Gipermatnlarni belgilash dasturiy tili haqida asosiy tushunchalar - Informatika va AT - Slaydlar

Gipermatnlarni belgilash dasturiy tili haqida asosiy tushunchalar

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

588 KB

Ko'chirib olish

РЕЖА :РЕЖА : 1. Гиперматн тўғрисида тушунча.1. Гиперматн тўғрисида тушунча. 22 . . HTML HTML билан боғлиқ асосий тушунчалар.билан боғлиқ асосий тушунчалар. 33 . . HTML HTML документ тузиш документ тузиш принциплари.принциплари. www.arxiv.uz

1. Гиперматн тўғрисида 1. Гиперматн тўғрисида тушунча.тушунча. Гипертекст ғояси 1945 йилда АҚШ Гипертекст ғояси 1945 йилда АҚШ президентининг илмий маслаҳатчиси президентининг илмий маслаҳатчиси Ваневар Ваневар БушБуш томонидан киритилган бўлиб, у ўша вақтда томонидан киритилган бўлиб, у ўша вақтда “Мемех”“Мемех” ( ( мемексмемекс )) электромеханик информацион электромеханик информацион тизимини яратиш таклифи билан чиққан, лекин тизимини яратиш таклифи билан чиққан, лекин унинг таклифи инобатга олинмаган.унинг таклифи инобатга олинмаган. 20 йилдан сўнг, яъни 1965 йилда 20 йилдан сўнг, яъни 1965 йилда Теодор НельсонТеодор Нельсон “гипертекст” терминини фанга киритди ва “гипертекст” терминини фанга киритди ва “чизиқсиз” матнлар билан боғлиқ баъзи ғояларни “чизиқсиз” матнлар билан боғлиқ баъзи ғояларни амалга оширди. амалга оширди. 1968 1968 йилда “сичқонча” йилда “сичқонча” манипулятори асосчиси манипулятори асосчиси ДД .. ЕнжильбардЕнжильбард (Doug (Doug Engelbart) Engelbart) типик гиперматнли интерфейсдан типик гиперматнли интерфейсдан иборат (система) тизим асосида ўз ишини иборат (система) тизим асосида ўз ишини намойиш қилди ва бу намойиш телекоммуникация намойиш қилди ва бу намойиш телекоммуникация тизимидан фойдаланилган ҳолда ўтказилди.тизимидан фойдаланилган ҳолда ўтказилди. www.arxiv.uz

Бироқ у ўз тизимини аниқ равшан қилиб Бироқ у ўз тизимини аниқ равшан қилиб тушунтириб бера олмади. 1975 йилда гиперматн тушунтириб бера олмади. 1975 йилда гиперматн ғояси ZOG номини олган атом ғояси ZOG номини олган атом авианосеци(самолётлар учиши ва қўниши учун авианосеци(самолётлар учиши ва қўниши учун мосланган ҳарбий кема) “Карл Винстон” нинг ички мосланган ҳарбий кема) “Карл Винстон” нинг ички тартиб информацион тизимида ўз аксини тартиб информацион тизимида ўз аксини топди.Тижорат вариантида бу тизим KMSтопди.Тижорат вариантида бу тизим KMS номи номи билан танилган. Ушбу йўналишдаги ишлар давом билан танилган. Ушбу йўналишдаги ишлар давом этаверди ва вақт ўтиши билан Apple фирмасинингэтаверди ва вақт ўтиши билан Apple фирмасининг HyperCard тури ёки Xerox фирмасининг HyperNode HyperCard тури ёки Xerox фирмасининг HyperNode тури амалда қўлланила бошлади. 1987 йилда тури амалда қўлланила бошлади. 1987 йилда Hypertext'87Hypertext'87 ихтисослашган биринчи конференция ихтисослашган биринчи конференция бўлиб ўтди.бўлиб ўтди. НелНел ьь сон 1987 йил маълумотларнинг гиперматн сон 1987 йил маълумотларнинг гиперматн тахрирловчисини тузиб чикди. Женева ЦЕРН тахрирловчисини тузиб чикди. Женева ЦЕРН (CERN) да ишловчи физик Тим Берне(CERN) да ишловчи физик Тим Берне рр с Ли 1989 йил с Ли 1989 йил гиперматнли лойихани таклиф этди. гиперматнли лойихани таклиф этди. www.arxiv.uz

