Gaz-suyuq xromatografiyasi (neft) - Kimyo - Slaydlar

Gaz-suyuq xromatografiyasi (neft)

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1009 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Gaz-suyuq Mavzu: Gaz-suyuq xromatografiyasixromatografiyasi

 Mavzu: Gaz – suyuqlik xromatografiyasiMavzu: Gaz – suyuqlik xromatografiyasi  Reja:Reja:  1. Gaz – suyuqlik xromatografiyasining asosiy 1. Gaz – suyuqlik xromatografiyasining asosiy xarakteristikasi.xarakteristikasi.  2. Q2. Q оо ‘llaniladigan klassik va zamonaviy ‘llaniladigan klassik va zamonaviy qurilmalar.qurilmalar.  3. Xromatografik analizda q3. Xromatografik analizda q оо ‘llaniladigan ‘llaniladigan kalonkalar va detektorlar.kalonkalar va detektorlar.  4. Analiz natijalarini hisoblash va tahlil qilish.4. Analiz natijalarini hisoblash va tahlil qilish.

Xromatografiyaada ishlatiladigan kolonka va detektorlar Xromatografiyaa kolonkasiga tuzilishi jihatidan ham, ishlatilishi bo'yicha ham bir qator talablar qo'yiladi. Birinchi talabga kolonka-ning uzunligi, ichki diametri, shakli, qanday materialdan tayyorlangani misol bo'ladi. Ikkinchi talabga ichiga adsorbentning joylashtirilish zicliligi, yuvib o'tadigan suyuqlikning harakatlanish tezligi, bosim gradiyenti, harorat, namunaning hajmi kiradi. Kolonkaga kiritiluvchi namunaning hajmi adsorbentning joylashish zichligiga va donachalarining o'lchamiga bog'liq. Donachalar o'lchamining kichrayishi va joylashtirish zichligi ortishi bilan namuna hajmi ortadi va odatda 1 dan 10 sm/s ni tashkil qiladi. Namuna kolonkaga dozator yordamida kiritiladi. Dozator namunani aniq miqdorda o'lchab olib, xromatografik kolonkaga kiritish uchun ishla tiladigan asbob. Dozatorga qo'yiladigan asosiy talablardan biri kiritiladigan namunalar o'lchamini va ularni kolonkaga kiritish sharoitlarini bir xilda saqlashdan iborat. Bundan tashqari, kolonkaga namuna kiritish kolonkaning xromatografik qurilma boshqa qismlarining ishlash sharoitini keskin o'zgartirmasligi, dozatorning ichki yuzasi esa nanm-naga nisbatan adsorbsion va katalitik faol bo'lmasligi kerak.

Detektorlar. Xromatografiyaa kolonkasidan chiqish joyida konsen-tratsiyaning taqsimlanishi detektor deb ataluvchi maxsus asbob vosita sida qayd qilinadi. Gaz xromatografiarda detektor gaz oqimi yoiida bevosita kolonkadan chiqish joyiga o'rnatiladi. Detektorning vazifasi kolonkadan chiqish joyida konsentratsiyaning vaqtga bog'liqligini uzluksiz qayd qilib turishdan iborat. Xromatografiyaalash natijalar: detektor turini, uning konstruksiyasini to'g'ri tanlashga bog'liq. Oetek-torni tanlashda uning xromatografiyaalanuvchi aralashmaning kompo nentlariga nisbatan yuqori sezgirligi, inersionligi kamligi; signalining namuna miqdoriga to'g'ri chiziqli bog'lanishda bo'lishi, takroriy o'lchashlarda bir xil natija berishi, ko'rsatishlarining barqarorligi, quril-maning soddaligi, ishlatishda qulayligi va arzonligi asosiy ahamiyr.ga ega. Detektorlarning ikki turi ko'p ishlatiladi: differensial va integral detektorlar. Differensial detektorlar xossalardan birining (konsen-tratsiya yoki oqim) vaqt bo'yicha oniy qiymatlarini qayd etadi

