Markaziy Bank boshqaruvning vakolatlari - Iqtisodiyot - Slaydlar

Markaziy Bank boshqaruvning vakolatlari

Yuklangan vaqt:

18.09.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

56.322265625 KB

Ko'chirib olish

MARKAZIY BANK BOSHQARUVNING VAKOLATLARI

MAVZU: BANK FAOLIYATINING HUQUQIY ASOSLARI Reja: 1. Bank va bank faoliyati tushunchasi 2. O`zbekiston Respublikasi bank tizimi 3. O`zbekiston Respublikasi Markaziy bankining bank tizimini boshqarish bo`yicha vakolatlari 4. Tijorat banklari huquqiy ahvoli asoslari 5. Banklarni ro`yxatdan o`tkazish va faoliyatini litsenziyalash tartibi 6. Markaziy bankning nazorat funksiyalari

BANK MOHIYATIGA TAVSIFLAR Bank to`g`risida eng ko`p tarqalgan tasavvurlar quyidagi ta'riflarda berilgan: - bank - korxona sifatida. Bank korxonaga xos bo`lgan barcha asosiy xususiyatlarga ega, chunki u mustaqil xo`jalik yurituvchi subyekt bo`lib, yuridik shaxs huquqlariga ega, mahsulot ishlab chiqaradi va realizatsiya qiladi, xizmatlar ko`rsatadi hamda uning asosiy maqsadi foyda olish hisoblanadi; - savdo korxonasi sifatida. Bunday o`xshatish tasodifiy emas, chunki banklar moddiy ishlab chiqarish tarmoqlaridan farqli ravishda muomala sohasida harakat qiladi, ularning faoliyati ko`p jihatdan tovar aylanishiga bog`liq bo`lib, ushbu holda mahsulotning alohida ko`rinishidagi maxsus shaklda namoyon bo`ladi; - birja agenti sifatida. Bank to`g`risidagi bunday tasavvur o`tgan yuz yillikning 20-yillaridayoq tarkib topgan edi. Bu shunday shart-sharoit bilan bog`liq ediki, banklar birjaning muqarrar qatnashchilari bo`lib, mustaqil ravishda birja operatsiyalarini tashkil etadi, qimmatli qog`ozlar bilan savdo bo`yicha operatsiyalarni bajaradi;

BANK – TIJORAT TASHKILOTI SIFATIDA Bank – tijorat tashkiloti bo`lib, bank faoliyati deb hisoblanadigan quyidagi faoliyat turlari majmuini amalga oshiradigan yuridik shaxsdir:  yuridik va jismoniy shaxslardan omonatlar qabul qilish hamda qabul qilingan mablag`lardan tavakkal qilib kredit berish yoki investitsiyalash uchun foydalanish;  to`lovlarni amalga oshirish.

BANK TIZIMI Bank tizimi har qanday davlat moliya tizimining eng muhim elementlaridan biri hisoblanadi. U iqtisodiy o`sishni ta'minlash, inflatsiya va to`lov balansini tartibga solish kabi joriy va strategik vazifalarni hal etish uchun foydalaniladi. Jahon amaliyotida moliya- kredit muassasalari tomonidan o`z mijozlariga ko`rsatiladigan xizmatlar xususiyati bo`yicha kredit tizimining uch muhim elementi ajratiladi:  1) markaziy bank (emissiya banki);  2) tijorat banklari;  3) ixtisoslashtirilgan moliya muassasalari (sug`urta, jamg`arma va b. muassasalar).

MARKAZIY BANKINING BANK TIZIMINI BOSHQARISH BO`YICHA VAKOLATLARI Markaziy bank o`zining huquqiy maqomi bo`yicha bank tizimini davlat tomonidan boshqarish organi hisoblanadi. Bunday maqom asoslari O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 124-moddasida belgilab berilgan bo`lib, unga asosan Markaziy bank mamlakatimiz bank tizimini boshqaradi. Markaziy bankning bank tizimini davlat boshqaruv organi sifatidagi aniq vakolatlari Markaziy bank to`g`risidagi qonunda mustahkamlab berilgan. Ushbu sifatda Markaziy bank o`z vakolatlari doirasida monetar siyosat va valutani tartibga solish sohasidagi siyosatning asosiy yo`nalishlarini ishlab chiqadi, hisob- kitoblarning samarali tizimini tashkil etadi va ta'minlaydi.