Бу лойиха физик олимларга Интернет оркали Бу лойиха физик олимларга Интернет оркали тадкикот натижаларини узаро алмашиш имконини тадкикот натижаларини узаро алмашиш имконини берар эди. Шундай килиб, берар эди. Шундай килиб, ҲҲ алкаро ахборот алкаро ахборот тармоги - тармоги - World Wide WebWorld Wide Web (WWW) га пойдевор (WWW) га пойдевор куйилди. 1993 йил куйилди. 1993 йил Марк АндерсонМарк Андерсон рахбарлигида рахбарлигида биринчи гиперматнли Mosaic график браузери биринчи гиперматнли Mosaic график браузери ишлаб чикилди ва у Netscape корпорациясига ишлаб чикилди ва у Netscape корпорациясига ўў тиб тиб Netscape браузерини ишлаб чикди. 90 йиллар Netscape браузерини ишлаб чикди. 90 йиллар ўў рталарида Internet бизнес-ишловлар билан рталарида Internet бизнес-ишловлар билан ишлаш учун ишлаш учун қўқў лланила бошланди. Биролланила бошланди. Биро ққ , бу , бу борада турли муаммолар: тармоборада турли муаммолар: тармо ққ ; каналларини ; каналларини ортикча юклаш ва ахборотни химоялаш мавжуд ортикча юклаш ва ахборотни химоялаш мавжуд эди. эди. Гиперматнли информацион тизим ғоясининг Гиперматнли информацион тизим ғоясининг шуниси аҳамиятлики , бунда фойдаланувчи шуниси аҳамиятлики , бунда фойдаланувчи документларни (маълумотларни) китоб документларни (маълумотларни) китоб ўқишдагидек кетма-кетликда эмас, балки ўзига ўқишдагидек кетма-кетликда эмас, балки ўзига ёққан тарзда кўриб чиқиши мумкин.ёққан тарзда кўриб чиқиши мумкин. www.arxiv.uz

Шунинг учун ҳам Т. НельсонШунинг учун ҳам Т. Нельсон гиперматннигиперматнни чизиқсиз матнчизиқсиз матн сифатида талқин этди.сифатида талқин этди. Бунга матнларнинг турли саҳифаларини боғловчи Бунга матнларнинг турли саҳифаларини боғловчи махсус механизм гиперматнли ссылкалар ёрдамида махсус механизм гиперматнли ссылкалар ёрдамида эришилади, яъни оддий матнда “кейингиси-эришилади, яъни оддий матнда “кейингиси- аввалгиси” тарзидаги ссаввалгиси” тарзидаги сс ыы лкалар мавжуд бўлади, лкалар мавжуд бўлади, гиперматнларда бўлса қанча керак бўлса шунча гиперматнларда бўлса қанча керак бўлса шунча сссс ыы лкалар тузилади. Мутахассисларнинг гиперматн лкалар тузилади. Мутахассисларнинг гиперматн бўйича энг ёқтирган мисолларига энциклопедиялар, бўйича энг ёқтирган мисолларига энциклопедиялар, “Help” системаси кабилар киради.“Help” системаси кабилар киради. Биринчи кўринишда оддий туюладиган ссБиринчи кўринишда оддий туюладиган сс ыы лкалар лкалар яратиш механизми етарлича қийин ҳисобланади, яратиш механизми етарлича қийин ҳисобланади, чунки статистик ссылкалар, динамик ссылкаларни чунки статистик ссылкалар, динамик ссылкаларни документ билан бир бутунликда ёки унинг алоҳида документ билан бир бутунликда ёки унинг алоҳида қисмлари билан, яъни контекст ссылкалар тузиш қисмлари билан, яъни контекст ссылкалар тузиш муму шкулшкул . . www.arxiv.uz

