Internet haqida asosiy tushuncha - Informatika va AT - Slaydlar

Internet haqida asosiy tushuncha

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

621 KB

Ko'chirib olish

Internet haqida Internet haqida asosiy tushunchaasosiy tushuncha

• Internet yagona tilda muloqot qiluvchi kompyuterlarning global Internet yagona tilda muloqot qiluvchi kompyuterlarning global tarmog’idir. U xalqaro telefon tarmog’iga o’xshash bo’lishiga tarmog’idir. U xalqaro telefon tarmog’iga o’xshash bo’lishiga qaramasdan, hech kimga mone emas va uni hech kim to’laligicha qaramasdan, hech kimga mone emas va uni hech kim to’laligicha boshqarmaydi. Bunga qaramasdan, u shunday bog’langanki, go’yoki boshqarmaydi. Bunga qaramasdan, u shunday bog’langanki, go’yoki u sizga yagona katta tarmoq bilan ishlagandek imkon yaratadi.u sizga yagona katta tarmoq bilan ishlagandek imkon yaratadi. • Tarmoqdagi barcha kompyuterlar TCP/IP tili deb nomlangan tarmoq Tarmoqdagi barcha kompyuterlar TCP/IP tili deb nomlangan tarmoq protokolidan foydalanadilar va buu til orqali kompyuter egalari protokolidan foydalanadilar va buu til orqali kompyuter egalari o’zaro muloqotda bo’ladilar.o’zaro muloqotda bo’ladilar. • TCP/IP (Transmission Control Protokol – uzatilishlarni boshqarish TCP/IP (Transmission Control Protokol – uzatilishlarni boshqarish protokoli), IP (Internet Protokol – internet protokoli). Bular protokoli), IP (Internet Protokol – internet protokoli). Bular birgalikda standart tilni tashkil etadi va uning yordamida global birgalikda standart tilni tashkil etadi va uning yordamida global tarmoq kompyuter egalari ma’lumotlarni almashadilar.tarmoq kompyuter egalari ma’lumotlarni almashadilar. • Tarixiy ma’lumotlarTarixiy ma’lumotlar • 1969 yilda Pentagon mutaxasislari tomonidan Advanced Research 1969 yilda Pentagon mutaxasislari tomonidan Advanced Research Project Agency Network (Arpanet) kompyuter tarmog’i yaratildi.Project Agency Network (Arpanet) kompyuter tarmog’i yaratildi. • 1972 yilda Arpanetga AQSHning harbiy bo’lmagan mutaxassislari 1972 yilda Arpanetga AQSHning harbiy bo’lmagan mutaxassislari ham bu tarmoqqa ulandi.ham bu tarmoqqa ulandi. • 1973 yilda Angliya va Norvegiya bilan aloqa kanallari o’rnatildi.1973 yilda Angliya va Norvegiya bilan aloqa kanallari o’rnatildi. • 1977 yilda Arpanetning AQSH ichidagi va rivojlangan davlatlardagi 1977 yilda Arpanetning AQSH ichidagi va rivojlangan davlatlardagi aloqa tarmoqlari bilan boshlandi. Bu qo’shilish natijasida global aloqa tarmoqlari bilan boshlandi. Bu qo’shilish natijasida global kompyuter tarmog’i – Internet yujudga keldi.kompyuter tarmog’i – Internet yujudga keldi.

