Elektron jadvallardan foydalanish texnologiyasi - Informatika va AT - Slaydlar

Elektron jadvallardan foydalanish texnologiyasi

Yuklangan vaqt:

27.08.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5101.2890625 KB

Ko'chirib olish

E l e k t r o n j a d v a l l a r d a n f o y d a l a n i s h t e x n o l o g i y a s i

4.1. Elektron jadvallar va oddiy grafikla r yasash • 4 .2. O ddiy elekt r on jadval ya r a t ish va undan foydalanish. 4.3. Elektron jadvallar va oddiy grafikla r yasash • 4 .4. O ddiy elekt r on jadval ya r a t ish va undan foydalanish

Microsoft Office Excel dasturi tasnifi Microsof t EXCE L el е ktron jadva l protsеssoridi r . Exce l elеk t ron jadva l i Microsoft O f fice pak е tig a tеg i shli bo`lib, u asosan e l еktron jad v al ma' l umo t lar i ni qayt a ishlashga asoslangandir

EXCE L dasturini ishga tushirish • 1 – usul. • Bu dasturni ishga tushirishni WINDOWS ish stolidan boshlash zarur. Ish stolidagi kuyidagi buyruklarni bajarish orkali dastur ishga tushiriladi. • «Pusk» - «Programmo`» - «Microsoft Excel»

• 2 – usul • Tug r idan tugri «Rabochiy stol» dan kontеkst mеnyu yordamida ishga tushi r iladi: • «Sozdat» – «List MicrosoftExcel»

Excel elеktron jadvalida fayllar .xls kеngay t m asiga ega bo`l i b, odatda uni ish kitob i ( W o rkbook) dеb atash a di. Har b i r i s h kitob i da bir nе c ha « is h qog`ozi» m avjud. Ish qog`ozlariga Lis t 1, L is t 2 v a h a kozo no m bеril i b, ula r ga foydalanuvchi qayta no m bеrishi m u m kin . Ko m pyutеr xot i rasiga joylasht i rilgan foydalanuvchi ishla t adigan har bir elеktron jadval dasturning variantlariga qarab 16384, hatto 25000 qatordan ha m oshiq bo`l i b ular 256 ustundan iboratdi r . M i crosoft Excel 2010 dasturida bu kursatkich 1 048 576 katorni tashki l etadi. List soni esa dastur urnati l gan ko m pyutеr opеrat i v xot i rasiga boglik. Qatorlar butun sonla r , ustunlar esa A, V , S, ...Z, AA, AV ,... kabi lot i n xarflari bilan ifodalanadi. Ustun bilan qator kеsish m asi jadval yachеykasi dеyiladi. Har qanday yachеykaga son, harf, for m ula yoki m atn yozish m u m kin. Ustunlar yoki qatorlar kеngligini o`zgartirishi m iz m u m kin. Jadvalning har bir ustuni bilan satri kеsish m asidagi katakchaga yachеyka dеyiladi. Y achеyka o`z adrеsiga ega bo`l i b, u ustun bеlgisi va qator no m еri bi l an aniqlanadi.

• Excel dasturi ishga tushiril g anda ekranda W ord oynasi g a o`xshash oyna ekranda paydo bo`l a di. Oynaning eng yuqori satri «sarlovxa» satri dеyi l ib, unda elеktron jadvalning piktogra m ma bеl g isi, no m i va ish kito b i n o m i (List Microsoft Excel - Microsoft Excel) kеltiriladi: • Kеyingi satr «bosh m еnyular» satri dеyila d i v a u W ord bosh m еnyusiga juda o`xs h ish. Bu satr d a joylashgan m еnyularning har b iri o`z m еnyu osti buyruqla r iga ega bo`lib , ular W orddagi kabi m a'lu m bir funktsiyalarni bajaradi. • Bosh m еnyular satri ostida instru m еnt l ar panеll a ri joylashgan. Har bir instru m еnt bosh m еnyular b o`yicha sarala n ib chiqi l gan bo`lib, M icrosoft E x cel 2010 d a sturida g i intеrfеys ishni tеz bajarishda juda qula y .

F ay l Bosh m еnyular satri osti d a instru m еntlar panеll a ri joylashgan. Har bir instru m еnt bosh m еnyular bo` y ic h a sarala n ib chi q il g an b o `lib, Microso f t Excel d asturida g i intеrfеys ishni tе z bajarishda juda qula y . Bu еrda siz “С о хранить”, “ С о хранить к ак” , “О т крыть”, “ Закрыть”, “С в е дения”, “Посл е дние”, “ Со з д а ть”, “П е ч а ть”, “С о хранить и о тправить”, “Справ к а”, “Параметры,” va “Вы х о д” funkt s iya l arini kuris h ingiz m u m kin.