Бундай ёндашишнинг кейинги ривожи гиперматн Бундай ёндашишнинг кейинги ривожи гиперматн тушунчасининг бошқа информацион ресурслар тушунчасининг бошқа информацион ресурслар ҳисобига- графикани, аудио ва видеоинформациядан ҳисобига- графикани, аудио ва видеоинформациядан гипермедиа тушунчасигача бўлганларни ҳисобга гипермедиа тушунчасигача бўлганларни ҳисобга олган ҳолда кенгайишига олиб келади. олган ҳолда кенгайишига олиб келади. Шундай қилиб, Шундай қилиб, гиперматнгиперматн – бу ноструктуравий – бу ноструктуравий эркин ўсаётган билимни тасвирлаш эркин ўсаётган билимни тасвирлаш технологиясидир. Гиперматн замирида ўзаро технологиясидир. Гиперматн замирида ўзаро йўналтирилган семантик алоқалар(муносабатлар) йўналтирилган семантик алоқалар(муносабатлар) билан боғланган, тармоқ ҳосил қилувчи билан боғланган, тармоқ ҳосил қилувчи информацион объектлар тизимини тушунишади. Ҳар информацион объектлар тизимини тушунишади. Ҳар бир объект экраннинг информацион панели билан бир объект экраннинг информацион панели билан боғланган бўлади ва фойдаланувчи ушбу боғлиқлик, боғланган бўлади ва фойдаланувчи ушбу боғлиқлик, муносабатлардан бирини танлаши мумкин бўлади. муносабатлардан бирини танлаши мумкин бўлади. Гиперматнли технология бир объектдан бошқасига , Гиперматнли технология бир объектдан бошқасига , уларнинг маъновий, семантик боғлиқлигини ҳисобга уларнинг маъновий, семантик боғлиқлигини ҳисобга олган ҳолда жойлаштиришни мўлжаллайди.олган ҳолда жойлаштиришни мўлжаллайди. www.arxiv.uz

22 . . HTML HTML билан боғлиқ асосий тушунчалар.билан боғлиқ асосий тушунчалар. Гиперматн нафақат маълумотлардан иборат Гиперматн нафақат маълумотлардан иборат бўлади, унда самарали қидириш аппарати ҳам бўлади, унда самарали қидириш аппарати ҳам мавжуд бўлади. Структуравий жиҳатдан мавжуд бўлади. Структуравий жиҳатдан гиперматн информацион материалдан, гиперматн гиперматн информацион материалдан, гиперматн тезаурусидан, асосий мавзулар рўйхати ва тезаурусидан, асосий мавзулар рўйхати ва алфавит луғатдан иборат бўлади.алфавит луғатдан иборат бўлади. Информацион материалИнформацион материал мақола ва матн мақола ва матн сарлавҳасидан иборат информацион мақолаларга сарлавҳасидан иборат информацион мақолаларга бўлинади. Сарлавҳа тасвирланаётган обьект бўлинади. Сарлавҳа тасвирланаётган обьект номидан ёки мавзусидан иборат бўлади. номидан ёки мавзусидан иборат бўлади. Информацион мақола аънанавий тушунчалар ва Информацион мақола аънанавий тушунчалар ва аниқлаштиришлардан иборат бўлади. аниқлаштиришлардан иборат бўлади. Фойдаланувчи мақолани диққат билан ўқиш Фойдаланувчи мақолани диққат билан ўқиш керакми ёки маъноси шунга яқин бўлган бошқа керакми ёки маъноси шунга яқин бўлган бошқа мақолаларга ўтиши керакми –шуни тушуниши мақолаларга ўтиши керакми –шуни тушуниши учун мақола битта панелда жойлашиши ва осон учун мақола битта панелда жойлашиши ва осон тушуниладиган бўлиши керак.тушуниладиган бўлиши керак. www.arxiv.uz