• Internet Internet qq achonlardir faachonlardir fa qq at tadat tad qq ii qq ot va o`ot va o` qq uv guruuv guru hh larigagina xizmat larigagina xizmat qq ilgan bo`lsa, ilgan bo`lsa, hh ozirgi kunga kelib, u ishlab chiozirgi kunga kelib, u ishlab chi qq arish doiralari orasida keng arish doiralari orasida keng tartar qq almoalmo qq da. Kompaniyalarni Internet tarmoda. Kompaniyalarni Internet tarmo g’g’ ining tezkorligi, arzon, keng ining tezkorligi, arzon, keng qq amrovdagi aloamrovdagi alo qq a, a, hh amkorlik ishlaridagi amkorlik ishlaridagi qq ulaylik, ulaylik, hh ammaning ishlashi ammaning ishlashi uchun imkon beruvchi dastur uchun imkon beruvchi dastur hh amda ma`lumotlarning noyob bazasi amda ma`lumotlarning noyob bazasi ekanligi o`ziga tortmoekanligi o`ziga tortmo qq da. Arzon xizmat narxi evaziga foydalanuvchilar da. Arzon xizmat narxi evaziga foydalanuvchilar AA QQ SH, Kanada, Avstraliya va boshSH, Kanada, Avstraliya va bosh qq a ko`pgina a ko`pgina YeYe vropa mamlakatlarining vropa mamlakatlarining tijorat yoki notijorat axborot xizmatlariga yo`l topadilar. Internet ning erkin tijorat yoki notijorat axborot xizmatlariga yo`l topadilar. Internet ning erkin kiriladigan arxividan insoniyat faoliyatining barcha jabkiriladigan arxividan insoniyat faoliyatining barcha jab hh alarini alarini qq amrab amrab oladigan axborotlarni, yangi ilmiy yangiliklardan tortib, to ertangi kungi ob-oladigan axborotlarni, yangi ilmiy yangiliklardan tortib, to ertangi kungi ob- hh avo ma`lumotigacha bilib olish mumkin.avo ma`lumotigacha bilib olish mumkin. • AyniAyni qq sa, kundalik kommunikatsiyaga muxtoj shaxslar, tashkilot, sa, kundalik kommunikatsiyaga muxtoj shaxslar, tashkilot, muassasalar uchun ko`pincha telefon ormuassasalar uchun ko`pincha telefon or qq ali to`ali to` g’g’ ridan to`ridan to` g’g’ ri alori alo qq a a nisbatan Internet infrastrukturasidan foydalanish anchagina arzon tushadи. nisbatan Internet infrastrukturasidan foydalanish anchagina arzon tushadи. Bu narsa, ayniBu narsa, ayni qq sa, chet ellarda filiallari mavjud bo`lgan firmalar uchun sa, chet ellarda filiallari mavjud bo`lgan firmalar uchun qq ulaydir, chunki Internetning konfidentsial noyob aloulaydir, chunki Internetning konfidentsial noyob alo qq alari butun dunyo alari butun dunyo bo`yicha imkoniyatga ega.bo`yicha imkoniyatga ega. • SS hh u bilan birga yana bir narsani ta`kidlash lozimki internetga gipermatn u bilan birga yana bir narsani ta`kidlash lozimki internetga gipermatn tushunchasi kirib keldi. 1965 yil Nel'son gipermatn so`zini tushunchasi kirib keldi. 1965 yil Nel'son gipermatn so`zini qq o`lladi. Van o`lladi. Van Dam va boshDam va bosh qq alar 1967 yilda gipermatn taalar 1967 yilda gipermatn ta hh rirlovchisini tuzib chirirlovchisini tuzib chi qq di. di. Nel'son 1987 yil ma`lumotlarning gipermatn taNel'son 1987 yil ma`lumotlarning gipermatn ta hh rirlovchisini tuzib chirirlovchisini tuzib chi qq di. di. Jeneva TsERN (CERN) da ishlovchi fizik Tim Bernes Li 1990 yil gipermatnli Jeneva TsERN (CERN) da ishlovchi fizik Tim Bernes Li 1990 yil gipermatnli loyiloyi hh ani taklif etdi. Bu loyiani taklif etdi. Bu loyi hh a fizik olimlarga Internet ora fizik olimlarga Internet or qq ali tadali tad qq ii qq ot ot natijalarini o`zaro almashish imkonini berar edi. SHunday natijalarini o`zaro almashish imkonini berar edi. SHunday qq ilib xalilib xal qq aro aro axborot tarmoaxborot tarmo g’g’ i – World Wide Web (WWW)ga poydevor i – World Wide Web (WWW)ga poydevor qq o`yildi. 1993 yil o`yildi. 1993 yil Mark Anderson raMark Anderson ra hh barligida birinchi gipermatnli Mosaic grafik brauzeri barligida birinchi gipermatnli Mosaic grafik brauzeri ishlab chiishlab chi qq ildi va u Netscape korporatsiyasiga o`tib Netscape brauzerini ildi va u Netscape korporatsiyasiga o`tib Netscape brauzerini ishlab chiishlab chi qq di. di. • SHunday SHunday qq ilib biz sevgan gazeta va jurnallarimizning oxirgi ma`lumotlarini ilib biz sevgan gazeta va jurnallarimizning oxirgi ma`lumotlarini WWW so`zlaridan boshlangan manzilda ko`rish va uni shu manzildan WWW so`zlaridan boshlangan manzilda ko`rish va uni shu manzildan nusxasini ko`chirib olish mumkin, degan so`zlar ko`prok uchrab turibdi. nusxasini ko`chirib olish mumkin, degan so`zlar ko`prok uchrab turibdi. SHu bilan birga elektron nashrlar tushunchalarining kamrovi oyma-oy SHu bilan birga elektron nashrlar tushunchalarining kamrovi oyma-oy kengayib bormo?da. kengayib bormo?da. EE lektron usulda chop etilgan yangi-yangi jurnallar lektron usulda chop etilgan yangi-yangi jurnallar paydo bo`lmo?da.paydo bo`lmo?da.

