Fayllarni arxivlash. Kompyutеr viruslari - Informatika va AT - Slaydlar

Fayllarni arxivlash. Kompyutеr viruslari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

159 KB

Ko'chirib olish

Fayllarni arxivlash. Kompyutеr viruslari www.arxiv.uz

Fayllarni arxivlash • Kompyutеrlardan foydalanish jarayonida turli sabablarga ko`ra disklardagi ma'lumotni o`chirish yoki zararlantirish mumkin. Bu diskni ishdan chiqishi, fayllarning noto`g`ri tahriri yoki faylni ehtiyotsizlik oqibatida o`chirilishi, yoki kompyutеr virusining zarari natijasida yuz bеradi. Shuning uchun foydalanayotgan fayllarning arxiv nusxasini ko`chirish va o`zgartirilayotgan fayllar nusxasini yangilab turish zarur. • Arxivli fayl bir nеcha fayllarni siqilgan holda bir faylga joylashgan majmuidir. Arxiv fayl mundarijaga ega. Unda fayllar nomi, fayl joylashgan katalog nomi, oxirgi o`zgartirish vaqti va sanasi, faylning diskdagi va arxivdagi hajmi va tеkshirish kodi haqidagi ma'lumot bеriladi. • Eng ko’p tarqalgan arxivlovchilar: ARJ, PAK, PKZIP, WinZIP,WinRAR … • Arxiv fayllarini saqlash uchun matnli axborot uchun 60-70% joy, bajariluvchi fayllar uchun 20-30% joy t е jaladi. Siqishtirilishi fayl nomi qarshisida ko`rsatiladi. Bu dasturlar arxiv fayl tashkil etish, qayta tiklash yangi fayllarni arxivga qo`shish, fayllarni yangi turlariga almashtirish, arxivdan fayllarni o`chirish va fayllar ro`yxatini chiqarish imkoniyatlariga ega. www.arxiv.uz

Kompyuter viruslari Hozirgi kunda kompyut е r foydalanuvchilari oldida katta muammo-viruslardan himoyalanish muammosi turadi. Ayniqsa bu muammo katta korxonalarga zarar k е ltirmoqda. Chunki kompyut е r viruslari ishi natijasida ma’lumotlar o`chiriladi. Ma'lumotlarni, hamda kompyut е rlarni himoyalash uchun maxsus mutaxassislar himoya sist е malarini yaratishga jalb qilingan. L е kin Shunday bo`lsada, bu sist е malar to`liq kafolat b е ra olmaydi. Chunki viruslarni yangi no'malum turlarini hisobga olib bo`lmaydi. Shuning uchun davolovchi dasturlarni yangilab turish maqsadga muvofiq. Hozirgi kunda 80000 dan ortiq kompyuter viruslari mavjud bo'lib, ular kompyuterda ma'lumotlarning ishonchli saqlanishiga xavf sol moq d a. www.arxiv.uz

• Kompyuter virusi o'lchami bo'yicha katta bo'lmagan, maxsus yozilgan dasturdan iborat bo'lib, u o'zini boshqa dasturlarga "yozib qo’yishi", shuningdek, kompyuterda turli noxush amallarni bajara olishi mumkin. Bunday dastur ishlashni boshlaganda dastlab boshqaruvini virus oladi. Virus boshqa dasturlarni topadi va unga "yuqadi", shuningdek, qandaydir zararli amallarni (masalan, diskdagi fayl yoki fayllarning joylashish jadvalini buzadi, tezkor xotirani "ifloslaydi" va h.k.) bajaradi. Virus o'ziga tegishli amallarni bajarib bo'lgandan so'ng boshqaruvini o'zi joylashgan dasturga uzatadi. Virus joylashgan dastur odatdagidek ishini davom etgiradi. Tashqaridan dasturning "kasallanganligi" bilinmaydi. • Ko'p turdagi viruslar shunday tuzilganki, kasallangan dasturni ishga tushirganda virus kompyuter xotirasida doimiy qoladi va vaqt-vaq t i bilan dasturlarni kasallaydi va kompyuterda zararli amallarni bajaradi. Virusning barcha amallari etarlicha tez va hech qanday ma'lumot e'lon qilmasdan bajariladi. Shuning uchun foydalanuvchi kompyuterda qanday jarayonlar amalga oshayotganligini bilishi qiyin. • Kompyuterdagi dasturlarning kamchilik qismi kasallangan bo'lsa, virus borligi umuman bilinmaydi. Lekin aniq vaq t o'tgandan so'ng kompyuterda qiziq holatlar paydo bo'la boshlaydi. Masalan, ba'zi dasturlar ishlamay qoladi yoki noto'g’ri ishlaydi, ekranga begona ma'lumotlar yoki belgilar chiqariladi, kompyuterning ishlash tezligi sezilarli darajada pasayadi, ba'zi fayllar buzilib qoladi va hokazo. www.arxiv.uz

