Boshqaruv qarorlari va ularni qabul qilish - Iqtisodiyot - Slaydlar

Boshqaruv qarorlari va ularni qabul qilish

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

152.5 KB

Ko'chirib olish

Boshqaruv qarorlari va ularni qabul qilish

Boshqarish usullari to ’ g ’ risida tushuncha • Usul - bu tadqiqot qilish yoki ta ' sir ko ’ rsatish usulidir . Tadqiqot qilish nuqtai nazaridan uslub deganda boshqaruv ob ' ektini o ’ rganish jarayonida qo ’ llaniladigan usullar , ya ' ni : • sistema (tizim)li yondoshuv; • kompleks yondoshuv; • tarkibiy yondoshuv; • integratsion yondoshuv; • modellashtirish; • iqtisodiy-matematik yondoshuv; • kuzatish; • eksperiment; • sotsiologik kuzatuv kabi tahlilning ilmiy usullari tushuniladi.

• Boshqaruv usullari - bu xodimlarga va umuman ishlab chiqarish jamoalariga ta'sir ko’rsatish usullari bo’lib, bu usullar qo’yilgan maqsadlarga erishish jarayonida mazkur xodimlar va jamoalarning faoliyatini uyg’unlashtirishni nazarda tutadi. • Boshqarish usullari ishlab chiqarish yoki xizmat ko’rsatish jarayonidagi mavjud munosabatlardan ob'ektiv tarzda kelib chiqadi.

• Funktsional tizim-osti ob'ektlarini boshqarish usuli boshqariladigan ob'ektning tuzilishi bilan bog’liq bo’lib, uning tarkibidagi bo’limlarni boshqarishda qo’llaniladigan o’ziga xos usullarni o’z ichiga oladi. Ularni quyidagi tizimosti bo’limlar misolida ko’rish mumkin. • Tizimosti bo’limlar: • 1. "Ishlab chiqarish" bo’limi • mahsulotning pishiq (ishonchli) ligini tahlil qilish; • mahsulot sifatini nazorat qilish; • omilli tahlil; • funktsional tahlil; • ishchi kuchi, uskuna va materiallardan foydalanishni nazorat qilish; • ishlab chiqarish operatsiyalarini o’rganish; • ishlab chiqarishni programmalashtirish, rejalashtirish va nazorat qilish; • harajatlarni hisob-kitob qilish va boshqalar. • 2. "Marketing" bo’limi • - tovarlar bozorida korxonaning mavqeini diagnostika qilish; • - korxonaning bozorga chiqish imkoniyatlarini tahlil qilish; • - yangi mahsulot va yangi bozorlarga chiqish bo’yicha talab va ehtiyojlarni aniqlash; • - marketing kontseptsiyasini ishlab chiqish va h.k.

• 3. "Xodim" bo’limi • ishchi kuchini rejalashtirish; • xodimlar mehnatini va ish xaqini tashkil qilish; • xodimlar va ularning martabalarini boshqarish; • xodimlarni boshqarish tizimini shakllantirish, tahlil qilish va boshqalar. • Bu usullarni qo’llash yordamida boshqariladigan ob'ekt tarkibidagi bo’limlarning maqsadlari va ularning echimi bo’yicha zarur tadbirlar aniqlab olinadi. • Bu usullar boshqarish funktsiyalarini, ya'ni: • rejalashtirish; • tashkil qilish; • nazorat qilish; • muvofiqlashtirish; • motivatsiya (vajlar, isbotlar keltirish) kabilarni bajarish uchun qo’llaniladigan usullardir. Masalan, rejalashtirish funktsiyasini bajarishda mutaxassislar: • prognoz (oldindan aytish); • ekstrapolyatsiya; • regression tahlil; • modellashtirish; • hujum; • Delfa; • omilli tahlil; • Maqsadlar shajarasi va uni echish kabi usullarni qo’llaydi.

