logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Iqtisodiyot
  4. Iqtisodiy sub’ektlar faoliyatini davlat tomonidan moliyaviy tartibga solish instrumentlari

Iqtisodiy sub’ektlar faoliyatini davlat tomonidan moliyaviy tartibga solish instrumentlari

Yuklangan vaqt:

01.08.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1845.95703125 KB
Ko'chirib olish
M A V Z U : I Q T I S O D I Y S U B ’ E K T L A R F A O L I Y A T I N I D A V L A T T O M O N I D A N M O L I Y A V I Y T A R T I B G A S O L I S H I N S T R U M E N T L A R I MUNDARIJA • KIRISH • I BOB. IQTISODIYOTNI DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLISH FUNKSIYALARI • 1.1 IQTISODIYOTNI DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLISH • 1.2 MOLLYANING MOHIYATI VA FUNKSIYALARI • II BOB. MOLIYA BOZORI VA UNING O‘ZBEKISTONDA SHAKLLANISHI • 2.1. MOLIYANING IJTIMOIY-IQTISODIY MOHIYATI • 2.2. YETAKCHI XORIJIY MAMLAKATLARNING DAVLAT MOLIYA TIZIMI • XULOSA • FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR KIRISH Mavzuning dolzarbligi. Mamlakatimiz iqtisodiy islohotlar davrida davlat moliyasini, shu jumladan davlat byudjetini boshqarishda moliyaviy nazorat muhim ahamiyat kasb etmoqda. Bunda moliyaviy intizomini mustahkamlash uchun amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlarning yo‘nalishini byudjet mablag‘laridan samarali va maqsadli foydalanish, byudjet intizomini mustahkamlash uchun byudjet tashkilotlari rahbarlarining iqtisodiy mustaqilligini kengaytirish va mas’uliyatini oshirish; byudjetdan moliyalashtiriladigan tashkilotlarni mablag‘ bilan ta’minlash mexanizmini soddalashtirish va byudjet mablag‘laridan foydalanishda mavjud mablag‘larni oqilona taqsimlash uchun shart-sharoitlar yaratish; byudjet tashkilotlari xodimlari mehnatini rag‘batlantirish, ular faoliyatining samaradorligini oshirish va kadrlar qo‘nimsizligini kamaytirish uchun shart-sharoitlar yaratish kabilar belgilamoqda. I BOB. IQTISODIYOTNI DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLISH FUNKSIYALARI 1.1. IQTISODIYOTNI DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLISH Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning umumiy bosh maqsadi iqisodiy va ijtimoiy barqarorlikka erishish, mavjud tuzumni mustahkamlash va takomillashtirish, o‘zgarib borayotgan sharoitga adaptatsiya qilish, moslashish hisoblanadi. Demak, mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish va iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish hozirgi zamon iqisodiy tizimlarining xarakterli, asosiy belgisi hisoblanadi. Shu boisdan ko‘plab mamlakatlarda, shu jumladan, rivoj langan mamlakatlarda ham davlatning iqtisodiyot sohalariga aralashuvi kuchaymoqda. Iqtisodiyotni boshqarish va tartibga solishda davlatning roli. Bozor munosabatlariga asoslangan mamlakatlarda iqisodiyotni tartibga solish borasida davlat muhim vazifalarni bajaradi. Davlat iqtisodiyotga faol aralashib, bozor mexanizmining amal qilishiga ko‘maklashadi, raqobatchilik