Ma’lumotlarni xeshlash algoritmlari. Xesh jadval va xesh funksiyalar - Informatika va AT - Slaydlar

Ma’lumotlarni xeshlash algoritmlari. Xesh jadval va xesh funksiyalar

Yuklangan vaqt:

06.12.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1211.8349609375 KB

Ko'chirib olish

Ma’lumotlarni xeshlash algoritmlari . Xesh jadval va xesh funksiyalar

ХЕШЛАШ ТУШУНЧАСИ  Кидирув алгоритм - бу калит билан аргументни мослигини аникланадиган алгоритм.Учта асосий турини куриб чикдик:чизикли, индексли ва бинар .  Жадвалдаги маьлумотга тез мурожаат килиш учун биринчи навбатда -калитлар кийматига караб жадвални тартибланиш лозим.Бунда бинар кидирув гоясидан фойдаланиш мумкин,аммо янги езув кушсак жадвални бошкатдан тартиблаш керак.Бунга кеткан вакт кидирувга кеткан вактдан купрок булиши мумкин.  Жадвалдаги маьлумотга мурожаат килиш вактини кискартириш учун ХЕШЛАШ ишлатилади.

ХЕШ -БИР ТОМОНЛАМА ЖАРАЕН БУЛИБ ,МАЬЛУМОТНИ РАКАМЛИ КАТОРГА АЙЛАНТИРАДИ . ШИФРЛАШ –ИККИ ТОМОНЛАМА ЖАРАЕН БУЛИБ МАЬЛУМОТНИ РАСШИФРОВКА(шифрни очиш) КИМАЙДИГАН ФОРМАТГА АЙЛАНТИРИШНИ ХАРАКАТ КИЛАДИ. КОДИРОВКА -МАЬЛУМОТНИ БИТТА ФОРМАТДАН БОШКАСИГА АЙЛАНТИРАДИ ХЕШ ЕРДАМИДА МАТНДАН -СОН ХОСИЛ КИЛАМИЗ. ХЕШ АЛГОРИТМ БУ-ИХТИЕРИЙ УЗУНЛИГДАГИ МАТН(ПАРОЛЬ,САТР)ДАН АНИК УЗУНЛИДАГИ БИТЛАРДАН ИБОРАТ САТРНИ ХОСИЛ КИЛАДИГАН АЛГОРИТМ. БУ АЛГОРИТМНИ АМАЛГА ОШИРАДИГАН МАТЕМАТИК ФУНКЦИЯ -ХЕШ ФУНКЦИЯ ДЕИЛАДИ.

 Hesh so’zi ingliz tilidagi hash so’zidan olingan bo’lib, chalkash ( putanisa) yoki aralashma (meshanina) ma’nosini anglatadi  Ta’rif . Hesh-funksiya – bu kiruvchi ma’lumotlarning ixtiyoriy uzunlikdagi massivini belgilangan aniq uzunlikdagi bitlar qatoriga biror bir algoritm orqali akslantiruvchi bir tomonlama funksiyadir ( funksiya svyortki) .

Bunday amal -heshlash(+tirish) deyiladi. Amalning natijasi (bitlar qatori)ga hesh yoki hesh kod yoki hesh- summa yoki ma’lumotlar yig’mi(cvodkasi ) deyiladi. Bunday funksiyalar kriptografiya va axborot xavfsizlik masalalarida keng qo’llaniladi.

Матн---- 12345678Хеш- функция- --- МЕН МАКТАБГА БОРАМАН -------- 864968504320 МАКТАБ --------------------------- 34А5699 МЕН ---------------------------- 23GЕ1 БОРАМАН ---------------------------- КЕ 8014-mavzu. Ma’l umotlarni xeshlash algo ritmlar i . X esh jadval va xesh funksiyalar . Ziddiyatl arni hal qi lish usull ari Hesh so ’zi ingliz tilidagi hash so’zi dan olingan bo’l ib , chalkash ( putanisa ) yoki aralashma ( meshanina ) ma’nosini anglatadi .