Информацион мақолага киритиладиган матн Информацион мақолага киритиладиган матн тушунтиришлар билан, графиклар билан, ҳужжатлар тушунтиришлар билан, графиклар билан, ҳужжатлар ва объектларнинг видеотасвирлари билан ва объектларнинг видеотасвирлари билан келтирилиши мумкин.келтирилиши мумкин. Бошқа информацион Бошқа информацион мақолалар билан боғлиқ калит сўзлари яққол мақолалар билан боғлиқ калит сўзлари яққол ажралиб туриши керак. ажралиб туриши керак. Гиперматн тезаурусиГиперматн тезауруси – бу автоматлашган луғат – бу автоматлашган луғат бўлиб, у информацион-қидирув тилидаги лексик бўлиб, у информацион-қидирув тилидаги лексик бирликлар билан қидирув учун мўлжалланган бирликлар билан қидирув учун мўлжалланган сўзларни маъноси орасидаги семантик (маъно сўзларни маъноси орасидаги семантик (маъно жиҳатдан) алоқадорликни (тасвирлайди) ўзида жиҳатдан) алоқадорликни (тасвирлайди) ўзида ифодалайди.ифодалайди. Тезаурус термини Флоренциялик Брунетто Лотики Тезаурус термини Флоренциялик Брунетто Лотики томонидан энциклопедияни номи учун ХIII асрда томонидан энциклопедияни номи учун ХIII асрда киритилган эди.киритилган эди. Бу термин юнон тилидан бойлик, Бу термин юнон тилидан бойлик, хазина деган маънони англатадихазина деган маънони англатади . . Гиперматн Гиперматн тезауруситезауруси тезаурус мақолалардан иборат бўлади.тезаурус мақолалардан иборат бўлади. www.arxiv.uz

Ҳар бир мақолада сарлавҳа ва ўзига алоқадор Ҳар бир мақолада сарлавҳа ва ўзига алоқадор бўлган тезаурус мақолаларнинг рўйхати мавжуд бўлган тезаурус мақолаларнинг рўйхати мавжуд бўлади. Шу билан бирга ўша тезаурус бўлади. Шу билан бирга ўша тезаурус мақолаларнинг сарлавҳалари ва алоқадорлик мақолаларнинг сарлавҳалари ва алоқадорлик томонлари келтирилган бўлади.Тезаурус томонлари келтирилган бўлади.Тезаурус мақоланинг сарлавҳаси информацион мақоланинг мақоланинг сарлавҳаси информацион мақоланинг сарлавҳаси билан мос келади ва мақоладаги сарлавҳаси билан мос келади ва мақоладаги матннинг номи бўлиб ҳисобланади. Гиперматннинг матннинг номи бўлиб ҳисобланади. Гиперматннинг тезаурус мақоласини шакллантирилиши матннинг тезаурус мақоласини шакллантирилиши матннинг индекслаштирилишини билдиради.индекслаштирилишини билдиради. Асосий мавзулар рўйхатиАсосий мавзулар рўйхати барча маълумотнома барча маълумотнома мақолаларнинг сарлавҳаларидан иборат бўлади. мақолаларнинг сарлавҳаларидан иборат бўлади. Одатда улар ҳам экраннинг биттадан ортиқ Одатда улар ҳам экраннинг биттадан ортиқ панелини эгалламайдипанелини эгалламайди . . Алфавит тарзидаги луғатАлфавит тарзидаги луғат барча информацион мақолаларни номи бўйича барча информацион мақолаларни номи бўйича алфавит тартибидаги рўйхатидан иборат бўлади.алфавит тартибидаги рўйхатидан иборат бўлади. www.arxiv.uz

