon qo’shilsa u oksidlanmaydi. Bu reaksiyani radikal zanjirli mexanizm bilan borishini isbotlaydi. 2. Ammiakning birikishi. Yog’ qator aldegidlaridan faqli ammiak bilan 3:2 nisbatda birikadi. Benzoy aldegidi ammiak bilan gidrobenzamid hosil qiladi. Gidrobenzamid qizdirilganda amaringa aylanadi: 3. Aromatik aldegidlar yog’ qator aldegidlariga qaraganda qiyin polimerlanadilar.С 6H 5 – CHO + H 2NH С 6H 5 – CHO + H 2NH + С 6H 5 – CHO -2H 2O С 6H 5 – CH = N С 6H 5 – CH = N CH – С 6H 5 С 6H 5 – C – N С 6H 5 – C – N CH – С 6H 5 С 6H 5 – CHO + H 2NH С 6H 5 – CHO + H 2NH + С 6H 5 – CHO -2H 2O С 6H 5 – CH = N С 6H 5 – CH = N CH – С 6H 5 С 6H 5 – C – N С 6H 5 – C – N CH – С 6H 5 С 6H 5 – C – N С 6H 5 – C – N CH – С 6H 5

4. Aromatik aldegidlar o’yuvchi kaliyning spirtdagi yoki suvdagi eritmasi ishtirokida aromatik spirt va aromatik kislotaning tuzini hosil qiladilar (Kanitssaro reaksiyasi): Ko’pchilik yog’ qator aldegidlari bu sharoitda polimerlanib ketadilar. Agar, karbonil guruhiga nisbatan  -holatda vodorod bo’lmasa, bu reaksiya juda oson boradi. Bu reaksiyaning mexanizmini quyidagicha tasavvur etish mumkin. Suvli muhitda aldegidga gidroksil ioni ta’sir etadi va hosil bo’lgan anion gidrid ionini ikkinchi aldegid molekulasiga uzatadi:C 6H 5 – CHO + KOH + C 6H 5 – CHO C 6H 5CH 2OH + C 6H 5COOK C 6H 5 – CHO + KOH + C 6H 5 – CHO C 6H 5CH 2OH + C 6H 5COOK 2(CH 3)3C – CHO + NaOH (CH 3)3C – CH 2OH + (CH 3)3C - COONa 2(CH 3)3C – CHO + NaOH (CH 3)3C – CH 2OH + (CH 3)3C - COONa R – C – H + OH – R – C – H O O – OH R – C – H O – OH + OH – -H 2O R – C – H O – O – R – C = O H + R – C + O O – R – C – H O – H R – C – H + C = O O – OH H R R – C + H – C – O – O OH H R R – C – H + OH – R – C – H O O – OH R – C – H + OH – R – C – H O O – OH R – C – H O – OH + OH – -H 2O R – C – H O – O – R – C = O H + R – C + O O – R – C – H O – H R – C – H O – OH + OH – -H 2O R – C – H O – O – R – C = O H + R – C + O O – R – C – H O – H R – C – H O – OH + OH – -H 2O R – C – H O – O – R – C = O H + R – C + O O – R – C – H O – H R – C – H + C = O O – OH H R R – C + H – C – O – O OH H R R – C – H + C = O O – OH H R R – C + H – C – O – O OH H R R – C – H + C = O O – OH H R R – C + H – C – O – O OH H R