Хеш-функция -криптографик алгоритм булиб ихтиерий узунлигидаги маьлумотни фиксирланган узунлигидаги киймат куриншидаги сатрга айлантиради. Оптимал еки самарадор хеш-функция иккита мезонга жавоб беради: 1 -тез хисоблаш 2 -минимал коллизия сони Хеш-жадвал таьрифлари: Хеш-жадвал бу-оддий массив,бунда адресация хеш-функция томонидан аникланади. Хеш-жадвал бу-”калит-киймат” жуфтлигини саклайдиган ва 3 амаллни бажарадиган МТ: ---янги жуфтликни кушиш ---уни кидириш ---калит буйича жуфтликни учириш

 Joylashtirish usuli ( xeshlashtirish ) ma’lumotlar tuzilmasida element joylashgan o‘rinn i tez aniqlashga yo‘naltirilgan usuldir. Joylashtirish usulida ma’lumotlar oddiy massiv sifatida ifodalangan bo‘ladi.  Elementni jadvalga qo‘shishdan oldin uning adresi xesh-funksiya orqali aniqlanadi: A = h(K) , bu erda K – kalit, A – jadvaldagi element adresi bo‘lib, 0  A  N-1, shart o‘rinli bo‘ladi.

 F xesh-funksiya deb R kiruvchi elementlar to‘plamini manfiy bo‘lmagan butun sonlar to‘plami Z ga akslantirishga aytiladi: F(r)=n, rϵR, nϵZ.  Xesh-adreslash bu xesh-funksiya qiymatlar sohasini qandaydir bir ma’lumotlar massivining yacheykasi, adresi sifatida foydalanishdan iborat.  U holda ma’lumotlar massivi o‘lchami foydalanilayotgan xesh-funksiyaning qiymatlar sohasiga mos kelishi kerak.

Hesh funksiya hossalari : 1.Teskari funksiyaning mavjud emasligi; 2.Kollizia holatining yo’qligi ; Талаба------2398 Китоб-------2398 3.DeterminanlanganIik 4. Natijaning tasodifligi: с а вол------2367 с о вол -----9140

Xeshlash , eng oddiy shaklda, har qanday o'zgaruvchi yoki ob'ektni uning xususiyatlariga har qanday formula yoki algoritm qo'llaganidan so'ng noyob kodga aylantirish usulidir. Xesh funktsiyasi bir xil yoki teng ob'ektlarga qo'llanilganda bir xil xesh kodini qaytarishi kerak. Boshqacha qilib aytganda, ikkita bir xil ob'ekt bir xil xesh kodlarini navbat bilan qaytarishi kerak.

Агарда иккита еки бир нечта кириш маьлумотга битта хеш код тугри келса бу холат- коллизия дейилади. Коллизия пайдо булиши ихтимоллиги-хеш функция сифатини курсатади. Коллизия масаласини хал килиш учун рехешлаш уссули ишлатилади. Дирихле принципи :Хеш код буйича кириш маьлумотни аниклаб булмайди.

Xesh - kerakli ma'lumotlarni kalitlar orqali tezkor qidirish uchun ma'lumotlarni manzillashning maxsus usuli Рехешлаш- махсус алгоритм булиб,бир нечта куриниши мавжуд:

Rexeshlashning 2 usuli mavgud: 1-yopiq xeshlash yoki ochiq adresasiy - by Jadvalning o'zida yozuvlarni saqlashni taklif qiladigan to'qnashuvni hal qilish texnologiyasi 2-Ochiq xeshlash yoki zanjir usuli- by to'qnashuvni hal qilish texnologiyasi, bunda teng qiymatlarga ega bo'lgan to'plamning elementlari ro'yxat zanjirida bog'langanligidan iborat.

 Kolliziya ro‘y berishini butunlay oldini oladigan, yaxshi xesh-funksiyani qurish mumkinmi?  Aniqki, butunlay kolliziyaga uchramasligi uchun xesh-funksiyaning har bir natijaviy qiymati unikal bo‘lishi kerak.  Kolliziya muammosini echish uchun turli usullarni qo‘llash mumkin. Ulardan biri “rexeshlash” metodi hisoblanadi.

