Xalqaro valyuta operatsiyalari - Iqtisodiyot - Slaydlar

Xalqaro valyuta operatsiyalari

Yuklangan vaqt:

17.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1397.9755859375 KB

Ko'chirib olish

Xalqaro valyuta operatsiyalari Toshkent moliya instituti “ Xalqaro moliya-kredit” kafedrasi “ Xalqaro moliya” fani

REJA: 1. Valyuta operatsiyalari va uning turlari 2. Joriy xalqaro operatsiyalar 3. Kapital harakati operatsiyalari. 4. Rezidentlar va norezidentlar o‘rtasidagi valyuta operatsiyalari. 5. O‘zbekiston Respublikasi hududida chet el valyutasini sotib olish va sotish, valyuta operatsiyalarini amalga oshirishda banklarining huquq va majburiyatlari 6. Valyuta operatsiyalarini o‘tkazishga doir cheklovlar, naqd valyutani olib kirish va olib chiqish

1. VALYUTA OPERATSIYALARI VA UNING TURLARI Valyuta operatsiyalari — valyuta qimmatliklariga bo‘lgan mulk huquqining va boshqa huquqlarning o‘tishi bilan bog‘liq operatsiyalar, valyuta qimmatliklaridan to‘lov vositasi sifatida foydalanish, valyuta qimmatliklarini O‘zbekiston Respublikasiga olib kirish, jo‘natish va o‘tkazish, shuningdek O‘zbekiston Respublikasidan olib chiqish, jo‘natish va o‘tkazish, rezidentlar va norezidentlar o‘rtasida O‘zbekiston Respublikasi valyutasidagi operatsiyalar Valyuta operatsiyalarining turlari Valyuta operatsiyalari ichki va xalqaro (transchegaraviy) operatsiyalarga bo‘linadi. 1. Ichki valyuta operatsiyalari O‘zbekiston Respublikasi hududida o‘tkaziladigan operatsiyalardir. 2. Xalqaro (transchegaraviy) valyuta operatsiyalari joriy xalqaro operatsiyalarga va kapital harakati (kapital o‘tkazmalari) operatsiyalariga bo‘linadi.

2. JORIY XALQARO OPERATSIYALAR Joriy xalqaro operatsiyalar jumlasiga quyidagilar kiradi: 1. tashqi savdoni, boshqa joriy faoliyatni yuritish, shu jumladan xizmatlar ko‘rsatish (ishlar bajarish) munosabati bilan to‘lanishi lozim bo‘lgan barcha to‘lovlar; 2. foizlar va boshqa daromadlar shaklida, shu jumladan bank omonatlari, kreditlar, lizing bo‘yicha foizlar va boshqa daromadlar shaklida, shuningdek boshqa investitsiyalardan olinadigan sof daromad shaklida to‘lanishi lozim bo‘lgan to‘lovlar; 3. kreditni (qarzni) to‘lash davrida qarzning olingan, shartnomada ko‘rsatilgan to‘lash davrlari soniga nisbati sifatida hisob-kitob qilingan qismining ikki baravaridan ortiq bo‘lmagan miqdordagi summani to‘lash; 4. nosavdo tusidagi pul o‘tkazmalari.Joriy xalqaro operatsiyalar hamda ular bilan bog‘liq holda chet el valyutasini rezidentlar va norezidentlar tomonidan sotib olish yoki sotish cheklovlarsiz amalga oshiriladi.

2. JORIY XALQARO OPERATSIYALAR Nosavdo tusidagi pul o‘tkazmalari jumlasiga quyidagilar kiradi: 1 jismoniy shaxslar o‘rtasida yuz million so‘m ekvivalentigacha bo‘lgan miqdordagi pul o‘tkazmalari; 2 shaxsiy ehtiyojlar uchun tovarlarga (xizmatlarga, ishlarga) haq to‘lash; 3 ish haqi, stipendiyalar, pensiyalar, alimentlar to‘lash; 4 xodimlarni O‘zbekiston Respublikasidan tashqariga xizmat safariga yuborish bilan bog‘liq xarajatlarni to‘lash; 5 ta’lim, davolanish va turizm uchun haq to‘lash; 6 O‘zbekiston Respublikasining chet davlatlardagi diplomatik va boshqa vakolatxonalari, shuningdek O‘zbekiston Respublikasining davlatlararo yoki hukumatlararo tashkilotlar huzuridagi doimiy vakolatxonalari ta’minoti uchun haq to‘lash;

