Kompyuter viruslari - Informatika va AT - Slaydlar

Kompyuter viruslari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

11950 KB

Ko'chirib olish

• Hozirgi kunda kompyuter viruslari g’arazli maqsadlarda ishlatiluvchi turli xil dasturlarni olib kelib tatbiq etishda eng samarali vositalardan biri hisoblanadi. Kompyuter viruslarini dasturli viruslar deb atash to’g’riroq bo’ladi. • Avtonom ravishda ishlash, boshqa dastur tarkibiga o’z-o’zidan qo’shiluvchi, ishga qodir va kompyuter tarmoqlari va alohida kompyuterlarda o’z-o’zidan tarqalish xususiyatiga ega bo’lgan dasturga dasturli virus deyiladi. • Viruslar bilan zararlangan dasturlar virus tashuvchi yoki zararlangan dasturlar deyiladi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

• Zararlangan disk – bu ishga tushirish sektorida virus dastur joylashib olgan diskdir. • Hozirgi vaqtda 65000 dan ko’p bo’lgan virus dasturlari borligi aniqlangan. Bu viruslarning katta guruhini kompyuterning ish bajarish tartibini buzmaydigan, ya’ni “ta’sirchan bo’lmagan” viruslar guruhi tashkil etadi. • Viruslarning boshqa guruhiga kompyuterning ish tartibini buzuvchi viruslar kiradi. Viruslarning ta’siri bo’yicha tasnifi 1-rasmda keltirilgan. Bu kabi viruslar odatda professional dasturchilar tomonidan tuziladi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Virus Xavfsiz Xavfli Juda xavfli Fayllar tarkibini buzmaydigan Fayllar tarkibini buzadigan Qurilmalarni buzuvchi Operator sog’lig’iga ta’sir ko’rsatuvchi 1-Rasm.. Viruslarning ta’siri bo’yicha tasnifi. www.arxiv.uz

• Kompyuter virusi – bu maxsus yozilgan dastur bo’lib, boshqa dasturlar tarkibiga yoziladi, ya’ni zararlaydi. Kompyuter virusi orqali zararlanish oqibatida kompyuterlarda quyidagi o’zgarishlar paydo bo’ladi: • ayrim dasturlar ishlamaydi yoki xato ishlay boshlaydi; • bajariluvchi faylning hajmi va uning yaratilgan vaqti o’zgaradi; • ekranda anglab bo’lmaydigan belgilar, turli xil tasvir va tovushlar paydo bo’ladi; • kompyuterning ishlashi sekinlashadi va tezkor xotiradagi bo’sh joy hajmi kamayadi; • disk yoki diskdagi bir necha fayllar zararlanadi (ba’zi xollarda disk va fayllarni tiklab bo’lmaydi); • vinchester orqali kompyuterning ishga tushishi yo’qoladi. • Viruslar asosan disklarning yuklanuvchi sektorlarini va exe, com, sys va bat kengaytmali fayllarni zararlaydi. Viruslarning hajmi bir necha baytdan to o’nlab Kb gacha bo’lishi mumkin. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

• Fayllarni tarkibini buzmaydigan viruslar: • a) tezkor xotira qurilmasida ko’payuvchi; • b) operatorni ta’sirlantiruvchi; • v) tarmoq viruslari. • Fayl tarkibini buzuvchi viruslar: • a) foydalanuvchining ma’lumotlari va dasturlarni buzuvchi; • b) tizim ma’lumotlarni buzuvchi. • Qurilmalarni buzuvchi: • a) disple y ning lyuminafor qatlamini kuydiruvchi; • b) kompyuterning mikrosxemasini ishdan chiqaruvchi; • v) printerni ishdan chiqaruvchi; • g) MDni buzuvchi. • Operatorga ta’sir etuvchi: Operator texnikasiga ta’sir etuvchi. www.arxiv.uz

• Viruslardan tashqari fayllar tarkibini buzuvchi troyan dasturlari mavjud. Virus ko’pincha kompyuterga sezdirmasdan kiradi. Troyan dasturini foydalanuvchining o’zi foydali dastur sifatida diskka yozadi. Ma’lum bir vaqt o’tgandan keyin buzg’unchi dastur o’z ta’sirini ko’rsatadi . • Troyan dasturlari (TD) foydalanuvchiga zarar keltiruvchi bo’lib, ular buyruqlar (modullar) ketma-ketligidan tashkil topgan, omma orasida juda keng tarqalgan dasturlar (tahrirlovchilar, o’yinlar, tarnslyatorlar) ichiga o’rnatilgan bo’lib, bir qancha hodisalar bajarilishi bilan ishga tushadigan “mantiqiy bomba” deb ataladigan dasturdir. TD o’z-o’zidan ko’paymasdan, kompyuter tizimi bo’yicha dasturlovchilar tomonidan tarqatiladi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