muhitini yaratib, aholini salbiy oqibatlardan himoyalash chora-tadbirlarini ko‘radi. Bozor iqtisodiyotini davlat tomonidan tartibga solishdan ko‘zlangan asosiy maqsad bozor munosabatlarini muayyan va ma'lum yo nalishlar asosida rivojlantirib, iqtisodiy taraqgiyot sur’atlarini jadallashtirish va aholi turmush darajasini oshirish choralarini ko‘rishdan iboratdir. Iqtisodiyotda tub tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish, modernizatsiyalash va diversifikatsiyalash sharoitida budjeti daromadlari tarkibida soliqlarning mohiyati, soliq munosabatlarining ahamiyati, soliq tizimida va davlat budjetining daromadlaridagi salmog‘ini nazariy va amaliy ma’lumotlarga tayangan holda tahlil etish va o‘rganish bugungi kun talabi hisoblanadi. Soliq tizimida mavjud soliqlar iqtisodiy mazmunmohiyatiga ko‘ra to‘g‘ri(bevosita) va egri(bilvosita) soliqlarga bo‘linadi. To‘g‘ri soliqlarni soliq to‘lovchilarning o‘zi to‘g‘ridan-to‘g‘ri to‘laydi, soliqning huquqiy jihatdan ham, haqiqiy to‘lovchisi ham bitta shaxs bo‘ladi. Bu soliqlarga daromaddan va mulkdan to‘lanadigan barcha soliqlar kiradi. Egri soliqlar yuridik jihatdan to‘lovchilari mahsulot, ish va xizmatlarni yuklab yuboruvchilar bo‘lib, soliqning haqiqiy og‘irligi oxirgi iste’molchining zimmasiga tushadi, soliq summasi tovar, ish va xizmatlar narxi ustiga ustama tarzda o‘rnatiladi. O zbekiston Respublikasi Davlat ‘ budjetining 2020-2021-yillardagi ijrosini tahlili. qiladigan bo lsak. Unga ko ra, 2021 yilda ‘ ‘ O zbekiston budjetining ‘ daromadlarini 46 foizini Bevosita soliqlar tashkil qilmoqda, 30 foiz qismini Bilvosita soliqlar tashkil qilgan. 17 foizi Resurs to lovlari va ‘ mol-mulk solig i bo lsa qolgan, 3 ‘ ‘ foizi Davlat boji va jarimalar va 4 foizini Boshqa tushumlar va yig imlar ‘ tashkil qilmoqda. Daromadlar tarkibida eng salmoqli ulushga ega bo lgan soliq turi bevosita ‘ soliqlardir. Shuningdek aytishimiz kerakki Resurs to lovlari va mol- ‘ mulk solig i xam yillar davomida o sish ‘ ‘ tendensiyasiga ega bo lmoqda. Buni ‘ albatta mamlakatimizda mulkdorlar safini kengayishi bilan izoxlashimiz mumkin. Dehqon (fermer) xo jaligi ‘ olgan yalpi mahsulotdan moddiy harajatlar, ijara haqqi, yollanib ishlovchilarga to langan ish haqi, ‘ maxsus jamg armalar (ijtimoiy ‘ sug urta, mol-mulkni majburiy ‘ sug urta qilish shxarajatlari, ‘ bankdan olingan qisqa muddatli kreditlar yuzasidan to langan ‘ foizlar), asosiy ishlab chiqarish fondlarini ta mirlash xarajatlari ’ chegirib tashlab, qolgan daromaddan soliq olinadi. O‘zbekiston Respublikasining o‘n bir yil mustaqil bosib o‘tgan yo‘lida uning soliqlari bozor iqtisodiyotini boshqarishning muhim quroli bo‘lib xizmat qilmoqda. Eng avvalo, 1992 yil 14 yanvardan boshlab qabul qilingan “Korxonalar, birlashmalar va tashkilotlardan olinadigan soliqlar” hamda “O‘zbekiston fuqarolari, chet el fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmaganlardan olinadigan soliqlar to‘g‘risidagi”, 1993 yil may