logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Kimyo
  4. Kalsiy, uning xossalari, birikmalari. Suvning qattiqligi va uni yo’qotish usullari

Kalsiy, uning xossalari, birikmalari. Suvning qattiqligi va uni yo’qotish usullari

Yuklangan vaqt:

26.02.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2872.4521484375 KB
Ko'chirib olish
Kalsiy, uning xossalari, birikmalari. Suvning qattiqligi va uni yo’qotish usullari Reja 1.Kalsiy elementi,tabiatda tarqalishi va birikmalari. 2.Kalsiyning olinishi va xossalari. 3.Kalsiyning inson organizmida tutgan o‘rni. 4.Suvning qattiqligi va uni yo‘qotish usullari. 1.Kalsiy (lotincha,Calx,Calcis-ohak so‘zidan olingan ,Calcium).Ca-Mendeleyev davriy sistemasining ll-guruhiga mansub kimyoviy element.Ishqoriy-yer metallariga kiradi. Tabiiy kalsiy 6 ta barqaror izotopdan tuzilgan. 1.40Ca(96,94%) 2.42Ca(0,67%) 3.43Ca(0,135%) 4.44Ca(2,09%) 5.46Ca (0,003%) 6.48Ca(0,187%) Kalsiy yer po‘stlog‘ida tarqalganligi jihatdan 5-o‘rinda (O, Si, Al, Fe dan keyin) turadi.Massasi jihatidan 3,38% ni tashkil qiladi. Aluminiy Temir Kremniy Kislorod Kalsiy Kalsiy 1808-yilda Gemfri Devi tomonidan kashf etilgan. Kalsiyning birikmalari. Dolomit Alebaster Ftorapatit CaCO .MgCO 3 3 CaSO .2H O 4 2 Ca (PO ) F 5 4 3 Kalsiyning turli silikatlar va alumosilikatlari ,masalan,anortit- Ca(Al2Si2O8),diopsid-CaMg(Si2O6),vallostonit- Ca3(SiO9) keng tarqalgan. diopsid anortit Ohaktosh Bo‘r Kalsit. CaCO 3 CaO+HF=CaF2+H2O Erkin metall kalsiy CaCl2 (75-80%) va KCl dan tashkil topgan eritmani elektroliz qilish yoki CaCl2 va CaF2 dan , shuningdek CaO ning alyuminotermik bilan qaytarib 1170-1200 ° C da olinadi. 3CaO+2Al=3Ca+Al2O3 IshlatilishiPo 'la t s a n o ati s o ha s id a si lik o n ka lts iy qo ti s h m al a ri n i qo 'll a sh . Si li ko n -k al tsi y qo ti s h m al a ri ( C A S I) od a td a z a n gl a m a y d ig a n po 'la td an is h lo v be ris h ja ra y o n id a ko n v e rto r v a po 'la td an fo y d a la n ila d i. A so s iy va z if a la r de o k s id a tsi y a v a de s u lf u riz a ts iy a hi s o bl a n a d i. Kalsiy yetishmovchiligini to‘ldirib, suyak to‘qimasining rezorbsiyasini (so‘rilib ketishini) pasaytiradi va zichligini oshiradi. D3 vitamini tishlarning mineralizasiyasi uchun kerak. Kalsiy nerv o‘tkazuvchanligini, mushaklar qisqarishini boshqaradi va qonning ivish tizimini komponentidir. Inson tanasining barcha a’zolari kalsiydan tashkil topgan, ya’ni butun inson sikileti, soch, tirnoq va qon (qonning 1 % i) kalsiydan tashkil topgan. Kalsiy tanaga atrofdan keladigan ogohlantirishlarning asab tolalariga yetib borishini ta’minlaydi. Bu juda muhim. Chunki kalsiysiz ogohlantirishlar asab tolalariga yetib kelmaydi. Bu esa – inson falaj bo‘lib, ichki a’zolari ishlamay qoladi va insonni o‘limga olib boradi, degani. Kalsiyga boy maxsulotlar. Suvning qattiqligi va uni yo‘qotish usullari. Qattiq suv-- tarkibida Ca va Mg ionlari ko‘p bo‘lgan suv. Yumshoq suv-- tarkibida Ca va Mg ionlari bo‘lmagan yoki juda kam bo‘lgan suv. 2+ 2+ 2+ 2+ Suvda vaqtinchalik (karbonat),doimiy,kalsiy,magniy va umumiy qattiqlik farqlanadi. Vaqtinchalik qattiqlik-- suvda magniy va kalsiy gidrokarbonatlar (Ca(HO3)2, Mg(HCO3)2) mavjudligi bilan bog‘liq. Doimiy qattiqlik-- suvda magniy va kalsiy sulfatlar va xloridlar (CaSO4, CaCl2, MgSO4, MgCl2) mavjudligi bilan bog‘liq. Kalsiy qattiqligi-- suvda kalsiy tuzlari mavjudligi bilan bog‘liq. Magniy qattiqligi-- suvda magniy tuzlari mavjudligi bilan bog‘liq. Umumiy qattiqlik-- suvning kalsiy va magniy qattiqligi yig‘indisi. Suvning qattiqligini pasaytirish,yumshatish uchun distilatsiya(suvni haydash) hamda kimyoviy usullardan foydalaniladi.Kimyoviy usullarda Mg va Ca ionlari suvdan erimaydigan birikmalar tarzida chiqarilib yuboriladi.Buning uchun: 1.Suvni qaynatish yo‘li bilan vaqtinchalik qattiqlik yo‘qotiladi:Ca(HCO3)2=CaCO3+H2O+CO2 Mg(HCO3)3+Ca(OH)2=CaCO3×MgCO3+2H2O Uyingizda choy damlash uchun suv qaynatiladi.Doimo suv qaynatadigan idish tubiga e‘tibor bering. Suvda erimaydigan toshsimon quyqani ko‘rasiz,u CaCO3 va MgCO3 tuzlaridir. 2.ohakli suv qo‘shiladi. Ca(HCO3)2+Ca(OH)2=CaCO3 2H2O Mg(HCO3)2+Ca(OH)2=CaCO3MgCO3+2H2O Sanoatda suvning qattiqligini yo‘qotish uchun ion almashinuv usuli qo‘llaniladi. Kationitlar-- suvda erimaydigan,tarkibida tashqi muhit kationlariga (Ca , Mg ) almashina oluvchi,harakatchan kationlar, (Na+)tutadigan qattiq moddalar. Anionitlar-- suvda erimaydigan, tarkibida tashqi muhit anionlariga (SO4 , Cl- ) almashinuvchi,harakatchan anionlar tutadigan qattiq moddalar. 2- Foydalanilgan adabiyotlar. 1.A.Q.Abdushukurov O‘zMU professori, kimyo fanlari doktori. 2.Sh.M.Mirkomilov TOSHDPU kimyo va kimyo o‘qitish metodikasi kafedrasi professori. 3.Sh.G‘aniyeva Toshkent shahar Sergeli tumani 104- maktabning kimyo fani O‘qituvchisi. 4.Internet materiallaridan foydalanildi.

O'xshashlar

Kumushning xossalari va uning birikmalari
Xlorning olinishi, xossalari va uning birikmalari
Nikel va Kobalt xossalari va uning birikmalari
Suvning fizik va kimyoviy xossalari
Xromning olinishi, xossalari va birikmalari