33 . . HTML HTML документ тузиш принциплари.документ тузиш принциплари. HTML яратувчилар 2 вазифани ҳал қилишга уринганлар:HTML яратувчилар 2 вазифани ҳал қилишга уринганлар: ► Дизайнерларга документ яратишнинг оддий Дизайнерларга документ яратишнинг оддий воситаси бўлган гиперматнли маълумотлар базасини воситаси бўлган гиперматнли маълумотлар базасини бериш;бериш; ► Ўша моментда пайдо бўлган(мавжуд бўлган ) Ўша моментда пайдо бўлган(мавжуд бўлган ) гиперматнли маълумотлар базасидан фойдаланувчи гиперматнли маълумотлар базасидан фойдаланувчи интерфейс тўғрисидаги тасаввурни тасвирлаш(акс интерфейс тўғрисидаги тасаввурни тасвирлаш(акс эттириш,кўрсатиш) учун бу воситани етарлича эттириш,кўрсатиш) учун бу воситани етарлича қудратли қилиб яратиш. қудратли қилиб яратиш. Биринчи вазифа документни тасвирлашнинг Биринчи вазифа документни тасвирлашнинг «« тагтаг »ли»ли моделини танлаш ҳисобига ҳал бўлган эди. Бундай моделини танлаш ҳисобига ҳал бўлган эди. Бундай модел печатлаш учун тайёрланадиган документлар модел печатлаш учун тайёрланадиган документлар тизимида кенг қўлланилади. HTML ни яратилиши тизимида кенг қўлланилади. HTML ни яратилиши вақтида Standardвақтида Standard GeneralisedMarkupLanguage – GeneralisedMarkupLanguage – печатланадиган документларни разметкасини печатланадиган документларни разметкасини стандарт тили мавжуд эди, айнан ўша стандарт тил стандарт тили мавжуд эди, айнан ўша стандарт тил HTML нинг асоси сифатида олинган эди.HTML нинг асоси сифатида олинган эди. www.arxiv.uz

““ Таг”ли модел ҳужжатни ҳар бири таглар билан Таг”ли модел ҳужжатни ҳар бири таглар билан қамраб олинган элементлар мажмуи сифатида қамраб олинган элементлар мажмуи сифатида ифодалайди. Моҳиятига кўра таглар кўпчилик ифодалайди. Моҳиятига кўра таглар кўпчилик универсал дастурлаштириш тилларидаги универсал дастурлаштириш тилларидаги “begin/end” скобка(ҳалқа)лари тушунчасига яқин. “begin/end” скобка(ҳалқа)лари тушунчасига яқин. Таглар ҳужжатнинг матнли элеметлари талқин Таглар ҳужжатнинг матнли элеметлари талқин этилиши қоидаларининг амал қилиш доирасини этилиши қоидаларининг амал қилиш доирасини аниқлаб беради. Бунга мисол қилиб Italic аниқлаб беради. Бунга мисол қилиб Italic стил(услуб)ининг “таг”ини келтиришимиз мумкин.стил(услуб)ининг “таг”ини келтиришимиз мумкин. HTML HTML тилидаги матн :“Italic” сўзидаги матн <I> тилидаги матн :“Italic” сўзидаги матн <I> </I> курсиви каби тасвирланади</I> курсиви каби тасвирланади .. Юқоридаги мисолда курсив билан ажратиб Юқоридаги мисолда курсив билан ажратиб олиниши керак бўлган матн элементи “Italic” олиниши керак бўлган матн элементи “Italic” стил(услуб)ининг бошланиши таги - <I> билан стил(услуб)ининг бошланиши таги - <I> билан стилнинг охири таги - </I> орасида ифодаланган. стилнинг охири таги - </I> орасида ифодаланган. HTML форматда матнли элемент тузишнинг HTML форматда матнли элемент тузишнинг умумий схемаси чизмаси қуйидагича ёзилиши умумий схемаси чизмаси қуйидагича ёзилиши мумкин:мумкин: www.arxiv.uz

