Markaziy banklarning Davlat bilan munosabatlarining xususiy va iqtisodiy asoslari - Iqtisodiyot - Slaydlar

Markaziy banklarning Davlat bilan munosabatlarining xususiy va iqtisodiy asoslari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2645 KB

Ko'chirib olish

11Markaziy banklarning Davlat bilan munosabatlarining xususiy va iqtisodiy asoslari

22REJA :REJA : 1. 1. Bank tarixiBank tarixi 2. 2. Markaziy bankning huquqiy Markaziy bankning huquqiy maqomi va asosiy vazifalari maqomi va asosiy vazifalari 3. 3. Markaziy bank apparatining Markaziy bank apparatining strukturasistrukturasi 4. 4. Markaziy bank manziliMarkaziy bank manzili

33Markaziy bank tarixiMarkaziy bank tarixi Qimmatli qog'ozlarning birlamchi bozori vujudga keldi va ikkilamchi bozori dinamik rivojlana boshladi. Bu - mamlakat, shuningdek chet el potentsial investorlari uchun qulay investitsion iqlim yaratila boshlangani haqida gapirish uchun imkon beradi. Xorijiy investorlar uchun soliq bo'yicha butun bir imtiyozlarning qabul qilinishi ham bunga katta yordam berdi, bu esa, butun dunyo kapitalini O'zbekistonga «tortish» (jalb qilish), uni xalq xo'jaligi tarmoqlarining qudratini o'stirish uchun yo'naltirishga imkon beradi. Milliy valyutaning joriy etilishi O'zbekiston Respublikasi mustaqilligini ta'minlash va mustahkamlashda muhim ijtimoiy-iqtisodiy rol o'ynadi. Bizning mamlakatimizning o'z pul birligiga ega bo'lishi pul tizimining shakllantirilishiga, asosiy printsiplari Prezident va hukumat tomonidan bozor qayta qurishlari endigina boshlangan vaqtda ishlab chiqilgan o'z islohotlar dasturining real amalga oshirilishiga asos soldi. O'z puli va to'lov makoni, ikki bosqichli bank tizimining yaratilishi makroiqtisodiy barqarorlashtirish siyosatini olib borish uchun zarur bo'lgan barcha shart-sharoitlarni yaratdi, bunda Markaziy bankning monetar siyosatiga asosiy rol ajratildi

44Markaziy bank tarixiMarkaziy bank tarixi O'zbekiston Respublikasining «Banklar va bank faoliyati to'g'risida» (1991 y.)gi Qonuniga muvofiq Markaziy bank respublikaning davlat, emissiya va rezerv (zahira) banki maqomiga ega bo'ldi. O'zbekiston Respublikasi bank tizimining tashkil etilishi va faoliyat yuritishi uchun huquqiy asos zamini yaratildi, uning tarkibiy qismlari belgilab berildi, aktsiyadorlik tijorat banklari, shuningdek xususiy kapitalga asoslangan tijorat banklari tizimi (tarmog'i) hamda chet el kapitali ishtirokidagi banklarni yaratish, xorijiy banklar filiallari va vakolatxonalarini ochish uchun imkoniyat yuzaga keldi. O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi Prezidiumi (Rayosati) tomonidan 1992 yil 28 fevralda tasdiqlangan Markaziy bank Ustavi (Nizomi)da O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki respublikaning bosh banki bo'lib hisoblanishi, shuningdek u xalqaro moliya tashkilotlari avuarlari uchun depozitariy ekanligi, respublika mulki bo'lib, O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga hisob berishi aniq- ravshan qayd etib qo'yilgan.

55O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan 1995 yil 21 dekabrda 1996 yil 25 aprelda «O'zbekiston Respublikasining Markaziy banki to'g'risida» «Banklar va bank faoliyati to'g'risida» B ank faoliyatining huquqiy va me'yoriy-tartibga soluvchi qoidalarini belgilab beruvchi Qonunlarning qabul qilinishi, shak-shubhasiz, bank tizimining bank ishini tashkil etish yuzasidan jahon andozalariga yaqinlashuvi yo'lida qonunchilik darajasidagi muhim, printsipial siljish bo'ldi.

