Xızmet (qoraqalpoq tilida) - Iqtisodiyot - Slaydlar

Xızmet (qoraqalpoq tilida)

Yuklangan vaqt:

22.07.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

445.998046875 KB

Ko'chirib olish

Reja: 1. Xızmet haqqında túsınik. 2.Xızmettiń strukturası. 3. Xizmettiń túrleri.

Xizmet haqqında túsınik . Ótken bapta ınsan óz talapların qànaatlantiriw maqsetınde jedellik kórsetedı dep aytqan edık. Biraq bul qanaatlaniw barlıq waqittada tek ózlerıniń organikalıq talaplarıniń tikkeley tásiri astında háreket etiwshi haywanlardaǵi siyaqli, tikkeley xarakterge iye emes. Insanda bolsa, hátteki awqatqa bolǵan talap siyaqli tábiyiy talap ta adamzat tárepınen tárbiyalap shiǵilǵan, jámiyetlik tájiriybe tásirınde ámelge asiriladı. Sonlıqtanda adamniń hárqanday xizmeti bárqulla sirtqi háreket, bulshiq etlerdıń háreketi menen baylanisli boladı. «Ashlıq bul ashlıq, biraq pisken góshti pishaq hám vilka menen jew, shiyki góshti qol, tirnaq hám tis járdemınde jewdegi ashlıqtan pariq qiladi». Egerde adam tek uyiqlap qalǵan bolmasa, oniń normal` túrdegi jaǵdayi- bul aktiv túrdegi, oniń normal` túrdegi jaǵdayi- bul aktiv túrdegi, jigerlilik jaǵdayi boladı. Adam tiri eken, ol mudami háreket etedı, bir nárse isleydı, bir nárse menen shuǵillanadı, oynaydı, miynet etedı, oqiydı, sport penen shuǵillanadı, adamlar menen qatnas jasaydı h.t.b. Qullasi, ol aktivlilik sirtqi (is-háreket operatsiyaları, bulshiq etlerdıń kúsh saliwi yamasa) ishki aktivlilik (bul psixikalıq aktivlilik bolip ol qilt etpey jatqan adamdı oylanǵanda, kitap oqiǵanda bir nárseni yadına túsirgende h.t.b. baqlanadı) kórsetedı. Biraq sirtqi hám ishki aktivlilikte tek shártli túrde ǵana ayrip taniwǵa boladı. Pikirdıń jumisi hátte adam kózge kórınerlik aktivlilik jasalmaǵan jaǵdayda da sóylewdı támiyınleytuǵın mikroháreketler (olardı esapqa aliwǵa boladı) menen baylanisli boladı, ó ytkeni, normal` túrdegi egerde adamniń oylawi sóylew formasında boladı. Sonlıqtanda adamniń hárqanday xizmeti bárqulla sirtqi háreket, bulshiq etlerdıń háreketi menen baylanisli boladı.

Xizmet- bul adamniń zárúrliklerın hám máplerın qanaatlandıriw menen baylanisli bolǵan ó z aldına sanali túrde qoyǵan maqsetlerıne erisiwge, oǵan jámiyet hám mámleket tárepınen qoyilatuǵın talaplardı orınlawǵa baǵdarlanǵan aktivligi boladı.

Haywanlar ámelge asirip atirǵan háreketlerge bul termındı qollanip bolmaydı. Adamniń is-háreketıniń haywanlardıń is-hárektınen ózgesheligi sonnan ibarat, haywanlar tábiyatqa maslasadı, al adam bolsa óziniń is- háreketi protsessınde óz talapların qanaatlandıriw ushın qorshaǵan ortalıqti ózgertip jiberedı. Adam is-háreketıniń nátiyjesi qanday da bir jámiyetlik yamasa sanali xarakterge iye belgili ónim boladı. Adam ózi islegenıniń kópshilik bólegen ózi ushın emes, jámiyet ushın isleydı. Xizmetsiz adamniń turmisi múmkın bolmay qaladı. Xizmet protsesınde adam dógerek átiraptaǵi dúńyani bilip aladı. Xizmet adam turmisıniń materiallıq sharayatların dóretedı. Xizmet protsesınde ruxiy ónimler: ilim, ádebiyat, muzika. Adamniń xizmeti oniń ózin jigerliligın, xarakterın uqipların qáliplestiredı hám ózgertedı.