Kompyut е rlarga virus yuqqanda (yoki yuqqanlik haqida gumon bo’lsa) quyidagi qoidalarni esda tutish va qo’llash lozim: • 1. Dastlab, qarshi kurash qarorlarini qabul qilishga shoshmaslik k е rak. O’ylamasdan qilingan harakatlar tiklash mumkin bo’lgan fayllarning bir qismini yuqotishgina emas, balki kompyut е rni yana qayta kasallantirishga olib k е lishi mumkin. • 2. Virus o’zining buzg’unchiligini davom ettirmasligi uchun kompyut е rni o’chirish lozim. • 3. Kompyut е r kasallanishi va davolash ko’rinishini aniqlashga mo’ljallangan barcha amallarni yozishdan himoyalangan op е ratsion tizimli disk bilan kompyut е rni ishga tushirish orqaligina bajarish mumkin. www.arxiv.uz

• Kompyuter viruslarini quyidagi guruhlarga ajratish mumkin: - diskning yuklanish sektorlarini buzadigan yuklanish viruslari; - bajariladigan fayllar -соm, ехе, sys, bat fayllarini buzuvchi fауl viruslari; - diskning yuklanish sektori va bajariladigan fayllarni buzadigan yuklanish fayli virus1ari; - ste1s (stelth) – ko'rinmas viruslar; - Microsoft Word muharriri yordamida hosil qilingan ma'lumotli fayllarni yozuvchi – makrobuyruq virus1ari. Bundan tashqari boshqa turdagi viruslar ham mavjud. Virus1ardan himoyalanishda axborotni himoya qilishning umumiy vosita1aridan foydalanish kifoya qilmaydi. Buning uchun maxsus dastur1ardan foydalanish zarur bo'ladi. Вu dastur1arni bir necha turga ajratish mumkin: d etektor1ar, doktor1ar, revizor1ar (fay1 va disklarning tizimli sohalaridagi o'zgarishlarni nazorat qi1uvchi dasturlar), doktor revizor1ar va filtr1ar (virusdan himoyalanish uchun mo'ljallangan rezident dastur1ar). www.arxiv.uz

• Revizor dasturlar -dastlab dastur va diskning tizim1i sohasi haqidagi m a'lumot1arni xotiraga o1аdi, so'ngra u1arni dast1abkisi bi1an solishtiradi. Mos ke1magan hollar haqida foyda1anuvchiga ma’lum qi1adi. Masalan, CRCLIST va CRCTEST dastur1ar. Doktor revizorlar - revizor va doktorning ara1ashmasi, boshqacha aytganda, fауl va diskning tizimli sohasidagi o'zgarishlarni nafaqat aniqlaydigan, ba1ki o'zgargan ho1da u1arni dast1abki ho1atga qaytarishi mumkin bo'lgan dastur1ardir. Filtr dasturlar yoki rezident dasturlar kompyuterning tezkor xotirasida joy1anadi , virus1ar tomonidan zararni ko'paytirish va ziyon yetkazish maqsadida operatsion tizimga qilinayotgan murojaat1arni ushlab qo1ib, u1ar haqida foyda1anuvchiga ma’lum qi1adi. Foyda1anuvchi ushbu ama1ni bajarish yoki bajarmas1ikka ko'rsatma beradi. Masa1an, Flushot Plus va Antirus dastur1ari. www.arxiv.uz

• Virusga qarshi dastur l ar quvvatiga qarab bir necha turga bo'linadi. quyida eng ko'p tarqa1gan virusga qarshi DSAV 2.0 («Dia1og-nauka A.B.») komp1eksi bi1an tanishamiz. Uning tarkibiga quyidagilar kiradi: 1. AIDSTEST – virus l arni aniqash va yo'qotish uchun mo'ljallangan virusga qarshi ko'p qirra1i dastur (har haftada yangi1anib turadi). 2. Doctor WEB (Dr Web) – yangidan yarati1gan, ma’lum va noma’lum virus l arni aniq1ash va yo'qotish uchun ishlati1adigan virusga qarshi dastur. U arxiv1angan va vaksiya1angan fayllarda ham virus1arni aniqlay oladi (har oyda o'rtacha 2 marta yangi1anadi). 3. ADINF – diskdagi barcha o'zgarishlarni nazorat qiluvchi, d isk l arning virusga qarshi revizor dasturi (bir yilda bir necha marta yangilanadi). Diskdagi barcha dasturlarning fizik kamchiliklarini nazorat qiladi. Diskning tizimli sohasini vа fayllar holatini eslab qoladi vа qayta yuklashda diskdagi o'zgarishlarni aniqlaydi, agar biror xavfli o'zgarishlar aniqlansa, foydalanuvchiga bu haqda xabar beradi. 4. SHERIF – qattiq diskdagi operatsion tizim, dasturlar va ma'lumotlar faylini 100% kafolat bilan himoyalovchi rezident dastur . www.arxiv.uz

