Global kompyuter tarmog'i - Informatika va AT - Slaydlar

Global kompyuter tarmog'i

Yuklangan vaqt:

04.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3587.65234375 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Global kompyuter tarmog`i

Internetni yaratilish tarixi Djozef Liklayder Vinton Syorf «Internetning otasi» Timoti Berners-Li

• 1962 yilda Amerika harbiylari bir guruh olimlarga ko`plab mayda lokal tarmoqlarni yagona tizimga solishni buyurishadi. • Axborot telefon liniyasi orqali uzatiluvchi birinchi kompyuter tarmog`i yaratilgan. • 1973 yilda ushbu tarmoq orqali turli xil davlatlar kompyuterlari o`rtasida axborot almashinib ko`rildi. • 1975 yilda Vinton Syorf guruhi universal tarmoq protokoli ТСР/IP ning birinchi modelini taqdim etdi. • 1990 yillari dastlabki saytlar va sahifalar paydo bol`a boshladi.

Asosiy tushunchalar • World Wide Web – «butun jahon o`rgamchak to`ri» – Internetning asosiy qismi bo`lib hisoblanuvchi, taqsimlangan axborot tizimidir.

• URL – internetda harfli adreslar • IP – internetda raqamli adreslar • DNS – domen nomlarining maxsus serverlari • Provayder – foydalanuvchilarni Internetga bog`lanishni ta`minlab beruvchi tashkilot .

Masalani yeching • 1. http protokoli asosida edu.uz serveridagi tuit.net fayliga kirishni tashkil qiling. Jadvaldagi harflarni to`g`ri ketma- ketlikda qo`yib, faylga kirish kodini ko`rsating. А / B edu V .uz G :// D .net Е tuit J http

https — HTTP protokolining kengaytirilgan shifrlovchi protokoldir. http protokoli bo`yicha uzatiluvchi axborot kriptografik protokollarga joylashtiriladi. Bu bilan ushbu axborotni havfsizligi ta`minlanadi. Bu tizim Netscape Communications Corporation kompaniyasi tomonidan himoyalangan bog`lanishni ta`minlash ushun ishlab chiqilgan.

TCP/IP protokoli IP-adres • Protokol – tarmoqlararo va qurilmalararo axborot almashinuvini ta`minlab beruvchi qoidalar to`plamidir. • TCP – axborot uzatishni boshqaruvchi protokoldir. Tarmoqda axborot QANDAY uzatilishiga javob beradi. • IP – tarmoqlararo protokol. Tarmoqda axborot QAYERGA uzatilishiga javob beradi. Sonlar birikmasi to`plamidan iborat: 11.222.31.26, • 0 dan 255 gacha sonlardan foydalaniladi.

Masalani yeching • 1. Karimjon varoqqa IP-adresni yozib olib ko`ylagi cho`ntagiga solib solib qo`ygandi. Onasi bilmay ko`ylagini yuvib yubordi. Ko`ylak yuvilganidan so`ng, varoq 4 qismga bo`linib ketdi. Varoqqa qanday IP-adres yozilgan edi? .64 3.13 3.13 3 20 203.133.133.64

2. 7.6 114 .25 1.15 114.251.157.6 3. 5.20 12 .71 8.12 125.208.212.71 4. 134.7 2 1.2 35. 20 201.235.134.72

Domen nomlari tizimi • Domen – («hudud»), geografik, tematik yoki mantiqiy tamoyil bo`yicha tarmoqdagi adreslarni qamrab oluvchi tizimdir. • Yuqori sathdagi domenlar – nomlanishi 2-3 simvoldan iborat alohida kodlangan belgilanishdir. Ushbu domenlar umumiy foydalanish uchun va barcha internet-jamoatiga foydalanish uchun ochiqdir. Ikkinchi sathdagi domenlar– oliy darajadagi domenlar doirasida faoliyat yurituvchi tashkilotlar va jismoniy shaxslar domenidir.

