Boshqaruvning tashkiliy strukturasi va boshqaruv usullari - Iqtisodiyot - Slaydlar

Boshqaruvning tashkiliy strukturasi va boshqaruv usullari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1725.5 KB

Ko'chirib olish

Boshqaruvning tashkiliy Boshqaruvning tashkiliy strukturasi va boshqaruv strukturasi va boshqaruv usullariusullari

Boshqaruvning tashkiliy Boshqaruvning tashkiliy strukturasi va boshqaruv usullaristrukturasi va boshqaruv usullari Reja:Reja: 1.M1.M ее nn ее jmjm ее nt tashkiliy tuzulishi haqida nt tashkiliy tuzulishi haqida tushunchtushunch аа 2.2. Tashkiliy tuzilmаlаr turlаriTashkiliy tuzilmаlаr turlаri 3.Boshqaruv usullari.3.Boshqaruv usullari.

Boshqaruvning tashkiliy Boshqaruvning tashkiliy strukturasi va boshqaruv usullaristrukturasi va boshqaruv usullari “ “ Struktura” lotincha so’z bo’lib, tarkibiy qismlarning o’zaro Struktura” lotincha so’z bo’lib, tarkibiy qismlarning o’zaro bog’liq ravishda joylashishini va tuzilishini bildiradi.bog’liq ravishda joylashishini va tuzilishini bildiradi. Boshqaruv strukturasi – bu boshqaruv maqsadlarini amalga Boshqaruv strukturasi – bu boshqaruv maqsadlarini amalga oshiruvchi va funksiyalarini bajaruvchi bir-biri bilan bog’langan oshiruvchi va funksiyalarini bajaruvchi bir-biri bilan bog’langan boshqaruv organlari va bo’g’inlarining majmui tushuniladi.boshqaruv organlari va bo’g’inlarining majmui tushuniladi. Bo’linma – o’zaro ma’lum bir tarkibga ega bo’lgan ma’lum bir Bo’linma – o’zaro ma’lum bir tarkibga ega bo’lgan ma’lum bir maqsad uchun tashkil etilgan va korxona ishlab chiqarish maqsad uchun tashkil etilgan va korxona ishlab chiqarish tizimini bir yaxlit vazifasini bajaruvchi bo’lim hisoblanadi.tizimini bir yaxlit vazifasini bajaruvchi bo’lim hisoblanadi. Boshqaruv bo’g’ini boshqarishni aniq, ayrim funksiyalarini Boshqaruv bo’g’ini boshqarishni aniq, ayrim funksiyalarini bajaruvchi strukturaning mustaqil bo’limidir. Boshqaruv bajaruvchi strukturaning mustaqil bo’limidir. Boshqaruv bosqichi iyerarxiyaning muayyan darajasida amal qiladigan bosqichi iyerarxiyaning muayyan darajasida amal qiladigan bo’limi. bo’limi. Boshqaruv strukturasi miqyosiga qarab unsurlari turlicha Boshqaruv strukturasi miqyosiga qarab unsurlari turlicha bo’lishi mumkin.bo’lishi mumkin.

Boshqaruv strukturasiga ta’sir etuvchi omillar 3 ta Boshqaruv strukturasiga ta’sir etuvchi omillar 3 ta katta guruhga ajratiladi:katta guruhga ajratiladi: Strukturani aniqlovchi omillar:Strukturani aniqlovchi omillar:  boshqaruv strukturasi maqsadi;boshqaruv strukturasi maqsadi;  boshqaruv strukturasi funksiyalari va vazifalari;boshqaruv strukturasi funksiyalari va vazifalari;  xizmat qilinadigan mintaqalar va iste’molchilar soni;xizmat qilinadigan mintaqalar va iste’molchilar soni;  korxonaning ish vaqti, rejimi, intervali. korxonaning ish vaqti, rejimi, intervali. Strukturaga ta’sir qiluvchi omillar:Strukturaga ta’sir qiluvchi omillar:  tashqi muhit;tashqi muhit;  texnologiya;texnologiya;  korxona hajmi;korxona hajmi;  biznes strategiyasi;biznes strategiyasi;  xodimlar soni;xodimlar soni;  qabul qilinadigan qarorlar tizimi;qabul qilinadigan qarorlar tizimi;  shakllangan struktura.shakllangan struktura. Strukturani optimallashtiruvchi omillar:Strukturani optimallashtiruvchi omillar:  malakali xodimlar bilan ta’minlanganlik darajasi;malakali xodimlar bilan ta’minlanganlik darajasi;  bo’g’in va bosqichlar soni;bo’g’in va bosqichlar soni;  unumdorlikka erishish uchun tizimni o’zgartirish imkoniyati;unumdorlikka erishish uchun tizimni o’zgartirish imkoniyati;  ish rejimini iste’molchilarga moslashtirish.ish rejimini iste’molchilarga moslashtirish.