Kompyuter viruslaridan himoyalanishning asosiy yo’l lar i • 1. Ishonchli va samarali antivirus programmasidan foydalaning. • 2. Spyware (ayg’oqchi) va boshqa zararli programmalarga (malware) qarshi kerakli choralar ko’ring. Antivirus programmalari ba’zida viruslar, spyware va boshqa zararli programmalarga qarshi kurashda yordamga muhtojlik sezishi mumkin, ya’ni birgina antivirus kuchi bilan zararli programmalarga qarshi kurashib bo’lmaydi. Antivirusga qo’shimcha tarzda Ad- aware yoki Spybot Search & Destroy, AVZ va A 2 HijackFree programmalaridan foydalanish maqulroq . www.arxiv.uz

• 3. Shubhali va zararlangan saytlardan ehtiyot bo’ling. Zararlangan saytga kirish kompyuteringizga virus tushishiga olib keladi. Hozirgi kunda saytlarning zararlanganligi to’g’risida qidiruv mashinalari (Google) ma’lumot bera oladi, ya’ni siz Google qidiruv natijalari orasidan zararlangan saytlarga kirishni xohlasangiz, Google bu haqda sizni ogohlantiradi. Misol uchun, www.google.co.uz ga kirib, “ozodbek.uz” degan veb-sayt adresini tering va qidiruv natijasidagi tavsiyaga qarang. • 4. Elektron pochtangizga kelgan xatlarga qo’shilgan (attached) fayllarni hech qachon antivirus tekshirmasidan oldin ochmang. Hozirgi kunda elektron pochta viruslar tarqalashining eng asosiy vositasi hisoblangani uchun faqat va faqat antivirus tomonidan tekshirilgan xatlarni ochib o’qing. www.arxiv.uz

• 5. Antivirus programmaning avtomatik tarzda kompyuteringizni viruslardan tekshirib turishni ta’minlashi kerak. Hozirgi kunda ko’pgina antivirus programmalarida bu xususiyat mavjud, shuning uchun kamida ikki kundan bir kompyuteringizni avtomatik tekshirib turishga antivirus programmangizni sozlashingiz kerak. Bu usul eng yangi viruslarning kompyuteringizga o’rnashib qolishini oldini oladi. • 6. Internetda kompyuteringizga saqlab olayotgan fayllardan ehtiyot bo’ling. Agar siz internetdan faol foydalanadigan bo’lsangiz, deyarli har kuni kompyuteringizga yangi programma, musiqa yoki klip saqlab olasiz va bu jarayonda ham ehtiyotkorlikni esdan chiqarmang. Yangi saqlab olingan fayllarni (odatda .exe, .zip, .rar kengaytmali) antivirus programmasi bilan tekshiring. www.arxiv.uz

• 7. Yangilash . Ko’pgina programmalar vaqt o’tgan sayin yangilanishga (update) muhtojlik sezadi. Window OT ham vaqti-vaqti bilan yangilanib turishi kerak. Bu jarayon odatda avtomatik tarzda kechadi va operatsion tizimning hakerlar tomonidan aniqlangan nozik joylarini (loopholes) yopadi. Yangilangan operatsion tizim barqaror ishlash garovidir. Antivirus va boshqa xavfsizlikni ta’minlaydigan programmalarni ham yangilab turishni esdan chiqarmang. • 8. Kontrafakt (Cracked) programmalardan foydalanmang. To’g’ri, hozirda ko’pchilik foydalanuvchilar pullik programmalar sotib olishga unchalik oshiqmaydilar, chunki pullik bo’lsada, allaqachon “davolangan” – registratsiya kalitlari (klyuch) mavjud bo’lgan programmalar internetda juda ko’p. Bu programmalarda virus yo’qligiga hech kim kafolat berolmaydi, shuning uchun iloji boricha, tekin bo’lgan programmalardan foydalaning. www.arxiv.uz

• 9. Internetda yangi virus epidemiyasi tarqalganida kompyuteringizni yetarlicha himoya qilishga tayyor turing. Bunday vaziyatda iloji boricha, elektron xatlarga qo’shilgan fayllarni ochmang, yangi shubhali saytlardan programmalar saqlab olmang. Chat programmalarida (Mail.ru Agent, ICQ) yuborilgan fayllarni qabul qilmang. Antivirus programmalarining yangilanganligiga ishonch hosil qiling. www.arxiv.uz

O'xshashlar

Kompyuter viruslari va Fayllarni arxivlash

Fayllarni arxivlash

Arxivlash dasturlari. Fayllarni arxivlash va arxiv fayllarni ochish

Fayllarni arxivlash va kompyuter viruslaridan himoyalanish

Kompyuter viruslari va antivirus dasturlari haqida ma'lumot