• Virus hayoti odatda quyidagi davrlarni o’z ichiga oladi: qo’llanilish, inkubatsiya, replikatsiya (o’z-o’zidan ko’payish) va hosil bo’lish . Inkubatsiya davrida virus passiv bo’lib, uni izlab topish va yo’qotish qiyin. Hosil bo’lish davrida u o’z funktsiyasini bajaradi va qo’yilgan maqsadga erishadi. • Kompyuter viruslari xarakterlariga nisbatan norezident, rezident, butli, gibridli va paketli viruslarga ajratiladi. • Faylli norezident viruslar to’liqligicha bajarilayotgan faylda joylashadi, shuning uchun ham u faqat virus tashuvchi dastur faollashgandan so’ng ishga tushadi va bajarilgandan so’ng tezkor xotirada saqlanmaydi. • Rezident virus norezident virusdan farqliroq tezkor xotirada saqlanadi. • Rezident viruslarning yana bir ko’rinishi but viruslar bo’lib, bu virusning vazifasi vinchester va egiluvchan MDlarning yuklovchi sektorini ishdan chiqarishdan iborat. But viruslarining boshi diskning yuklovchi but sektorida va oxiri disklarning ixtiyoriy boshqa sektorlarida joylashgan bo’ladi. www.arxiv.uz

• Paketli viruslarning bosh qismi paketli faylda joylashgan bo’lib, u OT topshiriqlaridan iborat. • Gibridli viruslarning boshi paketli faylda joylashadi. Bu virus ham faylli, ham but sektorli bo’ladi. • Tarmo q li viruslar kompyuter tarmoqlar ida tarqalishga moslashtirilgan bo’lib, ular axborot almashishida tarqaladi. www.arxiv.uz

Viruslarning turlari F ayl viruslari Yuklovchi viruslar Drayverlarni zararlovchi viruslar Bu viruslar som, yexe kabi turli fayllarni zararlaydi Kompyuterni yuklovchi dasturlarini zararlaydi; OT gi config. sys faylini zararlaydi Bu kompyuterning ishlamasligiga sabab bo’ladi DIR viruslari FAT tarkibini zararlaydi stels- vruslari Bu viruslar o’zining tarkibini o’zgartirib, tasodifiy kod o’zgarishi bo’yicha tarqaladi Uni aniqlash juda qiyin, chunki fayllarning o’zlari o’zgarmaydi Windows viruslari Windows OT dagi dasturdlarni zararlaydi www.arxiv.uz

VIRUS Parazitli Replikatorli Ko’rinmas Mutant Kvazivirus ( Troyan ) 2-rasm. Asoslangan algoritmlar bo’ y icha viruslarning tasnifi. www.arxiv.uz

• Parazitli virus – fayllarning tarkibini va diskning sektorini o’zgartiruvchi virus. Bu virus oddiy viruslar turkumidan bo’lib, osonlik bilan aniqlanadi va o’chirib tashlanadi. • Replikatorli virus – “chuvalchang” deb nomlanadi, kompyuter tarmoqlari bo’yicha tarqalib, kompyuterlarning tarmoqdagi manzilini aniqlaydi va u yerda o’z nusxasini qoldiradi. • Ko’rinmas virus – stels-virus deb nom olib, zararlangan fayllarga va setkorlarga OT tomonidan murojaat qilinsa, avtomatik ravishda zararlangan qismlar o’rniga diskning toza qismini taqdim etadi. Natijada ushbu viruslarni aniqlash va iozalash juda katta qiyinchiliklarga olib keladi. • Mutant virus – shifrlash va deshifrlash algoritmlaridan iborat bo’lib, natijada virus nusxalari umuman bir-biriga o’xshamaydi. Ushbu viruslarni aniqlash juda qiyin muammo. • Kvazivirus – “Troyan” dastulari, deb nom olgan bo’lib, ushbu viruslar ko’payish xususiyatiga ega bo’lmasa-da, “foydali” qism-dastur hisobida bo’lib, antivirus dasturlar tomonidan aniqlanmaydi. SHuning uchun ular o’zlarida mukammallashtirilgan algoritmlarni to’siqsiz bajarib, qo’yilgan maqsadlariga erishishlari mumkin. www.arxiv.uz