Hosil bo’lgan kislota va spirt anionlari suv bilan ta’sirlanib, kislota va spirtni hosil qiladilar. 5. Aromatik aldegidlar yog’ qator aldegid va ketonlar, kislota angidridlari bilan oson reaksiyaga kirisha oladilar. Benzol aldegidiga sirka aldegidi bilan ta’sir ettirilganda dolchin aldegidi atseton bilan ta’sir etilganda benzol atseton va dibenzolatseton hosil bo’ladi. Bu reaksiya Klayzen reaksiyasi deyiladi:R – C + H 2O R – C + OH – O H O OH R – CH 2O – + H 2O R – CH 2OH + OH – R – C + H 2O R – C + OH – O H O OH R – C + H 2O R – C + OH – O H O OH R – CH 2O – + H 2O R – CH 2OH + OH – R – CH 2O – + H 2O R – CH 2OH + OH – C 6H 5 – CHO + H 2CH – CHO C 6H 5CH = CH – C NaOH - H 2O O H C 6H 5 – CHO + H 2CH – CHO C 6H 5CH = CH – C NaOH - H 2O O H O H C 6H 5 – CHO + H 2CH – CO – CH 3 C 6H 5CH = CH – C – CH 3 + H 2O O C 6H 5 – CHO + H 2CH – CO – CH 3 C 6H 5CH = CH – C – CH 3 + H 2O O C 6H 5CH = CH – C – CH = CH – C 6H 5 O C 6H 5 – CHO + 2H 2CH – CO – CH 3 -2H 2O C 6H 5CH = CH – C – CH = CH – C 6H 5 O C 6H 5CH = CH – C – CH = CH – C 6H 5 O C 6H 5 – CHO + 2H 2CH – CO – CH 3 -2H 2O

Xuddi shuningdek, ular alkil aromatik ketonlar, murakkab efirlar bilan birikish reaksiyalariga kirisha oladilar: Aromatik aldegidlar kislota angidridlari bilan reaksiyaga kirishib yon zanjirida to’yinmagan kislota qoldig’i tutgan aromatik kislotalarni hosil qiladilar (Perkin reaksiyasi).С 6H 5 – CHO + (С H 3СО )2О 175 -180 0C -CH 3COOH С 6H 5 – CH = CH – COOH С 6H 5 – CHO + (С H 3СО )2О 175 -180 0C -CH 3COOH С 6H 5 – CH = CH – COOH C 6H C H O + C H 3 - C O -C 6H 5 -H 2O C 6H 5 - C H C H - C O - C 6H 5

6. Aromatik aldegidlar tuzilshida qo’zg’aluvchan vodorod atomlari bo’lgan molekulalar bilan o’zaro reaksiyaga kirisha oladilar. Masalan, ularga fenollar bilan ta’sir etilganda trifenilmetan qator birikmalari hosil bo’ladi: 7. Aromatik aldegidlar birlamchi aromatik aminlar bilan azometinlar (Shiff asoslari) ni hosil qiladilar: 8. Aromatik aldegidlar benzoin kondensatlanishiga kirisha oladilar. Bu jarayonni rus olimi N.N. Zinin kashf etgan bo’lib, jarayon sian ionlari ishtirokida boradi:С 6H 5 – CHO + 2 С 6H 5О H C H OH OH -H 2O С 6H 5 – CHO + 2 С 6H 5О H C H OH OH C H OH OH -H 2O С 6H 5 – CHO + NH 2C 6H 5 С 6H 5 – CH = N – C 6H 5 + H 2O С 6H 5 – CHO + NH 2C 6H 5 С 6H 5 – CH = N – C 6H 5 + H 2O С 6H 5 – CHO + NH 2C 6H 5 С 6H 5 – CH = N – C 6H 5 + H 2O С 6H 5 – CHO + NH 2C 6H 5 С 6H 5 – CH = N – C 6H 5 + H 2O

Hosil bo’lgan benzoin oson oksidlanib diketon-benzilni hosil qiladi. Bu reaksiyani mexanizmini quydagicha ifodalash mumkin: 9. Benzol aldegidga xlor bilan ta’sir etilganda benzoy kislotani xlor angidridi hosil bo’ladi: 10. Karbanil guruhi ikkinchi tur o’rinbosari bo’lganligi sababli benzaldegidga elektrofil agentlar bilan ta’sir etilganda almashinish benzol halqasidagi meta-holat vodorodi hisobiga boradi, masalan: Ar – CHO + CN – Ar – C – O – Ar – C – OH CN _ H CN Ar – CHO + Ar – C – O – Ar – C – C – Ar CN H CN O – H OH Ar – C – C – Ar + CN – OH H O Ar – CHO + CN – Ar – C – O – Ar – C – OH CN _ H CN Ar – CHO + CN – Ar – C – O – Ar – C – OH CN _ H CN Ar – CHO + Ar – C – O – Ar – C – C – Ar CN H CN O – H OH Ar – C – C – Ar + CN – OH H O Ar – CHO + Ar – C – O – Ar – C – C – Ar CN H CN O – H OH Ar – C – C – Ar + CN – OH H O С 6H 5 – CHO + Cl 2 С 6H 5 – C + HCl O Cl С 6H 5 – CHO + Cl 2 С 6H 5 – C + HCl O Cl CHO HNO 3 H 2O CHO NO 2 CHO HNO 3 H 2O CHO NO 2

