Transmilliy korparatsiyalar xalqaro tadbirkorlikning eng samarali shakli - Iqtisodiyot - Slaydlar

Transmilliy korparatsiyalar xalqaro tadbirkorlikning eng samarali shakli

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

719 KB

Ko'chirib olish

Mavzu : TRANSMILLIY KORPARATSIYALAR XALQARO Mavzu : TRANSMILLIY KORPARATSIYALAR XALQARO TADBIRKORLIKNING ENG SAMARALI SHAKLITADBIRKORLIKNING ENG SAMARALI SHAKLI

Reja:Reja:  1.Milliy kompaniyaning 1.Milliy kompaniyaning xalqaro kompaniya xalqaro kompaniya statusiga o`tish statusiga o`tish evolyutsiyasievolyutsiyasi  2.TMK-xalqaro 2.TMK-xalqaro tadbirkorlikning tadbirkorlikning samarali shaklisamarali shakli  3.TMK millatini 3.TMK millatini aniqlashaniqlash

 Transmilliy korporatsiyalar bosh Transmilliy korporatsiyalar bosh kompaniya (odatda u kompaniya kompaniya (odatda u kompaniya millatini aniqlaydi) va uning xorijiy millatini aniqlaydi) va uning xorijiy filiallarini o`z ichiga oluvchi filiallarini o`z ichiga oluvchi korxonalar tizimini ifodalaydi. Bosh korxonalar tizimini ifodalaydi. Bosh kompaniya boshqa davlatlardagi kompaniya boshqa davlatlardagi o`zining xorijiy filiallari aktivini o`zining xorijiy filiallari aktivini nazorat qiladi va odatda ularning nazorat qiladi va odatda ularning kapitalida o`z ulushiga ega.kapitalida o`z ulushiga ega.

Transmilliy kompaniya Qo’shma korxonalar Bevosita x orijiy investitsiyalar Кonsorsiumlar L itsenzi on b itim lar E ksport- import b itim i E ksport-import b itim iE ksport-import b itim i IV bosqich III bosqich II bosqich I bosqich Milliy kompaniyaning x al q aro kompaniya darajasiga o’tish evolyutsiyasi

 Hamkorlikning keyingi bosqichiHamkorlikning keyingi bosqichi da da to’g’ridan-to’g’ri to’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalar, litsenziyaviy kelishuvlar, xorijiy investitsiyalar, litsenziyaviy kelishuvlar, konsorsiumlar (ma’lum bir maqsadlarni amalga konsorsiumlar (ma’lum bir maqsadlarni amalga oshirish, ko’pincha tashqi bozorga birgalikda kirish oshirish, ko’pincha tashqi bozorga birgalikda kirish uchun o’zaro konfidensial kelishuvlar bilan uchun o’zaro konfidensial kelishuvlar bilan bog’langan hamkor-ishtirokchilarning vaqtinchalik bog’langan hamkor-ishtirokchilarning vaqtinchalik birlashuvidirbirlashuvidir ) ) tuzish amalgam oshiriladituzish amalgam oshiriladi . Bu . Bu bosqichda har xil mamlakatlardan bo’lgan bosqichda har xil mamlakatlardan bo’lgan hamkorlar bir-birlariga baho berishgan, bir-hamkorlar bir-birlariga baho berishgan, bir- birlarining ishonchliligiga va ish yuzasidan birlarining ishonchliligiga va ish yuzasidan shartnomalarni tuzishni davom ettirishning shartnomalarni tuzishni davom ettirishning maqsadga muvofiqligiga ishonch xosil qilishgan.maqsadga muvofiqligiga ishonch xosil qilishgan.

