Asosiy vositalar Amortizatsiyasi va uning meyorlari - Iqtisodiyot - Slaydlar

Asosiy vositalar Amortizatsiyasi va uning meyorlari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

406.8740234375 KB

Ko'chirib olish

Asosiy vositalar Amortizatsiyasi va uning meyorlari REJA: 1. Amortizatsiyasi va uning iqtisodda tutgan o’rni. 2. Asosiy vositalarning eskirishi va amortizatsiyasi. 3.Amortizatsiya va uning turlari. 4.Tezlashgan amortizatsiya ajratmasining fond қaytimiga ta`sirining taҳlili. 5Xulosa. www.arxiv.uz

Eskirish –bu asosiy vositaning belgilangan me’yorlar bo‘yicha hisoblangan amartizatsiya summasi. Asosiy vositalar - Ishlab chiqarishning moddiy sharoitlarini ta`minlaydigan vositalar (mehnat qurollari, bino, inshoot, qurilmavab.). Buxgalteriya hisobi va rejalashtirishda Asosiy vositalar tarkibiga xizmat muddati bir yilda nortiq vaqiymati eng kam ish haqining 15 barobar arzon bo`lmagan vositalar kiritiladi (2000). Asosiy vositalar Buxgalteriya hisobida xo`jalikka qabul qilingan boshlang`ich bahoda aks ettiriladi. Asosiy vositalarning boshlang`ich bahosiga ularni sotib olish (bino va inshootlarni qurish) uchun qilingan haqiqiy xarajat kiritiladi. Asosiy vositalar to`liq xizmat muddati davomida boshlang`ich qiymati bo`yicha hisobga olinadi. Asosiy vositalarlarni qayta baholash faqat hukumat qarori bilan amalga oshiriladi. Amortizatsiya – bu asosiy vositalarning amartizatsiyalanadigan qiymatini foydali xizmat muddati ichida yangi yaratilgan mahsulot ( ish, xizmat ) qiymatiga kiritish www.arxiv.uz

Asosiy vositalar Ishchi hayvonlarMashina va asbob- uskunalar Binolar, inshootlar va uzatuvchi moslamalar Boshqa asosiy vositalarMebel’ va ofis jihozlari Kўp yillik ўsimliklar Transport vositalari Komp’yuter jihozlari va hisoblash texnikasi www.arxiv.uz

Asosiy vositalarning amortizatsiyalanadigan qiymatini aniqlashda likvidatsion qiymat e’tiborga olinmas edi. BXMS № 5 «Asosiy vositalar» respublikada birinchi marta amortizatsiyalanadigan qiymatni aniqlashda asosiy vositalarni ko‘zda tutilishi mumkin bo‘lgan likvidatsion qiymatini hisobga olish tartibini belgiladi. Likvidatsion qiymatni ko‘zda tutish mumkin bo‘lgan miqdorini BXMS ga muvofiq, korxonaning o‘zi mustaqil asosiy vositalarni qabul qilib olish vaqtida belgilashi mumkin. Likvidatsion qiymatni ko‘zda tutish majburiy hisoblanmaydi. Shuning uchun bu qiymat bo‘lmasligi ham mumkin. Bunday holda asosiy vositaning amortizatsiyalanadigan qiymati bevosita uning boshlang‘ich qiymatidan iborat bo‘ladi. www.arxiv.uz

