Оила ҳуқуқи асослари - Huquqshunoslik - Slaydlar

Оила ҳуқуқи асослари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

592.5 KB

Ko'chirib olish

Оила ҳуқуқи асослари . РЕЖА :  3. Эр ва хотиннинг мулкий ҳуқуқ ва мажбуриятлари.  4. Ота-оналар билан фарзандларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари.  5. Ота-оналик ҳуқуқларидан маҳрум бўлишнинг оқибатлари. Васийлик ва ҳомийлик.

15. Er-xotinlarning asosiy huquq va majburiyatlari15. Er-xotinlarning asosiy huquq va majburiyatlari Er-xotinlarning har birining huquqlari burchlari Mashg’ulot turini erkin tanlash Kasb tanlash Turar joyini tanlash Yashash joyini tanlash Nikoh tuzish yoki ajralish vaqtida Familiya tanlash Umumiy mulk hisoblangan mol – Mulk egalik qilish, undan Foydalanish va uni tasarruf etish Nikoh shartnomasi tuzish Oiladagi munosabatlarni o’zaro hur – Mat – e’tibor va o’zaro yordam asosida qurish Oilaning farovon va mustahkam bo’li – Shiga harakat qilish O’z farzandlarining farovonligi va Ravnaqi haqida g’amxo’rlik qilish Voyaga yetmagan farzandlari tomoni – Dan yetkazilgan zararni qoplash

16. Nikoh shartnomasini tuzish tartibi16. Nikoh shartnomasini tuzish tartibi IzohIzoh :: Nikoh shartnomasi nikoh davlat ro’yxatiga olingan kundan boshlab kuchga kiradi.Nikoh shartnomasi nikoh davlat ro’yxatiga olingan kundan boshlab kuchga kiradi. Nikoh shartnomasi quyidagi hollarda tuziladi : Tuzilgan nikoh davlat Tomonidan ro’yxatga Olingunga qadar Yozma ravishda tuziladi Va notarial tartibda tasdiqlanadiNikoh davomida Nikoh davomida har Qanday vaqtda

17. Nikoh shartnomasining mazmuni17. Nikoh shartnomasining mazmuni IzohIzoh :: Nikoh shartnomasida nazarda tutilgan huquq va majburiyatlar muayyan muddat bilan cheklanishiyoki muayyan shart-Nikoh shartnomasida nazarda tutilgan huquq va majburiyatlar muayyan muddat bilan cheklanishiyoki muayyan shart- sharoitning yuzaga kelishi yoxud kelmasligiga bog’liq qilib qo’yilishi mumkin. Nikoh shartnomasi er-xotinning kelishuvi sharoitning yuzaga kelishi yoxud kelmasligiga bog’liq qilib qo’yilishi mumkin. Nikoh shartnomasi er-xotinning kelishuvi bilan istalgan vaqtda o’zgartirilishi yoki bekor qilinishi mumkin. Nikoh tugatilgan paytdan boshlab nikoh bilan istalgan vaqtda o’zgartirilishi yoki bekor qilinishi mumkin. Nikoh tugatilgan paytdan boshlab nikoh shartnomasining amal qilish muddati tugaydi. Er-xotin mulkining qonuniy tartibi ularning birgalikdagi mulkining tartibi shartnomasining amal qilish muddati tugaydi. Er-xotin mulkining qonuniy tartibi ularning birgalikdagi mulkining tartibi hisoblanadi. Fermer va dehqon xo’jaligi a’zolarining birgalikdagi mulki bo’lgan mol-mulkka nisbatan er va xotinning hisoblanadi. Fermer va dehqon xo’jaligi a’zolarining birgalikdagi mulki bo’lgan mol-mulkka nisbatan er va xotinning egalik qilish, foydalanish va tasarruf etish huquqlari FK normalarida belgilanadi.egalik qilish, foydalanish va tasarruf etish huquqlari FK normalarida belgilanadi. Nikoh shartnomasida quyidagilar o’rnatiladi : Er-xotinning birgalikdagi umumiy mulk- Chilik tartibi Er-xotinning alohida mulkchilik tartibi Er-xotinning har biri tomonidan oila- Viy xarajatlarning qoplanish tartibiO’zaro moddiy ta’minot berishga doir Huquq va majburiyatlar Er-xotinning ulushli mulkchilik tartibi Er-xotinning kelajakdagi mol-mulkiga Munosabatining shartlari Bir-birining daromadlarida ishtirok Etish usullari Er-xotinning mulkiy munosabatlariga Oid boshqa qoidalar Nikoh shartnomasini o’zlashtirish va Tugatish shartlari

18. Bolaning nasl-nasabini belgilash18. Bolaning nasl-nasabini belgilash IzohIzoh :: Ota-onalar va bolalarning huquq va majburiyatlari muayyan qonuniy tartibda tasdiqlangan bolalarning nasl – nasabiga Ota-onalar va bolalarning huquq va majburiyatlari muayyan qonuniy tartibda tasdiqlangan bolalarning nasl – nasabiga asoslanadi.asoslanadi. Bolaning nasl-nasabini belgilash asoslari Bolaning shu onadan tug’ilganligi (onalik) quyidagicha belgilanadi : FXDYo tomonidan tibbiy muassasaning hujjatlariga ko’ra, bola tibbiy muassasada Tug’ilmagan holda esa boshqa dalillarga binoan Otalik quyidagicha belgilanadi : FXDYo daftarida qayd etilgan yozuv bo’yicha Bolaning onasi bilan nikohda bo’lmagan shaxsning otaligi o’zini bolaning otasi deb Tan olgan shaxs va onaning FXDYo organiga birgalikda topshirgan arizasiga binoan 18 yoshga to’lgan shaxsga nisbatan esa faqat uning roziligi bilan amalga oshiriladi. Agar u muomalaga layoqatsiz deb topilgan bo’lsa, uning vasiysi yoki vasiylik va homiylik Organi tomonidan amalga oshiriladi.