66H isob- kitoblarning yagona tizimini tashkil etish T ijorat banklari faoliyatini tartibga solish B oshqa davlatlarning markaziy banklari va xal qaro moliya-kredit muas sasalarida O'zbekiston Respublikasi manfaat larini himoyalash P ul emissiyasini nazorat qilib borish P ul-kredit siyosatini amalga oshirish Bugungi kunda Markaziy bankning vazifalari

77 7Banklar faoliyatini xizmat ko'rsatish turlarini maksimal darajada kengaytirish, ularning sifatini yaxshilash, mijozlarni kompleks o'rganish va ularga xizmat ko'rsatilishini ta'minlaydigan xalqaro andozalarga o'tkazish ishlari olib borilmoqda. 1995 yil iyul oyida Toshkent shahrida O'zbekiston banklari assotsiatsiyasining birinchi Ta'sis s'ezdi bo'lib o'tdi. Uning maqsadi barcha banklarni bozor islohotlarini amalga oshirishning ikkinchi bosqichi vazifalarini hal etish uchun markazlashtirilgan holda yo'naltirishdan iborat bo'lib, u milliy iqtisodiyotni barqaror va jadal rivojlantirishni ta'minlashga da'vat etdi. S'ezdda O'zbekiston bank tizimini rivojlantirishning kompleks dasturi qabul qilindi. Xalqaro eng yuqori mezonlarga muvofiq keladigan bank tizimi, hech qanday mubolag'asiz, mustaqil qadriyat hisoblanadi, zeroki aynan u bozor sharoitlarida butun iqtisodiyotning ahvolini, pirovard natijada esa, aholi farovonligi va siyosiy barqarorlikni belgilab beradi.

88O'zbekiston O'zbekiston Respublikasi Respublikasi Markaziy Markaziy bankining bankining huquqiy huquqiy maqomi, maqomi, vazifalari, vazifalari, vakolatlari, vakolatlari, tashkil etilishi tashkil etilishi va faoliyati va faoliyati printsiplariprintsiplari O'zbekiston O'zbekiston Respublikasi Respublikasi Konstitutsiyasi, Konstitutsiyasi, O'zbekiston O'zbekiston Respublikasining Respublikasining "O'zbekiston "O'zbekiston Respublikasining Respublikasining Markaziy banki Markaziy banki to'g'risida”gi va to'g'risida”gi va boshqa qonun boshqa qonun hujjatlari bilan hujjatlari bilan belgilanadibelgilanadi

9D avlat byudjetining kassa ijrosini Moliya vazirligi bilan birgalikda tashkil etishdan iboratdir. D avlat byudjetining kassa ijrosini Moliya vazirligi bilan birgalikda tashkil etishdan iboratdir. O'zbekiston Respublikasining rasmiy oltin-valyuta rezervlarini, shu jumladan kelishuv bo'yicha hukumat rezervlarini saqlash va tasarruf etish; O'zbekiston Respublikasining rasmiy oltin-valyuta rezervlarini, shu jumladan kelishuv bo'yicha hukumat rezervlarini saqlash va tasarruf etish; B anklar, kredit uyushmalari, mikrokredit tashkilotlari va garovxonalar faoliyatini litsenziyalash hamda tartibga solish, banklar, kredit uyushmalari, mikrokredit tashkilotlari va garovxonalarni nazorat qilish, qimmatli qog'ozlar blankalari ishlab chiqarishni litsenziyalash; B anklar, kredit uyushmalari, mikrokredit tashkilotlari va garovxonalar faoliyatini litsenziyalash hamda tartibga solish, banklar, kredit uyushmalari, mikrokredit tashkilotlari va garovxonalarni nazorat qilish, qimmatli qog'ozlar blankalari ishlab chiqarishni litsenziyalash; O'zbekiston Respublikasida hisob- kitoblarning samarali tizimini tashkil etish va ta'minlash; O'zbekiston Respublikasida hisob- kitoblarning samarali tizimini tashkil etish va ta'minlash; M onetar siyosatni hamda valyutani tartibga solish sohasidagi siyosatni shakllantirish, qabul qilish va amalga oshirish; M onetar siyosatni hamda valyutani tartibga solish sohasidagi siyosatni shakllantirish, qabul qilish va amalga oshirish; Markaziy bank a sosiy vazifalari Markaziy bank a sosiy vazifalari

1010Markaziy bank milliy valyutaning barqarorligini ta'minlash maqsadida quyidagi o'zining asosiy vazifalarini amalga oshiradi. Markaziy bank kelishilgan monetar va valyuta siyosatini amalga oshirish jarayonida muomaladagi umumiy pul massasi, milliy pul birligining chet valyutasiga nisbatan ayirboshlash kursini barqarorligi ustidan ma'lum darajada nazorat olib boradi, aholining bank tizimiga bo'lgan ishonchini saqlashga yordam beradi. Markaziy bank o'zining valyuta va kredit operatsiyalari orqali pul massasini oshirish yo'li bilan tovarlar va xizmatlar, yalpi ishlab chiqarish hajmi, eksport va import hajmi hamda aholining bandlik darajasiga ta'sir etadi. Markaziy bank valyutani tartibga solish va valyutani nazorat qilish bo'yicha davlat organidir.