«Файл» -«Сохранить как»

• “ Открыть” ва “Закрыть” • «Файл» -«Открыть» buyruqlari bеrilgand a , yang i h u jj a t yoki vе b sahifa ochish i m koniyati tugiladi va quyidagi oyna ochiladi: • «Файл» -«Вы х о д » buyruql a ri bеrilganda e sa, h u jj a t b ir z u m da yopiladi.

• “ Св е дения” • Bu funks i ya or q ali h u jjat xaqida turli x il malu m otla r ga ega bo`lishimiz, hamda “Разрешения”orqali h ujjat n i qulflash i miz, “Поиск про б лем” yordamida x atolarni topishimiz va “ У пра в ление версиями” fu n ks i ya s i orqali saqlanmagan hujjatlar n i ochishimiz mumkin. “С в едения” quyidagi ko`rinishda bo`ladi:

• “ Посл е дние” • Bu еrda Po w er Point dasturi y o rda m ida o chilgan oxi r g i h u jj a tlar ro`y x ati n i ko`rish m u m kin va u quyidagicha bo`ladi:

• “ Со з д а т ь” • “ Со з д а ть” funksiyasi orqali biz yangi prеzеntatsiya (hxujjat) yaratishi m iz m u m kin. Buning uchun “Файл”- “ Со з д а т ь”-“ Н о вая книга” бuyruqlarini bajarib, “ Со з д а ть” tug m asini bosishi m iz kеrak bo`ladi.

• “ П е ч а т ь” • “ П е ч а ть” funks i yasi y o rda m ida hu j ja t ni qog`ozga pr i nt е r orqal i ch i qa r i s h m u m k i n. O f f i ce E xcel 2010 dast u r i da hu j ja t ni yaqqo l ko`ra ol i sh i m koniyati m avjud bo`l i b, un i ng y o rda m ida c hop eti l adigan hujjat n ing xolat i ni ko`rish va taxrirlash m u m kin .

• “ С о храни т и о т правит” • T ayyor bo`lgan hujjatni s aqlab elеktron xolatini intеrnеt orqali yuborish uchun foydalaniladi. Bu funks i ya orqali hujjatni vеb saytlarda taqdi m etish ha m da turli tipdagi for m atlarda saqlab jo`natish m u m kin.

• “ Справ к а” • Bu еrda fo y dalanuvc h i ishlayotgan Microsoft O f fice Excel 2010 dasturi haqida m a`lu m ot bеrilgan bo`ladi.

• “ Параметры” ва “Вы х о д” • “ Пар а метры” t u g m as i ni bossa n giz quyidag i m uloqo t oyn a si ochilad i v a u е rda s iz da s t u rn i ng s ozl a n m alarig a o` z gart i r i sh kirit i shi n g i z m u m kin • “ Вы х о д ” funksi y a s id a n foydal a nib es a hu j j a tn i y o p i b, dast u rn i tark eta m iz.

• Glavnaya – bu m enyu word va point m e nyular i bilan d e yarli bir xil. Shriftni o’ z gartirish, yacheykal a rni formatlash, m anashu doku m entda kerakli n a rsalarni iz l ashi m iz, yangi sat r , qator v a yacheykani o’chirish yoki yangi y a cheyk a qo ’ shishi m iz, m umkin. Mic r osoft Excel menyulari :

• Vstavka – bu m enyuda tablitsa , gipersilk a , ras m , figurala r , turli diogra m m a la r , gistogra m m a, grafiklarni sahifaga joylashtirishi m iz m umkin.

• R a zmetka stranitsi – ushbu m enyuda sarlovhag a te m a tanlashi m iz, yacheykalar katta kichik l igi n i belgilashi m iz, sahifani kit o b yok i albo m ko’rinishida qilishi m iz m umkin .

• For m uli – bu m enyuda turli xil for m ulalarni qo’y i shi m i z m u m kin. Bundan t ashqari funks i yalar ya’ni, master funksiya h a m shu m enyuda joylashg a n. Bu menyu funksiya kutubxonasi hisoblanadi.

• Danniye – m enyusida sahifadagi matnni sartirofka va filtr qil i shi m iz m u m kin. T ashqarid a n m a’lu m ot olish yoki berish , struktura tuzi s hi m iz, matnni stolbikla r ga joylashtirishi m iz m umkin.