 Integral detektorlar ma'lum vaqt orasida chiqqan Integral detektorlar ma'lum vaqt orasida chiqqan moddaning umumiy miqdorini qayd etadi (1-rasm, moddaning umumiy miqdorini qayd etadi (1-rasm, b). b). Differensial detek torlar, o'z navbatida, ikki turga bo'linadi: Differensial detek torlar, o'z navbatida, ikki turga bo'linadi: konsentratsion detektorlarkolonkonsentratsion detektorlarkolon kadan chiqayotgan modda kadan chiqayotgan modda konsentratsiyasini, konsentratsiyasini, oqim detektorlari oqim detektorlari esa, modda esa, modda konsentratsiyasining oqim tezligiga ko'paytmasini qayd qiladi.konsentratsiyasining oqim tezligiga ko'paytmasini qayd qiladi.  Eng ko'p tarqalgan differensial detektorlardan biri Eng ko'p tarqalgan differensial detektorlardan biri katarometr bo'lib, uning ishlash prinsipi qizdirilgan platina katarometr bo'lib, uning ishlash prinsipi qizdirilgan platina yoki volfram tolaning qarshiligini o'lchashga asoslangan. U yoki volfram tolaning qarshiligini o'lchashga asoslangan. U yuvib o'tuvchi gazning issiqlik o'tkazuvchanligiga bog'liq yuvib o'tuvchi gazning issiqlik o'tkazuvchanligiga bog'liq bo'ladi. Bir xil sharoitda qizdirilgan toladan ajraluvchi bo'ladi. Bir xil sharoitda qizdirilgan toladan ajraluvchi issiqliq miqdori gaz tarkibiga bog'liq. Aralashmadagi aniq-issiqliq miqdori gaz tarkibiga bog'liq. Aralashmadagi aniq- lanuvchi komponentlaming issiqlik o'tkazuvchanligi lanuvchi komponentlaming issiqlik o'tkazuvchanligi tashuvchi-gazning issiqlik o'tkazuvchanligidan qancha katta tashuvchi-gazning issiqlik o'tkazuvchanligidan qancha katta farq qilsa, katarometrning sezgirligi shuncha katta bo'ladi. farq qilsa, katarometrning sezgirligi shuncha katta bo'ladi. Shu nuqtayi nazardan eng qulay tashuvchi-gaz vodoroddir, Shu nuqtayi nazardan eng qulay tashuvchi-gaz vodoroddir, chunki uning issiqlik o'tkazish xususiyati ko'pchilik boshqa chunki uning issiqlik o'tkazish xususiyati ko'pchilik boshqa gazlarning issiqlik o'tkazishidan ancha katta.gazlarning issiqlik o'tkazishidan ancha katta.