Bir maromda hisoblash; Bajarilgan ish hajmiga proporsional hisoblash; Xizmat yillari yig‘indisiga proporsional hisoblash (kumulyativ usul); Kamayib boruvchi qoldiq qiymatdan hisoblash. «Asosiy vositalar» ga muvofiq (p.23,24) jamlangan amortizatsiya (eskirish) ni hisoblash qo‘yidagi usullar bo‘yicha amalga oshirilishi mumkin: Hisob siyosatida amortizatsiya (eskirish) ni hisoblashning u yoki bu usulini doimiy tarzda tanlab olish yoki har to‘rtta usulni bir vaqtning o‘zida u yoki bu asosiy vositalar bo‘yicha belgilab olish mumkin. Shuni ta’kidlash joizki, ushbu usullarni qo‘llashda amortizatsiya (eskirish) summasi turlicha bo‘lishi va u Soliq Kodeksida ko‘zda tutilgan bir maromda hisoblab chiqildan miqdordan kam yoki ko‘p bo‘lishi mumkin. Shuning hisob siyosatida kam yoki ko‘p hisoblangan amortizatsiya (eskirish) summasini soliqga tortish jihatlari ham aniq belgilab olingan bo‘lishi lozim. Amortizatsiya (eskirish) ni hisoblash usullarining moxiyatini, ularning solik solish bazasiga ta’sirini qo‘yidagi misol asosida ko‘rib chiqaylik. Aytaylik, avtomashinaning boshlang‘ich qiymati – 1000000 so‘m, korxona tomonidan ko‘zda tutilgan likvidatsion qiymat – 100000 so‘m, xizmat muddati – 5 yil, yillik eskirish me’yori – 20%. Texnik pasportida xizmat muddati davrida ko‘zda tutilgan ish hajmi (soatlarda) – 10000 soat. Mashinaning haqiqatda ishlagan vaqti hisob ma’lumotlari bo‘yicha 1-yilda – 2000 soat, 2-yilda – 3000 soat, 3-yilda – 2500 soat, 4-yilda – 1500 soat, 5-yilda – 1000 soat. Bir maromda hisoblash usuli. Ushbu usulning mohiyati shundaki, u amortizatsiyalanadigan qiymatni foydali xizmat muddat davomida bir maromda (miqdorda) hisoblashni, jamlangan amortizatsiya (eskirish) ni bir maromda ko‘payib borishini va qoldiq qiymatini bir maromda kamayib borishini taqozo etadi. www.arxiv.uz11 3C 1E 41 0B0E 2D 2F 1E 10 2D 04 0B0E 01 14 0D0B 0C 06 1509 0E 11 0E 2F 2D

Ushbu usulda avtomashinaning foydali xizmat muddati yillari bo‘yicha hisoblangan, jamlangan amortizatsiya (eskirish) summasi va qoldiq qiymati qo‘yidagicha Yillar Boshlan- g‘ich qiymat Amorti- zatsiyala- nadigan qiymat Amorti- zatsiya me’yori Yillik amorti- zatsiya Jamlan-gan amorti- zatsiya Qoldiq qiymat 1 1000000 900000 20% 180000 180000 820000 2 1000000 900000 20% 180000 360000 640000 3 1000000 900000 20% 180000 540000 460000 4 1000000 900000 20% 180000 720000 280000 5 1000000 900000 20% 180000 900000 100000 www.arxiv.uz42 2D 16

Yil- lar Boshlan-g‘ich qiymat Amorti- zatsiyala- nadigan qiymat Ish hajmi, soat Amorti- zatsiya me’yori, so‘m Yillik amorti- zatsiya Jamlan-gan amorti- zatsiya Qoldiq qiymat 1 1000000 900000 2000 90 180000 180000 820000 2 1000000 900000 3000 90 270000 450000 550000 3 1000000 900000 2500 90 225000 675000 325000 4 1000000 900000 1500 90 135000 810000 190000 5 1000000 900000 1000 90 90000 900000 100000Bajarilgan ish hajmiga proporsional hisoblash usuli. Ushbu usulda, avvalom bor, bir yillik ish hajmiga to‘g‘ri keladigan amortizatsiya (eskirish) summasi topib olinadi. Bizning misolimizda u 90 so‘mga teng (900000 : 10000 q 90). Avtomobilning xizmat muddati yillarida haqiqatda bajargan ish hajmiga proporsionlal hisoblanadigan, jamlangan amortizatsiya (eskirish) summasi, shuningdek qoldiq qiymat qo‘yidagicha bo‘ladi: www.arxiv.uz0E 11 13 0E 433311 04 1E 2F