Internetning asosiy Internetning asosiy tushunchalari:tushunchalari: • Router (Yo`naltiruvchi)Router (Yo`naltiruvchi) – internetda ma`lumotlar oqimini qulay va yaqin – internetda ma`lumotlar oqimini qulay va yaqin yo`l bilan manzilga etkazishni rejalashtiruvchi va amalga oshiruvchi yo`l bilan manzilga etkazishni rejalashtiruvchi va amalga oshiruvchi dasturlar majmuidir. Odatda yo`naltiruvchi sifatida maxsus dasturlar majmuidir. Odatda yo`naltiruvchi sifatida maxsus komp'yuterdan foydalanish yaxshi natija beradi.komp'yuterdan foydalanish yaxshi natija beradi. • Gateway (SHlyuz)Gateway (SHlyuz) – ma`lumotlarni uzatishning turli qaydnoma – ma`lumotlarni uzatishning turli qaydnoma (protokol)larini internet foydalanadigan elektron pochtaning oddiy (protokol)larini internet foydalanadigan elektron pochtaning oddiy qaydnomasi SMTP ga (Simple Mail Transfer Protocol – elektron pochta qaydnomasi SMTP ga (Simple Mail Transfer Protocol – elektron pochta uzatishning oddiy qaydnomasi) aylantiradigan komp'yuter. Aslida shlyuz uzatishning oddiy qaydnomasi) aylantiradigan komp'yuter. Aslida shlyuz – bu dasturlar majmuidir. Bunda shlyuz maqsadida foydalanadigan – bu dasturlar majmuidir. Bunda shlyuz maqsadida foydalanadigan komp'yuterga katta talablar qo`yilmaydi. Buning uchun unda shlyuz komp'yuterga katta talablar qo`yilmaydi. Buning uchun unda shlyuz vazifasini o`taydigan dasturlar bilan ishlash imkoni bo`lsa bas.vazifasini o`taydigan dasturlar bilan ishlash imkoni bo`lsa bas. • TrafikTrafik – Internet aloa kanallari orqali uzatilgan ma`lumotlar oqimi hajmi. – Internet aloa kanallari orqali uzatilgan ma`lumotlar oqimi hajmi. • DNS server.DNS server. DNS (Domin Name Service – domen nomlar xizmati) – IP DNS (Domin Name Service – domen nomlar xizmati) – IP manzillar va komp'yuterlar domen nomlarini aniqlovchi server.manzillar va komp'yuterlar domen nomlarini aniqlovchi server. • Proxy.Proxy. Internet da ba`zi bir ma`lumotlarga ko`pchilik murojaat qilgani Internet da ba`zi bir ma`lumotlarga ko`pchilik murojaat qilgani uchun bu ma`lumotlarga oid serverga ulanish (navbat katta bo`lgani uchun bu ma`lumotlarga oid serverga ulanish (navbat katta bo`lgani uchun) sekin bo`lishi mumkin. SHuning uchun ko`pchilik murojaat uchun) sekin bo`lishi mumkin. SHuning uchun ko`pchilik murojaat qiladigan serverlar nusxalari boshqa serverlarda ham saqlanadi. Bunday qiladigan serverlar nusxalari boshqa serverlarda ham saqlanadi. Bunday serverlar Proxy serverlar deyiladi.serverlar Proxy serverlar deyiladi. • Protokol –Protokol – bu komp'yuterlar orasidagi aloqa o`rnatilishida, ma`lumotlarni bu komp'yuterlar orasidagi aloqa o`rnatilishida, ma`lumotlarni qabul qilish va uzatishdа foydalaniladigan signallar standartidir. Protokol qabul qilish va uzatishdа foydalaniladigan signallar standartidir. Protokol to`g’ri bo`lsagina komp'yuterlar o`rtasida aloqa o`rnatiladi.to`g’ri bo`lsagina komp'yuterlar o`rtasida aloqa o`rnatiladi.