• Boshqarishning nazorat funktsiyasini bajarishda qo’llaniladigan usullar tezkor, buxgalteriya hisobi va statistika holatiga bog’liq va shularga asoslanadi. Motivatsiya usullari xodimlarni mehnatga undaydigan barcha usullarni, ya'ni: • ish xaqi; • rag’batlantirish tizimi; • foyda taqsimotida qatnashish; • ma'naviy rag’batlar; • yuqori lavozimlarga tayinlash, malakani oshirish kabilarni o’z ichiga oladi. • Boshqaruv qarorlarini qabul qilish quyidagi uslublarga asoslangan holda amalga oshiriladi: • muammoni qo’yish; • muammoni hal qilish; • qarorni tanlash; • qilingan qarorlarning bajarilishini ta'minlash.

• Qarorni tanlash bosqichida, eng avvalo tanlash me'yor (kriteriya) larini shakllantirishga e'tibor beriladi. Bu erda so’z ko’pincha maqsimumlashtiradigan yoki minimumlashtiradigan maqsadli funktsiya to’g’risida boradi. Odatda bunday tanlovni optimallashtirish deb ataladi. Optimallashtirish kriteriyalariga quyidagilar misol bo’la oladi: • foydani, daromadni, mehnat unumdorligini, samaradorlikni maksimumlashtirish; • harajatni, qo’nimsizlikni, unumsiz ish vaqtlari va hokazolarni minimumlashtirish. • Qabul qilingan qarorlarning bajarilishini ta'minlash bo’yicha tadbirlar qaror qabul qilinib, tasdiqlangandan so’ng tuziladi. Bu bosqichda qarorlar shajarasi tuzilib, unda maqsadga erishishning barcha yo’nalish va yo’llari ikir-chikirigacha aniqlab chiqiladi.

• Delfa usuli aksariyat hollarda qaror qabul qilish jarayonida qatnashuvchi a'zolarni to’plash imkoniyati bo’lmagan hollarda, ya'ni boshqaruvning markaziy apparatidan uzoqda yashaydigan, filial va bo’limlarda ishlayotgan xodimlarni yig’ish maqsadga muvofiq bo’lmagan hollarda qo’llaniladi. Bu usulga binoan echilishi lozim bo’lgan muammo bo’yicha qaror qabul qilish jarayonida qatnashuvchi guruh a'zolarining bir-biri bilan uchrashish va fikr almashishiga ruxsat etilmaydi.

Boshqarishning tashkiliy-ma'muriy usullari • Tashkiliy-ma'muriy usullar boshqarish usullari tizimida alohida o’rin tutadi. Bu usullarga: • - boshqarish apparatining muayyan strukturasini tuzish; • - har bir boshqaruv bo’g’inining funktsiyalarini belgilash; • - kadrlarni to’g’ri tanlash; • - buyruklar, farmoyishlar va qo’llanmalar chiqarish, ularning bajarilishini nazorat qilish; • - topshiriqlar va direktiv ko’rsatmalarni bajarmayotgan bo’linma va shaxslarga nisbatan majburiy choralarni qo’llash kiradi.

• Boshqarishning tashkiliy-ma'muriy usullari ikki shaklda: • - tashkiliy ta'sir ko’rsatish usullari; • - farmoyish berish usullari shakllarida namoyon bo’ladi. • Tashkiliy usullarning bu ikkala shakli birgalikda qo’llaniladi, bir-birini to’ldiradi va rivojlantiradi. har ikkala shaklning uyg’unlashuvi ishlab chiqarish sharoitlarini hisobga olingan holda optimal bo’lishi kerak. • Tashkiliy ta'sir ko’rsatish turli tashkiliy choralarni, ya'ni: • - ishlab chiqarish va boshqarishning tashkiliy strukturalarini belgilash; • - ichki tartib-qoidalarini o’rnatish; • - boshqariluvchi va boshqaruvchi tizimlar o’rtasida optimallik va oqilona nisbatni o’rnatish kabilarni o’z ichiga oladi.

O'xshashlar

Moliyaviy qarorlar qabul qilish

Boshqaruv mehnatini tashkil qilish

Boshqarishda qaror qabul qilish jarayoni

Boshqaruvda muammolarga yechim topish va qarorlarni qabul qilish

Moliya va boshqaruv hisobi