Domenning to`liq nomi, nuqtalar bilan ajralib turuvchi barcha domen nomlarini qamrab oladi. Domenning to`liq nomi « ru.wikipedia.org » - bu 3-nchi sathdagi “ ru ” domen ikkinchi sathdagi « wikipedia » domenga, bu esa yuqori sathga « org » domenga tegishli ekanini bildiradi.

1. Anglsi orolidagi Uelse dagi Llanvayr-Pullgvingill qishlog`i sayti 2. Runetdagi oxirigi sayt nomi 3. Appwalk.com kompaniyasining proekti, foydalanuvchiga uzun elektron adresni ochishni taklif qiladi: 4. Boshqa mazmundagi domen nomlari

Geografik domenlar • .ch - Xitoy • .fr - Fransiya • .ru - Rossiya • .ua - Ukraina • .de - Germaniya • .jp - Yaponiya • .uk – Buyuk Britaniya • .uz – O`zbekiston

Tematik domenlar • gov – davlat tashkiloti • сom – tijorat tashkiloti • net – tarmoq xizmatlariga aloqador • mil – harbiy tashkilot • int – halqaro tashkilot • edu – ta`lim tashkiloti • shop – tarmoqli magazin • pro – kasb o`rgatuvchi tashkilot.

16Internetga ulanish usullari: simli ulanish Internet server yordamida sun`iy yo`ldosh yoki optic tolali aloqa kanali modem Chastotalarni bo`luvchi (splitter) Telefon stantsiyasimodem ADSL-modem router hab ADSL-modem provayder dial-up ADSL Ajratilgan liniya07 2F 22 05 2B 2B 04

Adsl-Modem ( Ing . Asymmetric Digital Subscriber Line — Assimetrik Raqamli Abonent Liniyasi)— bu modem texnologiyasi bo`lib, bunda kiruvchi va chiquvchi trafik assimetrik tarzda taqsimlangan. dial-up modem - bu turdagi modem, agar tarmoqga bir urinishda bog`lanilmasa, qayta – qayta ulanishga xarakat qiladi.

Simsiz ulanish: router Mobil aloqa operatori USB- modem 3G ( 3 rd generation ) – mobil aloqaning 3-chi avlodi: 10 Мbit/s gacha (UMS, Beeline, Ucell, ……) 4G ( 4 rd generation ) – mobil aloqaning 4-chi avlodi: 1 Gbit/s gacha. Internet server yordamida sun`iy yo`ldosh yoki optic tolali aloqa kanali44 0222 41 14

Mobil telefon orqali Internetga ulanish WAP ( Wireless Application Protocol ) • Musiqa, ob-havo va o`yinlarni yuklash; • e-mail, internet-magazinlar, aloqa operatorlari saytlari; GPRS ( General Packet Radio Service ) или EDGE ( Enhanced Data for Global Evolution ) • O`rnatilgan brauzer ( Opera Mini – sahifalarni ixchamlashtirish); • Java tilini qo`llanilishi; • e-mail uchun o`rnatilgan dastur, kompyuter uchun modem.

Internet imkoniyatlari (xizmatlar , servislar ) WWW ( World Wide Web) – gipermatnli hujjatlar Gipermatn – bu matndagi har bir so`z yoki so`z birikmasi boshqa hujjatga gipermurojaat (giperssilka) sifatida ishtirok etishi mumkin. Gipermedia – video, audio, grafika, gipermurojaatdan iborat bo`lgan hujjatdir;  Elektron pochta ( e-mail );  FTP (fayllar almashinuvi);  Forumlar (telekonferentsiyalar, konferentsiyalar, xabarlar guruhi);  Yangiliklarga obuna bo`lish;  Izlovchi tizimlar;  Chatlar (chat )  Real vaqtda so`zlashuv  ICQ (I Seek You) – 1-1 suhbat, guruhda suhbat, fayllar bilan almashinuv.  Internet-telefon ( Skype + kolonka + mikrofon)