oyida qabul qilingan “Mahalliy soliqlar va yig‘imlar to‘g‘risida” va “Er solig‘i to‘g‘risida”gi Oliy Majlis qonunlari asosida Respublikamizning dastlabki soliq tizimi bunyod etilgan edi. Biz boshqariladigan bozor iqtisodiyotiga o‘tmoqdamiz. Respulika soliqlari bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqichlab chiqarish o‘tishda bozor uning iqtisodiy qonuniyatlari talabiga qarab, takomillashtirib borilmoqda. Shuning uchun 1992 yilning 9 dekabrda o‘tkazilgan Oliy Majlis sessiyasida soliq tizimiga to‘ldirishlar va o‘zgarishlar kiritilishi bejiz emas. Birinchidan, eksport-import solig‘i bekor qilindi, korxonalar daromadiga solinadigan soliqlar stavkasini guruhlash kengaytirildi, qo‘shilgan qiymat solig‘i stavkasi 30 % dan 20% ga kamaytirildi, mol-mulk solig‘i korxonalar uchun 0,5% dan 1 % ga ko‘tarildi. Aholi soliqlarning stavkalarini va daromadlarini soliqqa tortish bo‘yicha ham qator o‘zgarishlar bo‘ldi. “Er solig‘i to‘g‘risida” gi qonun[1]ga binoan qishloq joylarida olinadigan qishloq xo‘jaligi solig‘i, shahar joylaridagi qurilish binolari uchun olib kelingan soliqlar barham topdi. Yerdan foydalanuvchi fuqarolar faqat yer solig‘i to‘laydilar, xolos. 1.2 Moliyaning mohiyati va funksiyalari “ Moliya” arabcha so‘z bo‘lib, o‘zbek tilida «pul mablag'lari» ma'nosini anglatadi. Bu so‘z ona tilimizda quyidagi ko‘rinishlarda ishlatiladi: • maqsadli pul fondlarini hosil qilish, jamlash, taqsimlash va ishlatish yuzasidan paydo bo‘ladigan iqtisodiy munosabatlar majmui; pul mablag'larini shakllantirish, taqsimlash, ulami sarf qilish tizimi (masalan, moliya yili, moliya kapitali, moliya tizimi); • biror shaxs, oila, jamoa, muassasa, tashkilot yoki davlat tasarrufidagi pul mablag'lari (masalan, korxona moliyasi); • shunday (moliya) ishlar(i) bilan shug'ullanuvchi davlat organi (so‘zlashuv tilida) Arab tilidagi “mo!”, ya'ni «boylik, mulk; pul jamg'armasi», shuningdek, «moliyat», ya'ni «pul mablag'lari; soliq» so‘zlari ham moliyaga daxldordir • Lug'aviy ma'nosi jihatidan “moliya” so‘zi fransuzcha “finance”, lotincha “financia” va ruscha “finansi” so‘zlarining ekviva1enti yoki ma'lum ma'noda sinonimi3 hisoblanib, eng avvalo, «daromad» , «pul mablag'lari» yoki «to‘lov» degan ma'nolarda ham ishlatiladi. Moliya davlatning vujudga kelishi va uning resurslarga bo‘lgan ehtiyojining rivojlanishi bilan doimiy (uzluksiz) tovar-put munosabatlari sharoitida paydo bo‘ldi. Davlatning mavjudligi yaratilayotgan iqtisodiy (moddiy) ne'matlarni taqsimlash va qayta taqsimlash bo yicha oliy hokimiyat ‘ organi (shaxsi) sifatida davlat va takror ishlab chiqarish munosabatJarining boshqa ishtirokchilari (sub'ektlari) o rtasida ma'lum bir ‘ munosabatlarning o rnatilishini ‘ taqoza etadi. Xususan, ana shu munosabatlar «moliya» tushunchasi orqali ifodalangan. Natural munosabatlar ustunlik qilgan jamiyatlarda taqsimlash va qayta taqsimlash jarayonlari natural soliqlar va turli ko rinishdagi ‘ shaxsiy to lovlar ko rinishicha ega ‘ ‘ bo