Aromatik ketonlar Aromatik ketonlarni yog’ qator ketonlarni olishdagi usullardan foydalanib olish mumkin. Masalan, ikkilamchi aromatik spirtlar oksidlanganda aromatik ketonlar hosil bo’ladi: Aromatik ketonlar olishning o’ziga xos usullari ham mavjud: 1. Aromatik uglevodorodlarga atsillovchi agentlar bilan ta’sir etilgan aromatik ketonlar hosil bo’ladi (Fridel-Krafts reaksiyasi): Bu reaksiyani mexanizimini quyidagicha tasavvur etish mumkin. Alyuminiy xlorid kislota xlor angidrid bilan kompleks hosil qiladi. С 6H 5 – CH – С H 3 С 6H 5 – CO – CH 3 + H 2O [O] OH С 6H 5 – CH – С H 3 С 6H 5 – CO – CH 3 + H 2O [O] OH С 6 H 6 + Cl – CO – CH 3 С 6 H 5 – CO – CH 3 + HCl AlCl3 С 6 H 6 + Cl – CO – CH 3 С 6 H 5 – CO – CH 3 + HCl AlCl3

Bu kompleks ortiqcha alyuminiy xlorid ishtirokida jarayonni boshlab beruvchi faol oraliq modda bo’lib xizmat qiladi: Bu jarayonda dastlabki modda sifatida aromatik uglevodorodlardan tashqari fenollarning efirlari ham ishlatilshi mumkin. 2. To’yinmagan ketonlar aromatik aldegidlarning yog’ qator ketonlari bilan o’zaro ta’siri natijasida olinishi mumkin:R – COCl + AlCl 3 [R – CO] +AlCl – [R – CO] +AlCl – + C 6H 6 CO + R H AlCl 4– + -HCl C 6H 5 – CO – R .AlCl 3 +3H 2O -3HCl C 6H 5 – CO – R + Al(OH) 3 R – COCl + AlCl 3 [R – CO] +AlCl – [R – CO] +AlCl – + C 6H 6 CO + R H AlCl 4– + -HCl C 6H 5 – CO – R .AlCl 3 +3H 2O -3HCl C 6H 5 – CO – R + Al(OH) 3 [R – CO] +AlCl – + C 6H 6 CO + R H AlCl 4– + -HCl C 6H 5 – CO – R .AlCl 3 +3H 2O -3HCl C 6H 5 – CO – R + Al(OH) 3 [R – CO] +AlCl – + C 6H 6 CO + R H AlCl 4– + CO + R H + R H AlCl 4– + -HCl C 6H 5 – CO – R .AlCl 3 +3H 2O -3HCl C 6H 5 – CO – R + Al(OH) 3 C 6H 5CHO + H 2CH – CO – CH 3 C 6H 5CH = CH – CO – CH 3 -Н 2О C 6H 5CHO + H 2CH – CO – CH 3 C 6H 5CH = CH – CO – CH 3 C 6H 5CHO + H 2CH – CO – CH 3 C 6H 5CH = CH – CO – CH 3 -Н 2О