19. Voyaga yetmagan bolaning huquqlari19. Voyaga yetmagan bolaning huquqlari IzohIzoh :: 18 yoshga to’lmagan (voyaga yetmagan) shaxs bola deb tan olinadi. Bolaning huquqlari va qonuniy manfaatlarini ota- 18 yoshga to’lmagan (voyaga yetmagan) shaxs bola deb tan olinadi. Bolaning huquqlari va qonuniy manfaatlarini ota- onalar (yoki ularning o’rnini bosuvchilar), vasiylik va homiylik organlari, prokuror va sud himoya qiladi. 10 yoshga onalar (yoki ularning o’rnini bosuvchilar), vasiylik va homiylik organlari, prokuror va sud himoya qiladi. 10 yoshga to’lgan bolaning fikrini inobatga olish shart. Uning manfaatlariga zid bo’lgan holatlar bundan mustasno. to’lgan bolaning fikrini inobatga olish shart. Uning manfaatlariga zid bo’lgan holatlar bundan mustasno. Bola quyidagi huquqlarga ega : · G’amxo’rlikdan bahramand bo’lish · Oilada yashash va tarbiyalanish · O’z ota-onasini bilish · Ular bilan birgalikda yashash · Har taraflama kamol topish · O’z insoniy qadr-qimmatlarining hurmat Qilinishi · Ota-onasi bo’lmagan taqdirda vasiylik Va homiylik organlari tomonidan tarbiyalanish ; Ota-onaning har biri bilan muloqotda bo’lish O’z huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish Oilada bolaning manfaatlariga taaluqli har Qanday masala hal qilinayotganda o’z Fikrini ifoda qilish Sud yoki ma’muriy ish bo’yicha myhokama Jarayonida so’zlash va hokazo Familiya va ism-sharifga ega bo’lish 10 yoshga to’lgandan so’ng ism va familiya- Sini o’zgartirish O’z ota-onalari va boshqa oila a’zolari- Dan qonunda nazarda tutilgan miqdorda Moddiy ta’minot olish ; Meros yoki hadya sifatida olingan mol- Mulkka, shaxsiy daromadlarga egalik qilish Umumiy mulkka nisbatan nizo kelib chiq- Qan taqdirda unga egalik qilish, undan Foydalanish va uni tasarruf etish

20. Ota-onalarning huquq va majburiyatlari20. Ota-onalarning huquq va majburiyatlari · Ota-ona o’z bolalariga nisbatan teng huquq majburiyatlarga egadir · Ota-onalik huquqlari bolalar 18 yoshga to’lganlarida (voyaga yetganda), shuningdek, voyaga yetmagan bolalar nikohga Kirganlarida hamda bolalar to’la muomala layoqatiga ega bo’lganlarida tugaydi · Ota-ona o’z bolalarini tarbiyalash huquqiga ega va tarbiyalashi shart. Ota-ona o’z bolalarining tarbiyasi va kamoloti Uchun javobgardir. · Ota-ona o’z bolalarini tarbiyalashda boshqa barcha shaxslarga nisbattan ustun huquqga ega · Boladan alohida yashayotgan ota (ona) tarbiya, davolash, aholini ijtimoiy himoyalash muassasalari va boshqa Shunga o’xshash muassasalardan o’z bolalari to’g’risida axborot olish huquqiga ega · Ota-ona bolani qonunga asoslanmasdan ushlab turgan har qanday shaxsdan uning qaytarilishini Talab qilishga haqli · Ota-ona bolalarining asosiy umumiy ta’lim olishini ta’minlashi shart · Bolalar huquq va manfaatlarini himoya qilish ularning ota-onasi zimmasiga yuklatiladi · Ota-onalik huquqini amalga oshirishda ota-ona bolalarining jismoniy va ruhiy sog’lig’iga, axloqiy Kamolotiga zarar yetkazishga haqli emas. Bolalarni tarbiyalash usullari mensimaslik, shafqatsizlik, Qo’pollikdan, insoniy qadr-qimmatni kamsituvchi muomaladan, bolalarni haqoratlash yoki Ekspluatasiya qilishdan holi bo’lishi kerak · Boladan alohida yashayotgan ota (ona) bola bilan ko’rishish, uning tarbiyasida ishtirok etish va Ta’lim olishi masalasini hal qilishda qatnashish huquqiga ega.

21. Ota-onalik huquqidan mahrum qilish21. Ota-onalik huquqidan mahrum qilish IzohIzoh :: Ota-onalik huquqidan mahrum etish sud tartibida prokuror yoki vasiylik va homiylik organining ishtiroki bilan amalga Ota-onalik huquqidan mahrum etish sud tartibida prokuror yoki vasiylik va homiylik organining ishtiroki bilan amalga oshiriladi.oshiriladi. Ota-ona quyidagi hollarda ota-onalik huquqidan mahrum etilishi mumkin : · Ota-onalik majburiyatlarini bajarishdan bosh tortsa · Aliment to’lashdan bo’yin tovlasa · Uzrsiz sabablarga ko’ra o’z bolasini tug’ruqxona yoki boshqa davolash muassasasidan olishdan Bosh tortsa · Ota-onalik huquqini suiste’mol qilsa · Bolalarga nisbatan shafqatsiz muomalada bo’lsa · Muttasil ichkilikbozlik yoki giyohvandlikka mubtalo bo’lsa · O’z bolalarining hayoti yoki sog’lig’iga yoxud eri (xotini) ning hayoti yoki sog’lig’iga qarshi qasddan Jinoyat sodir etgan bo’lsa

