Kompyuter audiosistemasi - Informatika va AT - Slaydlar

Kompyuter audiosistemasi

Yuklangan vaqt:

08.05.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2334.087890625 KB

Ko'chirib olish

MAVZU. KOMPYUTER AUDIOSISTEMASI

REJA: 1. Multimedia 2. Tovushli texnologiyalarni ta’minlovchi kompyuter vositalari 3. Tovush sintezatori moduli 4. Akustik tizimlar 5. Videoplata 6. Mikrofon va ovoz kuchaytirgich Tayanch iboralar: multimedia, CD, tovushli platalar, FM-sintezlash, interfeyslar moduli, akustik tizimlar , videoplata, tovush sintezatori moduli, passiv akustik tizimlar, aktiv akustik tizimlar.

12.1. MULTIMEDIA Multimedia - bu kompyuter texnologiyasining turli xil fizik ko’rinishta ega bo’lgan (matn, grafika, rasm, tovush, animaciya (xayvonlar tasviri), video va sh.o’.) va yoki turli xil tashuvchilarda mavjud bo’lgan (magnit va optik disklar, audio- va video-lentalar va h.k.) axborotdan foydalanish bilan bog’liq soxasidir. Multimedia (multimedia - ko’p muxitlilik) vositalari bu apparat va dasturlar to’plani bo’lib, u insonga o’zi uchun tabiiy bo’lgan juda turli-tuman muxitlarni: tovush, video, grafika, matnlar, animaciya va b. ishlatgan holda kompyuter bilan muloqat qilish imkonini beradi.

Multimedia vositalariga quyidagilar kiradi : ma’lumotlarni audio - ( nutqli ) va videokiritish va chiqarish qurilmalari; yuqori sifatli tovushli ( sound ) va video - ( video ) platalar, videoqamrash platalari ( video grabber ), ular videomagnitofondan yoki videokameradan tasvirni oladi va uni SHK ga kiritadi; yuqori sifatli kuchaytirgichli, tovush kolonkali, katta videoekranli akustik va videoqabul qiladigan tizimlar, hozirdayok keng tarqalgan skanerlar (chunki ular kompyuterga bosma matnlarni va rasmlarni avtomatik kiritish imkonini beradi); yuqori sifatli printerlar va plotterlar. Multimedia vositalariga yuqori ishonch bilan ko’pincha tovushli va videoma’lumotlarni yozish uchun ishlatiladigan optik va raqamli videodisklardagi katta sig’imli Tashqi eslab qolish qurilmalarini ham kiritish mumkin. 12.1. MULTIMEDIA

12.2. TOVUSHLI TEXNOLOGIYALARNI TA’MINLOVCHI KOMPYUTER VOSITALARI Tovushli platalar (kartalar) Tovushli platalar (Sound Blaster) turli xil tovushli signallarni: musiqa, nutq, shovqinli effektlarni yaratish, yozish va eshitish uchun ishlatiladi. Tovushli yaratish rejimida plata xuddi musiqa asbobi kabi harakat qiladi. Tovushli plata yordamida yaratiladigan musiqa sintezlangan musiqa deyiladi. Tovushin eshitish rejimida plata raqamli audiopleyerga o’xshab ishlab, u xotiradan o’qilgan raqamli signallarni analogli tovushli signallarga o’zgartiradi. Tovushli yozish rejimida plata tovushli signallarni keyinchalik ularni kompyuter xotirasiga yozish uchun raqamlashni amalga oshiradi.

Funkcional jihatdan plata bir nechta modullarni o’z ichiga oladi: • tovushni yozish va eshitish moduli; • tovushni sintezlovchi modul; • interfeyslar moduli. Tovushni yozish va eshitish moduli tovushli raqamlash uchun uzluksiz-raqamli o’zgartirgichni ishlatadi. Ikkala holla ham tovush sifatiga o’zgartirgichlarning razryadliligi sezilarli ta’sir etadi. 12.2. TOVUSHLI TEXNOLOGIYALARNI TA’MINLOVCHI KOMPYUTER VOSITALARI

