ПЮ-ТМҚК мақсадидаги корхоналар фаолиятини молиявий назорат қилиш механизмлари - Iqtisodiyot - Slaydlar

ПЮ-ТМҚК мақсадидаги корхоналар фаолиятини молиявий назорат қилиш механизмлари

Yuklangan vaqt:

16.12.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3647.310546875 KB

Ko'chirib olish

ПЮ/ТМҚК мақсадидаги корхоналар фаолиятини молиявий назорат қилиш механизмлари Режа: 1. Молиявий разведка бўйича халқаро давлатлар тажрибаси. 2. ДЮҚК/ТМ мақсадидаги корхоналар фаолиятини молиявий назорат қилиш механизмлари. 3. Корхоналардаги молиявий ҳисоб-китобларда ички ва ташқи аудитнинг вазифалари.

 РЕИМПОРТ (ре... инг. ва import киритмоқ, олиб келмоқ) — чет элга чиқариладиган, аммо у ерда қайта ишлов берилмаган ва истеъмол қилинмаган товарларни қайта мамлакатнинг ўзига қайтариб олиб келиш.  Чет эл кимошди савдосида сотилмаган, омборларда сақланган, кўргазма ва ярмаркаларда сотилмаган, нуқсони топилган ёки талаб бўлмагани учун қайтарилган товарлар Реимпортга киради.

 РЕЭКСПОРТ (ре... ва лот. exporto — чиқараман) — илгари мамлакатга чет элдан келтирилган товарлар (асосан, хом ашё)ни ишлов бермай ёки қисман ишлов берган ҳолда четга чиқариш. Халқаро савдода қўлланилади.  Кўпинча пахта толаси, жун, тери, каучук, нефть ва бошқалар Реэкспорт қилинади.

Dunyodagi eng kuchli razvedka xizmatlari top 10 taligi

Strategik xizmatlar boshqarmasi (AQSh) Xizmat 1942-yilda Germaniya va Yaponiya tomonidan ishg'ol etilgan, qo’poruvchilik ishlarini olib borgan hududlarda razvedka ma'lumotlarini to'plash va umumlashtirish uchun tashkil etilgan. Ikkinchi jahon urushi paytida SXB agentlari dushmanning orqasida harakat qilishdi, noto'g'ri ma'lumotlar tarqatib, sabotaj va sabotaj harakatlarini ishlab chiqdilar va amalga oshirdilar. 1945-yilda Ruzvelt vafotidan keyin SXB bekor qilindi. Buning o'rniga Markaziy razvedka (ЦРУ) boshqarmasi tashkil etildi.

DGI (Kuba) Kuba xavfsizlik xizmati 1961 yilda tashkil etilgan. Ushbu xizmat "Direction General De Intelligencia" deb nomlangan, Havana shahridagi San-Migel bulvarida kubalik Lubyanka deb atalgan "Marita" majmuasida joylashgan. Turli vaqtlarda xizmatni Romero, Losado (qizil soqol) boshqarib, tugadi.

Xitoy Davlat Xavfsizlik Vazirligi XXR DXV iyul oyida 1983-yilda tashkil etilgan. Xizmatning bosh ofisi Pekinda joylashgan. Vazirlik quyidagi vazifalarni bajarish uchun javobgardir:  XXRga qarshi xorijiy razvedka xizmatlarining qo'poruvchilik faoliyatini oldini olish va bartaraf etish.  Potensial raqiblar(dushmanlar) haqida razvedka ma'lumotlarini olish.  Mamlakat ichkarisida kontrrazvedka ishlarini amalga oshirish.  Ilm-fan va ishlab chiqarishning barcha tarmoqlarida boshqa davlatlarning ilg'or texnologiyalari to'g'risidagi ma'lumotlarni to'plash.  Xalqaro terrorizm va ichki separatizmga qarshi kurash.  Chet elda bo'lgan talabalar guruhlarini nazorat qilish.  Davlat chegarasini himoya qilish.