22. Ota-onalik huquqidan mahrum qilish oqibatlari22. Ota-onalik huquqidan mahrum qilish oqibatlari IzohIzoh :: Ota-onalik huquqidan mahrum qilinishi ota-onani o’z bolasiga ta’minot berish majburiyatidan ozod qilmaydi. Ota-onalik huquqidan mahrum qilinishi ota-onani o’z bolasiga ta’minot berish majburiyatidan ozod qilmaydi. Ota-onalik huquqidan mahrum qilingan ota-onaning (ularning birining) bundan keyin bola bilan yashash – yashamaslik Ota-onalik huquqidan mahrum qilingan ota-onaning (ularning birining) bundan keyin bola bilan yashash – yashamaslik masalasini sud uy-joy to’g’risidagi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hal qiladi. masalasini sud uy-joy to’g’risidagi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hal qiladi. Ota-ona (ulardan biri) ota-onalik huquqidan mahrum qilinganda bolani farzandlikka olishga ota-ona (ulardan biri) ota-onalik Ota-ona (ulardan biri) ota-onalik huquqidan mahrum qilinganda bolani farzandlikka olishga ota-ona (ulardan biri) ota-onalik huquqidan mahrum qilinganligi – to’g’risidagi sudning hal qiluv qarori chiqarilgan kundan keyin kamida 6 oy muddat huquqidan mahrum qilinganligi – to’g’risidagi sudning hal qiluv qarori chiqarilgan kundan keyin kamida 6 oy muddat o’tgach yo’l qo’yiladi. o’tgach yo’l qo’yiladi. Ota-ona (ulardan biri) o’z xulq – atvori, turmush tarzi va (yoki) bola tarbiyasiga bo’lgan munosabatini o’zgartirgan taqdirda Ota-ona (ulardan biri) o’z xulq – atvori, turmush tarzi va (yoki) bola tarbiyasiga bo’lgan munosabatini o’zgartirgan taqdirda sud ota-onalik huquqini tiklashi mumkin.sud ota-onalik huquqini tiklashi mumkin. Ota-onalik huquqidan mahrum etilgan ota-onalar quyidagilardan mahrum bo’ladilar : · Ota-onalik huquqidan mahrum qilingan ota-ona qaysi bolaga nisbatan ota-onalik huquqidan Mahrum qilingan bo’lsa, shu bolaga nisbatan bo’lgan qarindoshlik faktiga asoslangan barcha Huquqlardan ; · Boladan ta’minot olish huquqidan ; · Bolali fuqarolar uchun qonun hujjatlarida belgilangan imtiyozlar va nafaqalar olish Huquqlaridan ;

23. Ota- onalik huquqining cheklanishi23. Ota- onalik huquqining cheklanishi IzohIzoh :: Ota-onalik huquqini cheklash to’g’risidagi da’voni bolaning yaqin qarindoshlari, vasiylik va homiylik organlari, Ota-onalik huquqini cheklash to’g’risidagi da’voni bolaning yaqin qarindoshlari, vasiylik va homiylik organlari, shuningdek, prokuror bildirishi mumkin. shuningdek, prokuror bildirishi mumkin. Ota-onalik huquqini cheklash to’g’risidagi ishlar prokuror hamda vasiylik va homiylik organi ishtirokida ko’riladi. Ota-onalik huquqini cheklash to’g’risidagi ishlar prokuror hamda vasiylik va homiylik organi ishtirokida ko’riladi. Ota-onalik huquqini cheklash to’g’risidagi ishlarni ko’rishda sud ota-onadan (ularning biridan) bolaning ta’minoti uchun Ota-onalik huquqini cheklash to’g’risidagi ishlarni ko’rishda sud ota-onadan (ularning biridan) bolaning ta’minoti uchun aliment undirish masalasi hal qilinadi.aliment undirish masalasi hal qilinadi. Ota-onalik huquqini cheklash bo’yicha ishlarning oqibatlari ota-onalik huquqlaridan mahrum qilishning oqibatlariga tengdir. Ota-onalik huquqini cheklash bo’yicha ishlarning oqibatlari ota-onalik huquqlaridan mahrum qilishning oqibatlariga tengdir. Ota-onalik huquqlarini cheklash to’g’risidagi masala sud tartibida hal etiladi. Ota-onalik huquqlarini cheklash to’g’risidagi masala sud tartibida hal etiladi. Quyidagi hollarda sud ota-onalik huquqini cheklaydi Bolani ota-ona (ulardan biri) bilan Qoldirish ota-onaga (ulardan biriga) Bog’liq bo’lmagan sabablarga (ruhiyati – Ning buzilishi yoki boshqa surunkali Kasallik, og’ir holatlarni boshdan ke – Chirish va boshqalar) ko’ra bola uchun Xavfli bo’lsa Bolani ota-ona (ulardan biri) bilan qoldi – Rish ota-onaning xulq – atvori tufayli bola Uchun xavf tug’dirsa

24. Ota-onaning voyaga yetmagan bolalarini boqish 24. Ota-onaning voyaga yetmagan bolalarini boqish majburiyatimajburiyati Ota-onaning voyaga yetmagan bolalarini boqish majburiyati quyidagicha amalga oshiriladi : Ota-ona roziligi bilan mustaqil ravishda Sud tartibi To’lanadigan aliment quyidagi miqdorda undiriladi Bir bola uchun – ota-ona ish Haqi va (yoki) boshqa Daromadning ¼ qismi Ikki bola uchun – ish Haqi va (yoki) boshqa Daromadning 1/3 qismi Uch yoki undan ortiq Farzand uchun – ish haqi Va (yoki) boshqa Daromadning ½ qismi

25. Aliment huquqi25. Aliment huquqi IzohIzoh :: Alimentlar ixtiyoriy ravishda yoki sud tartibida undiriladi. Alimentlar ixtiyoriy ravishda yoki sud tartibida undiriladi. Quyidagilar aliment olish huquqiga ega : Voyaga yetmagan bolalar Mehnatga layoqatsiz, yordamga muhtoj er (xotin) O’zining ota-onasidan, mehnatga layoqatli, voyaga yetgan aka-uka va opa-singillaridan moddiy Ta’minot olish imkoniyatidan mahrum bo’lgan, yordamga muhtoj voyaga yetmaganlar Mehnatga layoqatsiz, yordamga muhtoj ota-onalar voyaga yetgan, mehnatga layoqatli bolalaridan Voyaga yetgan, lekin mehnatga layoqatsiz va yordamga muhtoj farzandlar Xotin xomiladorlik davrida va o’rtada bola tug’ilgan kundan boshlab 3 yil davomida Ota-ona yo’q bo’lgan yoki ulardan ta’minot olomaydigan voyaga yetmagan va yordamga muhtoj nevaralar Yetarli mablag’ga ega bo’lgan bobo va buvilaridan Mehnatga layoqatsiz, yordamga muhtoj o’gay ota va onalar o’gay o’g’il-qizlaridan Mehnatga layoqatsiz, yordamga muhtoj ota-onalar voyaga yetgan mehnatga layoqatli farzandlaridan O’rtadagi nogiron bola 18 yoshga to’lguncha yoki bolalikdan I guruh nogironi bo’lgan bolaga qaragan yordamga Muhtoj er (xotin) yoki sobiq er (xotin) Mehnatga layoqatsiz, yordamga muhtoj bobo va buvilar o’zlarining yetarli mablag’ga ega bo’lgan, voyaga yetgan, Mehnatga layoqatli nevaralaridan