Fizik va kimyoviy xususiyatlari. Aromatik ketonlar yoqimli gul hidiga ega bo’lgan, suvda erimaydigan suyuq yoki qattiq moddalardir. Aromatik ketonlarning reaksiyaga kirishuvchanlik qobilyati yog’ qator ketonlarnikiga qaraganda past. Ular yog’ qator ketonlari kirishadigan ayrim reaksiyalarga kirishmaydilar. Masalan, aromatik ketonlar natriy- bisulfiti bilan reaksiyaga kirishmaydilar. 1. Ko’pchilik aromatik ketonlar vodorod, sianid kislota, fosforning xlorli birikmasi, gidroksilamin, gidrazin va boshqalar bilan yog’ qator ketonlari kabi ta’sir etadilar:Ar – CO – Ar + H 2 – NOH Ar – C – Ar -H 2O N – OH Ar – CO – Ar + H 2 – NOH Ar – C – Ar -H 2O N – OH Ar – CO – Ar + H 2N – NHC 6H 5 Ar – C – Ar -H 2O N – NHC 6H 5 Ar – CO – Ar + H 2N – NHC 6H 5 Ar – C – Ar -H 2O N – NHC 6H 5

Aromatik ketoksimlarda ham yog’ qator ketoksimlardagi kabi Bekman qayta guruhlanishi katta ahamiyat kasb etadi. Bekman qayta guruhlanishi kislota angidridlari va xlor angidridlari ta’sirida boradi. Ikki xil (sin - va anti) shakldagi ketoksinlar ikki xil amid hosil qiladilar: 2. Aromatik ketonlarga vodorodning birikishi natijasida reaksiya sharoitiga qarab, turli moddalar hosil bo’ladi. Ketonlarni natriy metallini spirtdagi eritmasi bilan qaytarilganda pinakolinlar hosil bo’ladi, ular kislotalar ta’sirida qayta guruhlanishga uchraydilar.C 6H 5 – C – C 6H 4OCH 3 N – OH HO – C – C 6H 4OCH 3 N – C 6H 5 O = C – C 6H 4OCH 3 NH – C 6H 5 C 6H 5 – C – C 6H 4OCH 3 N – OH C 6H 5 – C – C 6H 4OCH 3 N – OH HO – C – C 6H 4OCH 3 N – C 6H 5 HO – C – C 6H 4OCH 3 N – C 6H 5 O = C – C 6H 4OCH 3 NH – C 6H 5 O = C – C 6H 4OCH 3 NH – C 6H 5 C 6H 5 – C – C 6H 4OCH 3 OH – N C 6H 5 – C – OH H 3CO – C 6H 4 – N C 6H 5 – C = O N – C 6H 4OCH 3 C 6H 5 – C – C 6H 4OCH 3 OH – N C 6H 5 – C – OH H 3CO – C 6H 4 – N C 6H 5 – C – C 6H 4OCH 3 OH – N C 6H 5 – C – OH H 3CO – C 6H 4 – N C 6H 5 – C – OH H 3CO – C 6H 4 – N C 6H 5 – C = O N – C 6H 4OCH 3 C 6H 5 – C = O N – C 6H 4OCH 3 (C 6H 5)2 C – OH (C 6H 5)2 C – OH (C 6H 5)3C – C – C 6H 5 2(C 6H 5)2C = O O (C 6H 5)2 C – OH (C 6H 5)2 C – OH (C 6H 5)3C – C – C 6H 5 2(C 6H 5)2C = O O