AdamniN’ xizmeti haywanatlardIN’ qiliG’i hátte anag’urlim quramali bolsa da olardIN’qiliG’Ina printsipial` túrde ayirilip turadi. • Birınshiden, adamniń xizmeti sanali xarakterge iye boladı, adam oǵan erisiwdıń maqseti hám usilların ańǵiradı, nátiyjesın aldın ala boljay biledı. • Ekınshiden adamniń xizmeti miynet quralların soǵiw, jumsaw hám saqlaw menen baylanisli boladı. • Úshınshiden, adamniń xizmeti jámsiyetlilik xarakterge iye boladı, ol kollektivtiń ózinde hám kollektiv ushın ámelge asiriladı1 2 3

Máqset degenimiz- bul adam soniń ushın háreket etetuǵın nárse boladı: motiv degenimiz- bul adam ne sebepten xizmet etip atirǵanliǵi boladı. Mıne usi kóz-qarasińizdı med. ıntitutaǵi oqıwińizǵa alip qarańiz. Siziń maqsetińiz qanday, bul oni tabisli túrde tamamlaw hám shipakerlik kásipti iyelip aliw. Al siz ne sebepten oqiy basladıńiz, ne sebepten med. ınstituti tamamlawdı óz aldıńizǵa maqset etip qoydıńiz. Dárhal siziń yadıńizǵa sizdı usi sheshimge iytermelegen motivler túsedı.Xizmettiń stukturasi. Ádette xizmetti oniń strukturasi (sostavi) kóz-qarasında alip qaraydı. Bárınen de burın xizmettiń maqsetlerın hám sebeplerın ayirip shiǵaradı. Adamniń hárqanday xizmeti ol óz aldına qoyatuǵın maqsetleri, waziypaları menen belgilenedı. Maqset joq jerde xizmet te bolmaydı. Xizmet adamdı anaw yamasa mınaw maqsetti óz aldına qoyiwǵa jáne oǵan erisiw ushın xizmetti shólkemlestiriwge iytermelegen belgili bir motivlerden, sebeplerden kelip shiǵadı.

Ádette adamniń xizmeti tek ǵana qanday da bir motiv hám bir ǵana maqset penen emes, al eń jaqın jáne barǵan sayın uliwmasip hám uzaqlasa beretuǵın maqsetler menen motivlerdıń pútın bir sistemasi menen belgilenedı.Máselen siz mıne usi sabaqlıqti úyrenip otirsiz. Eń jaqın maqset- usi baptiń mazmunın ózlestirip aliw boladı. Al oniń izın ala anaǵurlim alis maqset- psixologiyani jaqsi bilip aliw turadı. Adamniń tek ǵana eń jaqın perspektivalardı emes, al alisların da kóre biliwi áhmiyetli boladı- bul nárse oǵan qiyınshilıqlarǵa qarsi gúres júrgiziwde, hám tosqınlıqlardı jeńip shiǵiwdı kúsh baǵishlaydı, al aralıq nátiyje erisiw adamdı alǵan baǵittan qaytarmaydı.

Xizmetti motivatsiya dárejesıne qaray da motivler jámiyetlik yamasa attan aniq tar jeke xarakterge iye boliwına qaray da bahalanadı. Jaqsi tárbiya kórgen adamda jámiyetlik motivler jeke mánige iye boladı, oniń óziniń de jeke isi bolip qaladı. Kúshli sezimlerdıń, kóbınese kúshli tásiyir jasaytuǵın qozdıriwshilardıń usınday jete ańǵarilmaǵanliǵi, túsınilmegen háreketlerdı impul`siv háreketler dep ataydı. Háreketlerdı praktikalıq hám aqil háreketleri dep ayiradı. Olar óz-ara tiǵiz baylanisqan boladı. Praktikalıq háreketler (zatlardı manipulyatsiyalaw, konstruktivlik háreketler, mektep qasında islenetuǵın háreketler) bilip aliw xizmetınde (zeyın ilgirlikte hám oylawda) úlken áhmiyetke teń.

Adamniń háreketleri sóylew xizmetınen ajiralmaǵan halda boladı. Sóylew xizmeti, sóz (soniń ishınde ishki sóylew ishten aytiwda) adamniń mınez-qulqın hám xizmetın tártipke saladı, oǵan óz háreketlerın ańǵariwda, hárekettiń waziypaların sóz benen bildıriwde hám oniń planın belgilewde, hárekettiń xarakterın ózgertiwde, jol qoyilǵan qátelerdı dúzetiwde járdem beredı.

