logo

Yuridik shaxslardan olinadigan egri soliqlar va ularning korxonalar moliya – xo’jalik faoliyatiga ta’siri

Yuklangan vaqt:

15.04.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

270.060546875 KB
Yuridik shaxslardan olinadigan egri soliqlar va ularning korxonalar moliya – xo’jalik faoliyatiga ta’siri Reja: 1. Egri soliqlar haqida tushuncha 2. Yuridik shaxslardan olinadigan soliqlar ularning xo'jalik faoliyatiga ta’siri 3. Soliq yig’ish uslublari Ma’lumki, soliqlar bevosita davlatning paydo bo‘lishi bilan bog‘liqdir, ya’ni davlat o‘zining vakolatiga kiruvchi vazifalarni bajarish uchun moliyaviy manba sifatida soliqlardan foydalanadi. Soliqlarning amal qilishi bu obyektivlikdir, chunki jamiyatni tashkil etuvchi barcha subyektlar ham real sektorda, ya’ni ishlab chiqarish sohasida faoliyat ko‘rsatmaydiSoliq tushunchasi iqtisodiy kategoriya sifatida davlatning paydo bo‘lishi va faoliyatining davomiyligi bilan bevosita bog‘liqdir. Shu o‘rinda soliq kategoriyasi davlatni iqtisodiy siyosati orqali iqtisodiy voqelik sifatida yuzaga chiqishini ta’kidlash lozim. Soliq tushunchasi tor ma’noda davlat ixtiyoriga soliq to‘lovchilardan majburiy tartibda undiriladigan pul tushumlarini ifodalaydi Egri soliqlarning stavkalari qat’iy (tovar o’lchamining birligiga) va foizli (tovarning narxiga muayyan hissada) bo’ladi. Foizli stavkalar davlat uchun ko’proq foydalidir, chunki narxlar oshganida soliq tushumlari ham ko’payadi. Soliq stavkalarining oshirilishi ularning tovarlarning narxidagi hissasining ortishiga olib keladi. Egri soliqlar aktsizlarni, davlatning fiskal monopoliyalarini va bojxona bojlarini o’z ichiga oladi. Aktsizlar undirilish usuliga qarab yakka tartibdagi (pivoga, shakarga, benzinga va hokazo) va universal (qo’shilgan qiymat solig’i va boshqalar) turlarga bo’linadi. Ular asosan xo’jalik aktlaridan va aylanmalardan, moliyaviy operatsiyalardan kelib chiqadi. So’ngi yillardanto’g’ri soliqlarning salmog’i yalpi ichki mahsulot qiymatida bir oz kamayib, egri soliqlar salmog’i oshgan. Bu erda hozirgi sharoitda to’g’ri tendendiya mavjuddir, chunki egri soliqlar to’g’ridan- to’g’ri korxonaning investitsion faoliyatining susayishiga olib kelmaydi.  Jamiyatda boshqalar tomonidan rad etilgan yoki faoliyati iqtisodiy samarasiz bo‘lgan sohalar ham mavjudki, bular soliqlarni obyektiv amal qilishini talab etadi. Aniqroq qilib aytganda jamiyatni norentabel (mudofaa, meditsina, fan, maorif, madaniyat va boshq.) va rentabel sohaga ajralishi hamda norentabel sohani moliyalashtirishning tabiiy zarurligi soliqlarni obyektiv amal qilishini zarur qilib qo‘yadi, vaholanki, norentabel sohaning ijtimoiy xizmatlari, asosan, davlat tomonidan amalga oshiriladiki, ularni moliyalashtirish usuli sifatida yuzaga chiquvchi soliqlar ham shu tufayli bevosita davlatga tegishli bo‘ladi. Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i Foyda solig’i davlat byudjeti daromad qismining asosiy manbalaridan biri bo’lib hisoblanadi.ushbu soliq 1995 yil yanvar oyidan boshlab, 1992 yildan buyon harakatda bo’lgan daromad solig’i o’rniga joriy qilindi. Foyda solig’i mamlakatimizda tasdiqlangan Soliq kodeksining 23-moddasiga ko’ra umumdavlat soliqlari tarkibiga kiritilgan. Yuridik shaxslar Foyda solig’ini to’lovchi Foyda solig’ini to’lovchilar bo’lib, moliya yilida Soliqka tortiladigan foydaga ega bo’lgan yuridik shaxslar hisoblanadi. Soliq to’lovchilar kodeksning 126-moddasida aks ettirilgan.  1)O’zbekiston Respublikasin ing rezidentlari; 2) O’zbekiston Respublikasida faoliyatni doimiy muassasa orqali amalga oshirayotgan yoki hosil bo’lish manbai O’zbekiston Respublikasi xududida joylashgan daromadlarni oladigan O’zbekiston Respublikasi norezedentlari. O’zbekiston Respublikasi norezidentlari faqat Respublikada olgan daromadlarid an foyda solig’ini to’laydilar.Bular quyidagila r  Regressiv stavkalar daromadning oshishi bilan soliqni kamaytirishni nazarda tutadi.progressiv stavkalar daromad o’sishi bilan soliq stavkasining izchil o’sishini nazarda tutadi. Ushbu turdagi garovlar yuqori daromadli ko’chalardan mablag ‘olish uchun vosita bo’lib xizmat qiladi.Mutanosib stavkalar soliq ob’ektining bir xil foizida uning qiymatining farqlanishini hisobga olmaganda harakat qiladi; Soliq yig’ish turli xil soliq stavkalarini ishlatishga asoslangan. Savollar boʻlsa marhamat ����️✋E’tiboringiz uchun tashakkur!!!