logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Informatika va AT
  4. Delphi dasturlari. Loyiha va modul

Delphi dasturlari. Loyiha va modul

Yuklangan vaqt:

28.07.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

187.416015625 KB
Ko'chirib olish
Delphi dasturlari. Loyiha va modul • Режа: 1. Delphi -Windows operastion tizimida dastur yaratishga yo’naltirilgan dasturlash 2. Delphi sistemasi Turbo Pascal 7.0. tilining rivoji 3. Delphi dasturi - bu bir necha bir biri bilan boғliq fayllardir. 4. Var bo’limida dasturchi tomonidan turi aniqlangan uchta Color1,Color2,Color3 o’zgaruvchilar Delphi -Windows operastion tizimida dastur yaratishga yo’naltirilgan dasturlash muxitidir. Delphida dastur tuzish zamonaviy vizual loyihalash texnologiyalariga asoslangan bo’lib, unda dasturlashning ob’ektga yo’naltirilgan ғoyasi mujassamlashgan. Delphida dastur Turbo Pascal dasturlash tilining rivoji bo’lgan Object Pascal tilida yoziladi. Delphi -bir necha muhim ahamiyatga ega bo’lgan texnologiyalar kombinastiyasini o’zida mujassam etgan:  yuqori darajadagi mashinali kodda tuzilgan komplyator;  ob’ektga yo’naltirilgan komponentalar modellari;  dastur ilovalarini vizual tuzish;  ma’lumotlar bazasini tuzish uchun yuqori masshtabli vosita. Delphi - Windows muhitida ishlaydigan dastur tuzish uchun qulay bo’lgan vosita bo’lib, kompyuterda dastur yaratish ishlarini avtomatlashtiradi, xatoliklarni kamaytiradi va dastur tuzuvchi mehnatini engillashtiradi. Delhida dastur zamonaviy vizual loyihalash texnologiyasi asosida ob’ektga yo’naltirilgan dasturlash nazariyasini hisobga olgan holda tuziladi. Delphi sistemasi Turbo Pascal 7.0. tilining rivoji bo’lgan ob’ektga yo’naltirilgan Object Pascal dasturlash tilini ishlatadi. Ma’lumki dastur tuzish sermashaqqat jarayon, lekin Delphi tizimi bu ishni sezilarli darajada soddalashtiradi va masala turiga qarab dastur tuzuvchi ishining 50-80%ni tizimga yuklaydi. Delphi tizimi dasturni loyihalash va yaratish vaqtini kamaytiradi Delphi dasturi - bu bir necha bir biri bilan boғliq fayllardir. Har qanday dastur .dpr kengaytmali loyiha fayli va bir yoki bir necha .pas kengaytmali modullardan tashkil topadi. Loyiha fayli dasturchi tamonidan kiritilmaydi, u foydalanuvchining ko’rsatmalari asosida avtomatik ravishda Delphi sistemali dasturi tamonidan tuziladi. Loyiha fayli matnini ko’rish uchun Project/View Source buyruғini berish zarur. Loyiha matni umumiy holda quyidagicha bo’lishi mumkin. Program Project1; Uses Forms, Unit1 in ‘Unit1.pas’ {Form1} {$R *.res} Begin Application.Initialize; Application.CreateForm(Tform,Form1); Application.Run; End. . Loyiha nomi dasturchi tomonidan loyiha faylini saqlash vaqtida beriladi, va u Delphi muhitida bajariluvchi fayl, ya’ni kengaytmasi .exe bo’lgan faylni tashkil qilishni aniqlaydi. Loyiha faylidan keyin ishlatiladigan modullar: standart modullar Forms va Unit1 joylashadi. {$R *.res} direktivasi kompilyatorga ishlatilishi kerak bo’lgan rusurs fayllari, masalan dasturlarni elon qilish kerakligini bildiradi. Yulduzcha belgisi resurs faylining kengaytmasi .res ekanligini bildiradi. Bosh modulning bajariluvchi qismi Begin .. End operatorlari orasiga joylashadi. Ma’lumotlar turlari Ma’lumotlar turlarini Delphi tilida umumiy holda ikkiga ajratish mumkin:  standart turlar. Bu turlar oldindan Delphi tili tomonidan aniqlangan bo’ladi;  dasturchi tomonidan kiritiladigan (aniqlanadigan) turlar. Standart turlar tarkibiga quyidagilar kiradi: butun, haqiqiy, belgili (simvol), qator (strok), mantiqiy, ko’rsatgichli va variant. Dasturchi turlarni dasturning Var bo’limida o’zgaruvchilarni tavsiflashda aniqlaydi yoki maxsus turlarni aniqlash uchun bo’lim bo’lgan -turlarni tavsiflash Type bo’limida aniqlaydi. Bu bo’lim umumiy holda quyidagicha bo’ladi. Type =; Misol: Type TColor=(Red,Blue,Black); Var Color1,Color2,Color3: TColor; Type bo’limida dasturchi tomonidan yangi Tcolor nomli tur kiritilmoqda va u Red,Blue,Black mumkin bo’lgan qiymatlarni qabul qilishi mumkin. Var bo’limida dasturchi tomonidan turi aniqlangan uchta Color1,Color2,Color3 o’zgaruvchilar tavsiflanmoqda.Bu o’zgaruvchilarni to’ғridan to’ғri quyidagicha ham tavsiflash mumkin. Var Color1,Color2,Color3: (Red,Blue,Black); Standart turlarni Type bo’limida tavsiflash shart emas, ularni to’ғridan to’ғri Var bo’limida tavsiflash mumkin. Delphida standart turlarni quyidagicha klassifikastiya qilish mumkin.  