Hárqanday xizmet mına tómendegi komponentlerdı (sostav bóleklerdı, zvenolardı, basqishlardı) ajiratip shiǵariwǵa boladı: máqsetti alǵa qoyiw (konkret waziypani aniq túsınip aliw) basqishi, jumisti planslatiriw basqishi: háreket jasawdıń eń aqilǵa uǵras usilın tańlap aliw, egerde zárúr bolip qalǵan jaǵdayda aǵimdaǵi qadaǵalaw hám xizmetti qayta quriw menen bir waqitta júrgiziletuǵın xizmetti orınlaw, ámelge asiriw basqishi : bunnan soń egerde olar bar bolsa nátiyjelerdı tekseriw, qátelerdı dúzetiw, alınǵan nátiyjelerdı planlastirilǵan nátiyjeler menen salistiriw, jumistiń juwmaǵın shiǵariw hám oni bahalaw júrgiziledı.

Xizmettiń túrleri . Adamlardıń xizmeti kóp túrli boladı, biraq sonda da oni negizgi úsh túrli: oqıw, miynet hám oyın túrlerıne bóliwge boladı. Geyde xizmettiń ózine tán túri retınde sport xizmetın, sonday-aq óz-ara qatnasti ayirip shiǵaradı. Tálim aliw- bul keń túrde bilimli boliw hám bunnan bilayǵi miynet xizmeti ushın zárúrli bilimlerdı, uqiplardı hám kónligiwlerdı iyelep aliwǵa baǵdarlanǵan xizmet boladı. Tálim aliw, birınshiden, rawajlandırǵish boladı. Nátiyjede mektep oqıwshisi tek bilimlerge hám uqiplarǵa ǵana iye bolip qalmastan, onda aktiv túrdegi, óz betınshe tvorchestvolıq oylaw rawajlanadı, oy-órisi keńeyedı, baqlawshiliǵi qáliplesedı, yadı hám dıqqati jet`ilisip baradı. Ekınshiden, tálim aliw tárbiyalawshilıq xarakterıne iye boladı, tálim aliw protsesınde jeke adam qáliplesedı, bir maqsetke baǵdarlaniwshilıq, qatańlıq, óz-ara járdem beriw siyaqli bahali qásiyetler júzege keledı. Tálim aliw Miynet xizmeti Balalar oyıni

Miynet xizmeti . Mekteptegi miynet tálimi balani miynet etiwge psixologiyalıq jaqtan tayarlaydı. Ol miynettiń adam turmisındaǵi áhmiyetın túsınip, miynet quwanishın bilip aladı, onda miynet etiw tilegi hám uqibi, húrmet etiwge tárbiyalaydı Balalar oyıni . Balalar turmisında ayiriqsha úlken áhmiyetke iye boladı. oyın- tárbiyalaw qurali. oyın kollektivti dóretedı. oyındaǵi uliwma qisınispalar, tınishsizlaniwlar balalardı biriktiredı. oyında joldaslıq sezimi, biri-birın óz-ara quwatlaw tárbiyalanadı. Xizmettiń túrlerın analiz jasawdı juwmaqlay otirip, adam xizmetıniń barlıq túrleri anaw yamasa mınaw dárejede sóylew menen baylanisli ekenın atap kórsetiw lazim. Birınshiden xizmetti sanali túrde tártipke saliw hám basqariw, oylaw, demek, sóylew xizmeti arqali ámelge asiriladı ( basqasha etip aytqanda bul jerde xizmet ekınshi bir signal arqali tártipke salınadı). Ekınshiden, adamniń xizmeti, qáde bolǵanınday-aq, kollektivlik xarakterge iye boladı hám sóz (til) adamlardıń óz-ara qatnasıniń, baylanisıniń (kommunikatsiyasıniń) qurali bolip xizmet etedı.

1. A.K.Shamshetova, R.N.Melibayeva, X.E.Usmanova, I.O.Xaydarov. Umumiy psixologiya. 0 ‘quv qo‘llanma. - Т.: «Barkamol fayz media», 2018. - 272 b. 2. Ivanov P.I., Zufarova M.E. Umumiy psixologiya. Darslik. -Т.: 0 ‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati. 2008. -480 b. 3. Davletshin M.G., To‘ychiyeva S.M. Umumiy psixologiya. -Т.: TDPU, 2012-202 b. 4. Xaydarov F.I., Xalilova N.I. Umumiy psixologiya. -Т.: TDPU, 2010-400 bFoydalanilgan Adabiyotlar:

E'tiboringiz uchun rahmat

O'xshashlar

Xodimlar faoliyatiga doir hujjatlar

Finans basqarıwınıń mánisi hám áhmiyeti

Iqtisodiy tarbiya nima

Buyuk ipak yo’li 2

Iqtisodiy sub’ektlar faoliyatini davlat tomonidan moliyaviy tartibga solish instrumentlari