1111O'zbekiston Respublikasi xududida barcha shaxslar uchun ijro etish majburiy bo'lgan valyutani nazorat qilishga doir normativ Hujjatlar chiqaradi; B anklar, boshqa yuridik va jismoniy Shaxslarga chet el valyutasida operatsiyalar o'tkazish uchun litsenziyalar beradi va litsenziyalarni qaytarib oladi, ularning faoliyatini nazorat qiladi va tartibga solib boradi; B anklar uchun ochiq valyuta mavqei limitlarini va boshqa iqtisodiy normativlarni belgilaydi; Milliy valyutaning chet el valyutasiga Nisbatan kursini Aniqlash tartibini belgilaydi; Markaziy bankMarkaziy bank

1212““ O'zbekiston Respublikasining Markaziy bankiO'zbekiston Respublikasining Markaziy banki to'g'risida”gi Qonunning 4-moddasidaMarkaziy to'g'risida”gi Qonunning 4-moddasidaMarkaziy bank uchun taqiqlangan faoliyat turlari belgilangan.bank uchun taqiqlangan faoliyat turlari belgilangan. M oliyaviy yordam ko'rsatish bilan shug'ullanishga; T ijorat faoliyati bilan shug'ullanishga; Bunda Markaziy bank:

1313Markaziy bank Boshqaruvi quyidagi vakolatlarga ega : M onetar siyosatning yo'nalishlarini, shu jumladan, Markaziy bankning ochiq bozordagi operatsiyalari ko'lami, Markaziy bankning hisob va ssuda berishdagi foiz stavkalari hamda banklarning Markaziy bankdagi majburiy rezervlari normasini belgilaydi Markaziy bankning normativ hujjatlarini tasdiqlaydi; Markaziy bankning xalqaro tashkilotlardagi ishtiroki masalasini hal qiladi B anknotlar va tangalarning nominal qiymati va namunalarini, shuningdek pul belgilarini muomaladan chiqarish shartlarini belgilaydi;

1414Markaziy bank Boshqaruvi quyidagi vakolatlarga ega O'zbekiston Respublikasi hukumatiga beriladigan ssudalar miqdori va shartlarini tasdiqlaydi ; B anklar uchun iqtisodiy normativlar ni va kredit uyushma lari mikro-kredit tashkilotlari hamda garovxonalar uchun moliyaviy operatsiyalar o'tkazish qoidalarini tasdiqlaydi, shuningdek ularga rioya etilishini ko'rib chiqadi; Markaziy bankning Tashkiliy tuzilmasini belgilaydi; Markaziy bank muassasalari hamda Korxonalarini tashkil etadi, qayta tuzadi va tugatadi; Markaziy bank xarajatlari va daromadlari smetasini tasdiqlaydi;

1515Markaziy Bankning yillik va moliya hisobot larini ko'rib chiqadi ; Markaziy bankning tarkibiy bo'linmalari, muassasalari va korxonalari rahbarlarini tasdiqlaydi; Markaziy bank tarkibiy bo'linmalari, uning Muassasalari va tashkilotlari rahbarlari ning hisobotlari hamda ma'ruzalarini tinglaydi; Markaziy B ank Xodimlarini ishga yollash, ishdan bo'shatish, ularning mehnatiga haq to'lash shartlarini, shuningdek Ularning kreditlar olishi va a ksiyalar sotib olishi tartibini qonun hujjatlariga muvofiq belgilaydi ; Markaziy bank vakolati doirasidagi boshqa masalalarni ko'rib chiqadi va hal qiladi. Markaziy bank Boshqaruv quyidagi vakolatlarga ega