igan. Tovar-pul ‘ munosabatlarining rivojlanishi taqsimlash va qayta taqsimlash munosabatlari shakllarining o zgarishiga olib keldi - ular ko proq ‘ ‘ ravishda pul xarakteriga ega bo idi. ‘ Biroq bu munosabatlarning mazmun- mohiyati prinsipialjihatdan keskin o zgarmay qolaverdi. Zamonaviy ‘ tasavvurdagi «moliya» tushunchasi davlat xazinasining shakllanishi va davlat byudjetining vujudga kelishi bosqichida paydo bo idi. ‘ AhoIi daromadlari va xarajatlarini shakllantirish va foydalanish bilan bog'liq bo'lgan pul munosabatlari tizimi ham moliyaviy munosabatlarning alohida sohasini tashkil etadi. Shunday qilib, quyidagilar moliyaning muhim belgilaridir: • qiymatning tovar shaklidagi harakatiga emas, aksincha, real pullarning harakatiga bog'liq bo'lgan, huquqiy normalar yoki biznesni yuritish etikasiga asoslangan munosabatlarni taqsimlashga qaratilganligi; • pul mablag'lari harakatining, odatda, bir tomonlama yo'nalishga ega ekanligi; • markazlashtirilgan va markazlashtirilmagan pul fondlarini yaratish (vujudga keltirish). Moliya pul munosabatlarining ajralmas qismi hisoblanadi. Shuning uchun ham uning roli va ahamiyati puL munosabatlarining iqtisodiy munosabatlar tizimida qanday o'rinni egallaganligiga bog'liq. Bir vaqtning o'zida moliya puldan o'zining mazmuni va bajaradigan funksiyalari bo'yicha farqlanadi. Moliya quyidagi ikki funksiyani bajaradi: 1. Taqsimlash; 2. Nazorat. Bu funksiyalar moliya tomonidan bir vaqtning o'zida am alga oshiriJadib Har qanday (bir) moliyaviy operatsiya YaIM va MDni taqsimlash va shu taqsimlash ustidan nazoratning amalga oshirilishini anglatadi. II BOB. MOLIYA BOZORI VA UNING O‘ZBEKISTONDA SHAKLLANISHI 2.1. Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati Mamlakatimizda ham bozor iqtisodiyotiga o’tishda olib borilayotgan chuqur iqtisodiy islohotlar sharoitida uning tamoyillarini ifodalovchi uzoq muddatli bir qator dasturlar, jumladan, investitsiya, Kadrlar tayyorlash milliy dasturi, sog’liqni saqlash tizimini isloh qilish bo’yicha dasturlar ishlab chiqilgan. Ushbu sohadagi xarajatlar hajmini oldindan ko’zda tutuvchi, 2-5 yilni o’z ichiga oluvchi byudjetlarning prognoz ko’rsatkichlarini tuzish, mutasaddi vazirlik va idoralar tomonidan ishlar amalga oshirilishi maqsadga muvofiqdir. Byudjetlarni tuzish sohasida taraqqiy etgan davlatlar tajribalarini misol keltirishimizdan maqsad, byudjet tizimini isloh qilishni yanada chuqurlashtirish borasida mamlakatimizda olib borilayotgan ishlarda rivojlangan davlatlar taraqqiyot modellaridan qo’r-qo’rona nusxa ko’chirmagan holda ularning tajribasidan amaliyotimizda keng foydalanishimizdir. Davlat moliya tizimining tarkibiy qismlaridan biri – mintaqa moliyasi - mintaqaning ehtiyojlari qondirilishi muhim o’rinni egallaydi. Mintaqa moliyasi aholining ijtimoiy – madaniy va kommunal-maishiy ehtiyojlarining qondirilishiga qaratilgan tadbirlarni amalga oshirilishini ta’minlaydi. Demak, mintaqa moliyasi – bu