logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Iqtisodiyot
  4. Kommunikatsiya siyosati

Kommunikatsiya siyosati

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

422.5 KB
Ko'chirib olish
KOMMUNIKATSIY A SIYOSATI KOMMUNIKATSIYA SIYOSATI Reja: 1. Talabni shakllantirish va sotishni rag‘batlantirishning mohiyati 2.Xaridorlarga va sotuvchilarga ta’sir etish uslublari 3. Kommunikatsiya siyosatining mohiyati, mazmuni va maqsadlari 4.Marketing kommunikatsiyasi kompleksi va unda reklamaning o‘rni Talabni shakllantirish va sotishni rag‘batlantirishning mohiyati Tovar sotilishi uchun xaridor to‘lov qobiliyatiga ega, tovar esa unga zarur bo‘lishi kerak. Shuning uchun talab «To‘lov qobiliyatli ehtiyoj» ham deb ataladi. Tovarni sotib olishda insonlar ma’lum ehtiyojlarini qondirishni nazarda to‘tadi. Shu sababli tovarning sifat ko‘rsatkichlari to‘g‘risida axborot zarur. Bozorga kirish firma uchun mas’uliyatli davr, uning tovarlari haqida hali ma’lumotlar berilmagan. Bo‘lajak iste’molchi quyidagi axborotlarni olishi shart: tovarning borligi va sotilish joyi; qaysi ehtiyojlarni qondirishga qaratilganligi; iste’mol qiymatining asosiy ko‘rsatkichlari; xaridorlarni k o‘ niktirmay qolgan holda ularning ximoya qilish kafolatlari. Bulgusi xaridorlarga axborotlar etkazish uslublari quyidagilar: Reklamalar (radio, televidenie, yozma). K o‘ rgazmalar o‘tkazish, Yig‘ilishlar, anjumanlar va filmlar orqali etkazish va boshqalar. Axborotga ega bo‘lmagan xaridorlarga murojaat qilish ularning talabini uyg‘otadi va tovarni sotib olishga undaydilar. Talabni shakllantirish va sotishni rag‘batlantirishda to‘g‘ri marketingning ahamiyati kattadir. To‘g‘ri marketing – bu marketingning dialogik tizimidir, ya’ni sotuvchi xaridor bilan suhbatlashib, oxiri xaridorni buyurtma borligiga ishontiradi. To‘g‘ri marketingning afzallik tomoni shundaki, siz o‘z xizmatingiz natijasini o‘z ko‘zingiz bilan qurishingiz mumkin. Sotishni rag‘batlantirishda tovar to‘g‘risida ma’lum darajada axborotga ega bo‘lmagan iste’molchilarga murojat qilinadi. Shuning uchun rag‘batlantirish siyosatining vazifasi - ularda firma tovarlarini keyingi vaqtda sotib olishga ishtiyoq tu g‘ dirish hamda doimo aloqada bo‘lishga chiqarishdan iborat. Odatda talabni shakllantirish tadbirlari iste’molchilarga va sotuvchilarga qaratilgan bo‘ladi. Iste’molchilarni rag‘batlantirish ularga sezilarli tijorat imtiyozlari berishni ko‘zda to‘tadi: tovarni sotib olish hajmiga va doimiy aloqada bo‘lib turishga beriladigan imtiyoz; har xil shakldagi qarzlarga tovar sotish; tovarning ko‘p hajmda xarid qilinishini ko‘zlab namunalarni bepul tarqatish; tovarlarni vaqtincha ishlatish uchun bepul berish; ishlatilgan tovarni ma’lum shartlar bilan qabul qilish; yangi tovarlarni bo‘lajak xaridorlarga ko‘rsatish; tovar ishlab chiqaruvchi korxonalarda sayoxat uyushtirish; yangi tovarlarning bozorga kiritilishiga ba g‘ ishlangan matbuot konfyerentsiyalari o‘tkazish; tovar narxini keskin tushirish to‘g‘risidagi radio, televidenie va matbuot orqali e’lonlar. 1. Jadal (shiddatli) marketing. Buni ko‘pchilik xaridorlar - tovar to‘g‘risida ma’lumotga ega bo‘lmagan yoki bo‘lgani ham uning yuqori narxidan ta’sirlanmagan holda ishlatadi. Xaridorlarni jalb qilish, ularning talabini shakllantirish tadbirlari o‘tkazishga katta mablag‘ ajratish orqali uyushtiriladi. Tovarning ham narxi yuqori o‘rnatilib ko‘p foyda olish nazarda tutiladi. 