Oliy majlis O`zbekiston Respublikasining oliy vakillik organi va qonun chiqarish hokimiyati - Huquqshunoslik - Slaydlar

Oliy majlis O`zbekiston Respublikasining oliy vakillik organi va qonun chiqarish hokimiyati

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

376.8544921875 KB

Ko'chirib olish

Oliy majlis O`zbekiston Respublikasining oliy vakillik organi va qonun chiqarish hokimiyati

REJA :  O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Senatining qonun chiqarish jarayonidagi ishtiroki  O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi tomonidan qonun loyihalarini ko’rib chiqish va qonunlarni qabul qilish tartibi  Oliy Majlis Senati tomonidan qonunlarni ko’rib chiqish va ularni maqullash tartibi  Qonunni Senatning yalpi majlisida ko’rib chiqish  Senat tomonidan kelishuv komissiyasi tuzish tashabbusi bilan chiqish tartibi Qonun Oliy Majlis Senati tomonidan qayta ko’rib chiqish

 O`zbekiston Konstitutsiyasiga hamda mamlakat qonun chiqaruvchi oliy organning yuqori palatasi faoliyatini tartibga soluvchi konstitutsiyaviy qonunlar hamda boshqa huquqiy hujjatlarga muvofiq parlamentga saylov bo’lib o`tganidan keyin O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining besh yil muddatga 100 nafar senatordan iborat bo’lgan Senat shakllantiriladi.  “ Senat a’zolari (senatorlar) Qoraqalpolg`izton Respublikasi Jug`org`i Kengesi, viloyatlar, tumanlar va shaharlar davlat hikimyati vakillik organlari deputatlarining tegishli qo`shma majlislarida mazkur deputatlar orasidan yashirin ovoz berish yo`li bilan Qoraqalpolg`izton Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahridan teng miqdorda-olti kishidan saylanadi. O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Senatining qonun chiqarish jarayonidagi ishtiroki

O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlis Senatining qonun chiqarish jarayonidagi ishtiroki  Senatning o`n olti nafar a’zosi fan, san’at, adabiyot, ishlab chiqarish sohasida hamda davlat va jamiyat faoliyatining boshqa tarmoqlarida katta amaliy tajribaga ega bo`lgan hamda alohida xizmat ko`rsatgan eng obro`li fuqarolar orasidan O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tayinlanadi (“O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senat to’g’risida” gi 2002 yil 12 dekabrda qabul qilingan O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy Qonuni 2- moddasining ikkinchi va uchinchi qismlari).

Boshqacha qilib aytganda, quyi palata deputatlari O’zbekistondagi siyosiy partiyalardan ko`rsatilgan nomzodlar va mustaqil nomzodlar orasidan 120 ta saylov okrugida fuqarolar tomonidan bevosita saylanadi Ayni bir vaqtda fuqarolarning senatorlar saylovidagi ishtiroki bilvosita tarzda mahalliy vakillik hokimiyati organlari ( Qoraqalpolg`izton Respublikasi Jug`org`i Kengesi, xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashlari ) deputatlari tomonidan saylash orqali amalga oshiriladi. Shuni ta’kidlash joizki, parlamentning quyi palatasiga 120 nafar deputatni saylash saylov okruglari bo’yicha ko’p partiyaviylik asosida, mahalliy vakillik organlari deputatlari saylovi bilan bir vaqtda o’tadi.

O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati va Qonunchilik palatasining birgalikdagi vakolatlari quyidagilardan iborat:  O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasini qabul qilish, unga o’zgartirish va qo’shimchalar kiritish;  O’zbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy qonunlari hamda qonunlarini qabul qilish, ularga o’zgartirish va qo’shimchalar kiritish;  O’zbekiston Respublikasining referendumini o’tkazish to’g’risida va uni o’tkazish sanasini tayinlash haqida qaror qabul qilish;  O’zbekiston Respublikasi ichki va tashqi siyosatining asosiy yo’nalishlarini belgilash hamda davlat strategik dasurlarini qabul qilish;  O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga binoan O’zbekiston Respublikasining qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyati organlarining tizimini hamda vakolatlarini belgilash;  O’zbekiston Respublikasi tarkibiga yangi davlat tuzilmalarini qabul qilish va ularni O’zbekiston Respublikasi tarkibidan chiqishi haqidagi qarorlarni tasdiqlash;