 Katarometrning afzalliklari uning oddiyligi, yetarli darajada aniqligi Katarometrning afzalliklari uning oddiyligi, yetarli darajada aniqligi va ishonchli ishlashidir. Lekin sezgirligi kuchli bo'lmagani tufayli u va ishonchli ishlashidir. Lekin sezgirligi kuchli bo'lmagani tufayli u mikroaralashmalarni aniqlashda ishlatiladi.mikroaralashmalarni aniqlashda ishlatiladi.  Termokimyoviy detektorning ishlashi platina simining qarshiligini Termokimyoviy detektorning ishlashi platina simining qarshiligini o'lchashga asoslangan. Bu qarshilik yonuvchan gazlar yonganida haro-o'lchashga asoslangan. Bu qarshilik yonuvchan gazlar yonganida haro- ratning o'zgarishi natijasida o'zgaradi. Gazlar xromatografik kolonka dan ratning o'zgarishi natijasida o'zgaradi. Gazlar xromatografik kolonka dan chiqishda qizdirilgan platina simga tegib katalitik ravishda yonadi. chiqishda qizdirilgan platina simga tegib katalitik ravishda yonadi. Termokimyoviy detektorning sezgirligi katarometrnikiga nisbatan Termokimyoviy detektorning sezgirligi katarometrnikiga nisbatan yuqoriroqdir. Termokimyoviy detektorning ishlatilishi yonuvchan yuqoriroqdir. Termokimyoviy detektorning ishlatilishi yonuvchan moddalarga bog'liq ravishda cheklangan.moddalarga bog'liq ravishda cheklangan.  Alangali detektorning ishlash prinsipi gorelkaning vodorod alangasi Alangali detektorning ishlash prinsipi gorelkaning vodorod alangasi unga organik moddalar kiritilganda o'zgarishiga asoslangan. lonlovchi unga organik moddalar kiritilganda o'zgarishiga asoslangan. lonlovchi detektorlarning sezgirligi juda yuqori bo'ladi. Masalan, alangali-ionlovchi detektorlarning sezgirligi juda yuqori bo'ladi. Masalan, alangali-ionlovchi detektor (AID) 10~12 gacha moddani aniqlash imkonini beradi. Bu detektor (AID) 10~12 gacha moddani aniqlash imkonini beradi. Bu detektorlarda vodorod gorelkasi alangasining elektr o'tka zuvchanligi detektorlarda vodorod gorelkasi alangasining elektr o'tka zuvchanligi o'lchanadi. Toza vodorod alangasining elektr o'tkazuv chanligi juda kichik o'lchanadi. Toza vodorod alangasining elektr o'tkazuv chanligi juda kichik bo'ladi. Vodorodda organik birikrnalarning ara-lashmalari paydo bo'ladi. Vodorodda organik birikrnalarning ara-lashmalari paydo bo'lganida alanga ionlanadi. Ionlanish darajasi ara-lashmaning bo'lganida alanga ionlanadi. Ionlanish darajasi ara-lashmaning konsentratsiyasiga mos bo'ladi. Uni oson o'lchash mum-kin. Bu turdagi konsentratsiyasiga mos bo'ladi. Uni oson o'lchash mum-kin. Bu turdagi detektorlarning juda sezgirligi ularning keng qo'lla-nilishiga sabab detektorlarning juda sezgirligi ularning keng qo'lla-nilishiga sabab bo'ladi. Lekin alanga-ionlovchi detektorlar (AID) ning juda sezgirligi bo'ladi. Lekin alanga-ionlovchi detektorlar (AID) ning juda sezgirligi faqat organik birikmalarga nisbatan xos bo'lib, ammiak, vodorod sulfid, faqat organik birikmalarga nisbatan xos bo'lib, ammiak, vodorod sulfid, oltingugurt oksidlari, kislorod, azot va boshqa anorganik moddalarga oltingugurt oksidlari, kislorod, azot va boshqa anorganik moddalarga nisbatan uning sezgirligi keskin pasayadi.nisbatan uning sezgirligi keskin pasayadi.