.Milliy kompaniyaning xalqaro .Milliy kompaniyaning xalqaro kompaniya statusiga o`tish kompaniya statusiga o`tish evolyutsiyasievolyutsiyasi  Milliy kompaniyalarning xalqaro kompaniyalar darajasiga Milliy kompaniyalarning xalqaro kompaniyalar darajasiga oo ’’ tishini ragtishini rag ’’ batlantiruvchi uchta asosiy omilni ajratib batlantiruvchi uchta asosiy omilni ajratib koko ’’ rsatish mumkinrsatish mumkin ::  1. 1. Tovar ayirboshlashning va shu bilan birga daromadning Tovar ayirboshlashning va shu bilan birga daromadning oo ’’ sishisishi . . Bunda kompaniya ishlab chiqarish quvvatlarini Bunda kompaniya ishlab chiqarish quvvatlarini kuchaytirish va kokuchaytirish va ko ’’ lam samarasini ishlatish imkoniyatiga lam samarasini ishlatish imkoniyatiga egaega . . Bundan tashqari u qaltislikni kamaytirish uchun Bundan tashqari u qaltislikni kamaytirish uchun xorijiy hamkorlar bilan oxorijiy hamkorlar bilan o ’’ rnatilrnatil gan aloqalardan foydalanishi gan aloqalardan foydalanishi mumkinmumkin ..  2. 2. Qabul qilayotgan davlatda xomashyo va ishchi Qabul qilayotgan davlatda xomashyo va ishchi kuchining nisbatan arzonligi hisobiga ishlab chiqarish va kuchining nisbatan arzonligi hisobiga ishlab chiqarish va sotish harajatlarini kamayishisotish harajatlarini kamayishi . . Bundan tashqariBundan tashqari , , mahalliy mahalliy firmalar bilan qofirmalar bilan qo ’’ shma korxonalar tuzish yoshma korxonalar tuzish yo ’’ li bilan savdoli bilan savdo -- sotiq bozorini va yangi samarali texnologiyalarga erishish sotiq bozorini va yangi samarali texnologiyalarga erishish imkoniyatlarini kengaytirishimkoniyatlarini kengaytirish ..  3. 3. Qabul qilayotgan mamlakatning sanoatiQabul qilayotgan mamlakatning sanoati , , moliyamoliya -- kredit kredit tizimitizimi , , savdo kanallari va infratuzimasidan foydalanishsavdo kanallari va infratuzimasidan foydalanish ..

Dunyoning eng yirik transmilliy kompaniyalari ro’yxati.

TMK – xalqaro tadbirkorlikning TMK – xalqaro tadbirkorlikning nisbatan samarali shakli.nisbatan samarali shakli.  TMKlar zamonaviy jahon TMKlar zamonaviy jahon iqtisodiyotining eng dinamik iqtisodiyotining eng dinamik sub’yektlaridan biri bo’lib, paydo sub’yektlaridan biri bo’lib, paydo bo’lish davridan beri jiddiy taraqqiy bo’lish davridan beri jiddiy taraqqiy etdi. Ular “kolonial-xomashyo” etdi. Ular “kolonial-xomashyo” TMKlardan boshlab global TMKlardan boshlab global kompaniyalargacha rivojlanib bordi. kompaniyalargacha rivojlanib bordi. TMKlarning evolyutsiyasi ularning TMKlarning evolyutsiyasi ularning son va sifat jihatidan o’sishi bilan son va sifat jihatidan o’sishi bilan birga rivojlanib bordi. 30-yillarda birga rivojlanib bordi. 30-yillarda ularning soni 300 ta bo’lgan bo’lsa, ularning soni 300 ta bo’lgan bo’lsa, XXIXXI asr boshida 82 mingtaga yetdi asr boshida 82 mingtaga yetdi

TNI indeksi bo’yicha lider TNI indeksi bo’yicha lider TMK lar ro’yxatiTMK lar ro’yxati