Ushbu usulda ko‘rinib turibdiki, yillik hisoblangan amortizatsiya (eskirish) summasi haqiqiy bajarilgan ish hajmiga qarab turlicha bo‘lgan. 1-yilda hisoblangan amortizatsiya (eskirish) summasi Soliq Kodeksida belgilangan me’yorga mos keladi va u soliq solish bazasiga qayta kirmaydi. 2-yilda me’yordagidan 90000 so‘m (270000-180000) ortiqcha amortizatsiya (eskirish) hisoblangan. Ushbu summa ikkinchi yil soliq hisob-kitoblarida foyda solig‘ini hisoblash bazasiga qayta qo‘shiladi. 3-yilda me’yordagidan 45000 so‘m (225000- 180000) ortiqcha amortizatsiya (eskirish) hisoblangan. Ushbu summa 3-yil soliq hisob-kitoblarida foyda solig‘ini hisoblash bazasiga qayta qo‘shiladi. 4- va 5- yillardan me’yordan mos ravishda 45000 so‘m (135000-180000) va 90000 so‘m (90000- 180000) amortizatsiya (eskirish) kam hisoblangan. Ushbu summalar mos ravishda 4- va 5- yillarda soliq solish bazasidan kamaytirilishi maqsadga muvofiq yoki kelgusi yillarda avtomobildan qo‘shimcha ishlatishda soliq solish bazasiga 2- va 3- yillarda qayta kiritilgan 135000 so‘m (90000Q45000) miqdorida amortizatsiya (eskirish) summasi soliqga tortilmasligi kerak. Yuqoridagi hol mavjud bo‘lganda soliqga tortilmaydigan amortizatsiya (eskirish) summasi miqdori asoslangan holda hisob siyosatida aks ettirilgan bo‘lishi kerak. www.arxiv.uz

Kamayib boruvchi qiymatdan hisoblash usuli. Ushbu usul ham tezlashtirilgan usul hisoblanadi. Uning mohiyati shundaki, birinchidan amortizatsiya (eskirish) belgilangan me’yordan ikki karra miqdorda hisoblanadi, ikkinchidan, amortizatsiya (eskirish) bazasi bo‘lib har yilda qoldiq qiymat hisoblanadi. Bizning misolimizda yillik amortizatsiya (eskirish) me’yori 20%, ishlatiladigan me’yor – 40% (20% x 2). Ushbu usulda hisoblangan va jamlangan amortizatsiya (eskirish), shuningdek qoldiq qiymat xizmat yillari bo‘yicha qo‘yidagicha bo‘ladi: Asosiy vositalar bo‘yicha amortizatsiya (eskirish)ni hisoblashga doir operatsiyalar schetlar rejasida ko‘zda tutilgan kontraktiv bo‘lgan 02 «Asosiy vositalarning eskirishi hisobi schetlari»da aks ettiriladi. Ushbu schetning saldosi kredit tomonida bo‘lib, u jamlangan eskirish summasini ko‘rsatadi. Hisoblangan eskirish, ya’ni eskirish summasini ko‘payishi ushbu schetning kreditida va harajat schetlarining debetida (2010,2310,2510,3190, 9210,9410,9420,9430 va boshqalar), eskirish summasini kamayishi esa 02- schetning debetida va boshqa schetlarning kreditida (8510,0110-0190 va boshqalar) aks ettiriladi. Asosiy vositalar o’z qiymatlarining to’la tugatilishigacha haqiqiy xizmat qilish muddati davomida, jumladan, bo’sh turishi, ta’mirlashda bo’lishi vaqtida ham amortizatsiya ajratilib borilishini tekshiradi. www.arxiv.uz