26. Bolalarni farzandlikka olish26. Bolalarni farzandlikka olish IzohIzoh :: Bolani farzandlikka olish FXDYo organlarida davlat ro’yxatiga olinishi lozim. Bolani farzandlikka olish FXDYo organlarida davlat ro’yxatiga olinishi lozim. Quyidagi hollarda farzandlikka olishga yo’l qo’yiladi Voyaga yetmagan bolalarga nisbatan Farzandlikka bola olish is – Tagini bildirgan shaxs – Larning arizasiga binoan Hamda vasiylik va homiylik Organlarining ishtirokida Faqat bolaning manfaatini Ko’zlab

27. Farzandlikka oluvchilarga qo’yiladigan talablar27. Farzandlikka oluvchilarga qo’yiladigan talablar IzohIzoh :: Bolani farzandlikka olishda ota-onaning roziligi bo’lishi shart.Bolani farzandlikka olishda ota-onaning roziligi bo’lishi shart. 10 yoshga to’lgan bolani farzandlikka olishda uning roziligi bo’lishi shart.10 yoshga to’lgan bolani farzandlikka olishda uning roziligi bo’lishi shart. Farzandlikka olishni sir saqlash qonun bilan himoya qilinadi. Farzandlikka olishni sir saqlash qonun bilan himoya qilinadi. Farzandlikka olish huquqiga ega bo’lmagan shaxslar · Sud tartibida muomalaga layoqatsiz yoki muomalaga layoqati cheklangan deb topilgan shaxslar · Sud tartibida ota-onalik huquqidan mahrum qilingan yoki ota-onalik huquqi cheklangan Shaxslar · Vasiylik yoki homiylik majburiyatlaridan chetlashtirilgan shaxslar · Sobiq farzandlikka oluvchilar · Salomatligi tufayli ota-onalik huquqini bajara olmaydigan shaxslar · O’zaro qonuniy nikohdan o’tmagan shaxslar · Farzandlikka oluvchi va farzandlikka oluvchilar yoshi o’rtasidagi farq 16 yoshdan kam Bo’lganlar

28. Bolalarga vasiylik va homiylik tayinlash28. Bolalarga vasiylik va homiylik tayinlash IzohIzoh :: Vasiylik 14 yoshga to’lmagan bolalarga, shaxslarga nisbatan belgilanadi.Vasiylik 14 yoshga to’lmagan bolalarga, shaxslarga nisbatan belgilanadi. Homiylik 14 yoshdan 18 yoshgacha bo’lgan bolalarga belgilanadi. Homiylik 14 yoshdan 18 yoshgacha bo’lgan bolalarga belgilanadi. Vasiy va homiylar faqat voyaga yetgan, muomala layoqatiga ega shaxslar bo’lishi mumkin. Ota-onalik huquqidan mahrum Vasiy va homiylar faqat voyaga yetgan, muomala layoqatiga ega shaxslar bo’lishi mumkin. Ota-onalik huquqidan mahrum etilgan shaxslar vasiy (homiy) etib tayinlanmaydi. etilgan shaxslar vasiy (homiy) etib tayinlanmaydi. Bolalarga vasiylik va homiylik tayinlash tartibi va maqsadi Ota-onasining qaramog’idan Mahrum bo’lgan bolalarga Bolalarni tarbiyalash va Ularga ta’lim berish uchun Bolalarning shaxsiy huquq Va manfaatlarini himoya Qilish uchun

29. Tutingan oila29. Tutingan oila IzohIzoh :: Voyaga yetgan har ikki jinsdagi shaxslar tutingan ota-ona bo’lishlari mumkin. Voyaga yetgan har ikki jinsdagi shaxslar tutingan ota-ona bo’lishlari mumkin. Voyaga yetmagan bola kelishuvda nazarda tutilgan muddatga tutingan oilaga tarbiya beriladi. Voyaga yetmagan bola kelishuvda nazarda tutilgan muddatga tutingan oilaga tarbiya beriladi. Tutingan oila quyidagi hollarda tuziladi Bola(lar)ni oilaga tarbiyaga olish To’g’risidagi kelishuv asosida Bola(lar)ni oilaga tarbiyaga berish bo’yicha va – Siylik va homiylik organlari hamda tutingan Ota-onalar yoki bolani oilaga tarbiyaga olish To’g’risida xohish bildirgan shaxslar o’rtasida – Gi kelishuv asosida

Эр-хотин мулкининг қонуний тартибиЭр-хотин мулкининг қонуний тартиби ..  Эр-хотин никоҳ давомида биргаликда Эр-хотин никоҳ давомида биргаликда ортирган мол-мулкларига эгалик ортирган мол-мулкларига эгалик қиладилар, ундан фойдаланадилар ва қиладилар, ундан фойдаланадилар ва бу мулкни тасарруф этадилар.бу мулкни тасарруф этадилар.  Эр-хотин никоҳ давомида Эр-хотин никоҳ давомида орттирган мол-мулкларни, орттирган мол-мулкларни,  шунингдек никоҳ қайд этилгунча шунингдек никоҳ қайд этилгунча қадар, бўлажак эр-хотиннинг умумий қадар, бўлажак эр-хотиннинг умумий маблағлари умумий мулки маблағлари умумий мулки ҳисобланади.ҳисобланади.

Эр ва хотиннинг ҳар Эр ва хотиннинг ҳар бирининг мулки.бирининг мулки.  Бу эр ва хотиннинг никоҳга қадар ўзига Бу эр ва хотиннинг никоҳга қадар ўзига тегишли бўлган мол-мулки, шунингдек, тегишли бўлган мол-мулки, шунингдек, улардан ҳар бирининг никоҳ давомида улардан ҳар бирининг никоҳ давомида ҳадя, мерос тариқасида ёки бошқа бепул ҳадя, мерос тариқасида ёки бошқа бепул битимлар асосида олган мол-мулкидир.битимлар асосида олган мол-мулкидир.  Қимматбаҳо буюмлар ва зебу Қимматбаҳо буюмлар ва зебу зийнатлардан бошқа шахсий зийнатлардан бошқа шахсий фойдаланишдаги буюмлар (кийим-бош, фойдаланишдаги буюмлар (кийим-бош, пойабзал ва х), гарчи никоҳ давомида эр пойабзал ва х), гарчи никоҳ давомида эр ва хотиннинг умумий маблағи ҳисобига ва хотиннинг умумий маблағи ҳисобига олинган бўлса ҳам, улардан фойдаланиб олинган бўлса ҳам, улардан фойдаланиб келган эр ва хотиннинг хусусий мулки келган эр ва хотиннинг хусусий мулки ҳисобланади.ҳисобланади.