mintaqaning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishiga qaratilgan mablag’lar taqsimlanishi bo’yicha iqtisodiy munosabatlar tizimidir. Mintaqa moliyasi orqali Davlat o’zining ijtimoiy siyosatini mintaqada faol olib boradi. Ushbu mablag’larning mintaqa xokimliklar byudjetlariga berilishi asosida munitsipal xalq ta’lim, sog’liqni saqlash, kommunal-maishiy xizmatlarning moliya ta’minoti amalga oshiriladi. Bu bilan amalga oshiriladigan tadbirlar doirasi kengaytiriladi. Mintaqa byudjetlari hisobidan nafaqat umumta’lim maktablari, balki oliy o’quv yurtlari, sog’liqni saqlash tizimlari, atrof-muhitni muhofaza qilish va boshqa obe’ktlarning moliya ta’minoti ham amalga oshiriladi. Mintaqa moliyasi yordamida davlat iqtisodiy-ijtimoiy rivojlanishida barcha tarixiy, geografik sabablarga ko’ra ortda qolib ketgan mintaqaning rivojlanishi darajasini tenglashtiradi. Shu maqsadda mintaqaviy dasturlar tuziladi. Ularning amalga oshirilishida ma’muriy – mintaqaviy sub’ektlar mablag’lari va yuqori byudjetlarga soliq hisobidan shakllanadi. Mintaqa byudjetlariga maqsadli tadbirlarni amalga oshirish uchun davlat soliqlaridan to’lovlar yoki subventsiyalar ajratiladi. Mintaqa moliyasi bu mintaqaning iqtisodiy-ijtimoiy rivojlanishiga qaratilgan mablag’lar hajmidir. Bu mablag’larni ishlatishning asosiy yo’nalishi mintaqaning ijtimoiyiqtisodiy va qisman ishlab chiqarish infratizimini rivojlantirishdan iborat. Mamlakat iqtisodiyotining ahvoli va moliya. Moliya va baho. Moliya va kredit. Moliya va ish haqi. Moliya va soliq. Ularning o’xshash va farqli jihatlari. Moliyaning taqsimlash va nazorat funktsiyalari. Ularning o’zaro bog’liqligi. Moliya genezisi. Klassik va neoklassik moliya nazariyalari. Moliya masalalariga bag‘ishlangan ilmiy ishlar juda qadimda paydo bo‘lgan. Moliya bo‘yicha ilk ilmiy ishning birinchi yevropalik muallifi Ksenofont (eramizdan avvalgi 430-355-yillar) hisoblanadi. Uning shu xususdagi asari “Afina respublikasining daromadlari to‘g‘risida” deb nomlangan. Buyuk mutafakkir Aristotelning (eramizdan avvalgi 384-322-yillar) moliya sohasidagi qarashlari uning “Afina davlat tuzilmasi” deb nomlangan asarida bayon qilingan. Eramizning 948-yilida soliqlar to‘g‘risida asar yozgan Qadam ismli arab olimining nomi ham fanda ma’lum. F.Akvinskiy (1225-1274 yillar) ilk marta qirolning soliqlarni undirish borasidagi huquqini asoslashga uringan. Moliya bo‘yicha ishlarning birinchi mualliflari qatoriga F.Petrarka, D.Karaf, Bernardo, F.Gvichchardini, Dj.Botero, N.Makiaveli va boshqa italiyaliklarni ham kiritish mumkin. XVII asrda moliya nazariyasining rivojlanishiga ingliz iqtisodchilari katta hissa qo‘shgan. Ularning orasidan T.Men, Dj.Lokk, T.Gobbs, P.Gautonlarni alohida ajratib ko‘rsatish kerak. L. fon Sekendorf, S.Pufendorf, I.Yusti va I.Zonnen-fels kabi nemis olimlari XVII-XVIII asrlarda moliya fanini boyitishga o‘zlarining munosib hissalarini qo‘shganlar. Ular fanga kameralistikaning nemis maktabi vakillari sifatida kiritilgan. I.Yusti 1746-yilda