2. JORIY XALQARO OPERATSIYALAR Nosavdo tusidagi pul o‘tkazmalari jumlasiga quyidagilar kiradi: 7 notarial va tergov harakatlari bilan bog‘liq to‘lovlar, shuningdek ishlarni sudlarda ko‘rish munosabati bilan davlat boji to‘lash; 8 sudning, arbitrajning, shuningdek tergov organlarining va boshqa huquqni muhofaza qiluvchi organlarning qarorlari asosida pul mablag‘larini to‘lash; 9 xalqaro kongresslarda, simpoziumlarda, konferentsiyalarda, sport tadbirlarida va madaniy tadbirlarda, shuningdek boshqa xalqaro uchrashuvlarda, ko‘rgazmalarda va yarmarkalarda ishtirok etish uchun to‘lovlar, bundan investitsiyaga oid va moddiy xarajatlar mustasno; 10 vafot etganni dafn qilish bilan bog‘liq to‘lovlar; 11 mualliflik haqini to‘lash, patent bojlarini to‘lash va intellektual mulk sohasidagi litsenziya shartnomalarining majburiyatlari bo‘yicha haq to‘lash; 12 xalqaro notijorat tashkilotlarga badallar.

3. KAPITAL HARAKATI OPERATSIYALARI Kapital harakati operatsiyalari jumlasiga joriy xalqaro operatsiyalar bo‘lmagan barcha xalqaro (transchegaraviy) valyuta operatsiyalari, shu jumladan quyidagilar kiradi: 1. investitsiya faoliyatini amalga oshirish, jumladan rezidentlar tomonidan O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqarida joylashgan o‘z filiallarini aylanma mablag‘lar bilan to‘ldirish; 2. kreditlar (qarzlar) olish va berish, lizing operatsiyalarini amalga oshirish; 3. ko‘chmas mol-mulkni sotib olish va sotish; 4. chet davlatlardan mablag‘larni jalb etish hamda ularni chet davlatlardagi hisobvaraqlar va omonatlarga joylashtirish; 5. intellektual mulk ob’ektlariga bo‘lgan mutlaq huquqni to‘liq olish yoki sotish. Batafsil ma’lumot uchun qarang: «Kapital harakati bilan bog‘liq ayrim valyuta operatsiyalarini amalga oshirish tartibi to‘g‘risida»gi nizom (ro‘yxat raqami 2536, 17.12.2013 y.).

3. KAPITAL HARAKATI OPERATSIYALARI O‘zbekiston Respublikasiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri chet el investitsiyalarini jalb etish va ularni repatriatsiya qilish, shuningdek to‘g‘ridan-to‘g‘ri chet el investitsiyalarini amalga oshirish munosabati bilan olingan huquqlardan foydalanish cheklovlarsiz amalga oshiriladi. O‘zbekiston Respublikasi diplomatik va boshqa vakolatxonalarining ehtiyojlari uchun O‘zbekiston Respublikasidan tashqarida ko‘chmas mulk ob’ektlarini olish va qurish bo‘yicha kapital harakati operatsiyalari O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qaroriga ko‘ra amalga oshiriladi. O‘zbekiston Respublikasi hududida chet el valyutasidagi qimmatli qog‘ozlar muomalasi, rezidentlar tomonidan chet el valyutasidagi qimmatli qog‘ozlarni sotib olish, shuningdek rezidentlar chiqargan qimmatli qog‘ozlarni norezidentlar tomonidan sotib olish tartibi qimmatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organi tomonidan Markaziy bank bilan birgalikda belgilanadi.

4. REZIDENTLAR O‘RTASIDAGI VALYUTA OPERATSIYALARI Rezidentlar o‘rtasidagi valyuta operatsiyalariga quyidagilar amalga oshirilayotganda yo‘l qo‘yiladi: 1. bojsiz savdo do‘konlaridagi hisob-kitoblar, shuningdek xalqaro tashishlarda transport vositalarining qatnov yo‘llarida yo‘lovchilarga tovarlarni realizatsiya qilish va xizmatlar ko‘rsatish chog‘idagi hisob-kitoblar bilan bog‘liq operatsiyalar; 2. vositachilar (vakillar) tomonidan norezidentlar bilan tovarlarni topshirish, ishlarni bajarish, xizmatlar ko‘rsatish, axborot va intellektual faoliyat natijalarini, ularga bo‘lgan mutlaq huquqlarni berish bo‘yicha shartnomalar tuzish hamda ularni bajarish bilan bog‘liq xizmatlar ko‘rsatish chog‘ida vositachilar (vakillar) va komitentlar (ishonch bildiruvchilar) o‘rtasidagi operatsiyalar, shu jumladan komitentlarga (ishonch bildiruvchilarga) pul summalarini (boshqa mol-mulkni) qaytarishga doir operatsiyalar; 3. tuzilgan shartnomalar asosida transport-ekspeditorlik xizmatlarini realizatsiya qilishdan ekspeditorlik kompaniyalarining hisobvarag‘iga xorijdan kelib tushayotgan chet el valyutasidagi mablag‘larni hisob-kitob qilishni va o‘tkazishni nazarda tutuvchi operatsiyalar;