 lonlovchi detektorlarning ishlash prinsipi tok kuchini lonlovchi detektorlarning ishlash prinsipi tok kuchini o'lchashga asoslangan. Eng ko'p tarqalgani alangali-ionlovchi o'lchashga asoslangan. Eng ko'p tarqalgani alangali-ionlovchi detektor bo'lib, unda alangaga kiritilgan moddalarni detektor bo'lib, unda alangaga kiritilgan moddalarni ionlashtiruvchi elektrodlar orasida hosil bo'luvchi tok kuchi ionlashtiruvchi elektrodlar orasida hosil bo'luvchi tok kuchi o'lchanadi. Elektrodlarga kuchlanish beril-gach, alangada o'lchanadi. Elektrodlarga kuchlanish beril-gach, alangada elektrodlar orasida ionlar paydo bo'lib, ionlanish tokini hosil elektrodlar orasida ionlar paydo bo'lib, ionlanish tokini hosil qiladi (38, 39-rasmlar).qiladi (38, 39-rasmlar).  Elektronni qamrab oluvchi detektorning ham sezgirligi Elektronni qamrab oluvchi detektorning ham sezgirligi kattadir. Alanga ta'sirida gazda radikallar va erkin elektronlar kattadir. Alanga ta'sirida gazda radikallar va erkin elektronlar hosil bo'ladi. Aniqlanuvchi modda alangaga kiritilganda ionlar hosil bo'ladi. Aniqlanuvchi modda alangaga kiritilganda ionlar hosil bo'lish tezligi keskin ortadi va detektorda signal toki paydo hosil bo'lish tezligi keskin ortadi va detektorda signal toki paydo bo'ladi. Bu tok kuchay-tirilib ro'yxat qiluvchiga bo'ladi. Bu tok kuchay-tirilib ro'yxat qiluvchiga uzatiladi.Detektordan chiquvchi impulslarni o'lchash yoki yozib uzatiladi.Detektordan chiquvchi impulslarni o'lchash yoki yozib olish uchun sezgir ko'rsatuvchi millivoltmetr va potensiometrdan olish uchun sezgir ko'rsatuvchi millivoltmetr va potensiometrdan foydalani-ladi. Signalni qayd qilib, detektor signalini tashuvchi foydalani-ladi. Signalni qayd qilib, detektor signalini tashuvchi gaz hajmi gaz hajmi V V yoki uning sorbsion kolonkadan o'tish vaqti yoki uning sorbsion kolonkadan o'tish vaqti t t ga ga bog'liqlik grafigi olinadi. Bu grafik bog'liqlik grafigi olinadi. Bu grafik xromatogramma xromatogramma deyiladi (40-deyiladi (40- rasm). Xromatogram-mada tahlil qilinayotgan namunaning har rasm). Xromatogram-mada tahlil qilinayotgan namunaning har bir tarkibiy qismiga mos keluvchi cho'qqilar bo'ladi.bir tarkibiy qismiga mos keluvchi cho'qqilar bo'ladi.

Xromatografik detektorlar: a - katarometr; b - ionizatsion detektor; d - elektron detektor; 1 - gaz oqimi; 2 - cho'g'langan sim; 3 - alanga; 4 - elektrodlar; 5 -(3-nur (elektronlar) tarqatuvchi manba.

Xromatogramma : A - tekshirilayotgan moddani asbobga kiritish ; t - o ' tish vaqti .

 SuyuqlikSuyuqlik -- adsorbsion xromatografik tahlil usuliadsorbsion xromatografik tahlil usuli  SuyuqlikSuyuqlik -- adsorbsion xromatografiya ishlatiladigan asboblariga adsorbsion xromatografiya ishlatiladigan asboblariga qarab ikki usuldaqarab ikki usulda : : kolonkali va yupqa qatlamli usulda olib kolonkali va yupqa qatlamli usulda olib boriladiboriladi . . Ular ayrim xususiyatlari bilan birUlar ayrim xususiyatlari bilan bir -- biridan keskin biridan keskin farqlanadifarqlanadi ..  Suyuqlik xromatografiyaasi gaz xromatografiyasidagi kabi Suyuqlik xromatografiyaasi gaz xromatografiyasidagi kabi prinsipprinsip -- larga asoslangan bolarga asoslangan bo '' liblib , , bunda tashuvchi gaz obunda tashuvchi gaz o '' rniga rniga kolonkadagi qokolonkadagi qo '' zgzg '' almas faza bilan aralashmaydigan suyuqlik almas faza bilan aralashmaydigan suyuqlik oqimidan foydaoqimidan foyda laniladilaniladi . . Xromatografik kolonkadagi suyuq Xromatografik kolonkadagi suyuq tashuvchi oqimiga tekshitashuvchi oqimiga tekshi riluvchi material namunasi kiritilganda riluvchi material namunasi kiritilganda moddalarning qomoddalarning qo '' zgzg '' almas va harakatchan fazalar orasida qayta almas va harakatchan fazalar orasida qayta taqsimlanishi sodir botaqsimlanishi sodir bo '' ladi va aralashma alohida birikmalarga ladi va aralashma alohida birikmalarga ajraladiajraladi . . Detektorda alohida moddaDetektorda alohida modda larga tegishli cholarga tegishli cho '' qqilar qayd qqilar qayd etiladietiladi . . Suyuqlik xromatografiyaasi amalSuyuqlik xromatografiyaasi amal -- da moddalarning biror da moddalarning biror erituvchida eriydigan har qanday aralashmaerituvchida eriydigan har qanday aralashma -- larini tahlil qilishga larini tahlil qilishga imkon beradiimkon beradi ..