““ элемент” :=< “элемент номи” “атрибутлар элемент” :=< “элемент номи” “атрибутлар рўйхати”>рўйхати”> Элементнинг мазмуни </ “элемент номи”>Элементнинг мазмуни </ “элемент номи”> Элементнинг мазмунидан олдинги тузилиш Элементнинг мазмунидан олдинги тузилиш элементнинг бошланиши таги бўлиб, элемент элементнинг бошланиши таги бўлиб, элемент мазмунидан кейин жойлашган тузилиш – мазмунидан кейин жойлашган тузилиш – элементнинг охири таги бўлиб ҳисобланади.элементнинг охири таги бўлиб ҳисобланади. Гиперматнли тармоқ тузилмаси гиперматнли Гиперматнли тармоқ тузилмаси гиперматнли сссс ыы лкалар билан берилади. Гиперматнли сслкалар билан берилади. Гиперматнли сс ыы лка- лка- бу бошқа HTML ҳужжатнинг адреси бўлиб, ўша бу бошқа HTML ҳужжатнинг адреси бўлиб, ўша адрес мантиқий, мавзуси билан ёки қайсидир адрес мантиқий, мавзуси билан ёки қайсидир бошқа йўл билан ссбошқа йўл билан сс ыы лка мавжуд ҳужжат билан лка мавжуд ҳужжат билан боғлиқ бўлади.боғлиқ бўлади. WWWWWW тизимида гиперматнли сс тизимида гиперматнли сс ыы лкаларни ёзиш лкаларни ёзиш учун учун Universe Resource LocatorUniverse Resource Locator деб номланувчи деб номланувчи махсус форма ишлаб чиқилган эди.махсус форма ишлаб чиқилган эди. www.arxiv.uz

URL адрес интернетга мурожаат қилишнинг энг URL адрес интернетга мурожаат қилишнинг энг оддий ва қулай усули бўлиб, у манзилни оддий ва қулай усули бўлиб, у манзилни ифодалайди. URL қуйидаги форматга эга:ифодалайди. URL қуйидаги форматга эга: <боғланиш схемаси>:<боғланиш схемасига оид <боғланиш схемаси>:<боғланиш схемасига оид маълумот> боғланиш схемаси – бу http ёки ftp.маълумот> боғланиш схемаси – бу http ёки ftp. Мисол учун :Мисол учун : Ушбу матн таркибидаУшбу матн таркибида </A> гиперматнли ссилка </A> гиперматнли ссилка мавжуд.мавжуд. <A <A HREF="http://polyn.net.kiae.su/altai/index.html">HREF="http://polyn.net.kiae.su/altai/index.html"> Юқоридаги мисолда HTML да якор (anchor) деб Юқоридаги мисолда HTML да якор (anchor) деб аталувчи “А” элемент гиперматнли ссилкани аталувчи “А” элемент гиперматнли ссилкани (HyperText REFerence) ифодаловчи "HREF" (HyperText REFerence) ифодаловчи "HREF" атрибутидан ўша ссилкани URL формада ёзиш атрибутидан ўша ссилкани URL формада ёзиш учун фойдаланади .учун фойдаланади . www.arxiv.uz

HTMLHTML да гиперматни сс да гиперматни сс ыы лкалар 2 синфга бўлинади: лкалар 2 синфга бўлинади: умумий ва контекстли ссумумий ва контекстли сс ыы лкалар. Контекстли лкалар. Контекстли сссс ыы лкалар ҳужжатнинг ўзига монтаж қилинган лкалар ҳужжатнинг ўзига монтаж қилинган бўлади. Умумий ссбўлади. Умумий сс ыы лкалар бутун ҳужжат билан лкалар бутун ҳужжат билан боғланган бўлади ва ҳужжатнинг исталган боғланган бўлади ва ҳужжатнинг исталган фрагментини кўришда ишлатилиши мумкин фрагментини кўришда ишлатилиши мумкин бўлади. Буларнинг иккаласи ҳам бир вақтда пайдо бўлади. Буларнинг иккаласи ҳам бир вақтда пайдо бўлган бўлсада, аввал контекстли ссбўлган бўлсада, аввал контекстли сс ыы лкалардан лкалардан кўпроқ фойдаланилди. Контекстли сскўпроқ фойдаланилди. Контекстли сс ыы лкалардан лкалардан кўп фойдаланиш натижасида умумий сскўп фойдаланиш натижасида умумий сс ыы лкалар лкалар амалда ишлатилмай қолди. Бироқ фойдаланувчи амалда ишлатилмай қолди. Бироқ фойдаланувчи интерфейси ва ахборотни намойиш қилиш услуби интерфейси ва ахборотни намойиш қилиш услуби (стили) стандартлаштирилиши натижасида дастур (стили) стандартлаштирилиши натижасида дастур ишлаб чиқарувчилар умумий ссишлаб чиқарувчилар умумий сс ыы лкалар билан лкалар билан ишламоқдалар. ишламоқдалар. HTML-документHTML-документ структураси бир-бирига структураси бир-бирига жойлаштирилган элементлардан фойдаланишга жойлаштирилган элементлардан фойдаланишга имкон беради. Хусусан документнинг ўзи – “HTML” имкон беради. Хусусан документнинг ўзи – “HTML” номли битта катта элементдир:номли битта катта элементдир: <HTML> документ мазмуни </HTML><HTML> документ мазмуни </HTML> www.arxiv.uz