1616 Markaziy bank vakolati doirasidagi boshqa masalalarni ko'rib chiqadi va hal qiladi . Shuningdek, “O'zbekiston Respublikasining Markaziy banki to'g'risida”gi Qonuniga muvofiq Markaziy bank Markaziy bank moliya-bank tizimi barqarorligini saqlab turish,omonatchilar, qarz oluvchilar va kreditorlarning manfaatlari himoya qilinishini ta'minlash maqsadida banklar, kredit uyushmalari, mikrokredit tashkilotlari va garovxonalar faoliyatini tartibga soladi hamda nazorat qiladi, shuningdek ular tomonidan ichki nazorat qoidlariga hamd a jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurashish bilan bog'liq axborotni maxsus vakolatli davlat organiga taqdim etish tartibiga rioya etilishi ustidan monitoring hamda nazorat qiladi. Markaziy bank banklar va kredit uyush malarini ro'yxatga oladi, shuningdek bank operatsiyalarini amalga oshirish huquqini beruvchi litsenziyalar beradi, kredit uyushmalari, mikrokredit tashkilotlari, garovxonalar faoliyatini va qimmatli qog'ozlar blankalari ishlab chikarishni litsenziyalaydi. Markaziy bank Banklarni davlat ro'yxatiga olish daftari, kredit uyushmalari, mikrokredit tashkilotlari, garovxonalarga hamda qimmatli qog'ozlar blankalari ishlab chiqarishga berilgan litsenziyalar reestrini yuritadi.

1717Бank operatsiyalarini amalga oshirish, buxgalteriya hisobi va bank statistika hisobotini yuritish, yillik hisobotlar tuzish yuzasidan banklar uchun majburiy bo'lgan qoidalarni; M oliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish, buxgalteriya hisobi va hisobotini yuritish yuzasidan kredit uyushmalari va Mikrokredit tashkilotlari uchun majburiy bo'lgan qoidalarni; B anklar va kredit uyushmalarining, kredit uyushmalari va mikrokredit tashkilotlarining ularning filiallari va ular bilan uzviy bog'langan shaxslarning, shuningdek garovxonalarning faoliyatini tekshirish, qoida-buzarlarga nisbatan sanktsiyalar qo'llash; O lingan axborot yuzasidan izoh talab qilish; faoliyat va operatsiyalarni amalga oshirish yuzasidan garovxonalar uchun majburiy bo'lgan qoidalarni belgilaydi. B anklar, kredit uyushmalari mikrokredit tashkilotlari va garovxona- larning hisoboti va boshqa hujjatlarini olish va tekshirish, shu jumladan operatsiyalari to'g'risida axborot so'rash hamda olish;

1818 B anklarning ichki auditiga doir talablarni belgilash; B ank aktivlari sifatini tasnif qilish va aktivlar bo'yicha ko'rilishi mumkin bo'lgan zararlar o'rnini qoplash uchun shunga monand rezervlar yaratishga doir talablarni belgilash; I shonchsiz aktivlarni hisobdan chiqarish shartlari va taomilini aniqlash; B anklar, kredit uyushmalari mikrokredit tashkilotlari va garovxonalarga ularning faoliyatida aniqlangan qoidabuzarliklarni bartaraf qilish to'g'risida ijro etilishi majburiy bo'lgan ko'rsatmalar yuborish; B ank aktsiyadorlari ustav kapitalining qonun hujjatlarida belgilangan miqdordan ortiqroq qismini sotib olgan taqdirda ularning moliyaviy ahvoli hamda obro'-e'tibori haqida axborot so'rash va olish; B anklarning va ular filiallarining rahbarlari, boshqaruv a'zolari hamda bosh buxgalterlariga, kredit uyushmalari va mikrokredit tashkilotlari ijro organlarining Rahbarlariga nisbatan malaka talablarini qo'yish huquqiga ega.

1919 Markaziy bank banklar uchun majburiy bo'lgan iqtisodiy normativ-larni,shu jumladan L ikvidlilik koeffitsientlarini; K apitalning monandlik koeffitsientini; Q arzlarga doir foizlarni hisoblab chiqarish va ularni bank daromadlari hisobvarag'iga kiritishga doir talablar B ir qarz oluvchi yoki bir-biriga dahldor qarz oluvchilar guruhiga tavakkalchilikning eng ko'p miqdorini O chiq valyuta mavqei limitlarini belgilaydi. Y irik kredit tavakkalchilik va investitsiyalarning eng ko'p miqdorini;

2020

2121O'zbekiston Respublikasi Markaziy bankining joylashish chizmasi

2222

O'xshashlar

Iqtisodiy islohotlar, xususiy mulkchilikning shakllanishi. O‘zbekistonda bozor munosabatlarining rivojlanishi

Moliya va pul kredit tizimi. Banklar va ularning bozor iqtisodiyotidagi roli

Kredit pullari va ularning turlari. Veksel, chek, banknota

Xususiy kapital shakllanishi va ta’sischilar bilan hisoblashishlar auditi

Iqtisodiy siyosat asoslari va tarkibi