 O’zbekiston Respublikasi Hisob palatasining hisobotini ko’rib chiqish;  O’zbekiston Respublikasi Prezidentining O’zbekiston Respublikasiga hujum qilinganda yoki tajovuzdan bir-birini mudofaa qilish yuzasidan tuzilgan shartnoma majburiyatlarini bajarish zaruriyati tug’ilganda urush holati e’lon qilish to’g’risidagi farmonini tasdiqlash;  O’zbekiston Respublikasi Prezidentining umumiy yoki qisman safarbarlik e’lon qilish, favqulotda holat joriy etish, uning amal qilishini uzaytirish yoki tugatish to’g’risidagi farmonlarini tasdiqlash;  O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalarini ratifikatsiya va denonsatsiya qilish to’g’risida qaror qabul qilish;  Ma’lumki, qonun loyihasining qonun darajasida shakllanish yo’li ancha murakkab bo’lib, loyiha qonunchilik tashabbusi huquqiga ega bo’lgan quyidagi subyektlarnining biri tomonidan parlament quyi palatasiga kiritilgan; O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati va Qonunchilik palatasining birgalikdagi vakolatlari quyidagilardan iborat:

Ma’lumki, qonun loyihasining qonun darajasida shakllanish yo’li ancha murakkab bo’lib, loyiha qonunchilik tashabbusi huquqiga ega bo’lgan quyidagi subyektlarnining biri tomonidan parlament quyi palatasiga kiritilgan;  O’zbekiston Respublikasi Prezidenti  O’z davlat hokimiyatining oliy vakillik organi orqali Qoraqalpog’iston Respublikasi;  Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputatlari;  O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi;  O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi;  O’zbekiston Respublikasi Oliy sudi;  O’zbekiston Respublikasi Oliy xo’jalik sudi;  O’zbekiston Respublikasi Bosh prokurori;

Mohiyat-e’tibori bilan qaralganda, Senat o’ziga kelib tushgan qonun ustida ish olib borayotganda quyi palata amal qilgan ayni o’sha prinsiplar asosisda ish tutadi. Lekin bundan o’ziga xos xususiyatlar ham yo’q emas. Birinchidan, Senat qonun loyihasini emas, balki o’ziga kelib tushgan qonunni ko’rib chiqadi. Ikkinchidan, Senat qonunni bor holicha yo maqullaydi, yoki rad qiladi, binobarin uni mustaqil tarzda tahrir qila olmaydi, unga o’zgartishlar kirita olmaydi, matn mazmunini biron-bir tarzda o’zgartira olmaydi. Bu yo’sindagi ishlar tamomila Oliy Majlisning Qonunchilik palatasi ixtiyoriga beriladi. Senat muayyan hollarda qonun moddalariga tuzatish va o’zgartishlar kiritishda ishtirok etish mumkin, lekin bu Qonunchilik palatasi bilan birgalikda ish olib borish yo’li bilan amalga oshadi.

O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 83- moddasiga muvofiq qonunchilik tashabbusi huquqining sakkiz subyektidan (O’zbekiston Respublikasi Prezidenti, O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputatlari, o’z davlat hokimiyatining oliy vakillik organi orqali Qoraqalpog’iston Respublikasi, Konstitutsiyaviy sud, Oliy sud, Oliy xo’jalik sud, Bosh prokuror) biri tomonidan qonun loyihasi dastavval Oliy Majlisning Qonunchilik palatasiga kiritiladi.

Senat tomonidan kelishuv komissiyasi tuzish tashabbusi bilan chiqish tartibi Agar Qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilinib, maqullash uchun Senatga yuborilgan qonunni parlamentning yuqori palatasi kelishuv komissiyasi tuzish orqali uni ishlab maromiga yetkazish sharti bilan rad qilgan bo’lsa, bunday kezlarda qonun Senatning mas’ul qo’mitasi taklifi bilan quyi palataga qaytariladi. Shundan keyin kelishuv komissiyasiga tuzish tartib-taomillari boshlanadi.

HOZIRGI VAQTDA O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY MAJLISNING TARKIBIDA QO’YIDAGI DOIMIY QO’MITALAR VA KOMISSIYALAR TUZILGAN:  . Byudjet, bank va moliya masalalari qo’mitasi;  2. Qonunchilik va sud-huquq masalalari qo’mitasi;  3. Xalqaro ishlar va partlamentlararo aloqalar qo’mitasi;  4. Agrar, suv xo’jaligi masalalari va oziq-ovqat qo’mitasi;  5. Sanoat, qurilish, transport va aloqa masalalari qo’mitasi;  6. Iqtisodiyotni isloh qilish masalalari va tadbirkorlik qo’mitasi;  7. Ijtimoiy masalalr va bandlik qo’mitasi;  8. Fan, maorif, madaniyat va sport masalalari qo’mitasi;  9. Atrof-muhit va tabiatni muhofaza qilish qo’mitasi;  10. Matbuot va axborot qo’mitasi; va boshqalar.

