Tabiiy fenollar va polifenollar - Kimyo - Slaydlar

Tabiiy fenollar va polifenollar

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

239.80859375 KB

Ko'chirib olish

Tabiiy fenollar va polifenollar Reja: 1. Fenollarning kimyoviy va kislotali xossalari. 2. Fenollarning antiseptik va boshqa fiziologik faolligi. 3. Fenollarni tabiatda uchrashi. 4. Polifenollarning ahamiyati.

Olish usullari: Galoidbenzol va shunga o  xshash moddalardan . asosiy maxsulot qo  shimcha hosilalar (kam miqdorda) Hal OH OH OH + + 8% NaOH 320-350 0C

Aromatik aminlardan. • C6 H5NH2 + H0NO’ +½ H2S04 -2H20 [C6H5N2] ½ S04 • nitrit kislota fenildiazoniy sulfat • • [C6H5N2] ½ S04 + H20 t0 C6H50H + N2 + ½ H2S04

Aromatik sulfokislotalar va ularning hosilalarini ishqor bilan ishlovi natijasida. C 6 H 5 -O- SO 2 Na + NaOH  C 6 H 5 OH + Na 2 SO 4

• Fenolni kislota xossasini namoyon qilishi sababida unga ikkinchi nom ham qo  yilgan: karbol kislolotasi . • Kislotalik xossalari bo  yicha karbon kislotlardan kuchsizroq. • Orto- va para-holatdagi elektronakseptor o  rin oluvchilar kislotali xossasini keskin ortirib yuboradi. • Masalan, 2,6-dinitrofenolning kislotali kuchi 8,3 x 10-5 . • Solishtirish uchun fenolning kislotali kuchi 1x10- 10 ; sirka kislotasi 1,8x10-5 . 2,4,6- trinitrofenolning kislotali kuchi pKa= 4,2x10-1 .

• Kimyoviy xossalari C -O va O-H bog  larining reaksion qobiliyati bilan bevosita bog  liq: ishqorlar bilan fenolyatlar hosil qiladi. • Ammiak bilan qizdirilganda aromatik aminlar hosil bo  ladi. 02N O H N O 2 02N O H N O 2 N O 2 C H 3C O O H K a= 1,8 . 10- 5 K a= 8,3.10 -5 K a= 4,2 . 10 -1 2 ,6 - d in itro p fen o l 2 ,4 ,6 - trin itro fe n o l (p ik rin k islo ta)

Gidroksil guruhi soniga ko  ra bir, ikki, uch va ko  p atomli fenollar uchraydi. Ikki atomli fenollardan pirokatexin, rezorsin va gidroxinon izomerlar ma’lum: pirokatexin rezorsin gidroxinonO H O H O H O H O H O H

Uch atomli fenollardan pirogallol, floroglyusin, oksigidroxinon o  rganilgan : pirogallol floroglyusin oksigidroxinon Fenolning bu oddiy hosilalari o  simlik tarkibida deyarli uchramaydilar. Gidroxinon bulardan istisno tariqasida glikozid holatida nokning bargi va urug  ida aniqlangan. O H O H O H O H O H O H H O H O O H

• Fenollarning asosiy fiziologik xossasi – antiseptik, dezinfeksiyalovchi xossadir. • Galogen va tarmoqlanmagan radikallar bunday ta’sirni orttiradi. • Alkil zanjiri uzayganda ham xossa ortadi. 2- lamchi va 3-lamchi radikallar ta’sirni pasaytiradi. • Ikkinchi 0H guruhi kiritilishi antiseptik ta’sirni pasaytiradi. • Fenollarni eterifikasiya hosilalarida(efirlarda) zaharlilik xossasi kamayadi.

• Fenollarning tabiatda uchrashi . Toshko  mirdan 1834 yil Runge fenolni ajratib olgan, 1842 yil Loran tuzilishini aniqlagan. Tirozin aminokislotasini parchalanishi natijasida tirik organizmda hosil bo  ladi (odam va hayvon siydigida mavjud). Buyoqlar, sun’iy smolalar, oshlovchi moddalar, dorilar (aspirin) va pikrin kislotasi olish uchun ishlatiladi. • anizol gvayakol krezollar timol(5-metil-2- izopropilfenol) O C H 3 O H O H O C H 3 C H 3 C H 3 O H C H (C H 3)2

• Gvayakol ayrim o  simliklar smolasida uchrab, shamollash va sil kasalligini davolashda qo  llanadi. • Timol Thymus vulgaris va bir qator boshqa o  simliklar efir moylari tarkibida uchraydi. • Tibbiyotda antiseptik sifatida qo  llaniladi. • Evgenol Eugenia caryo’phyelata(chinnigul - gvozdika) o  simligi tarkibida uchraydi, ishqor bilan qizdirilganda izoevgenolga izomerlanadi. • Izoevgenol oksidlanish natijasida vanilin hosil qiladi. • Izoevgenol muskat yongo  og  i tarkibida uchraydi.