2. Bozorga tanlov asosida kirish uslubi. Uning hajmi katta bo‘lmagan holatda ishlatiladi. Tovar ko‘pchilikka noaniq, unga yuqori narx q o‘ yilsa ham xaridorlar sotib olish mumkin. Raqobatchilar bozorda juda oz va shuning uchun talabni rag‘batlantirishga kam xarajat qilib ko‘proq foydaga erishish mumkin. 3. Bozorga keng ko‘lamli kirib borish uslubi. Bozorning hajmi katta, tovar haqida xaridorlar kam taassurotga ega va uning narxi balandligiga rozi bo‘lmagan davrda ishlatiladigan uslub. Undan tashqari raqobat kuchli, tovar ishlab chiqarishni ko‘paytirish natijasida uning tannarxi pasayadi va «narxlar ja g‘ i»ga imkon yaratadi. Rag‘batlantirishga ko‘proq mablag‘ ajratishga imkoniyat yaratiladi. 4. Sust marketing uslubi bilan bozorning hajmi katta bo‘lganda, xaridorlar tovarni yaxshi bilsada, kamroq xarajatlar qilib, pastroq narx orqali, raqobat kam sharoitda muvaffaqiyatga erishiladi. Tovar bozorining o‘sish bosqichida bozorga kirgan tovar bilan iste’molchilar ko‘proq tanishgani tufayli raqobatchilarni si q a boshlaydi. Agar bozor katta bo‘lsa, raqobatchilar ham bizning tovarga o‘xshash tovar ishlab chiqara boshlaydi. Raqobatchilarga qarshi bozorga o‘ sha tovarning yangi-yangi turlari va yangi xaridorlari uchun ishlab chiqiladi. Shu davrda, ayrim tovarlarning modelini yangilash va talabni shakllantirishning har xil tadbirlari o‘tkaziladi. Reklamada tovarning amaliyotdagi iste’molchilar tajribasida sinalgan xususiyatlari ko‘proq yoritiladi, imtiyozlar va narxni pasaytirishgacha qo‘llaniladi. Tovar bozorining etilish (pishgan) davrida tovarning to‘la assortimenti bozorga kiritilgan va 50 foizdan ortiq xaridorlarga kerakli tovar bilan ta’minlangan bo‘ladi. Endi tovarni asosan konsyervativ dunyoqarashli xaridorlar sotib olishadi. Talabni rag‘batlantirish tadbirlari asosan tovarning foydaliligini yoritishga qaratiladi. • Xaridorlarga va sotuvchilarga ta’sir etish uslublari • Sotuvchi uchun ko‘rgazma va yarmarkaning ahamiyati birinchi navbatda o‘z raqiblari tovarlarini o‘rganish imkoniyatiga ega bo‘lishi va turli reklama vositalaridan foydalanib, o‘z tovarlarini keng reklama vositalaridan foydalanib, o‘z tovarlarini keng reklama qilishi bilan belgilanadi. • Reklama va tovar sotishni rag‘batlantirish tadbirlarini belgilash, rejalashtirish va uni amalga oshirish, katta xarajatlar sarflashni talab qilish bilan bir qatorda yuqori malakali mutaxassislarni ishga jalb etishni taqazo qiladi. Odatda sanoat firmalari bunday mutaxassislarga ega emas. Shu sababli, qoida tarzida, bu ishlarni amalga oshirish ixtisoslashgan tashkilotlarga buyuriladi. Ularning uch turi-reklama agentligi, umummilliy reklama beruvchilar, chakana reklama beruvchilar mavjud. • Reklama agentligi tajribali matnchilar, rassomlar, televidenie prodyussyerlari, tadqiqotchilar va ma’muriy xodimlarni yagona ishbilarmon korxonaga birlashtiradi. Bu mutaxassislar boshqa odamlarga, shuningdek nozi k muloqotlarga moyilligi, reklama va bozor vositalarini yaxshi bilishi bilan ajralib turadi. Agentlik mutaxassislarning hamkorlikda ishlashi va yakka mijozlar bilan samarali reklama yaratib berishlari uchun qulay muhit tugdiradi. Reklama agentligi reklama beruvchilar bilan reklamani xaridorlarga etkazuvchi ommaviy axborot vositalari o‘ rtasida g o‘yo vositachilik vazifasini bajaradi. Agentlik takl i f etadigan xizmatlar ayrim reklama beruvchilar imkoniyatiga qaraganda sifat jihatidan yuksak, turi jihatidan g‘oyat kengdir. • Marketingda kommunikatsiya deb biz har xil auditoriyalar adresiga, shu jumladan, xaridorlar, sotuvchilar, ta’minotchilar, aksionerlar, boshqaruv organlariga firmadan yuboriladigan signallar majmuini tushunamiz. • Kommunikatsiya siyosati ( promotion mix ) – bu tovarni bozorga siljitish usullari yig‘indisidir. Kommunikatsiyaning asosiy vositalari bo‘lib pablik rileyshnz – jamoat bilan aloqa; reklama; sotishni rag‘batlantirish; maxsus ko‘rgazmalar; shaxsiy sotuv hisoblanadi. • Reklama- bir tomonlama ommaviy kommunikatsiyaning to‘lovli turi bo‘lib, u aniq bir xzomiydan chiqib, firma faoliyatini bevosita yoki bilvosita qo‘llab-quvvatlashga xizmat qiladi. • Shaxsiy sotuv- bu «ulchalik» kommunikatsiya yakka ikki tomonlama bo‘lib (dialog) maqsadi mizojni t o‘ xtovsiz tarzda harakatga keltirishga undash. Bir vaqtning o‘zida firma uchun axborot manbai hamdir. • Savdoni avj oldirish-shaxsiy reklama va shaxsiy savdoni to‘ldiruvchi hamma tovarni sotishni tezlashtirish va ma’lum kengaytirishga qaratilgan vaqtincha choralarni o‘z ichiga oladi. • Jamoatchilik bilan aloqa-aniq maqsadga qaratilgan xarajatlar ya ramida tashkilot va uning turli auditoriyalari orasida, o‘zaro bir-birini tush i nish va ishonchli ruxiy holat yaratishga xizmat qiladi. Bu yerdagi kommunikatsiyaning maqsadi faqat sotishgina emas, balki firma faoliyatini qo‘llab-quvvatlash hamdir. Bu an’anaviy muloqot vositalaridan tashqari quyidagi bevosita kommunikatsiya turlari: salonlar, yarmarkalar, ko‘rgazmalar, pochta orqali tarqatish, telemarketing, kataloglar orqali savdo ham mavjud.Kommunikatsiya siyosatining mohiyati, mazmuni va maqsadlari • Marketing kommunikatsiyasi kompleksi va unda reklamaning o‘rni • Marketingning kommuni k atori quyidagi masalalarni hal etishi lozim: • maqsadli auditoriyani aniqlash; maqsadli auditoriyani aniqlash bu kommuni k atorning eng asosiy vazifasi hisoblanadi. Siz kim uchun tovar ishlab chiqargan bo‘lsangiz, o‘ sha sizning maqsadli auditoriyangiz hisoblanadi. Masalan, aholining ma’lum bir qatlami, ayollar, yoshlar, biznesmenlar va boshqalar. • reklama qilishdan asosiy maqsadni aniqlash. Siz turli ma q s a dlarda tovaringizni reklama qilishingiz mumkin. Bu maqsadlarni quyidagi turlarga bo‘lish mumkin: • a ) tovar haqida ma ’ lumot berish – bunda xaridorlar shunday tovarlar borligi , tovarning nomi , markasi haqida ma ’ lumotlarga ega bo ‘ ladilar . • b ) xaridorlarning tovar haqidagi bilimlarini oshirish – bunda xaridor tovar haqida ma ’ lumotga ega bo ‘ lishi mumkin , lekin bu ma ’ lumotlar etarli bo ‘ lmasligi mumkin . O‘ shanda tovar haqida to ‘ liq ma ’ lumot beriladi . • v ) xaridorni tovarga bo ‘ lgan munosabatini ijobiy tom o nga o ‘ zgartirish – bunda asosan xaridorning tovar haqidagi fikri va tovarga bo ‘ lgan munosabati yaxshi bo ‘ lmagan holda foydalaniladi . Ya ’ ni kommunikator xaridorlar tovarni yo q tirmasliklari sababini aniqlab , reklama orqali o ‘ sha kamchiliklarni bartaraf etilganligini ko ‘ rsatib berishi kerak . • g ) xaridorlarni ishontirish . Buning uchun ishontiruvchi reklamadan foydalaniladi . Bunda sizning tovaringizning raqobatchilar tovarlaridan ustunliklari