 Suyuqlik xromatografiyaasida ishlatiiadigan asboblarning Suyuqlik xromatografiyaasida ishlatiiadigan asboblarning tuzilishi botuzilishi bo '' yicha bir nccha oyicha bir nccha o '' ziga xos xususiyatlari boziga xos xususiyatlari bo '' ladiladi . . Xromatografik kolonka oqimga katta qarshilik koXromatografik kolonka oqimga katta qarshilik ko '' rsatishi tufayli rsatishi tufayli suyuqlik tashuvchini xromatografga masuyuqlik tashuvchini xromatografga ma '' lum bosim ostida kiritish lum bosim ostida kiritish kerakkerak . . Shuning uchun suyuqlik kolonkaga porshenli nasos yoki Shuning uchun suyuqlik kolonkaga porshenli nasos yoki gaz bosimi ostida ishlovchi membranali moslamalar yordamida gaz bosimi ostida ishlovchi membranali moslamalar yordamida kiritiladikiritiladi . . Gaz va suyuqlikni ajratib turuvchi membranaGaz va suyuqlikni ajratib turuvchi membrana ( ( toto '' siqsiq ) ) gazning suyuqlikda erishining oldini olishda ishlatiladigazning suyuqlikda erishining oldini olishda ishlatiladi . . Namunani kiritish uchun ikki yoNamunani kiritish uchun ikki yo '' lli jolli jo '' mrak yoki mrak yoki mikroshprislardan foydalaniladimikroshprislardan foydalaniladi . . Kolonkalarning diametri kichikKolonkalarning diametri kichik (2(2 - - 6 6 mmmm ) ) va uzunligiva uzunligi 1 1 metrgacha bometrgacha bo '' ladiladi . . Ular shishadanUlar shishadan , , zanglamayzanglamay -- digan podigan po '' lat va teflondan yasaladilat va teflondan yasaladi . . SuyuqlikSuyuqlik -- qattiq qattiq modda xromatografiyaasida adsorbentlar sifatida aluminiy oksidmodda xromatografiyaasida adsorbentlar sifatida aluminiy oksid , , faollantirilgan kofaollantirilgan ko '' mirmir , , kapronkapron , , kizelgur va boshqalar ishlatiladikizelgur va boshqalar ishlatiladi ..  SuyuqlikSuyuqlik -- suyuqlik xromatografiyaasida suyuq fazani suyuqlik xromatografiyaasida suyuq fazani tashuvchilar gaz xromatografiyaasidagi tashuvchilar singari tashuvchilar gaz xromatografiyaasidagi tashuvchilar singari bobo '' ladiladi . . Bunda qoBunda qo '' zz -- gg '' almas faza harakatchan fazaga almas faza harakatchan fazaga aralashmasligi kerakaralashmasligi kerak . . U kolonkaga uchuvchan erituvchidagi U kolonkaga uchuvchan erituvchidagi eritma tarzida kiritiladi va erituvchi azot gazi oqimi yuborilganda eritma tarzida kiritiladi va erituvchi azot gazi oqimi yuborilganda bugbug '' lanib chiqib ketadilanib chiqib ketadi . . Harakatchan fazani kolonkaga kiritibHarakatchan fazani kolonkaga kiritib , , tashuvchi qatlamlarining har xilligini yotashuvchi qatlamlarining har xilligini yo '' qotish uchun qotish uchun kolonkadan okolonkadan o '' tkaziladitkaziladi ..