Korxonani boshqarishni 5ta tashkiliy Korxonani boshqarishni 5ta tashkiliy strukturasi bor:strukturasi bor: Chiziqli strukturaChiziqli struktura Chiziqli-shtabli strukturaChiziqli-shtabli struktura Funksional strukturaFunksional struktura Chiziqli-funksional strukturaChiziqli-funksional struktura Dasturli-maqsadli strukturaDasturli-maqsadli struktura ishchi→brigadir→sex boshlig’i→rahbar ishchi→brigadir→sex boshlig’i→rahbar

Chiziqli boshqaruv tizimini Chiziqli boshqaruv tizimini afzalliklari:afzalliklari: Tashkiliy tizimdagi bo’lim va bosqichlar soni kam Tashkiliy tizimdagi bo’lim va bosqichlar soni kam bo’ladi;bo’ladi; Yakkaboshchilik prinsipida boshqariladi;Yakkaboshchilik prinsipida boshqariladi; Nazorat qat’iy bo’ladi;Nazorat qat’iy bo’ladi; Shaxsiy javobgarlik hissi yuqori bo’ladi;Shaxsiy javobgarlik hissi yuqori bo’ladi; Bir-biriga zid topshiriqlar berilmaydi.Bir-biriga zid topshiriqlar berilmaydi. Salbiy tomonlari:Salbiy tomonlari: Bunday tizimda faqatgina barqaror masalalar hal Bunday tizimda faqatgina barqaror masalalar hal etilishi mumkin;etilishi mumkin; Rahbarni tezkor masalalarni hal etish uchun imkoniyati Rahbarni tezkor masalalarni hal etish uchun imkoniyati chegaralangan bo’ladi;chegaralangan bo’ladi; Rasmiyatchilik nisbatan ko’proq bo’ladi. Rasmiyatchilik nisbatan ko’proq bo’ladi.

Boshqarishning chiziqli-shtabli strukturasida Boshqarishning chiziqli-shtabli strukturasida ixtisoslashgan guruh rahbarga qaror qabul qilishda ixtisoslashgan guruh rahbarga qaror qabul qilishda ko’maklashish uchun tashkil etiladi. Bu struktura ko’maklashish uchun tashkil etiladi. Bu struktura murakkab muammolarni bartaraf etish uchun o’z dasturini murakkab muammolarni bartaraf etish uchun o’z dasturini ishlab chiqib, rahbarga tavsiya etadilar. Rahbar bu tavsiya ishlab chiqib, rahbarga tavsiya etadilar. Rahbar bu tavsiya asosida o’z qarorini qabul qiladi. asosida o’z qarorini qabul qiladi. Bu strukturasining afzalligi: qabul qilingan qarorlar yuqori Bu strukturasining afzalligi: qabul qilingan qarorlar yuqori samara keltiradi. Kamchiligi: chiziqli boshqarishning samara keltiradi. Kamchiligi: chiziqli boshqarishning yakkaboshchilik prinsipi buziladi.yakkaboshchilik prinsipi buziladi. Funksional strukturada boshqaruv apparati ixtisoslashgan Funksional strukturada boshqaruv apparati ixtisoslashgan funksional bo’limlardan tashkil topadi va har bir funksional bo’limlardan tashkil topadi va har bir yo’nalishdagi qarorni mustaqil amalga oshiradi. Sof yo’nalishdagi qarorni mustaqil amalga oshiradi. Sof holatda funksional struktura uchramaydi. holatda funksional struktura uchramaydi.