4. REZIDENTLAR O‘RTASIDAGI VALYUTA OPERATSIYALARI Rezidentlar o‘rtasidagi valyuta operatsiyalariga quyidagilar amalga oshirilayotganda yo‘l qo‘yiladi: 4. jismoniy shaxslarning O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqariga xizmat safarlari amalga oshirilishi bilan bog‘liq xarajatlarini to‘lash va ularning o‘rnini qoplash bo‘yicha operatsiyalar, shuningdek xizmat safarlari munosabati bilan berilgan, sarflanmay qolgan bo‘nakni qaytarishga doir operatsiyalar; 5. O‘zbekiston Respublikasining diplomatik vakolatxonalariga, konsullik muassasalariga, shuningdek O‘zbekiston Respublikasining davlatlararo yoki hukumatlararo tashkilotlar huzuridagi doimiy vakolatxonalariga hisob-kitoblarni va o‘tkazmalarni bajarishni nazarda tutuvchi operatsiyalar; 6. rezident jismoniy shaxs tomonidan O‘zbekiston Respublikasi banklarida ochilgan hisobvaraqlardan boshqa rezident jismoniy shaxslar foydasiga ularning O‘zbekiston Respublikasi banklarida ochilgan hisobvaraqlariga nosavdo operatsiyalar bo‘yicha o‘tkazmalar; 7. transport tashkilotlari hamda O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqarida turgan jismoniy shaxslar, shuningdek yuridik shaxslarning filiallari, vakolatxonalari va boshqa bo‘linmalari o‘rtasida yo‘lovchilar tashishga oid shartnomalar bo‘yicha hisob-kitoblar bilan bog‘liq operatsiyalar;

4. REZIDENTLAR O‘RTASIDAGI VALYUTA OPERATSIYALARI Rezidentlar o‘rtasidagi valyuta operatsiyalariga quyidagilar amalga oshirilayotganda yo‘l qo‘yiladi: 8. agar oxirgi xaridor yoki sotuvchi norezident bo‘lsa, vositachilar (vakillar) tomonidan majburiyatlar kliring natijalari bo‘yicha bajarilishi lozim bo‘lgan shartnomalarni tuzish va bajarish bilan bog‘liq xizmatlarni ko‘rsatish chog‘ida vositachilar (vakillar) va komitentlar (ishonch bildiruvchilar) o‘rtasidagi operatsiyalar; 9. majburiyatlar bajarilishining ta’minoti sifatida valyuta qimmatliklaridan foydalanish, shuningdek ularni undirish bilan bog‘liq operatsiyalar; 10. yuridik shaxslarning ustav fondiga (ustav kapitaliga) valyuta qimmatliklarini kiritish va qaytarish bilan bog‘liq operatsiyalar; 11. bank xizmatlarini amalga oshirish bilan bog‘liq operatsiyalar; 12. xayriya faoliyati bilan bog‘liq operatsiyalar; 13. meros huquqi bo‘yicha valyuta qimmatliklarini olish bilan bog‘liq operatsiyalar.

4. NOREZIDENTLAR O‘RTASIDAGI VALYUTA OPERATSIYALARI Norezidentlar joriy xalqaro operatsiyalar bilan bog‘liq o‘tkazmalarni O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqaridagi banklardagi hisobvaraqlaridan O‘zbekiston Respublikasi banklaridagi bank hisobvaraqlariga yoki O‘zbekiston Respublikasi banklaridagi bank hisobvaraqlaridan O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqaridagi bank hisobvaraqlariga o‘zaro amalga oshirish huquqiga ega. Norezident jismoniy shaxslar nosavdo tusidagi o‘tkazmalarni O‘zbekiston Respublikasi banklarida ochilgan hisobvaraqlaridan boshqa norezident jismoniy shaxslar foydasiga ularning O‘zbekiston Respublikasi banklarida ochilgan hisobvaraqlariga amalga oshirishi mumkin. Norezidentlar O‘zbekiston Respublikasining qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida belgilangan talablarni hisobga olgan holda O‘zbekiston Respublikasi banklaridagi hisobvaraqlaridan O‘zbekiston Respublikasi banklaridagi hisobvaraqlariga qimmatli qog‘ozlar bilan bog‘liq valyuta operatsiyalarini o‘zaro amalga oshirishi mumkin.