• Server Server – bu bosh– bu bosh qq a komp'yuter yoki dasturlarga xizmat a komp'yuter yoki dasturlarga xizmat ko`rsatadigan komp'yuter yoki dasturdir. Bitta komp'yuterda bir ko`rsatadigan komp'yuter yoki dasturdir. Bitta komp'yuterda bir nechta server ishlashi mumkin. Masalan, ftp, WWW, elektron nechta server ishlashi mumkin. Masalan, ftp, WWW, elektron pochta serverilari.pochta serverilari. • MijozMijoz – server resurslaridan va xizmatidan foydalanuvchi – server resurslaridan va xizmatidan foydalanuvchi komp'yuter yoki dasturdir. Masalan, komp'yuter fayl-serverning komp'yuter yoki dasturdir. Masalan, komp'yuter fayl-serverning mijozi bo`lishi mumkin (serverda joylashgan fayllardan mijozi bo`lishi mumkin (serverda joylashgan fayllardan foydalanishi), shfoydalanishi), sh uu bilan bir va bilan bir va qq tda elektron pochta dastursida tda elektron pochta dastursida ishlashi mumkin.ishlashi mumkin. • URLURL – (Uniform Resoure Locator) Internet ga murojaat – (Uniform Resoure Locator) Internet ga murojaat qq ilishning ilishning eng oddiy va eng oddiy va qq ulay usuli bo`lib, u manzilni ifodalaydi. Ya`ni bu ulay usuli bo`lib, u manzilni ifodalaydi. Ya`ni bu manzildagi ma`lumotlardan barcha foydalanuvchilar bir manzildagi ma`lumotlardan barcha foydalanuvchilar bir paytning o`zida foydalanishi mumkin.paytning o`zida foydalanishi mumkin. • Internet xizmati turlariInternet xizmati turlari – elektron sa – elektron sa hh ifa, elektron pochta, ifa, elektron pochta, telekonferentsiya, fayllarni uzatish, domen nomlari, Telnet, IRC, telekonferentsiya, fayllarni uzatish, domen nomlari, Telnet, IRC, yoki Chat konferentsiya, ma`lumotlarni izlash xizmatlari yoki Chat konferentsiya, ma`lumotlarni izlash xizmatlari tavsiflari keltiriladi.tavsiflari keltiriladi. • IntranetIntranet – bu internet texnologiyasi, dastur ta`minoti va – bu internet texnologiyasi, dastur ta`minoti va protokollari asosida tashkil etilgan, protokollari asosida tashkil etilgan, hh amda ma`lumotlar bazasi amda ma`lumotlar bazasi va elektron va elektron hh ujjatlar bilan kollektiv ravishda ishlash imkonini ujjatlar bilan kollektiv ravishda ishlash imkonini beruvchi korxona yokberuvchi korxona yok ii kontsern mi kontsern mi qq yosidagi yagona yosidagi yagona informatsion muinformatsion mu hh itni tashkil etuvchi komp'yuter tarmoitni tashkil etuvchi komp'yuter tarmo g’g’ i.i. • IP manzilIP manzil – Internet da komp'yuter tarmo – Internet da komp'yuter tarmo qq lari Internet manzili lari Internet manzili yoki IP manzilini belgilash bilan aniyoki IP manzilini belgilash bilan ani qq lanadi. IP manzili 32 bit lanadi. IP manzili 32 bit uzunlikda va uzunlikda va hh ar bir biri 8 bitdan iborat to`rt ar bir biri 8 bitdan iborat to`rt qq ismdan tashkil ismdan tashkil topgan va topgan va hh ar bir ar bir qq ismi 0 dan 255 gacha bo`lgan ismi 0 dan 255 gacha bo`lgan qq iymatlarni iymatlarni qq abul abul qq iladi. iladi. QQ ismlar bir-biridan nuismlar bir-biridan nu qq ta bilan ajratiladi.ta bilan ajratiladi.