Tovishni raqamlash sifati va mos ravishda raqamlangan audioaxborotning keyinchalik eshitilishi boshqa sharoitlar bir xil bo’lganda o’zgartirish razryadliligiga va diskretlash chastotasiga bog’liqdir: • o’zgartirish razryadliligi signalning dinamik diapazomini aniqlaydi; • diskretlash chastotasi tovushli signal chastotalar diapazonining yuqori chegarasini aniqlaydi. Raqamlangan signal (uning ikkilik kodi) mashina xotirasiga yoziladi. Raqamlangan tovushni eshitishda (tanlashda) Raqamli o’zgartirgichning o’tkazishi ikkilik kodlar ularning mos signallarining diskret qiymatlari bilan, keyin ularni kuchaytirish va akustik tizim orqali eshitish uchun, almashtiriladi. 12.2. TOVUSHLI TEXNOLOGIYALARNI TA’MINLOVCHI KOMPYUTER VOSITALARI

12.3. TOVUSH SINTEZATORI MODULI Tovush signalni sintezlash uchun ikki asosiy usul ishlatiladi: • chastotali modulyaciya yoki FM-sintez yordamida sintezlash; • to’lqinlar jadvali (Ware Table) yoki jadvalli WT-sintezdan foydalanib sintezlash. Tovushni FM-sintezlash operatorlar deb ataladigan maxsus tovush generatorlarini ishlatib amalga oshiriladi. Operatorda ikkita asosiy elementni: fazali modulyator va eguvchi generatorni ajratish mumkin. Fazali modulyator ovozning chastotasini (balandligini), eguvchi generator esa uning amplitudasini (yaxshi eshitilishini) aniqlaydi.

12.3. TOVUSH SINTEZATORI MODULI Ko’pchilik tovush platalarining tarkibiga quyidagilar kiradi: • turli xil manbalarning signalini aralashtirish qurilmasi - miksher; aralashtiriladigan signallarning amplitudasini boshqarish odatda dasturli usul bilan bajariladi; • modem yoki o’yin portlari ; oxirgisi kompyuter o’yinlarini yuqori sifatli tovush bilan jur bo’lishini ta’minlaydi; • balandlikni rostlovchilya signal quvvatini kuchaytirgich (bunday platalar ikki chiqishga ega: chiziqli kuchaytirgichgacha va oxirgi 1 kuchaytirgichdan keyin).

12.4. AKUSTIK TIZIMLAR Akustik tizimlar (kolonkalar) multimedia tizimining majburiy bo’lmagan, lekin borligi ma’qo’l bo’lgan tashkil etuvchisidir, ularni ishlatganda tovushli axborotni qabul qilish birmuncha yaxshilanadi. Kompyuterli akustik tizimlar , odatda, maxsus Hi-Fi tizimlaridan pastroqdir, lekin eshitib ko’rish sifati ularda etarlicha yaxshidir. Akustik tizimlar passiv va aktiv bo’ladi.

12.4. AKUSTIK TIZIMLAR Passiv akustik tizimlar sozlangan kuchaytirgichga (odatda 4 vattli, har bir kanalga 2 vattdan) va yaxshi eshitilishli rostlagichga ega bo’lgan tovush platalariga ulanishi mumkin. Aktiv akustik tizimlar kuchaytirgich bilan jixozlangan va tovush platasining chiziqli chiqishiga ham, uning kuchaytirgichining chiqishiga ham ulanishi mumkin. Kolonkaga sozlangan kuchaytirgich uchun tok manbai ichki akkumulyator yoki ta’minot bloki bo’lishi mumkin, ular o’z navbatida ham ichki, ham tashqi bo’lishi mumkin. Yaxshi eshitilishli rostlagichdan tashqari, aktiv kolonkalar, odatda, 3 qutbli ekvalayzerga egadir.

12.5. VIDEOPLATA Videoplata - bu, xususan, «Videoterminallar» bo’limida oldin ko’rib utiyagan videonazoratchidir, lekin «tirik video» ni qo’llash uchun unda katta miqdordagi videoamallarning bajarilishini tezlashtiruvchi grafik akseleraciya mikrosxemasi bo’lishi kerak (umuman olganda mikrosxema-akselerator alohida platada ham joylashishi mumkin; SHK da MMX tipidagi mikroprocessor larni ishlatganda bu mikroprocessorlar video amallarni tezlashtirishni o’ziga oladi, lekin akselerator videoplatada ham xalaqit bermaydi). Videoplatani (videonazoratchini) videoaxborot bilan ishlash uchun tanlashda birinchi navbatda quyidagilar talab qilinadi: o’tkazish qobiliyati, ranglar soni va akseleraciyaning zarurligini hisobga olish.