 DetektorlarDetektorlar . . Gaz xromatografiyaasidagi kabi suyuqlik Gaz xromatografiyaasidagi kabi suyuqlik xromatografiyaasida ham kolonkada oqib chiquvchi suyuqlik xromatografiyaasida ham kolonkada oqib chiquvchi suyuqlik oqimidagi aniqoqimidagi aniq -- lanuvchi modda konsentratsiyasini uzluksiz qayd lanuvchi modda konsentratsiyasini uzluksiz qayd etib turuvchi deteketib turuvchi detek torlar ishlatiladitorlar ishlatiladi . . Detektorlar namunadan Detektorlar namunadan ketmaketma -- ket olish va uzluksiz tahlil oket olish va uzluksiz tahlil o '' tkazishga imkon beraditkazishga imkon beradi . . Konsentratsiya avtomatik yozib boriKonsentratsiya avtomatik yozib bori -- ladigan uzluksiz tahlil qilish ladigan uzluksiz tahlil qilish usulining afzalliklari kousulining afzalliklari ko '' pp . . Suyuqlik xromatografiyaasida uch Suyuqlik xromatografiyaasida uch turdagi detektorlar ishlatiladi.turdagi detektorlar ishlatiladi.  1. 1. Eritmaning maEritmaning ma '' lum xossasi olum xossasi o '' zgarishidan tazgarishidan ta '' sirlanuvchi sirlanuvchi refraktometrik detektorlar va orefraktometrik detektorlar va o '' tkazuvchanlikning hamda tkazuvchanlikning hamda dielektrik singdiruvchanlikning odielektrik singdiruvchanlikning o '' zgarishini sezuvchi detektorlarzgarishini sezuvchi detektorlar ..  2. 2. Erigan moddalar xossasining oErigan moddalar xossasining o '' zgarishidan tazgarishidan ta '' sirlanuvchi sirlanuvchi detektorlardetektorlar . . Bunday detektorlar erigan moddaning erituvchida Bunday detektorlar erigan moddaning erituvchida bobo '' lmaydigan xususiyatlar o'zgarishini sezadi. Ko'rinuvchi, ultra-lmaydigan xususiyatlar o'zgarishini sezadi. Ko'rinuvchi, ultra- binafsha yoki infraqizil nurlarni yutishga asoslangan binafsha yoki infraqizil nurlarni yutishga asoslangan spektrometrik detektorlar, shuningdek, polarografik, spektrometrik detektorlar, shuningdek, polarografik, mikroadsorbsion, radioaktivlikni qayd qiluvchi detektorlar.mikroadsorbsion, radioaktivlikni qayd qiluvchi detektorlar.  Erituvchi chiqarib yuborilgandan keyin ishlovchi detektorlar. Erituvchi chiqarib yuborilgandan keyin ishlovchi detektorlar. Bunga alangali-ionlash harakat detektori misol bo'ladi. Suyuqlik Bunga alangali-ionlash harakat detektori misol bo'ladi. Suyuqlik xromatografiyaasi uchun yagona, universal detektor bo'lmaydi. xromatografiyaasi uchun yagona, universal detektor bo'lmaydi. Har bir hoi uchun mos detektor tanlanadi.Har bir hoi uchun mos detektor tanlanadi.