Chiziqli-funksional strukturaning ijobiy Chiziqli-funksional strukturaning ijobiy tomonlari: tomonlari: 1) boshqaruv faoliyatining ixtisoslashuvi mutaxassislarni 1) boshqaruv faoliyatining ixtisoslashuvi mutaxassislarni yuqori darajada malakali bo’lishini ta’minlaydi;yuqori darajada malakali bo’lishini ta’minlaydi; 2) funksional rahbarlar boshqarish samaradorligini 2) funksional rahbarlar boshqarish samaradorligini yuqoriroq bo’lishiga erishiladi;yuqoriroq bo’lishiga erishiladi; 3) boshqaruv qarorlarini takrorlanishi kamayadi.3) boshqaruv qarorlarini takrorlanishi kamayadi. Salbiy tomonlari:Salbiy tomonlari: 1) boshqarishning yakkaboshchilik tamoyili buziladi;1) boshqarishning yakkaboshchilik tamoyili buziladi; 2) boshqarish bo’yicha o’z manfaatdorligi yuzasidan 2) boshqarish bo’yicha o’z manfaatdorligi yuzasidan umumiy samaradorlikka erishmaslik;umumiy samaradorlikka erishmaslik; 3) mas’uliyatni susayishi.3) mas’uliyatni susayishi.

Dasturli-maqsadli boshqarish strukturasi Dasturli-maqsadli boshqarish strukturasi quyidagi 3 ko’rinishda bo’ladi:quyidagi 3 ko’rinishda bo’ladi: Loyiha bo’yicha boshqaruv.Loyiha bo’yicha boshqaruv. Mahsulotga ko’ra boshqaruv.Mahsulotga ko’ra boshqaruv. Matritsali struktura.Matritsali struktura. Loyiha bo’yicha boshqaruvdan yangi texnika va Loyiha bo’yicha boshqaruvdan yangi texnika va texnologiyani qisqa muddatda joriy qilish zaruriyati texnologiyani qisqa muddatda joriy qilish zaruriyati tug’ilgan paytlarda qo’llaniladi. Bunda vaqtinchalik tug’ilgan paytlarda qo’llaniladi. Bunda vaqtinchalik maxsus xizmat bo’limi tuzilib, unga resurslar beriladi. maxsus xizmat bo’limi tuzilib, unga resurslar beriladi. Bu bo’lim loyiha tayyorlaydi va uning ijro etilishini Bu bo’lim loyiha tayyorlaydi va uning ijro etilishini nazorat qiladi. Ish bitgach loyihali struktura tugatiladi. nazorat qiladi. Ish bitgach loyihali struktura tugatiladi. Loyiha bo’yicha boshqarish muntazam rahbarlikni Loyiha bo’yicha boshqarish muntazam rahbarlikni aniqlashtiradi. Kichik bo’limlarga ajratiladi yoki aniqlashtiradi. Kichik bo’limlarga ajratiladi yoki to’ldiriladi. to’ldiriladi.

Mahsulotga ko’ra boshqaruv bu bozor Mahsulotga ko’ra boshqaruv bu bozor iqtisodiyoti sharoitida ishlab chiqarilayotgan iqtisodiyoti sharoitida ishlab chiqarilayotgan mahsulot to’liq bozor talabiga javob berishi mahsulot to’liq bozor talabiga javob berishi uchun rahbar qarorlarni mahsulot sotish uchun rahbar qarorlarni mahsulot sotish hajmiga qarab qabul qiladi. hajmiga qarab qabul qiladi. 1.1. Yangi mahsulotni yaratish.Yangi mahsulotni yaratish. 2. Reklama qilish.2. Reklama qilish. 3. Bozorni o’rganish.3. Bozorni o’rganish. 4. Sotish.4. Sotish. 5. Moliya.5. Moliya. 6. Ishlab chiqarish.6. Ishlab chiqarish.