MILLIY XAVFSIZLIK AGENTLIGI (AQSH) MXA 20-asrning 50-yillaridan beri mavjud. O’sha paytda diplomatik kodlarni buzish, diplomatlar va siyosatchilarni tinglash bilan shug'ullangan. Endi uning faoliyati butun sayyorada, shu jumladan, AQShning hududi bo'ylab internetni kuzatishni o'z ichiga oladi. Kuzatuv ob'ektlari nafaqat yirik siyosatchilar va yuqori lavozimli amaldorlar, balki eng oddiy fuqarolar hamadir. MXA yirik kompaniyalarning oddiy xodimlarining yoki ularning qarindoshlarining buzilgan kompyuterlari orqali kerakli ma'lumotlarni olishni afzal ko'radi. Shunday qilib, MXA davlat sirlarini va yirik kompaniyalarning sirlarini bilib oladi. Barcha AQSh razvedka xizmatlaridan ushbu agentlik eng saxovatli tarzda moliyalashtiriladi. Milliy xavfsizlik agentligi AQShning eng yopiq razvedka xizmati hisoblanadi. Amerikaliklar uni “mavjud bo’lmagan agentlik "deb atashadi.

POKISTON IDORALARARO RAZVEDKA Xizmat Pokiston mustaqillikka erishganidan bir yil o'tib 1948- yilda tashkil etilgan. Keyin uning maqsadi yosh mamlakatni mustahkamlash edi. Hozirgi kunda ichki ishlar vazirligi butun dunyodagi ekstremistik tashkilotlar bilan aloqalarni qo'llab- quvvatlaydigan juda kuchli va ta'sirli siyosiy organ bo'lib, o'z mamlakatini ham aslida boshqaradi. Ba'zi ekspertlar Pokiston ichki ishlar vazirligini dunyoning eng yaxshi razvedkasi deb hisoblashadi. Ko'plab mutaxassislarning fikriga ko'ra, o'tgan asrning 90-larida Tolibon harakatining yaratilishi ortida turgan Pokiston razvedkasi.

FSB (ROSSIYA) Rossiya federatsiyasi federal xavfsizlik xizmati 1995-yilning aprel oyida tashkil etilgan. Biroq, uning tarixi , ya’ni faoliyati 1917-yildan boshlab, Xalq Komissarlari Kengashining qaroriga binoan butun R ossiya favqulodda komissiyasi tashkil etilganligi bilan boshlangan. Keyin xizmatning asosiy vazifasi qarshi inqilob va sabotajga qarshi kurashishdir. Keyinchalik xizmat ko'plab nomlarni o'zgartirdi. Turli vaqtlarda NKVD, OGPU, KGB deb nomlangan va endi FSB deb ataladi. Zamonaviy sharoitda FSB mamlakatdagi asosiy ichki xavfsizlik tashkilotidir. U mamlakatning tashqi va ichki xavfsizligi, terrorizm, uyushgan jinoyatchilik, korrupsiya va narkobiznesga qarshi kurashish uchun mas'uldir. Boshqa barcha huquqni muhofaza qilish organlari FSB ga bo'ysunadilar va buyruqlarini bajaradilar. Xavfsizlik organlari faoliyatining barcha yo'nalishlari Qonunchilik darajasida aniq belgilangan va fuqarolarning huquq va erkinliklariga rioya etish bo'yicha davlat kafolatlari bilan mustahkamlangan.

BND (GERMANIYA) Germaniyaning maxfiy xizmatlari Bundesnachrichtendienst qisqacha BND deb ataladi. Xizmat 1955-yilda general Gelen boshchiligida tashkil etilgan. Dastlab, urushdan so'ng, bu AQSh hukumati tomonidan yaratilgan razvedka agentligi edi. Hozirgi kunda BND Germaniya hukumati korrupsiyasini oldini olish tizimi sifatida ishlashga mo'ljallangan davlat xavfsizlik agentligi. Bundan tashqari, xizmat xalqaro aloqalarni kuzatib boradigan va onlayn qo'ng'iroqlar orqali suhbatlarni tinglaydigan ma'lumotni to'playdi va tahlil qiladi. BND Germaniya milliy xavfsizligiga tahdid soladigan mamlakatlarda jinoyatchilik va ekstremistik tashkilotlarning faoliyatini nazorat qiladi. BND resurslarining aksariyati terrorizmga qarshi kurashga sarflanadi.

