logo

Ўзбекистон республикаси конституциясида белгиланган ёшларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва мажбуриятлари  

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2408.798828125 KB
Ўзбекистон республикаси конституциясида белгиланган ёшларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва мажбуриятлари     www.arxiv.uz Президент Ислом Каримовнинг Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганининг 21 йиллигига бағишланган тантанали маросимдаги “Амалга ошираётган ислоҳотларимизни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамияти қуриш – ёруғ келажагимизнинг асосий омилидир” номли маърузасидан: « Биз ўтган йиллар давомида амалга оширган барча эзгу ишларимизни давом эттириб, келгусида ҳам ўз танлаган йўлимиздан ҳеч қачон ортга қайтмаймиз ва Конституциямизда белгилаб берилган барча олижаноб мақсад- муддаоларимизни сўзсиз амалга оширамиз ». www.arxiv.uz Ўзбекистон Республикаси Конституциянинг 45-моддаси. “ вояга етмаганлар лаёқатсизлар ва ёлғиз кексаларнинг ҳуқуқлари давлат ҳимоясидадир” Мазкур конституциявий модданинг моҳияти ҳам давлатнинг ўз ёшлари ҳақида ҳамиша қайғуришини англатади. Ўзбекистон Республикасининг “Вояга етмаганлар ўртасида назоратсизлик ва ҳуқуқбузарликларнинг профилактикаси тўғрисида”ги қонун Ўзбекистон Республикасининг Вазирлар Маҳкамасининг 2011 йил 14 октябрдаги 280-сонли “Болаларни тарбиялашни такомиллаштиришга, соғлом ва баркамол авлодни шакллантиришга доир қўшимча чора- тадбирлар тўғрисидагиЎзбекистон Республикасининг Вазирлар Маҳкамасининг 2008 йил 26 майдаги 110-сон қарори билан тасдиқланган “Васийлик ва ҳомийлик органига ота-онасининг қаровисиз қолган болалар тўғрисида”ги маълумотларни тақдим этиш тартиби ҳақидаги Низом Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2010 йил 26 ноябрдаги қарори билан “Ички ишлар органларининг вояга етмаганларга ижтимоий-ҳуқуқий ёрдам кўрсатиш марказлари тўғрисида”ги НизомиЁШЛАР ҲУҚУҚЛАРИНИ МУСТАҲКАМЛОВЧИ ҚОНУНЧИЛИК www.arxiv.uz01 0B 21 27 1B 1B 13 33 1C09 13 17101C06 01 27 0A 170E18 0D 01 3510 0905 08 070926 16 08 01 351002 0B 08 090C1410 18 1C 171018 01 33101705 18 09 06 1C 3B3C “ Ўзбекистонда яшаётган барча-барча ёшлар – менинг болаларим, менинг фарзандларим!” И.А.Каримов Конституция ва қонунларга риоя қилиш ва улар бўйича фаолият юритиш ҳар бир шахс учун жинси, ёши, миллати, ижтимоий келиб чиқиши ва яна бошқа сензлардан қатъий назар мажбурийдир. Бироқ эътиборга молик томони шундаки, умумий аҳолисининг яримидан кўпи ёшлардан иборат бўлган бизнинг мамлакатимиз учун бу масала бевосита тегишли. Мустақиллик шарофати билан қабул қилинган конституциямизда айнан ёшларнинг ҳуқуқ ва эркинликлари тегишли конституциявий нормалар асосида ўз ифодасини топган. www.arxiv.uz30 ёшдан ўтганлар 30 ёшгача бўлганлар 40% 60%01 02 11 1A 1D 21 0C06 2A10 0E29 06 03 1C 1C09 0E 05 03 1C 33 18 05 15 1A 05 10 Ота-оналар ўз фарзандларини вояга етгунларига қадар боқиш ва тарбиялашга мажбурдирлар. Давлат ва жамият етим болаларни ва ота- оналарининг васийлигидан маҳрум бўлган болаларни боқиш, тарбиялаш ва ўқитишни таъминлайди, болаларга бағишланган хайрия фаолиятларни рағбатлантиради Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 64-модда