Ketonlarni kattalitik qaytarilganda uglevodorodlar hosil bo’ladi. 3. Alkilaromatik ketonlar bromlanganda alkil guruhi vodorodlari birin-ketin bromga almashinadi. 4. Alkil aromatik ketonlar sekin–astalik bilan oksidlanganda aldegidoketonlar yoki  -diketonlar hosil bo’ladi.C 6H 5 – CO – CH 3 C 6H 5 – CH 2 – CHO H 2 кат -р C 6H 5 – CO – CH 3 C 6H 5 – CH 2 – CHO H 2 кат -р C 6H 5 – CO – CH 3 C 6H 5 – CO – CH 2Br Br 2 - HBr Br 2 - HBr C 6H 5 – CO – CHBr 2 Br 2 - HBr C 6H 5 – CO – CBr 3 C 6H 5 – CO – CH 3 C 6H 5 – CO – CH 2Br Br 2 - HBr Br 2 - HBr Br 2 - HBr C 6H 5 – CO – CHBr 2 Br 2 - HBr C 6H 5 – CO – CBr 3 Br 2 - HBr Br 2 - HBr C 6H 5 – CO – CBr 3 C 6H 5 – CO – CH 3 C 6H 5 – CO – CHO SeO 2 C 6H 5 – CO – CH 2 – CH 3 C 6H 5 – CO – CO – CH 3 [O] C 6H 5 – CO – CH 3 C 6H 5 – CO – CHO SeO 2 C 6H 5 – CO – CH 2 – CH 3 C 6H 5 – CO – CO – CH 3 [O]

Kuchli oksidlovchilar alkil, aromatik ketonlarni karbon kislotalargacha oksidlaydi: 5. Alkil aromatik ketonlar alkil guruhi hisobidan turli xil reaksiyalarga kirisha oladilar. Masalan, ular Klayzen kondensatlanishi, Mannix reaksiyalariga oson kirisha oladi:C 6H 5 – CO – CH 3 C 6H 5COOH + CO 2 [O] C 6H 5 – CO – CH 3 C 6H 5COOH + CO 2 [O] C 6H 5 – CO – CH 3 + OHC – C 6H 5 C 6H 5 – CO – CH = CH – C 6H 5 -H 2O C 6H 5 – CO – CH 3 + CH 2O + [NH(C 6H 5)2].HCl C 6H 5 – CO – CH 2 – CH 2 – N(C 6H 5)2 .HCl + H 2O C 6H 5 – CO – CH 3 + OHC – C 6H 5 C 6H 5 – CO – CH = CH – C 6H 5 -H 2O -H 2O C 6H 5 – CO – CH 3 + CH 2O + [NH(C 6H 5)2].HCl C 6H 5 – CO – CH 2 – CH 2 – N(C 6H 5)2 .HCl + H 2O C 6H 5 – CO – CH 3 + CH 2O + [NH(C 6H 5)2].HCl C 6H 5 – CO – CH 2 – CH 2 – N(C 6H 5)2 .HCl + H 2O

6. Toza aromatik ketonlar natriy amidi bilan quyidagi sxema bo’yicha parchalanadilar. Bu reaksiyadan ketonlar tuzilishini aniqlashda foydalaniladi. Alohida vakillari. Atsetofenon – 20 0 C da suyuqlanadi, 202 0 C da qaynaydi. Gul hidiga ega. Toshko’mir smolasi tarkibida uchraydi. Atsetofenon hozirgi vaqtda sanoat miqyosida etilbenzolni kattalitik oksidlab olinmoqda.(C 6H 5)2C = O + NaNH 2 C 6H 5 – C – C 6H 5 ONa NH 2 C 6H 5 + C 6H 5 – C – ONa C 6H 5 – CO – NH 2 NH HCl -NaCl (C 6H 5)2C = O + NaNH 2 C 6H 5 – C – C 6H 5 ONa NH 2 C 6H 5 + C 6H 5 – C – ONa C 6H 5 – CO – NH 2 NH HCl -NaCl C 6H 5 + C 6H 5 – C – ONa C 6H 5 – CO – NH 2 NH HCl -NaCl C 6H 5 – CH 2 – CH 3 C 6H 5 – CO – CH 3 + H 2O Mn(OCOCH 3)2 130 0C; 35 атм . C 6H 5 – CH 2 – CH 3 C 6H 5 – CO – CH 3 + H 2O Mn(OCOCH 3)2 130 0C; 35 атм .

E’tiboringiz uchun rahmat!

O'xshashlar

Aldegidlar va ketonlar

To’yinmagan uglevodorodlar

Aldegid va ketonlarning olinish usullari

To’yinmagan dikarbon kislotalar

Aldegidlar va ularning xossalari