 Hozirgi vaqtda TMKlarning jahon iqtisodiyotiga ta’siri juda Hozirgi vaqtda TMKlarning jahon iqtisodiyotiga ta’siri juda yuqori hisoblahadi. XXI asrning boshiga kelib 700 yuqori hisoblahadi. XXI asrning boshiga kelib 700 mingdan ortiq o’z xorijiy filiallarini boshqarayotgan 80 mingdan ortiq o’z xorijiy filiallarini boshqarayotgan 80 mingdan ko’p kompaniyalar ro’yxatdan o’tgan. mingdan ko’p kompaniyalar ro’yxatdan o’tgan. TMKning TMKning qoqo ’’ l ostida xususiy ishlab chiqarish fondlarining taxminanl ostida xususiy ishlab chiqarish fondlarining taxminan 30 %, 30 %, xalqaro savdoningxalqaro savdoning 50 % 50 % ga yaqini ga yaqini mujassamlanganmujassamlangan . . Transmilliy korporatsiyalar tomonidan Transmilliy korporatsiyalar tomonidan jahon bozorlaridagi deyarli butun xomashyo savdosijahon bozorlaridagi deyarli butun xomashyo savdosi , , shu shu jumladan bugjumladan bug ’’ doydoy , , kofekofe , , jojo ’’ xorixori , , oo ’’ rmon materiallarirmon materiallari , , tamakitamaki , , temir rudasi jahon savdosiningtemir rudasi jahon savdosining 90 %, 90 %, mis va mis va boksitningboksitning 85 %, 85 %, choy va qalayningchoy va qalayning 80 %, 80 %, bananbanan , , tabiiy tabiiy kauchuk va xom neftningkauchuk va xom neftning 75 % 75 % nazorat qilinadinazorat qilinadi . . Ular Ular hissasiga ilm-fan va texnika sohalarida patentlangan va hissasiga ilm-fan va texnika sohalarida patentlangan va tadbiq etilgan barcha yangiliklarning 80 foizi to’g’ri keladi. tadbiq etilgan barcha yangiliklarning 80 foizi to’g’ri keladi.

 TMKning umumiy valuta zahirasi jahonning barcha TMKning umumiy valuta zahirasi jahonning barcha markaziy banklarining birgalikdagi zahirasidan bir markaziy banklarining birgalikdagi zahirasidan bir necha barobar ko’p. Xususiy sektorda bo’lgan pul necha barobar ko’p. Xususiy sektorda bo’lgan pul miqdorining 1-2 %ga siljishi istalgan ikkita milliy miqdorining 1-2 %ga siljishi istalgan ikkita milliy valutalarining o’zaro paritetini o’zgartirishga qodir. valutalarining o’zaro paritetini o’zgartirishga qodir.  Xalqaro kompaniyalar butun dunyoni yagona bozor Xalqaro kompaniyalar butun dunyoni yagona bozor deb qarashadi, ko’pchilik mamlakatlarda tadbirkorlik deb qarashadi, ko’pchilik mamlakatlarda tadbirkorlik faoliyatini amalga oshiradi, xorijiy sarmoyalar faoliyatini amalga oshiradi, xorijiy sarmoyalar lokomotivi bo’lib qatnashadi va milliy chegaralardan lokomotivi bo’lib qatnashadi va milliy chegaralardan qat’iy nazar strategik qarorlar qabul qiladi. qat’iy nazar strategik qarorlar qabul qiladi.

TMK millati ko`rsatkichlari bo`lib TMK millati ko`rsatkichlari bo`lib qo`yidagilar xizmat kiladi:qo`yidagilar xizmat kiladi:  -ro`yxatga olingan joyi;-ro`yxatga olingan joyi;  -shtab-kvartiraning joylashuvi;-shtab-kvartiraning joylashuvi;  -aksiyalarning boshqaruv -aksiyalarning boshqaruv paketiga ega bo`lgan paketiga ega bo`lgan aksiyadorlar millati.aksiyadorlar millati.