Ҳар қандай гиперматн китобга ўхшаган бўлади ва Ҳар қандай гиперматн китобга ўхшаган бўлади ва уни турли таркибий қисмларга бўлиш мумкин уни турли таркибий қисмларга бўлиш мумкин бўлади: хусусан бобларга, параграфларга, бўлади: хусусан бобларга, параграфларга, бўлимларга, бўлимча ва абзацларга бўлса бўлади.бўлимларга, бўлимча ва абзацларга бўлса бўлади. Ушбу элементларнинг ҳар қайсиси учун HTML да Ушбу элементларнинг ҳар қайсиси учун HTML да матнни фойдаланувчи қайси кўринишда матнни фойдаланувчи қайси кўринишда кўришини тасвирловчи аниқ услублар бўлади. кўришини тасвирловчи аниқ услублар бўлади. Мисол учун биз Мисол учун биз minihtml.htmlminihtml.html файлини яратдик: файлини яратдик: <BODY> <TITLE>Пример <BODY> <TITLE>Пример HTML-текста</TITLE> <H1>Глава 1</H1>HTML-текста</TITLE> <H1>Глава 1</H1> <H2>Параграф 1.</H2> <H2>Параграф 1.</H2> HTMLHTML га хуш келибсиз га хуш келибсиз !! Бу ерда биз гиперматнларни Бу ерда биз гиперматнларни қандай ёзиш ва ёзмасликни ўргатамиз. қандай ёзиш ва ёзмасликни ўргатамиз. <H2>Параграф 2.</H2><H2>Параграф 2.</H2> </BODY> </BODY> www.arxiv.uz

HTML HTML ёки гиперматнли ҳужжатнинг ёки гиперматнли ҳужжатнинг элементи 2 қисмдан иборат: ҳужжатнинг элементи 2 қисмдан иборат: ҳужжатнинг сарлавҳаси сарлавҳаси (HEAD)(HEAD) ва ҳужжатнинг ўзи ва ҳужжатнинг ўзи (( танаситанаси )) (BODY):(BODY): <HTML><HTML> <HEAD><HEAD> сарлавҳанинг мазмуни сарлавҳанинг мазмуни </HEAD></HEAD> <BODY><BODY> ҳужжат (ҳужжат ( тата наси)нинг мазмуни наси)нинг мазмуни </BODY></BODY> </HTML></HTML> Юқорида келтирилган ёзув шакли классик Юқорида келтирилган ёзув шакли классик HTML ҳужжатни ифодалайди. HTML ҳужжатни ифодалайди. www.arxiv.uz