MI-6 (BUYUK BRITANIYA) Qizig'i shundaki, 1994-yilga qadar xizmat o'z faoliyati uchun huquqiy asosga ega emas va rasmiy ravishda mavjud emas edi. Faqat 1994-yilda Angliyada “Razvedka xizmatlari to'g'risida" gi qonun qabul qilindi, unda xizmat faoliyatining ta'rifi berilgan va razvedka faoliyati uchun aniq belgilangan joylar berilgan. Hozirgi vaqtda agentlikning asosiy tashvishi davlatni himoya qilishdir. Agentlik axborotni yig'ish va tahlil qilish uchun mas'uldir. Ya'ni agentlikning asosiy ishi shpionaj(josuslik) va unga qarshi kurashga asoslangan. Xizmatining to'g'ri nomi Military Intelligence bu so'zma – so'z tarjima qilganda harbiy razvedka degan ma'noni anglatadi. Birinchi jahon urushidan oldin yaratilgan. O'sha paytda uning asosiy vazifasi nemis josuslariga qarshi kurash edi.

MARKAZIY RAZVEDKA BOSHQARMASI (AQSH)

Markaziy razvedka boshqarmasi aholining asosiy qismi uchun dunyodagi barcha burchaklarni qisqichlar bilan o'rab olgan monster shaklida ko'rinadi. Albatta, bunday fikrda qandaydir haqiqat bor. • Boshqaruvning asosiy faoliyati quyidagi funksiyalardir: Axborotni olish va tahlil qilish. Targ'ibot va jamoatchilik kayfiyati. Prezidentning xavfsizligiga oid maxfiy operatsiyalar.

Markaziy razvedka boshqarmasi o'ziga xos xususiyati shundaki, bu tashkilot rasmiy ravishda fuqarolik hisoblanadi. Ushbu tashkilotning agentlariga harbiy unvonlar berilmaydi. Hozirgi kunda Markaziy razvedka boshqarmasi xalqaro terrorizmga qarshi kurashmoqda. Ko'p hollarda Amerikaning milliy manfaatlari bu kurashni Amerikadan tashqarida olib borish va o'z hududida bo'lmasa ham, dushmanni yo'q qilish zarurligini belgilaydi.

MOSSAD (ISROIL) Ushbu mashhur razvedka xizmatining tarixi juda kamtarona va sezilmas edi. Kichkina kulrang binoning old tomonida "maslahat xizmatlari"belgisi paydo bo'ldi. Ushbu xizmatlardan razvedkaga o'sdi. Hozirgi kunga qadar xizmatning asosiy printsipi-bu to'liq fitna. Dunyo "Mossad" degan razvedka borligini, 30 yildan keyin bilib oldi. Va rahbarlarning nomlari faqatgina 90yildan keyin ma’lum bo’ldi. Xizmat maxfiy operatsiyalar, terrorizmga qarshi kurash va axborot yig'ish bilan shug'ullanadi. Mossad direktori-fuqaro bo’lib, faqat davlat boshlig'iga hisobot beradi. Razvedka xodimlarining barchasi Isroil armiyasida xizmat qilishgan bo’lsada ular hech qanday harbiy unvonlarga ega emaslar.

Mossad uchun yahudiylarga qarshi qilingan jinoyatlar uchun hech qanday muddat yo’q. 1960-yilda natsist, jinoyatchi Adolf Yeihmann Argentinadan Isroilga o'g'irlab ketildi va hukm qilinib, qatl etildi. So'ng 1972- yilda, butun Isroil jamoasi Myunxen Olimpiadasida o'ldirilganda, 6 yil ichida Mossad bu ishda ishtirok etgan barcha terrorchilarni yo'q qildi. Bunday operatsiyalarning ro'yxatni katta. Biroq shuni ta'kidlash kerakki, bu faqat jahon jamoatchiligiga ma'lum bo'lgan operatsiyalardir. Isroilliklar o'z mamlakatlari hududida tinchlik va osoyishtalik "Mossad"agentlarining hushyorligi va ishi tufayli saqlanib qolayotganligiga ishonchi komil.