5. O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI HUDUDIDA CHET EL VALYUTASINI SOTIB OLISH VA SOTISH O‘zbekiston Respublikasi hududida rezidentlar va norezidentlar tomonidan chet el valyutasini sotib olish hamda sotish faqat O‘zbekiston Respublikasi banklari orqali amalga oshiriladi. O‘zbekiston Respublikasida banklararo valyuta bozorida chet el valyutasini sotib olish va sotish faqat O‘zbekiston Respublikasi banklari hamda Markaziy bank tomonidan amalga oshiriladi. Batafsil ma’lumot uchun O‘zbekiston Respublikasi hududida naqd xorijiy valyutani qabul qilish tartibi to‘g‘risidagi nizomga (yangi tahrirda) (ro‘yxat raqami 1165, 12.08.2002 y.) qarang.

5. O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI HUDUDIDA VALYUTA OPERATSIYALARINI AMALGA OSHIRISHDA BANKLARINING HUQUQ VA MAJBURIYATLARI O‘zbekiston Respublikasi banklari O‘zbekiston Respublikasi banklarida hamda xorijiy banklarda vakillik hisobvaraqlariga va boshqa hisobvaraqlarga ega bo‘lishga, chet el valyutasini, shu jumladan valyuta derivativlarini bevosita o‘zlari o‘rtasida, o‘z mijozlari bilan, shuningdek valyuta birjasi orqali hamda xalqaro bozorlarda sotish va sotib olish operatsiyalarini o‘tkazishga haqli. O‘zbekiston Respublikasi banklari valyuta operatsiyalarini, basharti valyuta operatsiyalarini bajarish uchun banklar talab etadigan tegishli hujjatlar rezidentlar va norezidentlar tomonidan taqdim etilsa, amalga oshirishi shart.

6. VALYUTA OPERATSIYALARINI O‘TKAZISHGA DOIR CHEKLOVLAR Markaziy bank valyuta operatsiyalarini o‘tkazishga nisbatan: 1. jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga, terrorizmni moliyalashtirishga va ommaviy qirg‘in qurolini tarqatishni moliyalashtirishga qarshi kurashish maqsadida; 2. to‘lov balansining barqarorligiga tahdid mavjud bo‘lgan hollarda Xalqaro valyuta jamg‘armasi bitimining Moddalari doirasidagi majburiyatlarga rioya qilgan holda cheklovlar joriy etishi mumkin. Iqtisodiy xavfsizlikka tahdid yuzaga kelganda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Markaziy bank bilan kelishgan holda valyuta operatsiyalarini o‘tkazishga doir cheklovlar joriy etishi mumkin. Cheklovlarning amal qilish muddati ular joriy qilingan paytdan e’tiboran bir yildan oshishi mumkin emas. Cheklovlar belgilangan muddat o‘tgach, bekor qilingan deb hisoblanadi. Cheklovlarning amal qilishi muddatidan avval to‘liq yoki qisman bekor qilinishi mumkin.06 46 0708 29 28 28 1808 0E 150A 12 06 311A 09 0F 06 47 0C140B21 1A 0E

6. O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING NAQD VALYUTASINI VA CHET EL NAQD VALYUTASINI O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASIGA OLIB KIRISH HAMDA O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASIDAN OLIB CHIQISH Jismoniy shaxslar tomonidan O‘zbekiston Respublikasining naqd valyutasini va chet el naqd valyutasini O‘zbekiston Respublikasiga olib kirish cheklovlarsiz amalga oshiriladi. Jismoniy shaxslar tomonidan O‘zbekiston Respublikasining naqd valyutasini va chet el naqd valyutasini O‘zbekiston Respublikasidan tashqariga olib chiqish yuz million so‘m ekvivalentdan ortiq bo‘lmagan summada amalga oshiriladi. Naqd valyutani belgilangan ekvivalentdan ortiq summada olib chiqish O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibga muvofiq amalga oshiriladi. Batafsil ma’lumot uchun Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 30 yanvardagi 66-son qarori bilan tasdiqlangan «Jismoniy shaxslar tomonidan naqd xorijiy valyutani O‘zbekiston Respublikasining bojxona chegarasi orqali olib kirish va olib chiqib ketish qoidalari»ga va «O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan jismoniy shaxslar-rezidentlarga naqd xorijiy valyutani O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqariga olib chiqishga ruxsatnomalar berish tartibi to‘g‘risida»gi nizomga (ro‘yxat raqami 2678, 03.06.2015 y.) qarang . Yuridik shaxslar tomonidan O‘zbekiston Respublikasining naqd valyutasini va chet el naqd valyutasini O‘zbekiston Respublikasiga olib kirish hamda O‘zbekiston Respublikasidan olib chiqish taqiqlanadi, bundan O‘zbekiston Respublikasi banklari mustasno.

E’TIBORLARINGIZ UCHUN RAHMAT

O'xshashlar

Tijorat banklarining xalqaro valyuta va hisob kredit operatsiyalari

Xalqaro savdo. Valyuta kursi to’lov balansi va uning taqchlligi

Valyuta kursi

Valyuta riski

Jahon valyuta tizimi