evgenol zoevgenol vanilin Mingdan ortiq tabiiy fenollar aniqlanib, ularning tuzilishi e’lon qilingan. Ularni uchta katta guruhga bo  ladilar : C6 - C1 guruhi; C6 - C3 guruhi; C6 - C3 - C6 guruhi. O H O H O C H 3 C H 2-C H =C H 2 O H O C H 3 C H 2=C H -C H 2 K O H t0 C H O O C H 3 oksidlanish

• . C6 - C1 guruhi: bu qatorda fenol halqasiga bir uglerodli o  rin oluvchi birikkan bo  ladi, masalan, oksibenzoy va vanilin kislotalar: n-oksibenzoy kislota vanilin kislotaO H H O O C O H H O O C O C H 3

• 2.C6 - C3 guruhi: bu qatorda fenol halqasiga uch uglerodli o  rin oluvchi birikkan bo  ladi, masalan, dolchin kislotalar n-oksidolchin (n-kumar) kislota ferula kislotaO H H O O C -C H = C H O H O C H 3 H O O C -C H = C H

• Kumarin – rangsiz xushbo  y hidli kristall shakldagi modda. • 3.C6 - C3 - C6 guruhi: bu qatorda uch uglerodli o  rin oluvchi ikkita fenol halqasiga birikkan bo  ladi, masalan, flavan(bu qator moddalarni flavonoid ham deydilar): flavan O

• Tabiiy flavonoidlarning xilma-xilligi A va V halqalarining o  rin oluvchilari bilan bog  liq bo  ladi. • O  z tarkibida katexin halqasiga ega birikmalar katexinlar sinfini tashkil qiladi. • Katexinlar rangsiz kristall moddlar bo  lib, oson oksidlanadilar hamda polimerlanish reaksiyalariga kirishadilar • .Ular o  simliklar tarkibida keng tarqalgan bo  lib, ko  pchilik mevalar(olma, nok, olcha, behi, shaftoli, o  rik) tarkibida uchraydi. • CHoy o  simligini yosh novdalari ayniqsa katexinlarga boydir(ular tarkibida 30% gacha katexinlar bo  ladi).

• Antosianlar - o  simliklarni bo  yoq moddalari hisobanib, meva, barg, gul yaproqchalarini binafshadan tortib to qora-binafshagacha bo  lgan turli ranglarga bo  yaydilar. • Barcha antosianlar geterohalqada uch valentli kislorod (oksoniy) saqlaydilar va shuni hisobiga osongina tuzlar, masalan xloridlar hosil qiladi. katexin O 3 4 5 6 1 2 7 8 1 ' 6 ' 5 ' 4 ' 3 ' 2 ' H H H H O H A B

• . Xlorofilldan farqli ravishda antosianlar - noplastid pigmentlar bo  lib, hujayra vakuollarida uchraydilar. • Antosianlar aglikonlarini antosianidin deb nomlanadi. • Antosianlar aglikon qismi tuzilishga ko  ra asosan quyidagicha turlarga bo  linadilar. O O H O H H O O H R ' R +

• R = R’= H – pelargonidin • ,R’= H – peonidin • R = OH, R’= H – sianidin • R = R’= OH – delfinidin • , R’= OH – petunidin • R = - malvidin Ko  pincha bir o  simlikda bir yoki bir necha antosianidin asosidagi tuzilishga ega antosianlar uchraydi. Masalan, kartoshkada 10 ta antosian aniqlangan . Ulardan oltitasi qiyoslanib tuzilishi aniqlangan va quyidagicha tuzilishga ega: R O C H 3 R O C H 3 R O C H 3

• Aglikon Uglevod qoldig  i • Pelargonidin 5- glyukozido-3-ramnoglikozid • Pelargonidin 3- ramnoglikozid • Sianidin 5- glyukozido-3-ramnoglikozid • Peonidin 5- glyukozido-3-ramnoglikozid • Petunidin 5- glyukozido-3-ramnoglikozid • Malvinidin 5- glyukozido-3-ramnoglikozid

• Yuqorida sanab o  tilgan monomer fenol birikmalardan tashqari o  simliklarda polimer fenol birikmalari uchraydi: oshlovchi moddalar, lignin, melaninlar. • Oshlovchi moddalar kondensirlangan va gidrolizlanuvchilarga bo  linadilar. Gidrolizlanuvchi oshlovchi moddalar suyultirilgan kislota eritmalar ta’sirida soddaroq tuzilishga ega fenol va nofenol tabiatli birikmalarga parchalanadi. • Asosan gall va ellaga kislotlari hosil bo  ladi. • Kondensirlangan oshlovchi moddalar ultirilgan kislota eritmalar ta’sirida qizdirilganda yanada zichlashadilar. Ular katexin yoki ykoantosianlarni polimeri hisoblanadilar. Ularni tuzilishini quyidagicha tasvirlash mumkin:

O H H O CH 2 C H O H C H O H O H O H H O CH 2 C H O H C H O H O H n

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!!!

O'xshashlar

Tabiiy va sun’iy radioaktivlik

Tabiiy va uglevodorodli gazlar texnologiyasi

Neft va tabiiy gazning guruh tarkibi

Neft va tabiiy gazning element tarkibi

Neft va tabiiy gaz mahsulotlarining xossalari