Jahon banki va XVJ har yili 2,17 dan 3,61 trillion dollargacha yuvilgan deb hisoblashadi. Jinoyatchilar pul yuvishning yangi usullarini sinab ko'rishga tayyor va yangi texnologiyalarning birinchi foydalanuvchilari orasidadir. Shuning uchun pul yuvishga qarshi kurashish to'g'risidagi qonunlar ishlab chiqilishi kerak. Ketrin Haun Rodriguez, Coinbase direktorlar kengashi a'zosi

Nima uchun kriptovalyutalar pul yuvish uchun qulay ? Bitcoin adress va protokoli mijoz identifikatsiyasini talab qilmaydi. Kriptobirjalar odatdagidek tartibga solinib, nazorat qilinmaydi, ular qonuniy ravishda o'z mijozlarining tegishli hujjatlarini saqlab qolishlari shart. Miksher yoki tumbler kabi qurilmalar bir nechta tranzaktsiyalarni bir-biriga aralashtirib yuboradi, bu esa ma'lum bir manzilni kuzatishni qiyinlashtiradi. Bitimlar TOR tarmog'i orqali amalga oshirilishi mumkin, bu veb-trafikni bir nechta tugunlar orqali boshqaradi va shu bilan haqiqiy IP-manzilni yashiradi. O’tkazmalar yoki bitimlar bir necha mamlakat va tashkilotlar orqali amlaga oshirilganligi sababli qaysi yurisdiktsiyada jinoiy tergov o'tkazilishi kerakligini aniqlash qiyin bo’lmoqda O’tkazmalar yoki bitimlar bir necha mamlakatlarda amalga oshirilganda pul yuvishga qarshi qaysi qonunlarning qo'llanilishi kerakligini aniqlash. Ko'pgina mamlakatlarda qonunlar hali ishlab chiqilmagan.

FBR ma'lumotlariga ko'ra, 2017 va 2018-yillarda kriptovalyutalar orqali $1,2 milliarddan ortiq pul yuvilgan, bu taxminiy ko'rsatkich, chunki hech kim aniq ma'lumotni bera olmaydi. Bu, shuningdek, foydalanuvchilardan kartmonlaridan(koshelok) yoki birjalar o'g'irlangan kriptovalyuta miqdorini ham qo'shishimiz mumkin.

Kriptovalyutalar orqali pul yuvish misollari : Yunon qamoqxonasida pul yuvishda ayblangan, Aleksandr Vinnik o’tiribdi. Rossiya operatori Bitcoin birja orqali pul yuvilganlikda ayblangan. Birja orqali xakerlikdan, giyohvand moddalardan va boshqa noqonuniy yo'llardan olingan pullar o'tganligi aniqlangan. Kriptovalyuta miksherlari izlarni yo’qotish, shu jumladan, pul yuvish uchun ishlatiladi. FSB allaqachon bu chalkash bitimlarni kuzatib borish uchun ba'zi bir yo’llarini ishlab chiqqan, deb aytish mumkin. TOR orqali amalga oshiriladigan Deep web-dagi operatsiyalar, kerakli tekshiruv bilan kuzatib bo’lmaydi. Silk Road orqali noqonuniy mablag'lar kerakli mahsulotlarga almashtirilgan. Albatta, u yerda hech kim mijoz pulini qayerdan olganini o'ylamagan. 2016-yilda Gollandiyada bitcoins orqali pul yuvish uchun 10 kishi hibsga olingan. 2018-yilda CipherTrace AML (Anti Money Laundering) hisobotlariga ko'ra, 2017- yil g a qaraganda 3 barobar ko'p pul yuvilgan.