Oddiy  Tartibli  Butun  Belgi  Mantiqiy  Sanoqli (Perechislyaemiy)  Chegaralangan  Haqiqiy  Qator  Struktura  To’plam  Massiv  Yozuv  Fayl  Klass  Interfeys  Ko’rsatgichli  Prostedurali  Variant Oddiy turlarga tartiblashgan va haqiqiy turlar kiradi. Tartiblashgan turlar shu bilan xarakterlanadiki uning har bir qiymati o’zining tartiblangan nomeriga ega. Haqiqiy tur qiymatlari kasr qismidan iborat bo’lgan sonlardan iboratdir. Tartiblashgan turlarga butun, belgili, mantiqiy, sanoqli va chegaralangan turlar kiradi. Butun turlar. Butun turlar butun sonlarni tasvirlash uchun ishlatiladi. Jadvalda Delphi 7 da ishlatiladigan butun turlar ro’yxati keltirilgan. Tur O’zgarish diapazoni O’lcham (baytda) Integer -2147483648..2147483647 4 Cardinal 0..4294967295 4 Shjrtint -128..127 1 Smallint - 32768..32767 2 Longint -2147483648..2147483647 4 Int64 -2 63..263 -1 8 Byte 0..255 1 Word 0..65535 2 LongWord 0..4294967295 4 Haqiqiy turlar. Haqiqiy turlar haqiqiy sonlarni tasvirlash uchun ishlatiladi. Jadvalda Delphi 7 da ishlatiladigan haqiqiy turlar ro’yxati keltirilgan. Tur O’zgrish diapazoni O’lcham (baytda) Real 5.0*10-324..1.7*10308 8 Real48 2.9*10-39..1.7*1038 6 Single 1.5*10-45..3.4*1038 4 Double 5.0*10- 324..1.7*10308 8 Extended 3.6*10-4951..1.1*104932 10 Comp -2 63+1..263 -1 8 Belgili turlar. Ma’lumotlarning belgili turlari faqat bitta belgini saqlash uchun xizmat qiladi. Jadvalda Delphi 7 da ishlatiladigan belgili turlar ro’yxati keltirilgan. Tur O’lcham (baytda) Char 1 ANSChar 1 WideChar 2 Mantiqiy turlar. Mantiqiy turlar chin (True) yoki yolғon (False) qiymatning birini qabul qiladi. Jadvalda Delphi 7 da ishlatiladigan mantiqiy turlar ro’yxati keltirilgan. Dasturchi tomonidan kiritiluvchi turlar Delphi tili dasturchiga uzining turlarini kiritishga imkon beradi. Bu turlar standart turlarga eki avval kiritilgan turlarga asoslangan bulib kuyidagi turlarga tegishli bulishi mumkin:  sanovchi;  interval;  murakkab tur (ezuv). Sanoqli turlar. Sanoqli turlar tartiblangan qiymatlar to’plamini ishlatadi. Tur =( 1 Kiymat, 2 Kiymat, ... ,I Kiymat) Masalan: Type Color=(black,green,yellow blue,red,white); Fam=(Petrov,Sidorov,Raximov,Sobirov); DayOfWeek=(mon,tue,wed,thu,fri,sat,sun); Bu erda Color sanoq turi beshta ranglar ketma ketligini aniqlaydi. Tur O’lcham (baytda) Boolean 1 ByteBool 1 WordBool 2 LongBool 4 Fam sanoq turi to’rtta familiyani aniqlaydi. DayOfWeek sanoq turi hafta nomlarini aniqlaydi. Odatda Delphi tilida turlar nomlari T xarfidan boshlanadi (Ture — tip so’zidan). Yangi tur ta’riflangandan sung shu turga tegishli o’zgaruvchini ta’riflash mumkin, masalan: type TDayOfWeek = (MON,TUE,WED,THU, FRI,SAT,SUN) ; var ThisDay, LastDay: TDayOfWeek; Sanovchi tur ta’rifi qiymatlar o’zaro munosabatini ko’rsatadi. Eng chap element minimal, eng ung element maksimal hisoblanadi. Yuqorida kiritilgan DayOfWeek turi elementlari uchun quyidagi munosabat o’rinli: MON < TUE < WED < THU < FRI < SAT < SUN Sanovchi tur elementlari orasidagi munosabat o’zgarukvchilarni boshqaruvchi instrukstiyalarda qo’llashga imkon beradi, masalan: if (Day = SAT) OR (Day = SUN) then begin { agar kun shanba yoki yakshanba bo’lsa bajarilsin } end; Bu instrukstiyani quyidagicha yozish mumkin: if Day > FRI then begin { agar kun shanba eki yakshanba bo’lsa bajarilsin } end; Sanovchi tur ta’rifi nomlangan konstantalar kiritishning qisqartirilgan shakli deb qarash mumkin. Misol uchun TDayOfWeek turining ta’rifi quyidagi ta’riflarga tengdir: const MON=0; TUE=1; WED=2; THU=3; FRI=4; SAT=5; SUN=6;

O'xshashlar

Delphi dasturini o'rnatish
Delphi dasturlash tili
Kompyuter dasturlari
Delphi dasturlash tilida voqea va xabarlar
Arxivlashtirish dasturlari fayllarni arxivlashtirish haqida umumiy ma’lumot. RAR va ZIP arxivator dasturlari