Классик ҳужжатга мисол кўриб чиқамиз:Классик ҳужжатга мисол кўриб чиқамиз: <HTML><HTML> --> <HEAD><HEAD> <TITLE>This is a Baner</TITLE><TITLE>This is a Baner</TITLE> </HEAD></HEAD> <BODY BACKGROUND=www_wall.jpg VLINK=0000FF <BODY BACKGROUND=www_wall.jpg VLINK=0000FF LINK=FF0000>LINK=FF0000> <CENTER><CENTER> <TABLE><TABLE> <TR><TD><IMG SRC="interne0.jpg"></TD><TR><TD><IMG SRC="interne0.jpg"></TD> <TD CENTER><TD CENTER> <H3>Администрирование Internet</H3><H3>Администрирование Internet</H3> <I><I> Информацион технологиялар марказиИнформацион технологиялар маркази , 1996.</I>, 1996.</I> </TD></TR></TD></TR> </TABLE></TABLE> </CENTER></CENTER> </BODY></BODY> </HTML></HTML> www.arxiv.uz

<HTML> билан </HTML> орасидаги <HTML> билан </HTML> орасидаги жойлашган ҳамма нарса – бу ҳужжат(документ) жойлашган ҳамма нарса – бу ҳужжат(документ) ҳисобланади. HEAD элементи 2 та элемент: ҳисобланади. HEAD элементи 2 та элемент: TITLE ва BASE дан иборат ҳужжат сарлавҳасини TITLE ва BASE дан иборат ҳужжат сарлавҳасини ифодалайди. Сарлавҳа кетидан ҳужжатнинг ифодалайди. Сарлавҳа кетидан ҳужжатнинг мазмуни(мазмуни( таркибитаркиби )) бошланади. Унинг биринчи бошланади. Унинг биринчи қаторларида ахборотнинг кириш қисми, қаторларида ахборотнинг кириш қисми, ҳужжатнинг мазмуни рўйхат ҳужжатнинг мазмуни рўйхат кўринишидакелтирилган бўлади.кўринишидакелтирилган бўлади. World Wide Web даги ҳар бир ҳужжат ўз World Wide Web даги ҳар бир ҳужжат ўз номига эга бўлади. Ҳужжат номи ҳужжат номига эга бўлади. Ҳужжат номи ҳужжат сарлавҳасининг TITLE элементида кўрсатилади.сарлавҳасининг TITLE элементида кўрсатилади. BODYBODY контейнери ҳужжатнинг мазмунини контейнери ҳужжатнинг мазмунини очиб беради. Бу элементда фон сифатида очиб беради. Бу элементда фон сифатида back.gif. расми қўлланилади.back.gif. расми қўлланилади. www.arxiv.uz

Фойдаланилган Фойдаланилган адабиётлар:адабиётлар: 1.1. А.Корахонов, О.Хатамов, Б.СодиковА.Корахонов, О.Хатамов, Б.Содиков - - ““ Компьютер тизимлари ва Интернетга киришКомпьютер тизимлари ва Интернетга кириш ”” (электрон дарслик)(электрон дарслик) 2.2. “Информатика” ўқув қўлланма ТМИ“Информатика” ўқув қўлланма ТМИ Интернет сайтлари:Интернет сайтлари: 1.1. http://www.infonet.cherepovests.ru/citforum/http://www.infonet.cherepovests.ru/citforum/ internet/services/services0307.shtml#352internet/services/services0307.shtml#352 2.2. http://www.tula.net/tgpu/new/New/informatic/http://www.tula.net/tgpu/new/New/informatic/ g4.htmg4.htm www.arxiv.uz

www.arxiv.uz

ДД .. ЕнжильбардЕнжильбард www.arxiv.uz

Теодор НельсонТеодор Нельсон www.arxiv.uz

Ваневар БушВаневар Буш www.arxiv.uz

O'xshashlar

Mikroprosessorlar haqida asosiy tushunchalar

Internet haqida asosiy tushuncha

Dasturiy ta’minotning holati va rivojlanish tendensiyalari. Dasturiy mahsulotlar, ularning asosiy tavsiflari va klassifikasiyasi

HTML tili va uning asosiy teglari

Informatika fani bo’yicha asosiy tushunchalar. Zamonaviy EHMlarning arxitekturasi