 Kompaniyaning millatini o’z hukumati tomonidan beriladigan Kompaniyaning millatini o’z hukumati tomonidan beriladigan imtiyozlar, subsidiyalar, soliq imtiyozlari va boshqalar aniqlaydi. imtiyozlar, subsidiyalar, soliq imtiyozlari va boshqalar aniqlaydi. Xorijiy firmalarning faoliyat yuritishini esa qabul qiluvchi davlat o’z Xorijiy firmalarning faoliyat yuritishini esa qabul qiluvchi davlat o’z iqtisodiyotining alohida sektorlarini qoldirgan holda cheklaydi. iqtisodiyotining alohida sektorlarini qoldirgan holda cheklaydi. Shunday qilib, ko’pchilik mamlakatlarda xorijiy firmalarga temir Shunday qilib, ko’pchilik mamlakatlarda xorijiy firmalarga temir yo’l transporti sohasida, Avstraliya va Yaponiyada neft-gaz yo’l transporti sohasida, Avstraliya va Yaponiyada neft-gaz sanoati sohasida, Italiya, Gretsiya, Finlyandiyada sanoati sohasida, Italiya, Gretsiya, Finlyandiyada telekommunikatsiya sohasida va boshqalarda faoliyat yuritish telekommunikatsiya sohasida va boshqalarda faoliyat yuritish ta’qiqlangan. Lekin, so’nggi yillarda xorijiy firmalar uchun ta’qiqlangan. Lekin, so’nggi yillarda xorijiy firmalar uchun ta’qiqlangan tadbirkorlik sohalarini qisqartirish va milliy ta’qiqlangan tadbirkorlik sohalarini qisqartirish va milliy qonunchilikni liberallashtirish tendensiyasi kuzatilmoqda. qonunchilikni liberallashtirish tendensiyasi kuzatilmoqda. Odatda Odatda turli mamlakatlar qonunchiligi milliy va xorijiy firmalarni emas, turli mamlakatlar qonunchiligi milliy va xorijiy firmalarni emas, balki rezident-firmalar va norezident-firmalarni farqlaydi. balki rezident-firmalar va norezident-firmalarni farqlaydi. Rezidentlarga ushbu davlat hududida joylashgan va shu yerning Rezidentlarga ushbu davlat hududida joylashgan va shu yerning o’zida ro’yxatdan o’tgan kompaniyalar kiradi. Xorijiy kapital o’zida ro’yxatdan o’tgan kompaniyalar kiradi. Xorijiy kapital ishtiroki bilan xorijda tuzilgan norezident-firmalar iqtisodiy ishtiroki bilan xorijda tuzilgan norezident-firmalar iqtisodiy adabiyotlarda odatda bosh kompaniyaning xorijiy filiallari (foreign adabiyotlarda odatda bosh kompaniyaning xorijiy filiallari (foreign affiliates) deb nomlanadi.affiliates) deb nomlanadi.

XulosaXulosa  Milliy kompaniyani xalqaro kompaniya maqomini olishga Milliy kompaniyani xalqaro kompaniya maqomini olishga undovchi asosiy sabablar: tovar aylanmasi o`sishi bilan sotish undovchi asosiy sabablar: tovar aylanmasi o`sishi bilan sotish bozorini va demak foydani ko`paytirish, ishlab chiqarish va sotish bozorini va demak foydani ko`paytirish, ishlab chiqarish va sotish xarajatlarini qabul qiluvchi mamlakatdagi arzon xomashyo va xarajatlarini qabul qiluvchi mamlakatdagi arzon xomashyo va ishchi kuchi hisobiga ko`iskartirish, qabul qiluvchi mamlakat ishchi kuchi hisobiga ko`iskartirish, qabul qiluvchi mamlakat sanoatidan, kredit-moliya sistemasi, sotish kanallari va sanoatidan, kredit-moliya sistemasi, sotish kanallari va infrastrukturasidan foydalanish.infrastrukturasidan foydalanish.  Uzoq muddatli shartnomalar eksportyorlar kabi importyorlarni Uzoq muddatli shartnomalar eksportyorlar kabi importyorlarni ham o`ziga jalb etadi. Uzoq muddatli shartnomalar ham o`ziga jalb etadi. Uzoq muddatli shartnomalar eksportyorlarni reklama, xaridorlarni izlash, ko`p sonli bir martalik eksportyorlarni reklama, xaridorlarni izlash, ko`p sonli bir martalik shartnomalarni tayyorlash xarajatlarini va shuningdek transport shartnomalarni tayyorlash xarajatlarini va shuningdek transport kompaniyalari bilan uzoq muddatli muntazam kelishuvlar kompaniyalari bilan uzoq muddatli muntazam kelishuvlar hisobiga transport xarajatlarini qisqartirish orqali sotish bozori hisobiga transport xarajatlarini qisqartirish orqali sotish bozori barqarorligini ta’minlaydi. Uzoq muddatli shartnomalar barqarorligini ta’minlaydi. Uzoq muddatli shartnomalar importyorlarni mashhur va o`zini yaxshi ko`rsatgan tovar va importyorlarni mashhur va o`zini yaxshi ko`rsatgan tovar va xizmatlar yetkazib berish barqarorligini ta’minlaydi.xizmatlar yetkazib berish barqarorligini ta’minlaydi.

O'xshashlar

Samarali boshqaruvning tashkiliy tuzilishi

Xalqaro moliya

Xalqaro marketing

Xalqaro shartnomalar

Dunyoning eng antiqa aeroportlari