Yevropol kriptovalyutalar orqali pul yuvish sxemasini ochib berdi : Yevropol giyohvand moddalar kontrabandasi sxemasini ochib berdi, unda Fin birjasi orqali 8 million yevro dan ko'proq mablag’ni yuvish uchun kriptovalyutalar va kredit kartalari ishlatilgan. Yevropol vakillari 11 kishini noma'lum kriptovalyuta va kredit kartalari orqali Ispaniyadan Kolumbiyaga o’tkazilgan pulni yuvishganligi uchun hibsga oldilar. Ispaniya, Finlyandiya va AQSh huquqni muhofaza qilish organlari gumonlanuvchilarni ham hibsga olishdi. Bayonotga ko'ra, 137 kishining faoliyati tekshirildi va gumonlanuvchilarning jami 174 bank hisobraqamlaridan foydalanganlar.

"Ispaniyada bo'lgan jinoyatchilar giyohvand moddalar savdogarlariga noqonuniy faoliyatidan olingan pullarni yuvish uchun murojaat qilishgan. Ular naqd pulni kichik miqdorlarga ajratganlar va ularni yuzlab bankhisobraqamlarga joylashtirganlar". Ayblanuvchilar dastlab Kolumbiyada pul olish uchun kredit kartalaridan foydalanganlar, ammo qo'lga olinishdan qo'rqib, ular kriptovalyutaga, keyin esa kolumbiya pesosiga Finlyandiya kriptobirjasi orqali pul o'tkaza boshlaganlar. Yevrropolning bayonotida aytilishicha, Finlandiya birjasi hukumat bilan hamkorlik qilib, gumonlanuvchilar haqida ma’lumot berishgan.

Dunyoda terroristik faoliyat darajasini o'lchaydigan global terroristik indeks mavjud. Buning uchun 4 asosiy ko'rsatkichni tahlil qilinadi: • Terroristik hodisalar soni. • O'lganlar soni. • Qurbonlar, ya’ni yaralanganlar soni. • Moddiy zarar darajasi.

Statistikaga ko'ra, 2018da rasm shunday edi:

Ноқонуний сарфланган маблағлар бюджетга тикланди 15.06.2019 Молия вазирлиги Давлат молиявий назорати департаментининг асосий вазифаларидан бири замонавий ахборот технологиялари ва маълумотлар базасидан фойдаланган ҳолда текшириш объектлари ва мақсадларини аниқлаш йўли билан кам самарали текширишларни қисқартириш ҳамда натижадорлигини ошириш ҳисобланади.

 Бугунги кунда мазкур департамент ўзига юклатилган вазифадан келиб чиқиб, бюджет ташкилотларида қонунбузилиш ҳолатларининг олдини олиш ҳамда давлат бюджети ва мақсадли жамғармалар маблағларининг сарфланишида бюджет қонунчилигига риоя этилиши юзасидан бюджет ташкилотларига бормасдан, замонавий ахборот технологиялари ва маълумотлар базасидан фойдаланган ҳолда масофавий (камерал) назорат ишларини олиб бормоқда.  Хусусан, жорий йилда Олий ва ўрта махсус, касб-ҳунар таълими вазирлиги тизимидаги 1147 та касб-ҳунар коллежи бўйича ўтказилган камерал назорат тадбирлари натижасида 2,1 млрд.сўмлик бюджет маблағларининг асоссиз харажатлари олди олинди.

 Масофавий назорат орқали кузатилган шубҳали молиявий операциялар юзасидан 205 та касб-ҳунар коллежи ва академик лицейда ўтказилган назорат натижасида 8,3 млрд. сўмлик бюджет маблағи бюджет қонунчилиги талабларига амал қилинмаган ҳолда сарфланганлиги аниқланди.  Бундай тадбир ўтказилган касб-ҳунар коллежларининг 15 тасида ҳақиқатда ишламаган шахслар номига иш ҳақи ҳисобланиши оқибатида улар номидаги пластик карточкаларга 2 705,3 млн.сўмлик бюджет маблағи асоссиз ўтказиб юборилган.  Мисол учун, Тошкент шаҳри Олмазор тиббиёт коллежида ҳақиқатда ишламаган ва ўтган йилларда ишдан бўшаб кетган ходимларнинг фамилияси, исми ва шарифи ойлик иш ҳақи ва унга тенглаштирилган тўловлар қайдномаларига киритилиб, жами 1 847,3 млн. сўмлик бюджет маблағлари ноқонуний тўловга чиқарилган.  Шунингдек, ушбу коллежда тўлов контракт асосида ўқишга қабул қилинган 13 нафар талабадан ундирилган 21,2 млн. сўм миқдоридаги контракт пуллари банк муассасаси орқали коллежнинг ҳисоб рақамига кирим қилинмасдан, сохта тўлов ҳужжатларини расмийлаштириш йўли билан харажатга чиқарилган.