Мамлакатимизда комплекс чора-тадбир- ларнинг амалга оширилиши натижасида ўтган 20 йил давомида оналар ва гўдаклар ўлими уч баробардан кўпроқ камайди. Ўзбекистон жорий йилда “Болаларни асрайлик” халқаро ташкилоти томонидан тузилган 161 мамлакатдан иборат жаҳон рейтингида ўсиб келаётган ёш авлод саломатлиги ҳақида энг кўп ғамхўрлик кўрсатилаётган давлатлар орасида 9-ўринни эгаллади”. www.arxiv.uz0102 1202 17 1A 0506 15 02 0C 220B 26 2A031707 07 1C 1503080515 1C 02 18 1B 23 33 Ота-она қарамоғидан маҳрум бўлган ва етим болалар, айни вақтда фақат вояга етмаган болаларнигина уларнинг манфаатларини кўзлаб фарзандликка олинади. Фарзандликка олиш болани фарзандликка олишни истаган шахсларнинг аризасига биноан ҳамда васийлик ва ҳомийлик органи (халқ таълими, соғлиқни сақлаш, ижтимоий таъминот бўлимлари, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари – васийлик ва ҳомийлик органларидир) тавсиясига кўра туман (шаҳар) ҳокими қарори билан расмийлаштирилади. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1999 йил 12-апрелдаги 171- сонли қарори билан тасдиқланган “Фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайт этиш қоидаларида белгиланишича, Фуқаролик ҳолати ҳужжатларини ёзиш (ФҲДЁ) органи қабул қилинган ҳужжатлар асосида туғилганлик ёзувига далолатнома ёзувига тегишли ўзгартишларни киритади ва туғилганлик ҳақида янги гувоҳнома беради. www.arxiv.uz43 03 1B 03 1C 2A 47 2A 16 17 09 07 03 34 2B 09 08 03 01 35 24 07 08 17 1810 03 17 48 18060F060A14 08 13 34 08 140E Худди шунингдек, Вояга етган, меҳнатга лаёқатли фарзандлар ўз ота-оналари тўғрисида ғамхўрлик қилишлари лозимлиги ҳам Конституциямизнинг 66-моддасида мустаҳкамланган. Улар ўз ота-оналарига моддий-маънавий ёрдам беришга ҳамда кўмаклашишга мажбурдирлар. www.arxiv.uz4D 34 21 09 05 Ҳар ким билим олиш ҳуқуқига эга. Бепул умумий таълим олиш давлат томонидан кафолатланади. Мактаб ишлари давлат назоратидадир. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 41-моддаси. Бугунги кунда мамлакатимизда 9779 та умумтаълим мактаби фаолият юритмоқда. Мактаб таълимини ривожлантириш Давлат умуммиллий дастурини амалга ошириш доирасида 2004-2009 йилларда республика бўйича 8500 дан зиёд мактаб қурилди ва капитал таъмирланди Уларнинг аксарияти қишлоқларда жойлашган. Ушбу мақсадлар учун 1,4 триллион сўм сарфланди. Кейинги йилларда мамлакатимизда 9763 та умумтаълим мактаби, 300 дан зиёд мусиқа ва санъат мактаби янгитдан қурилди ва тубдан таъмирланди. www.arxiv.uz38 2A0323 05160E 17 37 31 26 0D 02 2012 йил февраль ойида пойтахтимизда бўлиб ўтган “Юксак билимли ва интеллектуал ривожланган авлодни тарбиялаш – мамлакатни барқарор тараққий эттириш ва модернизатсия қилишнинг энг муҳим шарти” мавзусидаги халқаро конференсиянинг иштирокчилари томонидан қабул қилинган якуний ҳужжатда Ўзбекистонда таълим соҳасида шаклланган самарали модел юксак баҳоланиб, бу борада тўпланган тажрибаларни бошқа мамлакатлар учун намуна сифатида тавсия этиш лозим, деган хулосага келинди. www.arxiv.uz2C 25 2E 08 3C 33 14 09 17 23 02 1D 1B 17 02 17 1B 0D12 Айни вақтда давлат томонидан 9-синф битирувчилари ўз қизиқишлари бўйича муайян лицей ёки коллежда ўқишини давом эттириб, бир нечта хоржий тил ва 2-3 та замонавий