TIJORAT BANKLARI HUQUQIY AHVOLI ASOSLARI Banklar va bank faoliyati to`g`risidagi qonunning 7-moddasiga muvofiq banklar, qoida tariqasida, mulkchilikning har qanday shakli asosida aksiyadorlik jamiyati tarzida tashkil etiladi. Tijorat banklarining asosiy tashkiliy-huquqiy shakli sifatida aksiyadorlik jamiyatini belgilash, adabiyotlarda haqqoniy qayd etilganidek, boshqa jamiyatlar (mas'uliyati cheklangan jamiyat yoki qo`shimcha mas'uliyatli jamiyat, to`liq yoki kommandit shirkat)ga nisbatan katta afzalliklarga ega. Bu afzalliklar sarmoya (kapital)larni jalb etishning nisbatan keng imkoniyatlarga ega ekanligi, aksiyadorlarning o`z huquqlarini amalga oshirishda ko`proq qayishqoqligi, boshqa shakllarga nisbatan barqarorligidan iborat.

XUSUSIY BANK Xususiy bank – muassislar - jismoniy shaxslar ulushi ustav kapitalining 50 foiziddan kam bo`lmagan ulushini tashkil etib, uning qolgan qismi nodavlat yuridik shaxslarga tegishli bo`lgan bankdir.

SHU'BA BANK Shu'ba bank – ustav kapitali to`liq norezident-bank tomonidan to`langan bankdir. Bizning respublikamiz hududida bunday banklarni ochish uchun moliyaviy ahvoli mustahkam bo`lib, ish- faoliyatida bekami-ko`st obro` qozongan norezident-banklargagina ruxsat beriladi. Shu'ba-bank ochishni yoki bank kapitalida ishtirok etishni istagan norezident-bank ustav kapitali kamida 30 mln. dollarni (ekvivalentda) tashkil etishi kerak.

BANKLARNI RO`YXATDAN O`TKAZISH VA FAOLIYATINI LITSENZIYALASH TARTIBI Banklar Markaziy bankda ro`yxatdan o`tkazilib, litsenziya olganidan keyingina bank operatsiyalarini amalga oshirishi va yuridik shaxs maqomini olishi mumkin. Banklarni ro`yxatdan o`tkazish va litsenziyalashning huquqiy asoslari Banklar va bank faoliyati to`g`risidagi qonunning 5, 10 – 13-moddalarida tartibga solinib, ular Markaziy bankning maxsus me'yoriy hujjatida o`zining aniq ifodasini topdi.

MARKAZIY BANKNING NAZORAT FUNKSIYALARI Markaziy bankning nazorat funksiyalarini amalga oshirish bo`yicha vakolatlari Markaziy bank to`g`risidagi qonunning 51- moddasida mustahkamlab berilgan bo`lib, u quyidagilarni belgilab beradi:  bank operatsiyalarini amalga oshirish, buxgalteriya hisobi va bank statistik hisobotini yuritish, yillik hisobotlar tuzish yuzasidan banklar uchun majburiy bo`lgan qoidalar;  moliya operatsiyalarini amalga oshirish, buxgalteriya hisobi va hisobotini yuritish bo`yicha kredit uyushmalari uchun majburiy bo`lgan qoidalar;  lombardlar uchun majburiy bulgan faoliyat va operatsiyalarni amalga oshirish qoidalari.  Nazorat funksiyalarini amalga oshirishi uchun Markaziy bankka quyidagi huquqlar berilgan:  banklar, kredit uyushmalari, lombardlardan hisobotlar va boshqa hujjatlarni olish hamda tekshirish, ular faoliyati, shu jumladan operatsiyalari to`g`risidagi ma'lumotlarni olish;

 ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

O'xshashlar

Markaziy bank

Samarali boshqaruvning tashkiliy tuzilishi

Bank tizimi va bank turlari

TBC Bank

Ipoteka bank