 Айрим касб-ҳунар коллежларининг бош ҳисобчилари томонидан бюджет ташкилотлари бухгалтерия ҳисобининг автоматлаштирилган тизими (“ЎзАСБО” дастурий мажмуаси) иш ҳақини ҳисоблаш модулининг қайта ҳисоб- китоблар қисмига асоссиз маълумотлар киритиш йўли билан 2 774 млн. сўмлик бюджет маблағи ортиқча сарфланган.  Масалан, Самарқанд компьютер технологиялари ва гидромелиорация касб-ҳунар коллежи ҳисобчилари томонидан 18 нафар ходим (директор, ҳисобчилар, ётоқхона навбатчиси, ахборот-ресурс маркази мутахассиси ва ўқитувчилар) номига 132 млн. сўмлик иш ҳақини “ЎзАСБО” дастурий мажмуасининг қайта ҳисоб-китоблар қисмига киритиб, асоссиз харажатга чиқариб юборилган.

Бундан ташқари, 48 та касб-ҳунар коллежида иш ҳақи фонди ва махсус жамғарма маблағлари ҳисобидан 1 968 млн. сўмлик мукофот ва моддий ёрдам пуллари ҳеч қандай асос бўлмаса-да тўлаб берилган. Жумладан, Ғузор қурилиш ва коммунал хўжалиги касб- ҳунар коллежида 2018 йилда махсус комиссиянинг қарори ва тегишли буйруқ қабул қилинмасдан 10 нафар ходимга (директор, директор ўринбосарлари, ҳисобчилар, ишлаб чиқариш таълими устаси ва ўқитувчилар) 442 млн. сўмлик моддий ёрдам пуллари тўлаб берилган.

Бир қатор касб-ҳунар коллежларида эса ходимларнинг иш ҳақларини “ЎзАСБО” дастурий мажмуасида ҳисобланиб, пластик карточкаларига ўтказиш рўйхати белгиланган тартибда банк муассасаларига тўғридан-тўғри электрон (онлайн) тарзда юборилмасдан, амалдаги тартибга зид равишда бошқа рўйхатларни хизмат кўрсатувчи тижорат банкларига тақдим этиш йўли билан 353 млн. сўмлик бюджет маблағи асоссиз харажатга чиқариб юборилган.

Назорат тадбирлари давомида кўрилган чора- тадбирлар натижасида ноқонуний сарфланган маблағларнинг 1,3 млрд. сўми бюджетга тикланиши таъминланди. 7,3 млрд. сўмлик бюджет интизомини бузиш ҳолатлари аниқланган 92 та назорат тадбири ҳужжатлари қонуний чоралар кўриш учун прокуратура органларига юборилди ҳамда бюджет ва смета- штат интизомининг бузилишига йўл қўйган касб-ҳунар коллежларининг 15 нафар мансабдор шахси га ўрнатилган тартибда маъмурий жарима қўлланилди.

O'xshashlar

Корхоналар молиявий ҳолатини рейтинг баҳолаш ва таҳлил қилиш

Корхоналар фаолиятини давлат томонидан тартибга солиш

Ўзбекистон Республикасида молиявий назорат

Корхона фаолиятини режалаштириш ва башорат қилиш

Корхоналар иқтисодий ночорлиги (банкротлиги)ни баҳолаш ва таҳлил қилиш