 Никоҳ бекор қилинганда фақат Никоҳ бекор қилинганда фақат биргаликдаги мол-мулкни бўлиш биргаликдаги мол-мулкни бўлиш масаласи қўйилади. масаласи қўйилади.  Эр ва хотиннинг ҳар бирининг Эр ва хотиннинг ҳар бирининг мулки ўзаро бўлинмайди.мулки ўзаро бўлинмайди.  Балоғатга етмаган болалар учун Балоғатга етмаган болалар учун сотиб олинган нарса-ашёлар ҳам сотиб олинган нарса-ашёлар ҳам бўлинмайди. бўлинмайди.  У болалар билан бирга яшайдиган У болалар билан бирга яшайдиган эр ёки хотинга берилиши керак. эр ёки хотинга берилиши керак.

Эр ва хотин мол-мулкининг шартномавий Эр ва хотин мол-мулкининг шартномавий тартибитартиби ..  У никоҳ шартномасини тузиш орқали расмийлаштирилади. У никоҳ шартномасини тузиш орқали расмийлаштирилади.  Никоҳ – никоҳланувчи шахсларнинг ёки эр ва хотиннинг никоҳда Никоҳ – никоҳланувчи шахсларнинг ёки эр ва хотиннинг никоҳда бўлган даврида ва эр ва хотин никоҳдан ажратилган тақдирда бўлган даврида ва эр ва хотин никоҳдан ажратилган тақдирда уларнинг мулкий ҳуқуқ ҳамда мажбуриятларини белгиловчи уларнинг мулкий ҳуқуқ ҳамда мажбуриятларини белгиловчи келишувидир келишувидир  Никоҳ шартномаси никоҳгача ҳам никоҳ даврида ҳам тузилиши Никоҳ шартномаси никоҳгача ҳам никоҳ даврида ҳам тузилиши мумкин. мумкин.  Фақат никоҳ рўйхатга олинишидан олдин тузилган никоҳ Фақат никоҳ рўйхатга олинишидан олдин тузилган никоҳ шартномаси у давлат рўйхатига олинган кундан эътиборан ҳуқуқий шартномаси у давлат рўйхатига олинган кундан эътиборан ҳуқуқий кучга киради. кучга киради.  Қоида тариқасида никоҳ шартномаси ёзма шаклда тузилади ва Қоида тариқасида никоҳ шартномаси ёзма шаклда тузилади ва нотариал тасдиқдан ўтказилади.нотариал тасдиқдан ўтказилади.  Никоҳга киришда никоҳ шартномаси эр-хотининг иккаловининг Никоҳга киришда никоҳ шартномаси эр-хотининг иккаловининг ўзаро розилиги билангина тузилиши мумкин.ўзаро розилиги билангина тузилиши мумкин.  Никоҳ давомида тарафларнинг келишувига биноан никоҳ Никоҳ давомида тарафларнинг келишувига биноан никоҳ шартномаси ўзгартирилиши ёки бекор қилиниши мумкин.шартномаси ўзгартирилиши ёки бекор қилиниши мумкин.  Никоҳ шартномасининг мавжудлиги никоҳнинг мажбурий Никоҳ шартномасининг мавжудлиги никоҳнинг мажбурий шартларига кирмайди. шартларига кирмайди.  Никоҳ шартномасининг бекор қилиниши никоҳни ажратишга олиб Никоҳ шартномасининг бекор қилиниши никоҳни ажратишга олиб келмайди, келмайди,  лекин никоҳнинг ажратилиши никоҳ шартномасининг бекор лекин никоҳнинг ажратилиши никоҳ шартномасининг бекор қилинишига сабаб бўлади.қилинишига сабаб бўлади.

Никоҳ шартномасининг мазмуни.Никоҳ шартномасининг мазмуни.  Никоҳ шартномасига кўра эр ва хотин Никоҳ шартномасига кўра эр ва хотин биргаликдаги умумий мулкнинг қонунда биргаликдаги умумий мулкнинг қонунда белгиланган тартибини ўзгартиришга, белгиланган тартибини ўзгартиришга,  эр ва хотиннинг барча мол-мулкига,эр ва хотиннинг барча мол-мулкига,  унинг айрим турларига унинг айрим турларига  ёхуд эр ва хотиндан ҳар бирининг мол-ёхуд эр ва хотиндан ҳар бирининг мол- мулкига нисбатан биргаликдаги, улушлимулкига нисбатан биргаликдаги, улушли  алоҳида эгалик қилиш тартибини ўрнатишга алоҳида эгалик қилиш тартибини ўрнатишга ҳақлидир. ҳақлидир.  Шартнома эр ва хотиннинг мавжуд мол-Шартнома эр ва хотиннинг мавжуд мол- мулкига нисбатан ҳам, мулкига нисбатан ҳам,  бўлғуси мол-мулкига нисбатан ҳам бўлғуси мол-мулкига нисбатан ҳам тузилиши мумкин.тузилиши мумкин.

Никоҳ шартномасига мувофиқ эр ва хотин:Никоҳ шартномасига мувофиқ эр ва хотин:  - ўзаро моддий таъминот бериш;- ўзаро моддий таъминот бериш;  - оила харажатларини кўтариш;- оила харажатларини кўтариш;  - бир-бирининг даромадида иштирок этиш;- бир-бирининг даромадида иштирок этиш;  - бошқа шахслар билан мулкий - бошқа шахслар билан мулкий шартномалар тузиш;шартномалар тузиш;  - биргаликда тадбиркорлик фаолияти билан - биргаликда тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланган бўйича ўз ҳуқуқ ва шуғулланган бўйича ўз ҳуқуқ ва мажбурияларини белгилаб олиш;мажбурияларини белгилаб олиш;  - никоҳдан ажралганда эр ва хотиндан ҳар - никоҳдан ажралганда эр ва хотиндан ҳар бирига бериладиган мулкни аниқлаб олиш;бирига бериладиган мулкни аниқлаб олиш;  - никоҳ шартномасига эр ва хотиннинг - никоҳ шартномасига эр ва хотиннинг мулкий муносабатларига оид бошқа мулкий муносабатларига оид бошқа қоидаларни киритишга ҳақлидир.қоидаларни киритишга ҳақлидир.