1998 yil 1 yanvardan asosiy vositalarga belgilangan yillik eskirish me’yorlari besh guruhga ajratilib, ular 20, 15, 10, 8, 5% miqdorda joriy etilgan. Asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblash quyidagi tartibda bo’ladi: -Korxonaga kirim qilingan asosiy vositalarga eskirish hisoblash kirim qilingan sananing kelgusi birinchi sanasidan boshlab eskirish hisoblana boshlaydi. -Hisobdan chiqarilgan asosiy vositalarga ham eskirish kelgusi oyning birinchi sanasidan boshlab hisoblanmaydi. Kamayib borayotgan qoldiq usuli. Bu usulda har qanday ko’paytirilayotgan stavka qo’llaniladi, ko’pincha to’g’ri chiziqli usulda qo’llaniladigan ikki karrali stavka qo’llaniladi. Xizmat muddati 5 yil bo’lganda, amortizatsiya me’yori 20% (100%G`5 q20) ni tashkil qiladi. Kamayib borayotgan qoldiq usulida me’yor 20x2q40% bo’ladi. hisobga olingan bu stavka 40% har yil oxiridagi qoldiq qiymatga tengdir. Misol: Jamlangan eskirish 1 yil oxiri 160 000 x 40 q 64 000 64 000 2 yil oxiri 96 000 x 40 q 38 000 102 400 3 yil oxiri 57 600 x 40 q 23 040 125 440 4 yil oxiri 34 560 x 40 q 13824 139 264 5 yil oxiri (qoldiq summasi) q 10 736 150 000 Amortizatsiya hisoblashning eng ko’p qo’llaniladigan usuli to’g’ri chiziqli usuldir. www.arxiv.uz37 32 1D 0F 0E 37 1E0C0F 0B 35 06 19 1F 20 27 04 130F

Tezlashgan amortizatsiya ajratmasining fond qaytimiga ta`sirining tahlili. Ishlab chiqarishda qatnashayotgan asosiy vositalar qiymati bir necha yillar mobaynida yaratilgan mahsulot qiymatiga qismlarga bo’lingan holda o’tib boradi. Mana shu qism amaliyotda amortizatsiya ajratmasi deb ataladi. Ushbu ajratma asosiy vositalarning eskirish qiymatini ifodalaydi. Amortizatsiya ajratmasi asosiy vositalar safini to’ldirish va yangilash uchun moliyaviy manba bo’lib hisoblanadi. Hozirgi davrda mamlakatimiz milliy hisoblari tizimida amortizatsiya ajratmasi ikki usul orqali hisoblanib kelinmoqda. Bular quyidagilardir: 1) asosiy vositalarning boshlanғich qiymatiga nisbatan teng ulushlarda hisoblash, 2) belgilangan amortizatsiya me`yori darajasini ikki karra oshirgan holda hisoblash. Ikkinchi usul tezlashgan amortizatsiya ajratmasini hisoblash usulidir. Tezlashgan amortizatsiya ajratmasi birinchidan, asosiy vositalar aktiv qismi salmoғining oshishiga, ikkinchidan, ishlab chiqarish hajmining o’sishiga olib keladi. Bular esa o’z navbatida asosiy vositalardan foydalanish darajasining oshishiga sababchi bo’ladi. Demak, tezlashgan amortizatsiya ajratmasi asosiy vositalar qaytimining oshishiga bevosita ta`sir qiladi. Ushbu omilning ta`sirini asosiy vositalar aktiv qismi salmoғi bilan aktiv qismi qaytimi darajasi o’zgarishlari ta`sirining yiғindisi tariqasida hisoblash mumkin. www.arxiv.uz

Asosiy vositalar aktiv qismi salmoғi o’zgarishining ta`sirini aniqlash uchun hisobot yilidagi aktiv qismi salmoғi (AS 1 ) bilan bazis yildagi aktiv qismi salmoғi (AS o ) orasidagi farqni bazis yilidagi aktiv qismi qaytimi darajasiga (AK 1) ko’paytirish kerak: (AS 1 – AS o ) · AK 1 q ± ∆ AS Fond qaytimining o’zgarishiga aktiv qismi qaytimi o’zgarishining ta`sirini aniqlash uchun hisobot va bazis yillaridagi qaytimi ko’rsatkichlari orasidagi farqni hisobot yilidagi aktiv qismi salmoғiga (AS 1 ) ko’paytirish kerak: (AK 1 - AK o ) · AS 1 q ± ∆ AK Ushbu omillarning ta`sirlari orqali tezlashgan amortizatsiya ajratmasining ta`siriga baho beriladi va xulosa chiqariladi. www.arxiv.uz