Matritsaviy boshqarish tizimi Matritsaviy boshqarish tizimi quyidagi afzalliklarga ega:quyidagi afzalliklarga ega: Gorizontal aloqalarning davomiyligi Gorizontal aloqalarning davomiyligi qisqaradi.qisqaradi. Qaror qabul qilish tezlashadi va Qaror qabul qilish tezlashadi va menejerlarning mas’uliyati yuqori bo’ladi.menejerlarning mas’uliyati yuqori bo’ladi. Ishlab chiqarish ichki tashqi sharoitlarga Ishlab chiqarish ichki tashqi sharoitlarga tez moslashadi.tez moslashadi. Bo’ysunish asosida boshqariladi va Bo’ysunish asosida boshqariladi va yakkaboshchilik prinsipi amalga yakkaboshchilik prinsipi amalga oshiriladi.oshiriladi.

Boshqaruv usullari.Boshqaruv usullari. Boshqarish usullari haqida tushuncha Boshqarish usullari haqida tushuncha Boshqarishni iqtisBoshqarishni iqtis оо diy usulldiy usull аа ri.ri. Boshqarishni tashkiliy fBoshqarishni tashkiliy f аа rmrm оо yish usuli.yish usuli. Boshqarishni ijtimBoshqarishni ijtim оо iy-psiiy-psi хохо ll оо gik usullgik usull аа ri.ri. Usul – bu tadqiqot qilish, ta’sir ko’rsatish yo’li. Boshqaruv usuli – bu Usul – bu tadqiqot qilish, ta’sir ko’rsatish yo’li. Boshqaruv usuli – bu xodimlarga va jamoa ishlab chiqarishiga qo’yilgan maqsadlarga xodimlarga va jamoa ishlab chiqarishiga qo’yilgan maqsadlarga erishish uchun ta’sir etish usuli.erishish uchun ta’sir etish usuli. Boshqarishning tashkiliy-ma’muriy usullariga quyidagi funksiyalarni Boshqarishning tashkiliy-ma’muriy usullariga quyidagi funksiyalarni bajarish kiradi:bajarish kiradi: - boshqarish apparatini muayyan strukturasini yaratish;- boshqarish apparatini muayyan strukturasini yaratish; - har bir bo’g’inning funksiyasini belgilash;- har bir bo’g’inning funksiyasini belgilash; - buyruqlar, farmoyishlar chiqarish va ularni bajarilishi nazorat qilish;- buyruqlar, farmoyishlar chiqarish va ularni bajarilishi nazorat qilish; - topshiriqlar va direktiv ko’rsatmalarni bajarmayotgan bo’linma va - topshiriqlar va direktiv ko’rsatmalarni bajarmayotgan bo’linma va shaxslarga nisbatan chora ko’rish .shaxslarga nisbatan chora ko’rish .

Tashkiliy-ma’muriy boshqaruv usuli 2 ko’rinishda Tashkiliy-ma’muriy boshqaruv usuli 2 ko’rinishda bo’ladi:bo’ladi: - tashkiliy ta’sir ko’rsatish;- tashkiliy ta’sir ko’rsatish; - farmoyish berish.- farmoyish berish. Tashkiliy ta’sir ko’rsatish shakllarini amalga Tashkiliy ta’sir ko’rsatish shakllarini amalga oshirish yo’llari: oshirish yo’llari: 1. Loyihalash; 1. Loyihalash; 2. Reglamentlash; 2. Reglamentlash; 3. Normalash;3. Normalash; 4.Qo’llanma tayyorlash.4.Qo’llanma tayyorlash. Boshqarish-farmoyishli ta’sir o’tkazish shakllarini Boshqarish-farmoyishli ta’sir o’tkazish shakllarini amalga oshirish yo’llari quyidagilar: direktiva, amalga oshirish yo’llari quyidagilar: direktiva, buyruq, farmoyish, realizatsiya, yo’l-yo’riq. buyruq, farmoyish, realizatsiya, yo’l-yo’riq.

