Avtomobil benzinlarining bug‘lanuvchanligini aniqlash - Kimyo - Slaydlar

Avtomobil benzinlarining bug‘lanuvchanligini aniqlash

Yuklangan vaqt:

27.06.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

192.32421875 KB

Ko'chirib olish

AVTOMOBIL BENZINLARINING BUG‘LANUVCHANLIGINI ANIQLASH

Ishning maqsadi: Avtomobil benzinlarining bug‘lanuvchanligini aniqlash bilan tanishtiriladi. Ish joyini jihozlash: benzin namunalari, neft mahsulotining bug‘lanuvchanligini aniqlash asbobi.

Umumiy ma’lumotlar  Bir xil molekulalardan tashkil topgan bir jinsli moddalar, masalan suv, spirt, glitserin muayyan haroratda qaynaydi. Neftdan olingan barcha yoqilg‘ilar turli qaynash haroratlariga ega bо‘lgan uglevodorodlarning murakkab birikmasidan tashkil topgan. Masalan, dizel yoqilg‘isi 170-360 o S, benzin esa 35-200 o S haroratlarda qaynaydi.  Yoqilg‘ining tarkibida juda past haroratlarda yengil bug‘lanadigan uglevodorodlarning bо‘lishi maqsadga muvofiq emas. Bu holda karbyuratorli dvigatellarning yoqilg‘i о‘tkazgichlarida bug‘lar tiqini xosil bо‘lib, uning ish rejimining buzilishiga olib keladi.

 Shuning uchun ham yoqilg‘i tarkibida yengil fraksiyalarning tarkibi cheklanib, uning qaynay boshlash harorati 35 o S dan past bо‘lmasligi kerak.  Yoqilg‘i tarkibida juda yuqori haroratlarda bug‘lanadigan uglevodorodlarning miqdori kо‘p bо‘lishi ham maqsadga muvofiq emas, chunki bu uglevodorodlar, ya’ni og‘ir fraksiyalar dvigatelda yonish jarayonida tо‘la bug‘lana olmaydi, natijada chala yonadi. Yoqilg‘ining chala yonishi о‘z navbatida qurum hosil bо‘lishiga, dvigatel detallarining yeyilishiga olib keladi

 Shuning uchun avtomobil benzini tarkibida og‘ir fraksiyalar miqdori cheklanib, ular 195 o S da tо‘la bug‘lanib bо‘lishi shart.  Dvigatelning yengil о‘t olishi, qizish tezligi, о‘tuvchanligi va yeyilmasdan ishlashi avtomobil benzinining fraksiya tarkibiga bog‘liq.  Yoqilg‘i hajmining haroratga bog‘lik holda о‘zgarishi fraksiya tarkib deb ataladi.  Yoqilg‘i tarkibidagi uglevodorodlarning bug‘lanuvchanligiga qarab uchta fraksiyaga bо‘linadi - о‘t oldirish, ishchi va qoldiq (1-rasm) . Bu uchta fraksiya о‘z navbatida 5 ta asosiy nuqtalar bilan baholanadi.

 Yoqilg‘ining qaynay boshlashidan, to uning 10% qaynab bug‘languncha bо‘lgan fraksiya - dvigatelni о‘t oldirish fraksiyasi deb ataladi. Bu fraksiyaning ma’lum miqdori dvigatelni о‘t oldirish va qizdirish uchun kerak bо‘ladi.  Yoqilg‘ining 10% bug‘lanishi harorati yozgi sort benzinlarda 70 o S dan, qishki sort benzinlarda esa 55 o S dan yuqori bо‘lmasligi kerak.  Agar benzin tarkibidagi yengil bug‘lanuvchi uglevodorodlar miqdori yetarli bо‘lmasa (bunda 10% bug‘lanish harorati andozada kо‘rsatilgan haroratdan yuqori bо‘ladi), u holda dvigatelni о‘t oldirish vaqtida benzin tо‘la bug‘lanmasdan suyuq holatda bо‘lib, uning yurgizib yuborishini qiyinlashtiradi.

 Yoqilg‘ining 10% dan 90% gacha qismi bug‘lanishi - ishchi fraksiyasi deb ataladi. Dvigatelning qizish davri, past ish rejimidan yuqorisiga tez о‘tish imkoniyati (qabul qiluvchanligi) yoqilg‘ining ishchi fraksiyasiga bog‘liq.  Ishchi fraksiyasining 50% qaynash nuqtasi standart bilan meyorlanadi. U qancha past bо‘lsa, yoqilg‘ining tarkibi shuncha bir xil bо‘ladi va dvigatel shuncha turg‘un ishlaydi. Egri chiziqning bu qismi mumkin qadar tikroq bо‘lgani ma’qul. Benzinning 50% bug‘lanish harorati qanchalik yuqori bо‘lsa, avtomobilning о‘tuvchanlik qobiliyati shunchalik susayadi. Standart talabiga binoan yozgi sort benzinlar uchun bu harorat 115 o S dan, qishki sort uchun esa 100 o S dan yuqori bо‘lmasligi kerak.