Ота-оналик ва унинг ҳуқуқий Ота-оналик ва унинг ҳуқуқий оқибатлариоқибатлари  Болалар муайян ота-оналардан туғилганлигининг белгиланган Болалар муайян ота-оналардан туғилганлигининг белгиланган тартибда тасдиқланиши ота-оналар билан болалар ўртасидаги тартибда тасдиқланиши ота-оналар билан болалар ўртасидаги ҳуқуқий муносабатлар вужудга келишининг негизини ташкил этади. ҳуқуқий муносабатлар вужудга келишининг негизини ташкил этади.  Никоҳда бўлган ота-онадан туғилган боланинг пайдо бўлиши ота-Никоҳда бўлган ота-онадан туғилган боланинг пайдо бўлиши ота- онанинг никоҳи билан боғлиқ ҳужжатларда қайд этилади ва онанинг никоҳи билан боғлиқ ҳужжатларда қайд этилади ва тасдиқланади. тасдиқланади.  Бунда эр-хотиннинг бирга ёки алоҳида яшашининг аҳамияти йўқ.Бунда эр-хотиннинг бирга ёки алоҳида яшашининг аҳамияти йўқ.  Боланинг туғилганлик ҳақидаги гувоҳномаси унда номлари Боланинг туғилганлик ҳақидаги гувоҳномаси унда номлари кўрсатилган ота-онадан ёки онадан туғилганлигига далилдир, кўрсатилган ота-онадан ёки онадан туғилганлигига далилдир,  Она тиббиёт муассасида боланинг шу онадан туғилганлигини Она тиббиёт муассасида боланинг шу онадан туғилганлигини тасдиқловчи ҳужжатлар асосида аниқланади. тасдиқловчи ҳужжатлар асосида аниқланади.  Ота эркакнинг боланинг онаси билан никоҳда турганлиги далили Ота эркакнинг боланинг онаси билан никоҳда турганлиги далили аниқланади. аниқланади.  Боланинг онаси билан никоҳда турмаган отанинг оталик ҳуқуқи ота Боланинг онаси билан никоҳда турмаган отанинг оталик ҳуқуқи ота ва онанинг биргаликда фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд ва онанинг биргаликда фуқаролик ҳолати далолатномаларини қайд этиш органларига аризалари билан ёхуд эр ва хотиндан бирининг этиш органларига аризалари билан ёхуд эр ва хотиндан бирининг аризасига биноан суд тарибида белгиланади. аризасига биноан суд тарибида белгиланади.  Ота-оналарнинг ёзма қайди ота ёки она сифатида ёзиб қўйилган шахс Ота-оналарнинг ёзма қайди ота ёки она сифатида ёзиб қўйилган шахс ёхуд боланинг ҳақиқий отаси ёки онасининг талаби билан фақат суд ёхуд боланинг ҳақиқий отаси ёки онасининг талаби билан фақат суд тартибида рад этилиши мумкин. тартибида рад этилиши мумкин.  Боланинг фамилияси ота-онанинг фамилиясига қараб белгиланади. Боланинг фамилияси ота-онанинг фамилиясига қараб белгиланади.  Мободо боланинг ота-онаси турли фамилияларда бўлса, ўзаро Мободо боланинг ота-онаси турли фамилияларда бўлса, ўзаро келишувга кўра, болага отасининг ёки онасининг фамилияси келишувга кўра, болага отасининг ёки онасининг фамилияси берилади.берилади.

Боланинг асосий ҳуқуқлариБоланинг асосий ҳуқуқлари  1.Ҳар бир бола оилада яшаш ва тарбияланиш, ўз ота-онасини 1.Ҳар бир бола оилада яшаш ва тарбияланиш, ўз ота-онасини билиш, уларнинг ғамхўрлигидан фойдаланиш, улар билан бирга билиш, уларнинг ғамхўрлигидан фойдаланиш, улар билан бирга яшаш ҳуқуқига эгаяшаш ҳуқуқига эга  2. Ота-онасининг никоҳи бекор қилинганда ёки суд томонидан 2. Ота-онасининг никоҳи бекор қилинганда ёки суд томонидан ҳақиқий эмас деб топилганда ҳам, ота-оналар алоҳида-алоҳида ҳақиқий эмас деб топилганда ҳам, ота-оналар алоҳида-алоҳида яшаганларида ҳам бола ўз ота-онаси билан кўришиш ҳуқуқига яшаганларида ҳам бола ўз ота-онаси билан кўришиш ҳуқуқига эга эга  3. Бобо, буви, ака-ука, опа-сингил ва бошқа яқин қариндошлар 3. Бобо, буви, ака-ука, опа-сингил ва бошқа яқин қариндошлар бола билан кўришиб туриш ҳуқуқига эга бола билан кўришиб туриш ҳуқуқига эга  4. Ота-она болани тарбиялаш ва таълим бериш бўйича ўз 4. Ота-она болани тарбиялаш ва таълим бериш бўйича ўз мажбуриятларини бажармаган ёки лозим даражада мажбуриятларини бажармаган ёки лозим даражада бажармаганда ёхуд ўз ҳуқуқларини суистеъмол қилганда бола бажармаганда ёхуд ўз ҳуқуқларини суистеъмол қилганда бола ўзини ҳимоя қилинишини сўраб васийлик ва ҳомийлик органига, ўзини ҳимоя қилинишини сўраб васийлик ва ҳомийлик органига, ўн тўрт ёшга тўлгач, мустақил равишда судга мурожаат қилиш ўн тўрт ёшга тўлгач, мустақил равишда судга мурожаат қилиш ҳуқуқигае эга ҳуқуқигае эга  5. Оилада боланинг манфаатларига таалуқли ҳар қандай масала 5. Оилада боланинг манфаатларига таалуқли ҳар қандай масала ҳал қилинаётганда бола ўз фикрини ифодалашга , ҳар қандай суд ҳал қилинаётганда бола ўз фикрини ифодалашга , ҳар қандай суд ёки маъмурий муҳокома даврида сўзлашга ҳақли ёки маъмурий муҳокома даврида сўзлашга ҳақли  6. Бола исми ва фамилиясини ўзгартириш ҳуқуқига эга6. Бола исми ва фамилиясини ўзгартириш ҳуқуқига эга