Direktiva – bu usul har bir ijrochining va Direktiva – bu usul har bir ijrochining va boshqaruvchi organning burch mas’uliyati va boshqaruvchi organning burch mas’uliyati va huquqlarini aniq bajarish asosida funksiyalarni huquqlarini aniq bajarish asosida funksiyalarni amalga oshirishni nazarda tutadi. Direktivani amalga oshirishni nazarda tutadi. Direktivani bajarish uchun mas’ul shaxs javobgar bo’ladi.bajarish uchun mas’ul shaxs javobgar bo’ladi. Tashkiliy-ma’muriy boshqarishning huquqiy Tashkiliy-ma’muriy boshqarishning huquqiy vositalari deganda ijtimoiy munosabatlarda vositalari deganda ijtimoiy munosabatlarda yuridik qonuniy ta’sir o’tkazish jarayonida yuridik qonuniy ta’sir o’tkazish jarayonida qo’llaniladigan huquqiy normalar tushuniladi. qo’llaniladigan huquqiy normalar tushuniladi. Huquqiy normalar sanksiyalar orqali amalga Huquqiy normalar sanksiyalar orqali amalga oshiriladi. Huquqiy sanksiyaning 4 turi bor:oshiriladi. Huquqiy sanksiyaning 4 turi bor: 1. Intizomiy javobgarlik1. Intizomiy javobgarlik 2. Moddiy javobgarlik2. Moddiy javobgarlik 3. Ma’muriy javobgarlik3. Ma’muriy javobgarlik 4. Jinoiy javobgarlik4. Jinoiy javobgarlik

Boshqarishning iqtisodiy usuli.Boshqarishning iqtisodiy usuli. Boshqarishning iqtisodiy usullari umumjamiyat Boshqarishning iqtisodiy usullari umumjamiyat manfaatlarini, jamoa manfaatlarini va shaxsiy manfaatlarni manfaatlarini, jamoa manfaatlarini va shaxsiy manfaatlarni birlashtirishga asoslanadi. Davlat tomonidan birlashtirishga asoslanadi. Davlat tomonidan umumjamiyat manfaatlarini boshqarish uchun quyidagi umumjamiyat manfaatlarini boshqarish uchun quyidagi usullar qo’llaniladi:usullar qo’llaniladi: 1. Kredit va foiz stavkasi.1. Kredit va foiz stavkasi. 2. Soliq va soliq yuki.2. Soliq va soliq yuki. 3. Boj to’lovlari.3. Boj to’lovlari. 4. Subsidiya va sanatsiyalar.4. Subsidiya va sanatsiyalar. 5. Litsenziyalar.5. Litsenziyalar. 6. Transfer to’lovlari.6. Transfer to’lovlari. 7. Narx-navoni shakllanishi va boshqalar.7. Narx-navoni shakllanishi va boshqalar. Davlat kredit tizimi orqali iqtisodiyotga faol ta’sir etadi. Davlat kredit tizimi orqali iqtisodiyotga faol ta’sir etadi. Davlat qaysi tarmoqni ustun rivojlanishiga erishishini Davlat qaysi tarmoqni ustun rivojlanishiga erishishini hohlasa shu tarmoq uchun kredit foizlarini pasaytiradi. hohlasa shu tarmoq uchun kredit foizlarini pasaytiradi. Kredit berish uchun ajratgan pulini 2ga bo’ladi. 1. Qarz Kredit berish uchun ajratgan pulini 2ga bo’ladi. 1. Qarz berish uchun. 2. Zaxira kredit rezervi uchun.berish uchun. 2. Zaxira kredit rezervi uchun.

O'xshashlar

Samarali boshqaruvning tashkiliy tuzilishi

Boshqaruv tamoyillari va usullari

Markaziy Bank boshqaruvning vakolatlari

Boshqaruvning funksiyalari va nizolarni xal qilish uslublari

Moliya va boshqaruv hisobi