Tezlashgan amortizatsiya ajratmasining fond qaytimiga ta`sirining tahlili.I BO’LIM. ASOSIY VOSITALAR, NOMODDIY VA BOSHQA UZOQ MUDDATLI AKTIVLAR 0100 ASOSIY VOSITALARNI HISOBGA OLUVCHI SCHYOTLAR A 0110 Er 0111 Erni obodonlashtirish 0112 Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo’yicha olingan asosiy vositalarni obodonlashtirish* 0120 Binolar, inshootlar va uzatuvchi moslamalar 0130 Mashina va asbob-uskunalar 0140 Mebel’ va ofis jihozlari 0150 Komp’yuter jihozlari va hisoblash texnikasi 0160 Transport vositalari 0170 Ishchi hayvonlar 0180 Ko’p yillik o’simliklar 0190 Boshqa asosiy vositalar 0199 Konservatsiya qilingan asosiy vositalar 0200 ASOSIY VOSITALARNING eSKIRISHINI ASOSIY VOSITALARNING ESKIRISHINI HISOBGA OLUVCHI SCHYOTLAR KA 0211 Erni obodonlashtirishning eskirishi 0212 Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo’yicha olingan asosiy vositalarni obodonlashtirishning eskirishi 0220 Bino, inshoot va uzatuvchi moslamalarning eskirishi 0230 Mashina va asbob-uskunalarning eskirishi 0240 Mebel’ va ofis jihozlarining eskirishi 0250 Komp’yuter jihozlari va hisoblash texnikasining eskirishi 0260 Transport vositalarining eskirishi 0270 Ishchi hayvonlarning eskirishi 0280 Ko’p yillik o’simliklarning eskirishi 0290 Boshqa asosiy vositalarning eskirishi 0299 Uzoq muddatli ijara NOMODDIY AKTIVLAR AMORTIZATSIYASINI HISOBGA OLUVCHI SCHYOTLAR KA 0510 Patentlar, litsenziyalar va nou-xauning amortizatsiyasi 0520 Savdo markalari, tovar belgilari va sanoat namunalarining amortizatsiyasi 0530 Dasturiy ta`minotning amortizatsiyasi 0540 Er va tabiat resurslaridan foydalanish huquqlarining amortizatsiyasi 0550 Tashkiliy xarajatlarning amortizatsiyasi 0560 Franchayzning amortizatsiyasi 0570 Mualliflik huquqlarining amortizatsiyasi 0590 Boshqa nomoddiy aktivlarning amortizatsiyasi www.arxiv.uz18 09 0809 28 39 1E1D1E 38 1E1D1D 1E1D1D 1E1D1D 07 33 1E1D20 1E1D23 1E1D25 1E1D26 1E1D24 1E1D27 1E1D22 1E1D1F 1E1D1F 1E201E 14 3E 1E201D 1E201D 0408 33 1E2020 1E2023 1E2025 1E2026 18 1E2024 1E2027 1E2022 1E201F 1E201F 4B 41 3327063311 3327193311 0E 33271F3311 3327203311 0E 3327273311 33274A3311 3327443311 3327433311