Вояга етмаган болаларнинг мулкий Вояга етмаган болаларнинг мулкий ҳуқуқлариҳуқуқлари ::  - Ота-она ҳаётлигида болалар уларнинг мол-мулкига нисбатан - Ота-она ҳаётлигида болалар уларнинг мол-мулкига нисбатан мулкдор бўлиш ҳуқуқига эга эмас.мулкдор бўлиш ҳуқуқига эга эмас.  - Вояга етмаган болалар ўз ота-онасидан ва бошқа шахслардан - Вояга етмаган болалар ўз ота-онасидан ва бошқа шахслардан қонунда назарда тутилган миқдорда ва тартибда таъминот қонунда назарда тутилган миқдорда ва тартибда таъминот олиш ҳуқуқига эга.олиш ҳуқуқига эга.  - Ота-она ва болаларнинг алоҳида-алоҳида мулки бўлиши - Ота-она ва болаларнинг алоҳида-алоҳида мулки бўлиши мумкин ва бирга яшаб турганда улар бир-бирларининг мумкин ва бирга яшаб турганда улар бир-бирларининг розилиги билан бундай мулкка эгалик қилишлари ва ундан розилиги билан бундай мулкка эгалик қилишлари ва ундан фойдаланишлари мумкин.фойдаланишлари мумкин.  - Вояга етмаган болалар қонунда белгиланган тартибда - Вояга етмаган болалар қонунда белгиланган тартибда хусусий мулк эгаси бўлишга ҳақлидирлар. хусусий мулк эгаси бўлишга ҳақлидирлар.  - Ота-она фарзандликка олувчилар, васийлар ва ҳомийлар - Ота-она фарзандликка олувчилар, васийлар ва ҳомийлар вояга етмаган болаларнинг хусусий мулкини фуқаролик вояга етмаган болаларнинг хусусий мулкини фуқаролик қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда бошқарадилар ва қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда бошқарадилар ва тасарруф этадилар.тасарруф этадилар.  - Ота-она фарзандларига нисбатан тенг ҳуқуқ ва тенг - Ота-она фарзандларига нисбатан тенг ҳуқуқ ва тенг мажбуриятларга эга. мажбуриятларга эга.  - Ота-она ўз болаларининг қонуний вакиллари - Ота-она ўз болаларининг қонуний вакиллари ҳисобланадилар, ҳамда ҳар қандай юридик ва жисмоний ҳисобланадилар, ҳамда ҳар қандай юридик ва жисмоний шахслар билан бўлган муносабатларда, судда алоҳида шахслар билан бўлган муносабатларда, судда алоҳида ваколатсиз уларнинг ҳукуқларини ва манфаатларини ҳимоя ваколатсиз уларнинг ҳукуқларини ва манфаатларини ҳимоя қиладилар.қиладилар.

Ота-оналик ҳуқуқидан маҳрум қилишОта-оналик ҳуқуқидан маҳрум қилиш ..  Ота-оналик мажбуриятларини бажаришдан бўйин тавлаган Ота-оналик мажбуриятларини бажаришдан бўйин тавлаган ҳолларда ота-она суд ҳукмига кўра ота-оналик ҳуқуқидан ҳолларда ота-она суд ҳукмига кўра ота-оналик ҳуқуқидан маҳрум қилиниш ёхуд уларнинг ота-оналик ҳуқуқлари маҳрум қилиниш ёхуд уларнинг ота-оналик ҳуқуқлари чекланиши мумкин.Бунга қўйидаги ҳолларда йўл қўйилади:чекланиши мумкин.Бунга қўйидаги ҳолларда йўл қўйилади:  1) Ота-оналик мажбуриятларини бажаришдан бош тортса, шу 1) Ота-оналик мажбуриятларини бажаришдан бош тортса, шу жумладан, алимент тўлашдан бўйин тавласа;жумладан, алимент тўлашдан бўйин тавласа;  2) Узрсиз сабабларга кўра ўз боласини туғруқхона, 2) Узрсиз сабабларга кўра ўз боласини туғруқхона, даволаш,тарбиялаш муассасасидан олишдан бош тортса;даволаш,тарбиялаш муассасасидан олишдан бош тортса;  3) Ота-оналик ҳуқуқини суистеъмол қилса, шафқатсиз 3) Ота-оналик ҳуқуқини суистеъмол қилса, шафқатсиз муомала қилса, жисмоний куч ишлатса ёки рухий таъсир этса;муомала қилса, жисмоний куч ишлатса ёки рухий таъсир этса;  4) Муттасил ичкиликбозлик ёки гиёхвандликка мубтало 4) Муттасил ичкиликбозлик ёки гиёхвандликка мубтало бўлган бўлса;бўлган бўлса;  5) Ўз болаларининг ҳаёти ёки соғлигига ёхуд эри(хотини)нинг 5) Ўз болаларининг ҳаёти ёки соғлигига ёхуд эри(хотини)нинг ҳаёти ёки соғлигига қарши қасддан жиноят содир қилган ҳаёти ёки соғлигига қарши қасддан жиноят содир қилган бўлса.бўлса.  Ота-оналик ҳуқуқидан маҳрум этилган ота-она болаларга Ота-оналик ҳуқуқидан маҳрум этилган ота-она болаларга нисбатан барча ҳуқуқлардан маҳрум бўлади.Бироқ, бу ота-нисбатан барча ҳуқуқлардан маҳрум бўлади.Бироқ, бу ота- онани ўз боласига таъминот бериш мажбуриятидан халос онани ўз боласига таъминот бериш мажбуриятидан халос этмайди.этмайди.

Қўйидаги ҳолатларда ота-оналик Қўйидаги ҳолатларда ота-оналик ҳуқуқидан чекланишга йўл қўйилади:ҳуқуқидан чекланишга йўл қўйилади:  Қўйидаги ҳолатларда ота-оналик ҳуқуқидан Қўйидаги ҳолатларда ота-оналик ҳуқуқидан чекланишга йўл қўйилади:чекланишга йўл қўйилади:  1) болани ота-она (улардан бири) билан 1) болани ота-она (улардан бири) билан қолдириш ота-онага (улардан бирига) қолдириш ота-онага (улардан бирига) боғлиқ бўлмаган сабабларга кўра бола учун боғлиқ бўлмаган сабабларга кўра бола учун хавфли бўлганда;хавфли бўлганда;  2) болани ота-она ( улардан бири) билан 2) болани ота-она ( улардан бири) билан қолдириш оқибатида ота-онанинг хулқ-қолдириш оқибатида ота-онанинг хулқ- атвори бола учун хавф туғдирса, ота-онани атвори бола учун хавф туғдирса, ота-онани (улардан бирини) ота-оналик ҳуқуқидан (улардан бирини) ота-оналик ҳуқуқидан маҳрум қилиш учун эса, етарли маҳрум қилиш учун эса, етарли аниқланмаган тақдирда.аниқланмаган тақдирда.