 Standart va benzinning sifat pasportida, uning kinematik qovushoqligi, alanganlanish va qotish haroratlari meyorlanmaydi, chunki ular barcha ish sharoitlarida ham dvigatelning ishlashini ta’minlaydi.  Avtomobil benzinlari tarkibida og‘ir uglevodorodlarning meyordan kо‘p bо‘lishi, yonilg‘ining tо‘la bug‘lanmasligiga olib keladi. Ular suyuq tomchi holatida qolib, porshen xalqalari orasidagi tirqishdan dvigatel karteriga tushadi, silindr yuzasidagi moylash materialini yuvib ketadi, moyni suyultiradi, natijada detallar tez yeyiladi va yonilg‘i sarfi ortadi.

 Benzinning 90% qaynab bug‘lanishidan keyin og‘ir uglevodorodlar bug‘lanadi, bu fraksiyani qoldiq fraksiya deb ataladi. Bu nuqtalar orasidagi haroratlar farqi qancha kam bо‘lsa, yoqilg‘ining sifati, uning tejamligi shuncha yuqori bо‘ladi va dvigatel detallari shuncha kam yeyiladi. Yoqilg‘ida og‘ir uglevodorodlarning kо‘p bо‘lishi maqsadga muvofiq emas, chunki ular batamom bо‘linib ketmaydi. Ular suyuq tomchi holatida qolib, porshen xalqalari orasidagi tirqishdan dvigatel karteriga tushib, uning yeyilishini va yonilg‘i sarfini oshiradi. Bu harorat yozgi sort benzinlar uchun 180 o S dan, qishki sort benzinlar uchun esa 160 o S dan yuqori bо‘lmasligi kerak.

Tajribani о‘tkazish tartibi 100 sm 3 benzin namunasi о‘lchab olinib, 2- rasmda kо‘rsatilgan kolba 1 ga quyiladi va benzin 13...18 o S gacha sovutiladi. Kolbaning bо‘g‘ziga termometr 2 о‘rnatilgan tiqin joylashtiriladi. Sо‘ngra kolba shtativga о‘rnatilib, uning naychasi sovutgich trubkasi 3 ga kiritiladi. Kolba naychasi sovutgich trubkasi 3 ichiga kamida 25 mm kirib turishi lozim.

 Neft mahsulotining bug‘lanuvchanligini aniqlash asbobi.  1-kolba; 2- termometr; 3-sovutgich о‘tkazgichi; 4 va 6- suvni kiritish va chiqarish patrubkasi; 5 – sovutgich banyasi; 7 - о‘lchash menzurkasi; 8 – asbest prokladka; 9 – g‘ilof.

 Qaynay boshlash haroratidagi termometr kо‘rsatgichi yozib olinadi va sо‘ngra qizdirish tezligi о‘zgartiriladi. Bunda 95 sm 3 benzinni bug‘latib olguncha 1 minut davomida kondensatsiyalangan benzinning miqdori 4...5 sm 3 ni tashkil qilish kerak yoki 10 sek davomida 20...25 tomchi tushishi kerak.  Shu tariqa har 10% benzinning о‘lchash menzurkasiga о‘tish harorati belgilab boriladi. Olingan 95 sm 3 benzindan to qaynashning tugaguncha bо‘lgan vaqt 3...5 minutni tashkil etishi kerak.  Qaynashning tugashi deb shunday harorat qabul qilinadiki, bunda termometr simob ustuni bir necha daqiqaga tо‘xtab, sо‘ngra tusha boshlaydi.

Nazorat savollari:  Benzin bug‘lanuvchanligini aniqlashdan maqsad nima?  Har xil markali benzinning fraksiya tarkibi qanday?  Qishgi va yozgi benzinlar nimasi bilan farq qiladi?  Bug‘lanuvchanligi bо‘yicha benzinlar qanday sortlarga bо‘linadi?  Benzinlar qanday markalanadi?  Benzin qanday fraksiyalarga bо‘linadi?  Fraksiya tarkibi nima?  Fraksiya tarkibi qanday xarakterli nuqtalar bilan baholanadi?  Benzinning bug‘lanish harorati standart kо‘rsatgichidan yuqori bо‘lsa dvigatelga qanday ta’sir qiladi?

E’tiboringiz uchun raxmat.

O'xshashlar

Polimerlarning eruvchanligini aniqlash

Neft mahsulotlari zichligini aniqlash

Neft mahsulotlari sifat ko’rsatkichlarini aniqlash

Neft mahsulotlarining kinematik qovushoqligini aniqlash

Kimyoviy jarayonlar energiyasi, gips energiyasini aniqlash