Antivirus dasturlari. • Viruslarni yo’qotish usullari bilan ishlaydigan dasturlarni antiviruslar deyiladi. Antiviruslar, qo’llanish usuliga ko’ra, quyidagilarga ajratish mumkin: detektorlar, faglar, vaktsinalar, privivkalar, filtrlar, revizorlar. • Detektorlar – virusning signaturasi (virusga taalluqli baytlar ketama-ketligi) bo’yicha tezkor xotira va fayllarni ko’rish natijasida ma’lum viruslarni topadi va xabar beradi. • Faglar – yoki doktorlar, detektorlarga xos bo’lgan ishni bajargan holda zararlangan fayldan viruslarni chiqarib tashlaydi va faylni oldingi holatiga qaytaradi. Bunday dasturlarga Aidstest, Doctor Web dasturlari misol bo’ladi www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

• Vaktsinalar – yuqoridagilardan farqli ravishda himoyalanayotgan dasturga o’rnatiladi. Natijada dastur zararlngan hisoblanib, virus tomonidan o’zgartirilmaydi. Faqatgina ma’lum viruslarga nisbatan vaktsina qilinishi uning kamchiligi hisoblanadi. • Privivka – fayllarda xuddi virus zararlagandek iz qoldiradi. Buning natijasida viruslar “privivka qilingan” faylga yopishmaydi. Filtrlar – qo’riqlovchi dasturlar ko’rinishida bo’lib, rezident holatda ishlab turadi va viruslarga xos jarayonlar bajarilganda, bu haqida foydalanuvchiga xabar beradi. • Revizorlar – eng ishonchli himoyalovchi vosita bo’lib, diskning birinchi holatini xotirasida saqlab, undagi keyingi o’zgarishlarni doimiy ravishda nazorat qilib boradi. Bunga ADINF dasturi misol bo’ladi. • Quyidagi antivirus dasturlaridan keng foydalaniladi: • Notnon Antivirus, Kaspersky Security. www.arxiv.uz

• Kasperskiy antivirus programmasi eng ommabop programmalardan bo’lib, u bir nechta zaruriy modullardan tashkil topgan: • 1. Skaner – qattiq diskni virus bilan zararlang a nligini tekshiradi. Umumiy qidir ish rejimi buyrug’i berilsa , programma barcha fayllarni ketma-ket tekshiradi. SHu bilan birgalikda arxiv fayllarni tekshirish ham mumkin. • 2.Monitor – bu programma Vindovs bilan birgalikda avtomatik ravishda yuklanadi. U kompyuterda ishlatilayogan barcha fayllar va ochilayotgan barcha hujjatlarni avtomatik tarzda tekshiradi hamda virus topilgan holda foydalanuvchiga signal beradi. Bundan tashqari Monitor virus bilan zararlangan faylni bajarilish jarayonini chegaralab qo’yib, uning yuklanishga yo’l bermaydi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

• 3.Inspektor – sezilmaydigan viruslarni topuvchi modul bo’lib, u fayllarning hajmini o’zgarishini tekshiradi. • 4 . Mail Checker (proveryat) – elektron pochta xabarlarini tekshiruvchi modul. • 5.Script Checker – Troyan dasturlarini tekshiruvchi modul. • 6.Office Guard – Microsoft Officening har bir yuklanayotgan hujjatini tekshiruvchi modul. • 7.Boshqarish markazi – «Kasperskiy Antivirus» kompleksining barcha programmalarini boshqaruvchi pulti. Bu programmaning eng asosiy vazifasi – Masalalarni rejalashtirishdir. U foydalanuvchining ishtirokisiz, biroq u ko’rsatgan vaqtda avtomatik ravishda tezkor tekshirish olib borib, zarur bo’lsa, tizimni virusdan davolaydi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

Dr web dasturidan foydalanish . • Bu dasturni ishga tushirish uchun drweb.exe faylidan foydalaniladi. Menyudan foydalanib qanday fayllarni tekshirish va tekshirish bilan bog’liq barcha parametrlar o’rnatiladi. So’ngra “ Тест ” dagi “ Лечение ” ko’rsatmasini tanlash yoki Ctrl va F5 tugmachalarini birgalikda bosish orqali viruslardan davolash jarayoni boshlab yuborilad. Dastur xotiraning ko’rsatilgan qismini tekshirib, mavjud viruslarni davolashga harakat qiladi va ish oxirida mos hisobotni chiqaradi. www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

O'xshashlar

Kompyuter viruslari Antiviruslar

Kompyuter viruslari va Fayllarni arxivlash

Kompyuter viruslari va antivirus dasturlari haqida ma'lumot

Fayllarni arxivlash. Kompyutеr viruslari

Kompyuter xotiralari