Qaytadan amortizatsiyalaymiz «Mexmash» OAJ tiklanish qiymati 1 393 702 013 so’m bo’lgan po’lat elektr payvandlash quvurlarini ishlab chiqaruvchi texnologik uskunaga ega. Uning eskirishi 100%ni tashkil qiladi, qoldiq qiymati nolga teng. Uskuna soz holatda, undan mahsulot ishlab chiqarishda foydalaniladi. Uning qiymatini bozor baholariga muvofiqlashtirish va ishlab chiqarilayotgan mahsulot tannarxini real hisob-kitob qilish uchun uskuna mustaqil baholovchi tomonidan baholandi. Baholash dalolatnomasiga ko’ra mazkur uskunaning bozor qoldiq qiymati baholash kunida 1 200 047 119 so’mni tashkil etadi.«Asosiy vosi talar»ning 1 45-bandiga asosan asosiy vositalarning foydali xizmat muddati asosiy vositalar holatini yaxshilaydigan, binobarin, xizmat muddatini uzaytiradigan xarajatlarni hisobga olgan holda korxona tomonidan qaytadan ko’rib chiqilishi mumkin. Siz uskunaning foydali xizmat muddatini uzaytirishingiz va texnik hujjatlarga tegishli o’zgartirishlarni kiritishingiz lozim. Uskunaning joriy qiymatini belgilash uchun to’ғridan-to’ғri qayta baholash usulini qo’llash kerak. 5- son BHMSning 26-ban diga ko’ra asosiy vositalar ning boshlanғich (tiklash) qiymati qayta baholangan holat larda qayta baholash o’tka zilgan sanadagi ularning jamlangan amortizatsiyasi asosiy vositalarning boshlanғich (tiklash) qiymati o’zgarishining tegishli indeks lariga tuzatiladi. Keyinchalik amortizatsiya qayta baholangan qiymatdan hisoblanadi. Baholash dalolatnomasida uskunaning faqat qoldiq qiy mati (dastlabki qiymat bilan eskirish summasi o’rtasida gi ayirma) belgilanganligi bois, 5-son BHMS va 21-son BHMSga 2 ko’ra, qayta baholash uchun hisob-kitob yo’li bilan uskunaning boshlanғich qiymati va 2014 yil 1 yanvar’ holatiga ko’ra eskirish summasini belgilash lozim. Siz uskunaning «eski» va «yangi» xizmat muddatlari to’ғrisida ma`lumotlarni keltirmaganingiz bois uning boshlanғich qiymati va eskirish summasini hisob-kitob qilishning quyidagi uslubiyatini taklif etamiz. 1. Qayta baholash sanasida uskunaning eskirish darajasi foizlarda belgilanadi. U uskunaning to’liq amortizatsiyasigacha va undan keyin qayta baholash sanasiga qadar xizmat qilish muddatlarining yangidan belgilangan xizmat qilish muddatiga bo’lingan va 100%ga ko’paytirilgan summasiga teng. MISOL. Amortizatsiyalangan uskunaning xizmat qilish muddati 20 yildan 35 yilga uzay tirildi. Uning to’liq amortizatsiyasi paytidan 2014 yil 1 yanvargacha 2,25 yil o’tgan. Uskunaning eskirish darajasi 1.01.2014 yilda: (20 Q 2,25) G` 35 x 100% q 63,6%ga teng. 2. Uskunaning boshlanғich qiy mati qayta baholash sanasida 100 va uskuna eskirish darajasi ayirmasining 100ga ko’paytmasiga bo’lingan baholash dalolatnomasi bo’yicha uning qol diq qiymatiga teng. www.arxiv.uz