 O’zbekiston Respublikasi Hisob palatasining hisobotini ko’rib chiqish;  O’zbekiston Respublikasi Prezidentining O’zbekiston Respublikasiga hujum qilinganda yoki tajovuzdan bir-birini mudofaa qilish yuzasidan tuzilgan shartnoma majburiyatlarini bajarish zaruriyati tug’ilganda urush holati e’lon qilish to’g’risidagi farmonini tasdiqlash;  O’zbekiston Respublikasi Prezidentining umumiy yoki qisman safarbarlik e’lon qilish, favqulotda holat joriy etish, uning amal qilishini uzaytirish yoki tugatish to’g’risidagi farmonlarini tasdiqlash;  O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalarini ratifikatsiya va denonsatsiya qilish to’g’risida qaror qabul qilish;  Ma’lumki, qonun loyihasining qonun darajasida shakllanish yo’li ancha murakkab bo’lib, loyiha qonunchilik tashabbusi huquqiga ega bo’lgan quyidagi subyektlarnining biri tomonidan parlament quyi palatasiga kiritilgan; O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati va Qonunchilik palatasining birgalikdagi vakolatlari quyidagilardan iborat:

Ma’lumki, qonun loyihasining qonun darajasida shakllanish yo’li ancha murakkab bo’lib, loyiha qonunchilik tashabbusi huquqiga ega bo’lgan quyidagi subyektlarnining biri tomonidan parlament quyi palatasiga kiritilgan;  O’zbekiston Respublikasi Prezidenti  O’z davlat hokimiyatining oliy vakillik organi orqali Qoraqalpog’iston Respublikasi;  Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputatlari;  O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi;  O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyaviy sudi;  O’zbekiston Respublikasi Oliy sudi;  O’zbekiston Respublikasi Oliy xo’jalik sudi;  O’zbekiston Respublikasi Bosh prokurori;

 Ana shu zaylda kiritilgan huquqiy hujjat loyihasi Oliy Majlisning Qonunchilik palatasida qonunchilik jarayonining uchta bosqichidan o’tib, qabul qilinganidan keyin qonun maqomini oladi va ko’rib chiqishi uchun yuqori palataga yuboriladi

Mohiyat-e’tibori bilan qaralganda, Senat o’ziga kelib tushgan qonun ustida ish olib borayotganda quyi palata amal qilgan ayni o’sha prinsiplar asosisda ish tutadi. Lekin bundan o’ziga xos xususiyatlar ham yo’q emas. Birinchidan, Senat qonun loyihasini emas, balki o’ziga kelib tushgan qonunni ko’rib chiqadi. Ikkinchidan, Senat qonunni bor holicha yo maqullaydi, yoki rad qiladi, binobarin uni mustaqil tarzda tahrir qila olmaydi, unga o’zgartishlar kirita olmaydi, matn mazmunini biron-bir tarzda o’zgartira olmaydi. Bu yo’sindagi ishlar tamomila Oliy Majlisning Qonunchilik palatasi ixtiyoriga beriladi. Senat muayyan hollarda qonun moddalariga tuzatish va o’zgartishlar kiritishda ishtirok etish mumkin, lekin bu Qonunchilik palatasi bilan birgalikda ish olib borish yo’li bilan amalga oshadi.

O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasi tomonidan qonun loyihalarini ko’rib chiqish va qonunlarni qabul qilish tartibi  O’zbekiston Respublikasi qonunchilik jarayoni quyidagi to’rtta asosiy bosqichdan iborat;  Qonunchilik tashabbusi huquqi subyekti tomonidan qonun loyihasini belgilangan tartibda Qonunchilik palatasi ko’rib chiqishiga kiritish;  Qonun loyihalarini quyi palata tomonidan uchta o’qishda ko’rib chiqilishi va qabul qilinishi;  Quyi palata tomonidan qabul qilingan qonunlarning Senat tomonidan ko’rib chiqilishi;  Oliy Majlis qabul qilgan qonunlarning Ozbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan imzolanishi va e’lon qilinishi.

O'xshashlar

Oliy majlis - oliy vakillik organi

Saylov tizimi tushunchasi. Oliy majlis – O`zbekiston respublikasining oliy vakillik organi va qonun chiqaruvchi organ

Qonun chiqaruvchi hokimiyati OLIY MAJLIS

Oliy majlis

Oliy majlis senati