мутахассислик бўйича касб-ҳунар ўрганишини тўлиқ таъминлаш масаласига жиддий эътибор қаратилмоқда. Юртимизда мактаб таълими 7 та тилда – ўзбек, қорақалпоқ, рус, қозоқ, қирғиз, туркман ва тожик тилларида олиб борилади. Бу ҳам фуқароларимизнинг жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқиши, эътиқоди, шахсий ва ижтимоий мавқеидан қатъи назар қонун олдида тенглигига доир Конституциявий қоидага оғишмай амал қилинаётгани, шунингдек, давлат ёшларимизнинг Конституция ва қонунларда мустаҳкамланган ҳуқуқлари ва эркинликларини қатъий таъминлаб келаётганининг яна бир исботи, десак, айни ҳақиқатни айтган бўламиз. Энг илғор русумдаги ускуна ва аппаратуралар билан жиҳозланган ўқув-ишлаб чиқариш хоналари ҳамда лабораторияларга эга мазкур ўқув юртларида бугун қарийб 1,7 миллион нафардан ортиқ ўғил-қиз иқтисодиётимизнинг турли жабҳаларида талаб катта бўлган 225 касб ва 578 мутахассисликни пухта эгалламоқда. www.arxiv.uz3E 15 21 0A 14 3B 02 18 0F 26 32 330823 031C 3F 0A 0A 0E 0F03  Юқорида зикр этилган халқаро конференцияда Президент Ислом Каримов анжуман қатнашчилари эътиборини қуйидаги муҳим фактга қаратди: Яъни, ўтган давр мобайнида касб-ҳунар коллежлари ва академик лицейларни 2 миллион 300 мингдан зиёд ўғил- қизлар битириб чиққан. 2012 йилда яна 500 мингдан ортиқ ёшларимиз ўрта тоифадаги мутахассис дипломига эга бўлди. www.arxiv.uz Тошкент ҳалқаро вестминстер университети Россия давлат нефть ва газ университети Тошкент шаҳри филиали Россия иқтисодиёт университети Тошкент шаҳри филиалиСингапур менежментни ривожлантириш институти Тошкент шаҳридаги Турин политехника университети Москва давлат университети Тошкент шаҳри филиалиМамлакатимизда юксак халқаро обрў-эътиборга эга бўлган етакчи хорижий олий ўқув юртлари- нинг филиаллари ҳам самарали фаолият кўрсатмоқда: www.arxiv.uz42 22 16 22 2A 4106 42 33 33 45 09 1A 46 34 0A060A14 17 2A 0534 Ҳар кимга илмий ва теҳникавий ижод эркинлкиги, маданият ютуқларидан фойдаланиш ҳуқуқи кафолатланади. Давлат жамиятнинг маданий, илмий ва теҳникавий ривожланишига ғамхўрлик қилади 42-модда Конституцияда белгиланган ижод эркинлиги ҳар томонлама кафолатлангандир. Ижодкор ўзи хоҳлаган мавзу бўйича асар яратиш, бу асарларни чоп этишга ҳақли. Ижодкор ўз асарига нисбатан қатор шахсий ва мулкий ҳуқуқларга эга. Инсон ижодий фаолияти маҳсуллари жумласига фан, адабиёт, санъат асарлари, ихтиро, фойдали моделлар ва саноат намуналари, селексия ютуқлари, ЭҲМ дастурлари, интеграл микросхемалар топологиялари, асарларнинг ижролари ва шу кабилар киради.www.arxiv.uz3E 1A 2A 4C 08 21 17100C0B 3402 1007 1007 170E18 20 1D 06 0A 13 08 05 Бугунги кунда мамлакатимизда ижод эркинлигининг кафолатлари ва у билан боғлиқ муносабатлар Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси ва бошқа бир қатор қонун ҳужжатлари билан тартибга солинади: “ Товар белгилари, хизмат кўрсатиш белгилари ва товар келиб чиққан жой номлари тўғрисидаги” қонун “ Интеграл микросхемалар топологияларини ҳуқуқий муҳофаза қилиш тўғрисида”ги қонун “ Ихтиролар, фойдали моделлар ва саноат намуналари тўғрисида”ги қонун “ Селексия ютуқлари тўғрисида”ги,“Муаллифлик ҳуқуқ ва турдош ҳуқуқлар тўғрисида”ги, “Фирма номлари тўғрисида”ги қонунлари ва бошқа қонун ости