Byudjet tashkilotlari foydalanuvidagi binolar, transportlarning necha yilda eskirishini belgilovchi nizom qabul qilindi O’zbekiston Respublikasining «Buxgalteriya hisobi to’ғrisida»gi Qonuniga muvofiq Moliya vazirligi, Iqtisodiyot vazirligi va Davlat arxitektura va qurilish qo’mitasining qo’shma qaroriga asosan tomonidan “Byudjet tashkilotlarining asosiy vositalarining eskirishini aniqlash va buxgalteriya hisobida aks ettirish tartibi to’ғrisidagi nizom” qabul qilindi. Mazkur nizom 2013 yil 29 noyabrda qabul qilingan bo’lsa, 19 dekabr’ kuni Adliya vazirligi tomonidan tegishli tartibda ro’yxatdan o’tkazildi. Mazkur Nizom byudjet tashkilotlarining asosiy vositalarining eskirishini aniqlash va buxgalteriya hisobida aks ettirish tartibini belgilab beradi. Unga ko’ra, Byudjet tashkilotlari asosiy vositalarining eskirishi yillik me`yorlari asosida aniqlanadi. eskirish me`yorlari mazkur asosiy vositalarning dastlabki (tiklanish) qiymatiga nisbatan foizlarda belgilanadi. Nizomga muvofiq, mavsumiy tusga ega byudjet tashkilotlarida foydalanilayotgan asosiy vositalar bo’yicha oylik eskirish summasi umumiy tartibda, ya`ni mazkur asosiy vositaning yillik eskirish summasini 12 ga bo’lish yo’li bilan aniqlanadi. SHuningdek, kapital qurilish ob`ektlarini qabul qilish dalolatnomasi rasmiylashtirilmagan tugallanmagan qurilish yoki uning qismlari bo’yicha eskirish aniqlanmasligi belgilandi. Mazkur Nizomga byudjet tashkilotlari asosiy vositalarining yillik eskirish me`yorlari ilova qilingan bo’lib, unga ko’ra, qaysi asosiy vositalar necha yilda eskirishi maxsus jadval asosida belgilab qo’yilgan. www.arxiv.uz

Xulosa : Xulosa qilib Amortizatsiya --- asosiy vositalarni eskirishidir, Amortizatsiya jamg’armasi asosiy vositalarni eskirishini qoplash maqsadida ajratib boriladi. Amartizatsiya fondi asosiy vositani tannarxini 100%ni tashkil etadi. Amartizatsiya qiymati 2-xil usilda jamg’arib boriladi: 1 Tekis – ya’ni misol uchun yillik hisobda olganda uskuna yohud transport vositalarning yaroqsiz holatga kelish muddati 5-yil deb olsak yillik amartizatsiya qiymati 20% dan tashkil etadi. 2 Pasayib boruvchi qiymat- bu usulda dastlabki yillarda asosiy vositani umummiy qiymatini 40% ni tashkil etsa bu qiymat pasayib boradi. Amrtizatsiya ajratmasi yil hisobida biryo’la va aksincha uni har oyda ajratib borilishi ham mumkin. Bozor iqtisodiyoti sharoitida iqtisodni tekis rivojlanishi asosiy omilidir. www.arxiv.uz

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Karimov I.A. O`zbekiston: bozor iktisodiyotiga utishning uziga xos yuli. - T. O`zbekiston, 1995. 2. Karimov I.A. O`zbekiston iktisodiy isloxotlarni chukurlashtirish yulida. - T. O`zbekiston, 1995. 3. Kodirxonov S.B. Sanoat korxonalarida buxgalteriya hisobi. -T.: Ukituvchi, 1993. 4. Umarova M., Axmadjonov K., Eshboyev U. Buxgalteriya hisobi. -T.: 1999. 5. Yuldashev S.SH., Buxgalteriya hisobining chukurlashtirilgan moduli. T.: 1998. 6. Каримов И.А. Узбекистон: бозор иктисодиётига утишнинг узига хос йули. - Т. Узбекистон, 1995. 7. Каримов И.А. Узбекистон иктисодий ислохотларни чукурлаштириш йулида. - Т. Узбекистон, 1995. 6. www.ziyonet.uz 7. www.arxiv.uz www.arxiv.uz

E T I B O R I N G I Z U C H U N R A H M A T !www.arxiv.uz

O'xshashlar

Asosiy vositalar auditi

Asosiy vositalar va ulardan unumli foydalanishning ahamiyati

Pul-kredit siyosati - asosiy yo'nalishlar, vositalar, muammolar

Bank moliya tizimi va uning asosiy shakllari

Hozirgi zamon g'arb iqtisodiyoti va uning asosiy yo’nalishlari