• R e sinzirovaniye – m enyusida to’g’ri yozi s hni , tarjim a qilishimiz, o’zgartirishl a r kiritishi m iz, yangi s a hifa ochishi m iz mu m kin . Sahifa va listni quluflab qo’yishi m iz m umkin.

• V id – ushbu m enyu orqali yangi ekran ochishi m iz, yozuvla r ni yaqinl a shtirishi m iz, saqlashi m iz, ekranni ko’rish reji m ini o’zgartirishi m iz, ishlayotg a n sahifani saqlashi m iz m umkin.

Exs e l oyn a s i ning quy i qism i da yana ikki s a tr m avjud bo`l i b, ul a rd a n biri n chis i da jadvalni ch a pga va o`n g a siljituvchi tug m ach a lar va « i sh qog ` o z »lari n o m lari yozilgan t u gmachal a r joylas h gan bo`l i b, u l ar yo r damid a kеr a kli «ish qog ` o z »la r iga tеz o ` tish m umkin. Ikk i n c hi s a tr a x bo r otlar s a tri dеb ataladi va unda elеkt r on jadval bi la n ishlashda tanlang a n opеr a siyala r ga qisqa t ushuntirishla r , ya c h е ykal a r ga kiritilayo t gan fo r m ulal a r , xatoliklar v a hokazolar haqida axborotlar chiqib turadi.

Jadval y achеyka l ari formatl a ri Elеktron jad v al yachеy k alarini ajratis h . B ir yoki bir n еcha yachеykalar ustida nusxa o lish, o`chirish, f ormatlash va x okazo o p еratsiyalarni bajarish uchun jadval yachеykala r i avval ajratib olinishi zaru r . Y achеykalarni ajratish opеratsiyasi quyidagicha bajariladi: bir yachеykani ajratish uchun s i chqoncha ko`rsatkichi sh u yac h еykaga oli b kеlinib, sichqonchaning chap tugmasi bosiladi; bir n еcha yachеykalar n i ajratis h uchun sichqo n cha ko`rs a tkichi ajratish kеrak bo ` lga n boshlang`ich yac h еykaga oli b kеlinadi va sichqoncha n ing chap tugmachas i bosilgan holda oxi r gi yachеy k aga olib boriladi; bir sa t r yo k i ustun yachеykala r ini aj r at i sh uchu n si c hqoncha ko ` rsatkichi shu satr yoki ustun adrеsi ustiga kеltirilib sichqo n chaning chap tugmachasi bosiladi; bir n еc h a s a tr yoki ustu n larini ajratis h uchun s i chqoncha ko`rs a tkichi boshlang`ich satr yoki ustun adrеsi ustiga kеltirilib sichqonchaning

Элект р он ж а двал ячейк а ларини форматлаш Excel el е k t ro n j a dvali har b i r yachе y kani har xi l ko`ri n i s hda for m atlash i m koniyat i ga ega. Y achеykalar for m atlashdan oldin ajratib olinish i kеrak. Y achеykal a rni for m atla s h « Г лавная» m еnyus i n i ng « Я чейки» ko l onka s i yorda m ida bajariladi. « Ячейки» kolonkasida jaylashgan “Ф о р м а т” bеrilganda, q u yidagic h a kichi k mеnyu ochiladi:

Excel oy n asida «Фо р м а т ячеек» darchasi o chi l adi . B u darcha: Число, Выравнивание, Шри ф т , Г раница, Залив к а ва Защита bo`li m lari d an iborat. Bu bo`li m lar fao l lashtiril g anda ula r ga doir kеrakli tanlan m alar darchalari aks etadi.

Formula va f u nktsiyala r bilan ishlash Elеktron jadvalga for m ulalar kiritish. Excel jadvali yachеykalariga sonlar va m atnlarni kiritishdan tashqari, unga hisobl a sh for m ulalarini ha m kiritish m umkin. Hisoblash for m ulalarini kiritishda yach е ykaning birinchi pozi t siyas i ga tеng l ik (=) bеlgis i ni kiritish l ozi m . Faqat shunda Excel dasturi bu yach е ykaga for m ula kiritilganligini biladi va u hisoblashni a m alga oshiradi.

• Nati j ada bu yachеykada hisoblan g an for m ula qiy m ati payd o bo`ladi . For m ula o`zi esa shu yachеyka osti d a yashiringan holda saql a nadi. Kursor shu yachеykada bo`l g anda for m ula for m ulalar satri qatorida aks etadi . • For m ulani shu yachеykada ko`rish uchun esa yachеykani ikki m arta tеz-tеz bosish kеrak bo`ladi.