 Frontal usul. Bu xromatografiyaaning bajarilishi jihatidan Frontal usul. Bu xromatografiyaaning bajarilishi jihatidan eng sodda varianti bo'lib, bunda adsorbentli kolonkadan eng sodda varianti bo'lib, bunda adsorbentli kolonkadan tekshiriluvchi aralashma (masalan, erituvchidagi tekshiriluvchi aralashma (masalan, erituvchidagi A A va va B B komponentlar) uzluksiz o'tkazib turiladi. Kolonkadan oqib komponentlar) uzluksiz o'tkazib turiladi. Kolonkadan oqib chiquvchi eritmada har bir komj. )-nent konsentratsiyasi chiquvchi eritmada har bir komj. )-nent konsentratsiyasi aniqlanadi va modda konsentratsiyasi - kolonkadan o'tgan aniqlanadi va modda konsentratsiyasi - kolonkadan o'tgan eritma hajmi koordinatalar sistemasida grafik tuziladi. Bu eritma hajmi koordinatalar sistemasida grafik tuziladi. Bu bog'liqlik chiqish egri chizig'i (xromatogramma) tarzida bog'liqlik chiqish egri chizig'i (xromatogramma) tarzida tasvirlanadi (3- rasm).tasvirlanadi (3- rasm).  Ochiltirish usulida kolonkaga tarkibida erituvchida erigan Ochiltirish usulida kolonkaga tarkibida erituvchida erigan A A va va B B komponentlari bor tekshiriladigan aralashmadan kiritib, komponentlari bor tekshiriladigan aralashmadan kiritib, kolonka erituvchi bilan uzluksiz yuviladi. Bunda tekshiriluvchi kolonka erituvchi bilan uzluksiz yuviladi. Bunda tekshiriluvchi aralashmaning komponentlari zonalarga ajraladi: yaxshi aralashmaning komponentlari zonalarga ajraladi: yaxshi adsorbilanadigan adsorbilanadigan B B modda kolonkaning yuqori qismini, yaxshi modda kolonkaning yuqori qismini, yaxshi yutilmaydigan yutilmaydigan A A komponent esa pastki qismini egallaydi. komponent esa pastki qismini egallaydi. Bunga xos egri chiziq 4-rasmda ifodalanganBunga xos egri chiziq 4-rasmda ifodalangan

 Siqib chiqarish usuli. Ushbu usulda Siqib chiqarish usuli. Ushbu usulda A A va va B B moddalarning moddalarning erituvchi 5"dagi aralashmasi kolonkaga kiritilib, siqib. erituvchi 5"dagi aralashmasi kolonkaga kiritilib, siqib. chiqaruvchi chiqaruvchi D D moddaning eritmasi bilan yuviladi. moddaning eritmasi bilan yuviladi. D D modda modda tekshiriluvclii aralashma komponent-lariga nisbatan yaxshiroq tekshiriluvclii aralashma komponent-lariga nisbatan yaxshiroq adsorbilanadigan bo'ladi.adsorbilanadigan bo'ladi.  Bu usulda xromatografiyaa jarayonida eritmaning Bu usulda xromatografiyaa jarayonida eritmaning konsentratsiyasi kamaymaydi. Bir moddaning zonasini ikkinchi konsentratsiyasi kamaymaydi. Bir moddaning zonasini ikkinchi moddaning zonasi qoplab kctishi bu usulning kamchiligi moddaning zonasi qoplab kctishi bu usulning kamchiligi hisoblanadi, chunki bu usulda komponentlar zonalari erituvchi hisoblanadi, chunki bu usulda komponentlar zonalari erituvchi bilan ajratilmagan.bilan ajratilmagan.  Harakatchan faza — erituvchiga muayyan talablar qo'yiladi. U Harakatchan faza — erituvchiga muayyan talablar qo'yiladi. U tekshiriluvchi aralashmaning barcha komponentlarini yaxshi tekshiriluvchi aralashmaning barcha komponentlarini yaxshi eritishi, erigan moddalar, adsorbent, havo kislorodiga nisbatan eritishi, erigan moddalar, adsorbent, havo kislorodiga nisbatan kimyoviy inert, qovushoqligi kam bo'lishi, tarkibida kimyoviy inert, qovushoqligi kam bo'lishi, tarkibida qo'shimchalar bo'lmasligi, detektor ishiga xalaqit bermasligi va qo'shimchalar bo'lmasligi, detektor ishiga xalaqit bermasligi va arzon bo'lishi kerak.. arzon bo'lishi kerak..  Suyuqlik xromatografiyasiga xos xususiyat kolonkadan oqib Suyuqlik xromatografiyasiga xos xususiyat kolonkadan oqib chiquvchi eritmani kimyoviy, fizik-kimyoviy yoki fizik usullar chiquvchi eritmani kimyoviy, fizik-kimyoviy yoki fizik usullar bilan tahlil qilishdan iborat. Bunda kolonkadan oqib chiquvchi bilan tahlil qilishdan iborat. Bunda kolonkadan oqib chiquvchi eritma alohida fraksiyalar tarzida yig'iladi. Odatda, fraksiyalarni eritma alohida fraksiyalar tarzida yig'iladi. Odatda, fraksiyalarni yig'ish uchun avtomatik ravishda ishlovchi maxsus kollektorlar yig'ish uchun avtomatik ravishda ishlovchi maxsus kollektorlar ishlatiladi.ishlatiladi.