21Internet xizmatlari tarixi: 1965 – elektron pochta ( e-mail, electronic mail ) 1969 - TelNet – buyruq satri rejimida kompyuterni masofadan boshqarish. 1971 - FTP (File Transfer Protocol) – fayllarni qabul qilish va uzatish. 1982 - Unix tarmog`ini Yevropada jorish qilinishi 1983 - tarmoq 2 qisga bo`lingan: • MilNet – AQSHning harbiy maqsadi uchun • Internet – umumiy foydalanuvchilar uchun 1984 - domen nomlari tizimining (DNS) yaratilishi. 989 - Internetda 100 000 dan ziyod kompyuterlar. 1991 - WWW (World Wide Web) ni ishlab chiqish – Bernest-Li. 1991 – Rossiyaning Internetga qo`shilishi. 1994 – Dastlabki Internet magazinlar. 2008 - Internetda 175 mln. dan ziyod saytlar.

Internet xizmatlari protokollari  HTTP ( HyperText Transfer Protocol ) – WWW xizmati.  FTP ( File Transfer Protocol ) –fayl almashinuvi xizmati.  SMTP ( Simple Mail Transfer Protocol ) – elektron pochta xabarlarini yuborish.  POP3 ( Post Office Protocol ) – elektron pochta xabarlarini qabul qilish. TCPHTTP FTP SMTP POP3 Barcha xizmat protokollari TCP/IP ga asoslangan!! IP2F 49 3E 1924 14401434 07 27 090B1A 4A 01

23Elektron pochta (e-mail) vasya@mail.ru Tijorat «at» «kuchukcha» (Rossiya) «mushukcha» (Polsha) «atirgul» (Turkiya) john@yahoo.comwww.yahoo.com SMTP SMTP POP3POP3 Pochta serveriPochta yashigi почтовы й серверпочтовы й ящик@www.mail.ruPochta serveri Pochta yashigi Pochta serveri1D 3F 29 19 29 1A 50 56 50 560659 4B 29 19 29 1A 29 19

25Real vaqtda muloqot ( online ) Chatlar (ing. chat – safsatabozlik) real vaqtda matnli xabarlar bilan almashinuv:  Web-chatlar (Web-sahifalarda): barcha foydalanuvchilar teng huquqga ega.  IRC-chatlar ( Internet relay Chat, 1988) «suhbat» kanallarda amalga oshiriladi, bunda kanal operatori ustunlikga ega.

26Real vaqtda muloqot ( online ) ICQ (ing. I Seek You ), «as`ka», Internet-peydjer. Imkoniyatlari:  dialog  Guruhda muhokama  Fayllar almashinuvi m.u-n icq.rambler.ru

Internet-telefon Skype ( www.skype.com , www.skype.ru ) realvaqtda suhbat Telefon stantsiyaSkype Skype Bepul:  Qo`ng`iroqlar Skype – Skype ;  Xabar va fayl yuborish;  Yakka va guruhli chatlar;  Videokonferentsiyalar Pullik:  Uy va mobil telefonlarga qo`ng`iroqlar;  Oddiy qo`ng`iroqlarni Skype da qabul qilish;  SMS va ovozli xabarlarni qabul qilish va uzatish.32 32

28Brauzerlar Brauzer (броузер, browser ) – Web- sahifalarni ekranda ko`rish dasturi:  Mosaic (1993-1995), Illinoy universiteti  Netscape Navigator (1995-2002)  Internet Explorer , 37% , Windows tarkibida.  Mozilla Firefox , 47% , http://www.mozilla.org  Opera , http://www.opera.com , 2% (Rosiyya – 30% gacha )  Safari , http://www.apple.com , 4%  Chrome , http://www.google.com/chrome , 10%

O'xshashlar

Axborotlarni jo’natish mahalliy va global kompyuter tarmoqlari

Kompyuter viruslari

Kompyuter xotiralari

Kompyuter arxitekturasi

Kompyuter fanlari