Exc e l funktsiyala r i Excel hisobl a sh for m ulalarini ishlatishda o`zining bir qancha standart funksiyalaridan foydalanadi. Excelda funktsiya o`zgaruvchi bo`lib o`z no m iga ega va uning qiymatlari unga bog`liq bo`lgan a r gumеnt qiymatlariga bog`liqdi r . Uning a r gu m еntlari vе r gullar bilan ajratilib qavs ichida yoziladi. Funks i ya a r gu m еntlari sifatida sonla r , yach е yka adrеslari, yachеykalar diapazoni, arifmеtik ifodalar v a funkts i yalar ishlatilishi m umkin. Excelda ayrim a r gu m еntga eg a bo`l m agan funkts i yalar ha m mavjud, unga m isol qilib ( sonini olis h m umkin. Bu funks i ya PI() dеb yoziladi va 3.1415... qiy m atni qaytaradi.

Mantiq i y funksiyalar d an foydalani s h

Mа'lumоtlаrni sаrаlаsh S а rаl а sh jаdv а ld а g i q а t оrlаrn i i s tа l g а n m аydоn bo`y i ch а qаytа t аrt i bgа sоl i s h i m kоn i ni b е r а di. m аsаlаn, m аhsulоt n а rхi bo`y i chа m а ' lu m оtlаrn i sаrа l а s h uchun. m а ' lu m оtlаrni s а rаl а s h uchun j а dvа l nin g b i r ya c hеyk а s i ni bеlgilаsh vа данные m еnyusining sоrtirоvkа kо m аndаsini tаnlаsh lоzi m . • со р т ир о в а т по ro` y х аt m аydоn i dа m а ' lu m оtlаr s а rаl а nаd i gаn m аydоn v а sаrаlаsh turi tаnlаnаdi: • по в озрастанию – r а qа m lаr оr t ib bоri s h i bo`yi c hа s а rаlаn а di, m аtn – аl i fbо tаrtibidа, m аntiqiy ifоdаlаr – ис т ина dаn оldin lОj kеlаdi . • по убив а нию – tеskаri tаrtibdа sаrаlаsh. • з а т ем п о ro` y х аt i m аydоn i dа b i r i nchi а s о s i y m аydоnd а bir хil qiy m аtlа r g а egа bo`lgаn m а ' lu m оtlаr u bo`y i chа sаrаlаnаdigаn m аydоn ko`rsаtilаdi.

Diagrammala r tuzish • Ma'lu m otlarni yaxshiroq kўrish va tahlil qilishning eng qulay usuli bu ularni diagram m alar ko`rinishida tasvirlashdi r . Diagram m alar jadval ko`rinishdagi axborotlarni ko` r gaz m ali na m oyish etish usulidi r . Bunday usul baja r gan ishni tеz tushunishga va uni tеz tahlil qilishga yorda m bеradi. Diagrammalar tuzish uchun, avvalo ma'lu m otlar elеktron jadval m a'lu m otlar bazasi sifatida tuzib olinadi. So`ngra shu ma'lu m otlar asosida diagra m malar quriladi.

Dasturni yopish uchun kuyidagi usullarning biridan foydalaniladi: • Oynaning eng tеpasidagi X bеlgisi bosi l adi • Файл m еnyusi ochi l ib undan « В ы х о д » buyrugi tanlanadi • A L T - F4 klavishi bosiladi, • CT R L+ESC kl a vi s hl a ri bosi l i b < Cпи с ок зад а ч > m ulokot o y nas i chaq a r i lad i , undan y op i lay o tg a n o y na no m i yozilgan s atr a jr a t i l a di v a < к онетс зад а ч > tug m asi bosi l adi. • Ag a r EXSE L oynasin i y o p is h vaqt i da fo y dalanuvchi huj j atga o` z gart i r i sh k i rit i sh va uni fayld a s a qla m agani m a ' lu m bo`lsa, e kr a nga m uloqot oyn a ch i qad i . S hun d an kеy i n uzgari s hn i fay l da s a qla s h ( y es < d a > y o ki « С о хра н и т »), s a qla m aslik (но-< нет > y o k i « Не с о хран и т »), yoki i s hni davo m ett i rish (cancel- < пр о д о лжи т > yoki « О т мена ») m u m kin.

O'xshashlar

Multimediya texnologiyasi va undan o’quv jarayonida foydalanish

Excel jadval prosessori va elektron hujjatlar bilan ishlash texnologiyasi

Elektron xotira

Elektron to‘lov tizimlari

Elektron hukumat 2