nashr etilgan “Moliya mohiyatining tizimi” asarida moliya to‘g‘risidagi kameralistik maktab vakillarining qarashlarini umumlashtirdi. XIX asrda moliya nazariyasining rivojlanishiga katta hissa qo‘shib, 1826-1832 yillarda uchinchi qismi to‘liq moliyaga bag‘ishlangan siyosiy iqtisod kursini nashr ettirgan K.Raudir. Uning “Moliya fanining asosiy boshlanishi” deb nomlangan asari 1867-yilda rus tilida nashr etilgan va Rossiyada moliya fanining rivojlanishiga o‘zining keskin ta’sirini ko‘rsatgan. Nemis olimlaridan Soden (1811-yil), Yakob (1821-yil), Malxus (1830- yil) va Shenlarning (1832-yil) XIX asrning boshlarida nashr etilgan moliya to‘g‘risidagi asarlari alohida mashhurlikka ega bo‘lmagan bo‘lsa-da, lekin bu ishlar “moliya” tushunchasining tarkibiga birinchi marta mahalliy moliyani kiritgan L.fon Shteyn va moliya fanining mumtozi A.Vagnerlar (uning “Moliya to‘g‘risidagi fan” asari 1880-yilda nashr etilgan) dunyoqarashlarining shakllanishida katta rol o‘ynadi. XIX asr oxirlarining yetakchi moliyachi-olimlari qatoriga avstriyalik E.Saksni, italiyalik F.Nittini, AQShlik E.Seligmanni va, nihoyat, “Moliya fani asoslari” deb nomlangan asari 1869-yilda (1900- yilda – rus tilida) nashrdan chiqqan italiyalik olim L.Kossni kiritish mumkin. XX asr moliyachilarining qarashlari maxsus adabi-yotlarda yetarli darajada tadqiq qilingan. Biz uchun esa, ba’zi bir obyektiv va subyektiv sabablarga ko‘ra, rus iqtisodiy (moliyaviy) adabiyotida “moliya” tushunchasining taraqqiy etishini ko‘rib chiqish muayyan ahamiyat kasb etadi. Rossiya tarixida moliya sohasidagi ilk asarning muallifi Ivan Grozniy davrida yashagan I.S.Peresvetov hisoblanadi. U davlatning harbiy qudratini kuchaytirish maqsadida xazina daromadlarini ko‘paytirish va davlat resurslarini markazlashtirishning tarafdori bo‘lgan. 2.2. Yetakchi xorijiy mamlakatlarning davlat moliya tizimi. O‘zbеkiston Rеspublikasi ham jahon hamjamiyatiga kirib bormoqda. Xorijiy mamlakatlar bilan iqtisodiy, madaniy va boshqa sohalardagi hamkorliklar rivojlanmoqda. Xususan, xorijiy mamlakatlar, ayniqsa, rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotini o‘rganish, shuningdеk bozor iqtisodiyotining rivojlanishidagi yutuq – kamchiliklari, rivojlanish muammolarini hal etishdagi to‘g‘ri yondashuvlar bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich o‘tib borayotgan Rеspublikamiz iqtisodiyotini rivojlangan davlatlar darajasiga olib chiqishda tajriba sifatidagi ahamiyati kattadir. Sanoat ishlab chiqarishda yangi turdagi mahsulotlarning paydo bo‘lishi aholining hayoti va ijtimoiy ehtiyojini qanoatlantirish bilan birga qo‘shni davlatlar bozoriga raqobatbardosh istemol talablarini qanoatlantiradigan mahsulotlar ishlab chiqarish imkoniyatini berdi. Shu o‘rinda O‘zbekistonda zamonaviy ishlab chiqarishni yanada kengaytirishga, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini qayta ishlashda jahon andozasi talablariga javob beradigan texnologiyalarni jalb qilishgava xalq