VIDEOQAMRASH PLATASI Videoqamrash platasi (video grabber, videograbber) video kadrlarni ushlash, ularni o’zgartirish (shu jumladan raqamlashni ham) va kompyuter xotirasiga yozishni bajaradi. Videoqamrash platalari ikki xil bo’ladi: Birinchi tip - «kadr grabberlari» (frame grabber) qo’zg’almas tasvirlarni ushlash uchun mo’ljallangan. Ikkinchi tip platalar - «ushlash platasi» (capture board) bir butun videofilmlarni qamrab olishi mumkin. Ular kompyuterda videokameradan yoki videomagnitofondan, toner bor bo’lganda esa antennadan ham alohida televizion kadrlarni olish va ularning bog’langan ketma-ketliklarini kelgusida qayta ishlash va printerga yoki video qayta chiqarishga imkon beradi.

Videosignalni raqamlashda axborotning katta to’plamlari (massivlari) shakllanadi. SHuning uchun jarayon dinamikasi bilan jiddiy muammolar paydo bo’ladi, negaki o’tkazish qobiliyati 1024x750 piksellar bo’lgan bitta 256 ta rangli to’liq ekranli tasvirni jo’natish uchun 1 Mbaytdan ortiqroq qiymatlarni o’zatish kerak bo’ladi, 10 va undan oshiqroq sekund talab etilishi mumkin. Xatto 640x480 piksellar bo’lgan kuchsiz o’tkazishda qiymatlar sig’imi baribir katta - 0,5 Mbaytdan sal kamroq. Shuning uchun kadrlar o’lchamlari videoqamrash platalari bilan kichraytiriladi: masalan, butun ekranning o’tkazish qobiliyati 640x480 bo’lganda kadr 80x60, 160x 120 (odatda video uchun Windows 95 muxitida ishlatiladigan ekranning o’n oltidan bir qismi), 240x180 yoki 320x240 O’lchamga ega bo’ladi (hammasi piksellarda). YUkori sifatli platalar (Creativ Lab Video Blaster va b.) mavjuddir, ular videokadrlarni to’liq ekranga chiqarib berishi mumkin, lekin ular ham, odatda, to’liq ekranli qamrashni amalga oshira olmaydi. VIDEOQAMRASH PLATASI

Videofayllarning sig’imi katta bo’lganligi sababli ular o’zatishda va xotiraga yozishda siqiladi (videoma’lumotlarni kompressiya qilish bajariladi); rasmni qayta tiklashda teskari jarayon - dekompressiya bajariladi. Hozirgi vaqtda ma’lumotlarni siqishning ham dasturli, ham apparat yo’li bilan amalga oshiriladigan bir nechta usullari mavjud. Qiymatlarni siqish vositalarini odatda KODEK deb ataladi ( CODEC - Compressor-DECompressor ). Masalan, Motion JPEG, INDEO, Cinepak va b. KODEK lar keng tarqalgandir. Ikkinchi tipdagi videoqamrash platalari, ko’rsatilgan qiyinchiliklarga qaramasdan, haqiqiy vaqt oralig’ida dinamik tasvirlarni - "tirik video" ni yaratish va qayta ishlash bo’yicha keng istiqbollar yaratadi. VIDEOQAMRASH PLATASI

12.6. MIKROFON VA OVOZ KUCHAYTIRGICH Agar biz audioadapter urnatgan bulsak, tabiiyki unga ovoz kuchaytirgichni kalonkalarini ulash kerak. Ovoz kalonkalarini 2 xil turi mavjud: passiv va faol. Ularning asosiy farki shundaki , passiv kalonkalarda kuchaytirgich bulmaydi va audioadapterning chikish kuchlanishi kalonkalar ovoz kuchaytirgichiga modifikaciyasiz keladi. Standart xolatda ishlash uchun bunday kalonkalar yaraydi. Ayni xolatda ovozni sozlash uchun yoki audioadapterda tugridan tugri urnatish yoki damsturiy vosita yordamida foydalaniladi. Faol kalonkalarda audioadapterdan keluvchi signal ichki uz kuchaytirgichi yordamida kuchaytiriladi. Passiv kalonkalar uchun ovoz kuchaytirgichlarning kuvvati audioadapterning kuchaytirgich quvvati bilan belgilanadi.

E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

O'xshashlar

Kompyuter viruslari

Kompyuter xotiralari

Kompyuter arxitekturasi

Kompyuter fanlari

Kompyuter grafikasi