Internetning resurslari va Internetning resurslari va ulardan foydalanish usullariulardan foydalanish usullari • Internet resurslarini har xil ko’rinishdagi Internet resurslarini har xil ko’rinishdagi axborotlar tashkil etadi. Ulardan foydalanish axborotlar tashkil etadi. Ulardan foydalanish Internetning har xil hizmatlari yordamida amalga Internetning har xil hizmatlari yordamida amalga oshiriladi. oshiriladi. • Mavjud hizmatlarni bilish, konkret hizmatlarga Mavjud hizmatlarni bilish, konkret hizmatlarga murojaat qila bilish va qo’yilgan masalani yechish murojaat qila bilish va qo’yilgan masalani yechish usullarini to’gri tanlash tarmoqda ishlash usullarini to’gri tanlash tarmoqda ishlash samarasini belgilaydi.samarasini belgilaydi. • Internet hizmatlarini quyidagi sinflarga Internet hizmatlarini quyidagi sinflarga ajratish mumkin. ajratish mumkin. • -Interaktiv hizmatlar;-Interaktiv hizmatlar; • -to’gri murojaat qilish hizmatlari;-to’gri murojaat qilish hizmatlari; • - keyinchalik o’qishga mo’ljallangan hizmatlar.- keyinchalik o’qishga mo’ljallangan hizmatlar.

Jahon Web to’ri: World Jahon Web to’ri: World Wide WebWide Web • World Wide Web (WWW,World Wide Web (WWW, tarjimasi – Jahon o’rgimchak to’ri) tarjimasi – Jahon o’rgimchak to’ri) Internetning eng yaxshi hizmatlaridan bo’lib, matn, grafik axborot, tovushli Internetning eng yaxshi hizmatlaridan bo’lib, matn, grafik axborot, tovushli fragmentlardan tasgkil topgan hujjatlar bilan ishlash imkoniyatini yaratib fragmentlardan tasgkil topgan hujjatlar bilan ishlash imkoniyatini yaratib beradi.beradi. • WWW foudalanuvchiga Internetning istalgan qismidagi serverdagi WWW foudalanuvchiga Internetning istalgan qismidagi serverdagi hujjatni topib o’qishni ta’minlovchi tizimdir. hujjatni topib o’qishni ta’minlovchi tizimdir. • WWWning muhim hossalaridan biri hujjatlarga gipermatn ishoratlari WWWning muhim hossalaridan biri hujjatlarga gipermatn ishoratlari («(« СсСс ыы лкалка »» лл aa рири ) kiritilishi mumkinligidadir. ) kiritilishi mumkinligidadir. • Bu ishoratlarning afzalligi shundan iboratki, ular yordamida Bu ishoratlarning afzalligi shundan iboratki, ular yordamida foydalanuvchi yangi hujjatni ekranga yuklash jarayonini juda oson yo’l bilan foydalanuvchi yangi hujjatni ekranga yuklash jarayonini juda oson yo’l bilan amalga oshiradi: ya’ni sichqoncha ko’rsatkichi gipermatndagi kerakli amalga oshiradi: ya’ni sichqoncha ko’rsatkichi gipermatndagi kerakli ishoratga keltirilib bosilishi kifoya. ishoratga keltirilib bosilishi kifoya. • Istalgan hijjat boshqa hujjatlarga ishoratlarni ma’lum ko’rinishda saqlashi Istalgan hijjat boshqa hujjatlarga ishoratlarni ma’lum ko’rinishda saqlashi mumkin. mumkin. • Agar matnda boshqa hujjatlarga ishorat bo’lsa, bunday hujjat Agar matnda boshqa hujjatlarga ishorat bo’lsa, bunday hujjat Gipermatn deyiladi. Gipermatn deyiladi. • Amalda WWW tizimida barcha hujjatlar gipermatn ko’rinishida bo’lib, Amalda WWW tizimida barcha hujjatlar gipermatn ko’rinishida bo’lib, ko’pchiligi grafik tasvir, tovush ma’lumotlari va videofragmentlarni o’z ko’pchiligi grafik tasvir, tovush ma’lumotlari va videofragmentlarni o’z ichiga oladi. ichiga oladi.

Bajardi: 16-10 TMJ talabasi Hamroyev Bajardi: 16-10 TMJ talabasi Hamroyev DD

O'xshashlar

Axborot texnologiyalari haqida tushuncha

Axborot texnologiyalari haqida tushuncha

Mikroprosessorlar haqida asosiy tushunchalar

Intellektual tizimlar va dasturlar haqida tushuncha

Internet haqida ma`lumot. HTML va java tillari