Organik kimyo asoslari - Kimyo - Slaydlar

Organik kimyo asoslari

Yuklangan vaqt:

08.12.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

476.646484375 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Organik kimyo asoslari

Organik kimyo asoslari Organik kimyo uglerod birikmalarini o‘rganadi. Uglerod bunda asosiy vazifani bajaradi, uglerod atomlari o‘zaro bir-biri bilan bog‘lanib, ko‘plab turdagi birikmalarni hosil qiladi. Organik birikmalar asosan uglerod va vodoroddan, ba’zan boshqa metallmaslardan, masalan, kislorod, azot, fosfor yoki gallogenlardan iborat bo‘ladi. Biz organik birikmalarni ko‘pgina kundalik hayotda qo‘llaniladigan mahsulotlarda uchratamiz, ularga, dorilar, benzin, shampunlar, plastmassa, parfyumeriya kabilar kiradi.

Alkanlar konformatsiyasi Kengaytirilgan tuzilish formulasi Ihchamlashtirilgan tuzilish formulasiOchiq zanjirli UV ning konformatsiyasi Skelet tuzilish formulasi

Alkanlar ishlatilishi Gallogenalkanlar qutbsiz birikmalar sifatida, qutbsiz nerv membranalarida eriydi va nerv to‘qimalarning og‘riqni sezuvchanligini kamaytiradi. Trixlormetan (CHCl 3 ) xloroform deyilib, ilgari anesteziyada qo’llanilib kelingan, ammo u toksik, kanserogen xossa namoyon qilishi mumkin. Etilxlorid yoki xloretan CH 3 ¬CH 2 ¬Cl mahalliy anestetik sifatida kichik jarrohlikda ishlatiladi. Xloretan terini sovutib tez bug‘lanadi va sezuvchanlikni yo‘qatadi.

Alken va alkinlar Eten – valent burchagi = 120 o Etin – valent burchagi = 180 o

Bioorganik kimyoning vazifalari : 1. Biologik faol moddalarning tuzilishi va xossalarini ўrganish 2. Metabolizm jarayonida қatnashuvchi moddalar – oқsil, karbonsuvlar, nuklein kislotalar, lipidlar va xaқozolarning tuzilishi va ular қatnashadigan reaksiyalarini molekulyar darajada ўrganish 3. Dorivor modda sifatida ishlatiladigan organik moddalarning tuzilishi va ular ta'sir etishining kimyoviy asoslarini ўrganish

Органик бирикмаларнинг биологик фаоллигига ва реакцион қобилиятига таъсир этувчи омиллар • 1. Фазовий тузилиши • 2. Кимёвий боғ табиати • 3. Молекулада таъсирланиш мавжудлиги • 4. Молекулада ароматиклик мавжудлиги • 5. Атом ва атом гурухларининг табиати ва ўзаро таъсири (электрон эффектлар) • 6. Органик модданинг кислоталиги ва асослиги

Organik birikmalarning fazoviy tuzilishi Organik birikmalarda fazoviy tuzilish, shu jumladan optik, sis- trans- izomeriya, kўp jixatdan ularning biologik faolligini belgilab beradi. Bir stereoizomeri biologik faollikka ega bўlsa, ikkinchisining faolligi bўlmaydi.

Optik izomerlar qutblangan nur tekisligini burish burchagi bilan farқ қilib, bir biridan biologik faolligi bilan farқ қiluvchi D- va L-izomerlarni xosil қiladi. Ular қatoriga D- glyukoza, L- α-aminokislotalar va boshқalar kiradi.

Moddalarning stereoizomeriyasi va biologik faolligining bog’liqligi Organik moddalar sintezlanganda bir nechta stereoizomerlar aralashmasi sifatida hosil bo’ladi. Shularning ichida biri biologik faollikka ega bo’lsa, boshqa turi ega bo’lmaydi. Masalan, organizmda olma kislota L-izomer shaklida sintezlansa, sut kislota D- izomer shaklida hosil bo’ladi. Monosaxaridlarni tabiatda faqat D-izomeri mavjud bo’lsa, aminokislotalar oqsil tarkibiga faqat L-izomer shaklida kiradi. Yog’lar tarkibida С 17 Н 33 СООН molekulyar formulali moddalardan sis-izomeri - olein kislota yog’lar tarkibiga kirsa, trans-izomeri - elaidin kislota yog’larda uchramaydi.

Organik birikmalarda kimyoviy bog’ tabiati Asosiy bog’ turi – kovalent bogi: 1. Kutbli 2. Kutbsiz 3. Donor-akseptor 4. Murakkab efir bogi 5. Angidrid bog 6. Fosfodiefir bogi 7. Glikozid bogi

O.B. da ta'sirlanish xodisasi Organik molekulalarning reaksion қobiliyati ma'lum darajada ularda ta'sirlanish mavjudligi va uning aromatikligi bilan boғliқ bўladi. Organik birikmalarda r-orbitallarning bir biriga ta'sir kўrsatib umumiy elektron bulut xosil kilishi ta'sirlanish deyiladi. Ta'sirlanish ikki turga bulinadi: 1) π – π ta'sirlanish 2) p - π ta'sirlanish

 -  - ta’sirlanish Agar ta'sirlanish π - bog xosil qilayotgan -orbitallar tutashishi natijasida yuz bersa bunday ta'sirlanish π-π ta'sirlanish deyiladi (butadiyen -1,3; β- karotin, retinol, retinal, akrolein, akrilonitril, xamda benzol, piridin va b.) Bu moddalarda: uglerod atomlarning barchasi sp 2 gibridlangan bulib, boglar uzunligi tenglashadi, sistemaning turgunligi ortadi. Ta'sirlanish uzunligi kanchalik katta bulsa molekula shunchalik turgun buladi.

 -р – ta’sirlanish Agar ta'sirlanish π -bog xosil kilgan orbitallar (p-orbitallar) bilan boshka atomning π – orbitallari tutashishi natijasida yuz bersa, bunday ta'sirlanish p - π ta'sirlanish deyiladi (vinilxlorid, vinilmetil efiri, atsetamid, atsetat ioni, karbonat ioni, anilin, allil- ionlari va radikali, pirrol va b.) .. .. N NH 2 CH 3 -C NH 2O Pirrol Anilin Atsetamid ..

Aromatiklik mezonlari 1. Yassi yopiq xalqaga ega bo’lishi¨ 2. Delokallanganligi (sp 2 orbitallar umumiy π - elektron bulut hosil qilishi) 3. Xyukkel qoidasiga (4n+2 π-elektronlarga ega bo’lishi) bo’ysinishi Bu yerda n-xalkalar soni Masalan benzolda 4n + 2 = 4 · 1 + 2 = 6 ta π elektroni umumiy π - elektron bulut xosil qilishda ishtirok etadi

O'xshashlar

Organik kimyo

Element-organik birikmalar

Organik reagentlarni sinflanishi

Organik galogen birikmalar

Organik reaksiyalarning turlari