 Nazorat savollarNazorat savollar  1. Gaz – suyuqlik xromatografiyasining asosiy xarakteristikasi 1. Gaz – suyuqlik xromatografiyasining asosiy xarakteristikasi nimalardan iborat?nimalardan iborat?  2. 2. Gaz – suyuqlik xromatografiyasi kolonkasiga qо‘yiladigan Gaz – suyuqlik xromatografiyasi kolonkasiga qо‘yiladigan talablar.talablar.  3. Xromatografiyada ishlatiladigan kolonka va detektorlarini 3. Xromatografiyada ishlatiladigan kolonka va detektorlarini ishlash prinsiplariishlash prinsiplari ..  4. Suyuqlik4. Suyuqlik -- adsorbsion xromatografiya qanday usullarda olib adsorbsion xromatografiya qanday usullarda olib boriladi va ularning farqi nimadaboriladi va ularning farqi nimada ??  5. Suyuqlik5. Suyuqlik -- adsorbsion xromatografiyaning kolonkali turida adsorbsion xromatografiyaning kolonkali turida xromatografik jarayonni xromatografik jarayonni о‘о‘ tkazishning qanday usullaridan tkazishning qanday usullaridan foydalaniladifoydalaniladi ??  6. Neft mahsulotini analiz qilish uchun xromatografiya usuli bilan 6. Neft mahsulotini analiz qilish uchun xromatografiya usuli bilan bir vaqtda qanday usullardan foydalaniladibir vaqtda qanday usullardan foydalaniladi ??  7. 7. Gaz va gazGaz va gaz -- suyuqlik xromatografiyasida komponentlarnsuyuqlik xromatografiyasida komponentlarn ii ng ng mimi qq dorini anidorini ani qq lashda asosiy olashda asosiy o ’’ lchash usullarini keltiringlchash usullarini keltiring ..  8. 8. SuyuqlikSuyuqlik - - suyuqlikda tasuyuqlikda ta qq simlansimlan ii sh xromatografiyasi sh xromatografiyasi hh aa qq ida ida tushuncha beringtushuncha bering ..

 E’TIBORINGIZ UCHUN E’TIBORINGIZ UCHUN  RAHMAT!RAHMAT!

O'xshashlar

O’zbekistonda neft va gaz sanoati istiqbollari

Neft va tabiiy gaz mahsulotlarining xossalari

Neft va tabiiy gaz mahsulotlarini optik xossalari

Neft va tabiiy gazning analiz qilish usullari

Suyuq kristallar va ularning qullanilishi