Алимент мажбуриятлариАлимент мажбуриятлари  – – оиланинг меҳнатга лаёқатсиз оиланинг меҳнатга лаёқатсиз аъзоларининг ишлаб топган аъзоларининг ишлаб топган маблағларининг бир қисмини маблағларининг бир қисмини оиланинг меҳнатга лаёқатсиз оиланинг меҳнатга лаёқатсиз аъзоларини таъминлашга аъзоларини таъминлашга ажратиш мажбуриятларидан ажратиш мажбуриятларидан иборат. иборат.

Таъминот бўйича мажбуриятларга Таъминот бўйича мажбуриятларга қўйидагилар эга бўлади:қўйидагилар эга бўлади:  1) Вояга етмаган болаларига нисбатан, шунингдек, ёрдамга мухтож 1) Вояга етмаган болаларига нисбатан, шунингдек, ёрдамга мухтож меҳнатга лаёқатсиз вояга етган болаларига нисбатан ота-оналар.меҳнатга лаёқатсиз вояга етган болаларига нисбатан ота-оналар.  2) Ёрдамга муҳтож меҳнатга лаёқатсиз ота-онасига нисбатан вояга 2) Ёрдамга муҳтож меҳнатга лаёқатсиз ота-онасига нисбатан вояга етган фарзандлар.етган фарзандлар.  3) Меҳнатга лаёқатсиз ёрдамга муҳтож эри(хотинига нисбатан хотин 3) Меҳнатга лаёқатсиз ёрдамга муҳтож эри(хотинига нисбатан хотин (эр).(эр).  4) Вояга етмаган ёки вояга етган меҳнатга лаёқатсиз ёрдамга муҳтож 4) Вояга етмаган ёки вояга етган меҳнатга лаёқатсиз ёрдамга муҳтож ака-укалари ва опа-сингилларига нисбатан ака-укалар ва опа-сингиллар.ака-укалари ва опа-сингилларига нисбатан ака-укалар ва опа-сингиллар.  5) Вояга етган меҳнатга лаёқатсиз, ёрдамга муҳтож невараларнинг ота-5) Вояга етган меҳнатга лаёқатсиз, ёрдамга муҳтож невараларнинг ота- онаси, эри ёки хотини ва вояга етган меҳнатга лаёқатли болалари онаси, эри ёки хотини ва вояга етган меҳнатга лаёқатли болалари бўлмаса ёхуд улардан таъминот учун маблағ ололмаса, уларга нисбатан бўлмаса ёхуд улардан таъминот учун маблағ ололмаса, уларга нисбатан бу мажбурият бобо ва бувининг зиммасига юклатилиши мумкин.бу мажбурият бобо ва бувининг зиммасига юклатилиши мумкин.  6) Ўзларининг вояга етган болаларидан ёхуд эри ёки (хотинидан) (собиқ 6) Ўзларининг вояга етган болаларидан ёхуд эри ёки (хотинидан) (собиқ эри хотинидан) таъминот олмайдиган меҳнатга лаёқатсиз, ёрдамга эри хотинидан) таъминот олмайдиган меҳнатга лаёқатсиз, ёрдамга муҳтож бобо ва бувига таъминот бериш мажбурияти етарли маблағга муҳтож бобо ва бувига таъминот бериш мажбурияти етарли маблағга эга бўлган вояга етган меҳнатга лаёқатли набиралар зиммасига эга бўлган вояга етган меҳнатга лаёқатли набиралар зиммасига юклатилиши мумкин.юклатилиши мумкин.  7) Агар ўгай ота ва ўгай она ўзларининг меҳнатга лаёқатли болаларидан 7) Агар ўгай ота ва ўгай она ўзларининг меҳнатга лаёқатли болаларидан таъминот ололмаган ҳолларда меҳнатга лаёқатсиз ўгай ота ва ўгай таъминот ололмаган ҳолларда меҳнатга лаёқатсиз ўгай ота ва ўгай онага нисбатан суднинг ҳал қилув қарори асосида таъминлаш онага нисбатан суднинг ҳал қилув қарори асосида таъминлаш мажбурияти ўгай ўғил ё қизга юклатилиши мумкин.мажбурияти ўгай ўғил ё қизга юклатилиши мумкин.

Оила Кодексининг 99-Оила Кодексининг 99- моддасига биноан,моддасига биноан,  Вояга етмаган болаларига таъминот Вояга етмаган болаларига таъминот бериш ҳақида ота-она ўртасида келишув бериш ҳақида ота-она ўртасида келишув бўлмаса, уларнинг таъминоти учун бўлмаса, уларнинг таъминоти учун алимент суд томонидан ота-онанинг ҳар алимент суд томонидан ота-онанинг ҳар ойдаги иш ҳақи ва (ёки) бошқа ойдаги иш ҳақи ва (ёки) бошқа даромадининг бир бола-учун тўртдан бир даромадининг бир бола-учун тўртдан бир қисми, икки бола учун-учдан бир қисми,уч қисми, икки бола учун-учдан бир қисми,уч ва ундан ортиқ бола учун- ярмиси ва ундан ортиқ бола учун- ярмиси миқдорида ундирилади. Тўловлар миқдори миқдорида ундирилади. Тўловлар миқдори суд томонидан камайтирилиши мумкин. суд томонидан камайтирилиши мумкин. Ҳар бир бола учун ундириладиган алимент Ҳар бир бола учун ундириладиган алимент миқдори энг кам иш ҳақининг учдан бир миқдори энг кам иш ҳақининг учдан бир қисмидан кам бўлмаслиги керак.қисмидан кам бўлмаслиги керак.

O'xshashlar

Оила ҳуқуқи асослари 1

Мажбурият ҳуқуқи тушунчаси, тизими, вужудга келиш асослари, субъектлари

Меҳнат ҳуқуқи

Табиий ресурсларга нисбатан мулк ҳуқуқи. Табиатдан фойдаланиш ҳуқуқи

Жиноят ҳуқуқи фанининг ўзига хос хусусиятлари