 Turli A 1 , A 2 , A 3 identifikatorlar uchun mos ravishda n 1 , n 2 , n 3 xesh-funksiya qiymatlari to‘g‘ri kelsin. n 1 , n 2 , n 3 adreslarga mos yacheykalarda A 1 , A 2 , A 3 identifikatorlar haqida ma’lumot joylanadi. A 3 identifikatorni qidirishda n 3 adres qiymati hisoblanadi va tegishli jadval yacheykasidan ma’lumotlar tanlanadi.

Kolliziya xolati

 Bu metod juda effektiv, elementlarni jadvalga joylash vaqti ham, qidiruv vaqti ham faqat xesh-funksiyani hisoblashga ketadi.  Bu usulning 2 ta yaqqol kamchiligi bor:  1) identifikatorlar jadvalining xotira hajmidan unumsiz foydalanilishi. Massiv o‘lchami xesh-funksiya qiymatlar sohasiga mos kelishi kerak, ayni vaqtda real holatda jadvalda saqlanayotgan identifikatorlar ancha kam bo‘lishi mumkin.  2) mos keluvchi xesh-funksiyani tanlay bilish.

 Xesh-funksiyadan natija olish - “xeshlash” simvollar zanjiri ustida oddiy arifmetik va mantiqiy amallarni bajarish hisobiga erishiladi.  Xesh-adreslashda identifikatorlar jadvalining bir yacheykasiga 2 ta turli xil bo‘lgan identifikatorlar joylashishi mumkin emas. Bu vaziyat, ya’ni 2 yoki undan ortiq identifikatorlar xesh funksiyaning bir xil qiymatiga ega bo‘lish xodisasi kolliziya deb nomlanadi.  Demak, kolliziyaning yuzaga kelishi 2 ta har xil identifikator A 1 va A 2 larning xesh-funksiya qiymatlari n 1 va n 2 bir xil (n 1 =n 2 ) bo‘lishi hisoblanadi.

 Bu metodga ko‘ra, A element uchun xesh- funksiya orqali hisoblangan h(A) adresi band bo‘lgan yacheykani ko‘rsatsa, unda n 1 =h 1 (A) funksiya qiymatini hisoblash zarur va n 1 adresga tegishli yacheykani bandligini tekshirish kerak. Agar n 1 ham band bo‘lsa, unda h 2 (A) qiymat hisoblanadi, shu tariqa bo‘sh yacheyka to’lguncha yoki h i (A) navbatdagi qiymat h(A) bilan mos kelgunga qadar davom etadi. Oxirgi holatda identifikatorlar jadvali to‘lgan va bo‘sh joy boshqa yo‘q, degan xatolik to‘g‘risida ma’lumot beradi.

 h i (A) funksiyani hisoblashning eng oddiy metodi, uni h i (A)=(h(A)+p i )modN m asosida qurishdir, bu erda p i qandaydir bir hisoblangan butun son, N m –identifikatorlar jadvalidagi elementlarning maksimal soni. O‘z o‘rnida eng oddiy usul p i ni o‘rniga i ni qo‘yish bo‘ladi. Unda quyidagi formulani olamiz h i (A)=(h(A)+i)modN m . Bu holda xesh-funksiyaning bir xil qiymatlariga mos kelgan identifikatorlarni joylash uchun bo‘sh yacheykani qidirish mantiqan xesh- funksiya h(A) ko‘rsatgan joydan boshlanadi.

Nazorat savollari  Kalitlarni almashtirish nima?  Akslantirish funksiyasi vazifasi nimadan iborat?  Qanday holatlarda ziddiyat yuzaga keladi?  Ziddiyatni hal qilishning qanday usullarini bilasiz?

O'xshashlar

Elektron hujjat aylanishlar tizimi va raqamli imzo

Har xil faoliyat sohalarida blokcheyn texnologiyasidan foydalanish xususiyatlari

Ma'lumotlarni saralash algoritmlari. Saralashning qat’iy va yashilangan usullari

Assotsiativ konteynerlar. Tartiblanmagan assotsiativ konteynerlar

Excel dasturi “Jadval” ma`lumotari