va uning foydaliligi ko ‘ rsatiladi . Ishontirishning asosiy vositalaridan biri bu omma bilan aloqa hisoblanadi . • d ) sotish hajmini oshirish maqsadida qilinadigan reklama . Bunda tovar haqida hamma etarli ma ’ lumotga ega , lekin xaridorlarga tovarni eslatib turadi . • XULOSA • Sotishni rag‘batlantirish – bu ma’lum bir muddatda sotish hajmini oshirish maqsadida turli rag‘batlantirish vositalaridan foydalanish hisoblanadi. Bu rag‘batlantirish vositalariga: mukofotlar, chegirmalar, ketma-ket tovarni sotib olgani uchun sovg‘alar, lotereya va uyinlar o‘tkazish, tovar bilan qo‘shimcha narsalar qo‘shib berish, bepul etkazib berish va o‘rnatish, ma’lum muddatda sotilgan tovarga bepul xizmat ko‘rsatish va boshqalar kiradi. Marketingda kommunikatsiya deb biz har xil auditoriyalar adresiga, shu jumladan, xaridorlar, sotuvchilar, ta’minotchilar, aksionerlar, boshqaruv organlariga firmadan yuboriladigan signallar majmuini tushunamiz. • Kommunikatsiya siyosati (promotion mix) – bu tovarni bozorga siljitish usullari yig‘indisidir. Kommunikatsiyaning asosiy vositalari bo‘lib pablik rileyshnz – jamoat bilan aloqa; reklama; sotishni rag‘batlantirish; maxsus ko‘rgazmalar; shaxsiy sotuv hisoblanadi. • Reklama - bir tomonlama ommaviy kommunikatsiyaning to‘lovli turi bo‘lib, u aniq bir xomiydan chiqib, firma faoliyatini bevosita yoki bilvosita qo‘llab-quvvatlashga xizmat qiladi. • Shaxsiy sotuv- bu «o‘lchalik» kommunikatsiya yakka ikki tomonlama bo‘lib (dialog) maqsadi mizojni tuxtovsiz tarzda harakatga keltirishga undash. Bir vaqtning o‘zida firma uchun axborot manbai hamdir. • Savdoni avj oldirish-shaxsiy reklama va shaxsiy savdoni to‘ldiruvchi hamma tovarni sotishni tezlashtirish va ma’lum kengaytirishga qaratilgan vaqtincha choralarni o‘z ichiga oladi. • Jamoatchilik bilan aloqa - aniq maqsadga qaratilgan xarajatlar yordamida tashkilot va uning turli auditoriyalari orasida, o‘zaro bir-birini tushunish va ishonchli ruxiy holat yaratishga xizmat qiladi. Bu yerdagi kommunikatsiyaning maqsadi faqat sotishgina emas, balki firma faoliyatini qo‘llab-quvvatlash hamdir. Bu an’anaviy muloqot vositalaridan tashqari quyidagi bevosita kommunikatsiya turlari: salonlar, yarmarkalar, ko‘rgazmalar, pochta orqali tarqatish, telemarketing, kataloglar orqali savdo ham mavjud. Adabiyotlar ro‘yxati: • I. Asosiy adabiyotlar • Karimov I.A. Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O‘zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo‘llari va choralari / I.A.Karimov – T: O‘zbekiston, 2009. – 56 b. • Mamlakatimizni modyernizatsiya qilish va yangilashni izchil davom ettirish – davr talabi. Prezident Islom Karimovning 2008 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2009 yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan vazirlar mahkamasi majlisidagi ma’ruzasi // Xalq so‘zi, 2009 yil 14 fevral. 3 3-34 soni. • Багиев Г.Л., Тарасевич В.М., Анн Х. Маркетинг. учеб. -СПб.: Питер, 2008. -736с. • Qosimova M.S., Yusupov M.S., Ergashxodjaeva Sh.J. Marketing. Darslik. – T.: O`zbekiston yozuvchilar uyushmasi , 2005, 165-b. • Yusupov M.A., Abduraxmonova N. Marketing. – T.: Iqtisodiyot, 2007.

O'xshashlar

Boshqarishda axborot va kommunikatsiya
Iqtisodiyotni rivojlantirishda kommunikatsiya majmuyi
Sotish siyosati
Menejmentda axborot va kommunikatsiya o`rni
Tashqi savdo siyosati