xo‘jaligining boshqa tarmoqlariga keng yo‘l berishga qaratilgan etibor o‘z ifodasini topmoqda. O‘zbekiston amalga oshirayotgan tashqi iqtisodiy aloqalarning asosiy shakli xorijiy mamlakatlar bilan iqtisodiy aloqada bo‘lishidir. Shunga ko‘ra davlatimiz valyuta-kredit munosabatlarini, yani chet-el sarmoyalarini xalq xo‘jaligining ko‘pgina tarmoqlariga jalb qilish, xo‘jalik korxonalarini birgalikda ko‘rish va savdosotiq ishlarini amalga oshirishga katta ahamiyat berilmoqda. Mustaqillik sharofati ila iqtisodiy-ijtimoiy va manaviy hayotimizda o‘ziga xos milliy mazmun kasb etuvchi ajdodlarimiz asriy orzusi sifatida o‘z fursatini kutib kelayotgan tub o‘zgarishlar davrining guvohi bo‘layapmiz. XULOSA Xulosa o‘rnida aytishimiz kerakki, mamlakatimizda mavjud ijtimoiy ehtiyojlarini mablag‘ bilan ta’minlash uchun mustahkam moddiy asosni yaratish zarur, Moliya iqtisodiy munosabatlarning in'ikosi bo‘lib, jamiyat hayotida asosiy o‘rin tutadi. Shuni ta’kidlash kerakki , moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy tabiati iqtisodiy tizimning turiga bog‘liq. Moliyaning rivojlanishi tovar-pul munosabatlarining kengayishi, qonunchilik bazasining mustahkamlanishi va infratuzilmaning takomillashuvi bilan bog‘liq.Moliya ijtimoiy takror ishlab chiqarishda, mablag‘lar oqimini ta’minlashda, iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirishda va iqtisodiy jarayonlarni tartibga solishda ko‘p qirrali rol o‘ynaydi. Bilvosita moliyaviy manfaatlarga ega bo‘lgan sub'ektlar, qoida tariqasida, davlatning manfaatlarini himoya qilish, xususan, turli darajadagi byudjetlarni to‘ldirish maqsadida tashkilotning moliyaviy natijalari, soliq solish ob'ektlari va to‘lov qobiliyatini tahlil qiladi va baholaydi. Soliq davlat inspektsiyasi iqtisodiy tahlil natijalariga asoslanib, nafaqat soliqqa tortish sohasidagi qonun hujjatlari talablarining bajarilishini tekshiradi, balki soliq tizimi orqali davlatning moliyaviy siyosatini tuzatadi. Qo‘shma dasturlarni ishlab chiqish, aktsiyadorlarning huquqlarini himoya qilish, qimmatli qog'ozlarni sotish va sotib olishni tartibga solish korxonadagi jarayonlar va tizimlarning holatini, bankrotlik ko‘rsatkichlarini, korxonaning haqiqiy holatini, moliyaviy holatini, to‘lov qobiliyatini, rentabellik darajasini, davlat va shahar boshqaruv organlari tomonidan jamiyatni rivojlantirish istiqbollarini baholashga bog'liq .Shuni ta'kidlash kerakki, iqtisodiy tahlil natijasida olingan va buxgalteriya ma'lumotlarining u yoki bu qismiga kirish huquqiga ega bo‘lgan barcha tashqi foydalanuvchilar korxonaning tijorat sirini saqlashlari shart. E TIBORINGIZ UCHUN ’ TASHAKKUR!

O'xshashlar

Tadbirkorlik faoliyatini davlat tomonidan tartibga solish va nazorati qilish
Investitsiya faoliyatini huquqiy tartibga solish
Tashqi savdo faoliyatini bojxona orqali tartibga solish
Inovatsion faoliyatning davlat tomonidan tartibga solinishi
Zamonaviy (amaliy) moliyaviy infratuzilma va moliyaviy tizimni tartibga solish