ҳужжатлари шулар жумласидандир www.arxiv.uz2F 150E 15 2E 43 06 2E 41 02 2E 4121 2E 44 02 1D13 Фуқаролар Ўзбекистон халқининг тарихий, маънавий ва маданий меросини авайлаб асрашга мажбурдирлар. Маданий ёдгорликлар давлат муҳофазасидадир Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 49-моддаси“ Ноёб тарихий ёдгорликларни сақлаш ва таъмирлаш, ўзбек халқи яратган ва миллий бойлик бўлган санъат асарларини излаб топиш, уларни Ўзбекистонга қайтариш маънавият дастуримизнинг муҳим бўлагини ташкил этади. Бу миллий бойлик бизга ота-боболаримиздан мерос бўлиб қолган. Бинобарин, биз ҳам уни кўз қорачиғидай асраб-авайлашимиз ва фарзандлари- мизга мерос қилиб қолдиришимиз керак” И.Каримов www.arxiv.uz45 17 17 17 01 21 27 3A 08 03 0E 13 38 1C040C09 18 1C06 0B 203221  Ўзбекистон Республикаси қонунчилиги тарихий ёдгорликларни ҳар тарафлама ҳимоя қилишнинг тўлаконли ҳуқуқий асосларига эга “ Маданий мерос объектларини муҳофаза қилиш ва улардан фойдаланиш тўғрисида”ги қонун 1998 йил 29 августдаги “Моддий бойликларнинг олиб чиқилиши ва олиб кирилиши тўғрисида”ги қонун Ўзбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги Кодексининг 64-моддаси Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 132-моддаси www.arxiv.uz09 22 02 2E 2A 0C 31 05 22 26 22 Ҳар бир фуқаро, айниқса вояга етган, ҳар томонлама баркамол ёш авлод Ўзбекистон Республикаси манфаатларини ҳар томонлама ҳимоя қилиш, унинг қудратини ва обрў- эътиборини мустаҳкамлаш учун барча чораларни кўриши лозим. Бундан кўзда тутилган асосий мақсад - давлат мустақиллигини, унинг ҳудудий яхлитлигини, аҳолини тинч ҳаёт кечиришини таъминлашга қаратилган тадбирларни амалга оширишдан иборат. Ўзбекистон Республикасини ҳимоя қилиш – Ўзбекистон Республикаси ҳар бир фуқаросининг бурчидир. Фуқаролар қонунда белгиланган тартибда ҳарбий ёки муқобил хизматни ўташга мажбурдирлар . Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 52-моддаВатан ҳимоясидек Конституциявий бурчни амалга ошириш Ўзбекистон Республикасининг 2001 йил 11 майда қабул қилинган “Мудофаа тўғрисида”ги қонунига асосланади. www.arxiv.uz3E 22 1A2D08 10 05 01 2B0B 2A 18 1C0E18 0B 01 21 3510 03 22 18 2E2A 02 0B10 Муддатли ҳарбий хизматни ўтаган шахсларга имтиёзлар www.arxiv.uz Фуқаролар атроф табиий муҳитга эҳтиёткорона муносабатда бўлишга мажбурдирлар. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 50-моддаси “ Экология ҳозирги замоннинг кенг миқёсдаги кескин ижтимоий муаммоларидан биридир, уни ҳал этиш барча халқларнинг манфаатларига мос бўлиб, цивилизациянинг ҳозирги куни ва келажаги кўп жиҳатдан ана шу муаммонинг ҳал қилинишига боғлиқдир” И.Каримов www.arxiv.uz45 17 01 21 01 27 5105 05 1710 03 05 03 0B 20  Ўзбекистон Республикасида ёшлар манфаатларини кўзлаган ҳолда амалга оширилаётган бу борадаги савобли ишлар ўз натижасини бериши учун, буюк аждодларимиз ва келажак авлод, ота-боболар олдидаги бурчларни сидқидилдан бажариши учун - ўсиб келаётган ёш авлоддан юксак маънавият ва маърифатга эга бўлиш,тарихга нисбатан дахлдорлик ҳиссини сезиш ва албатта конституцион бурчни бажаришдек юксак масъулият талаб қилинади. Бу бурчларни бажариш нафақат ёшлар, балки жамиятнинг барча аъзоси учун ҳам фарз, ҳам қарздир. Х У Л О С А www.arxiv.uz47