Mustaqil O`zbekiston Demokratik huquqiy davlat fuqarolik jamiyati asoslarini shakllantirish jarayoni - Huquqshunoslik - Slaydlar

Mustaqil O`zbekiston Demokratik huquqiy davlat fuqarolik jamiyati asoslarini shakllantirish jarayoni

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

947.2255859375 KB

Ko'chirib olish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI Mustaqil O`zbekiston Demokratik huquqiy davlat fuqarolik jamiyati asoslarini shakllantirish jarayoni

• Ma’lumki, Islom Karimov respublikamiz rahbari sifatida ish boshlagan paytda (1989 yil 23 iyun) o’lkamizda uzoq yillar davomida hukm surgan kommunistik mafkura va faqat xom ashyo etkazib berishga asoslangan bir yoqlama iqtisodiy siyosat har bir sohada o’zining halokatli salbiy ta’sirini keng miqyosda ko’rsata boshlagan edi.

Islom Karimovning O’zbekiston rahbari sifatidagi birinchi nutqi • 1989 yilning may oyida Farg`ona viloyatida buzg`unchi kuchlar tomonidan tashkil etilgan ommaviy tartibsizliklar iyunning oxiriga kelib nihoyatda avj olib ketdi. • Kechagina respublikamiz rahbari etib saylangan Islom Karimov ishga kirishgan kunning ertasigayoq, ya’ni 24 iyun kuni O’zbekiston SSR Ministrlar Sovetida katta majlis o’tkazdi va unda nutq so’zladi. Bu nutq mohiyat e’tiboriga ko’ra Islom Karimovning O’zbekiston rahbari sifatidagi birinchi nutqi ekani bilan ham alohida tarixiy ahamiyatga egadir. Ushbu chiqishda Islom Karimovning siyosiy etakchiga xos barcha fazilatlari yaqqol namoyon bo’ladi.

Mustaqil O`zbekiston Demokratik huquqiy davlat fuqarolik jamiyati asoslarini shakllantirish jarayoni

Bu davrning og`ir va ayanchli ijtimoiy- siyosiy manzarasiga Islom Karimov shunday baho beradi: • “ Shu narsa shak-shubhasiz va ochiq-oydindirki, respublika barcha asosiy iqtisodiy va ijtimoiy ko’rsatkichlar bo’yicha Ittifoqdagi o’rtacha darajadan ham ancha orqada bo’lib, mamlakatda oxirgi o’rinlardan birida turibdi. Biz bu raqamlarni ilgari ham necha martalab aytganmiz, ammo bugun ularni yana bir bor idrok etmoq kerak”

Siyosiy beqarorlik, boshboshdoqlik va bedodlik • Mavjud siyosiy beqarorlik, boshboshdoqlik va bedodlik sharoitida, naqadar og`ir va qaltis bo’lmasin, o’sha mash’um kunlarda sobiq Markazdagi kuchlar va ularning o’zimizdagi malaylari yurtimiz rahbariga har qadamda millatchilik yorlig`ini yopishtirish, uning shaxsiga nisbatan tuhmat va malomatlar yog`dirishga qanchalik urinmasin, qanday og`ir siyosiy va ma’naviy-ruhiy bosim ta’siri ostida ish olib borishga to’g`ri kelmasin, Islom Karimov Vatanimizning tom ma’noda mustaqillikni qo’lga kiritishiga erishishdek oliy maqsad yo’lidan hech qachon qaytmaganini yana bir bor isbotlab, tasdiqlab beradi.

«O’zbekiston — kelajagi buyuk davlat», «Mustaqillik - bu avvalo huquqdir», «Yangi uy qurmasdan turib, eskisini buzmang», «Islohot - islohot uchun emas, avvalo inson uchun», «O’zbek xalqi hech qachon hech kimga qaram bo’lmaydi», «Bizdan ozod va obod Vatan qolsin»

• Ta ’ kidlash joizki, ushbu chiqishlar xalqimiz, jamiyatimiz bosib o ’ tgan tarixiy taraqqiyot yo ’ lini aks ettirishi bilangina emas, avvalo, bu yo ’ ldagi og`ir qiyinchilik va sinovlarni, g`ov-to ’ siqlarni bartaraf etishga qaratilgani, mustaqillikka erishish jarayonlari biz uchun naqadar mashaqqatli, o ’ ta dramatik va hayajonli voqealarga boy bo ’ lganini yorqin aks ettirishi bilan ham alohida e ’ tiborlidir. • Yana bir o ’ ta muhim jihat shundaki, mamlakatimizda huquqiy demokratik davlat, fuqarolik jamiyati barpo etish yo ’ lida avvalboshdanoq asosiy ustuvor yo ’ nalishlarga aylangan masalalar — tinchlik va barqarorlikni saqlash, millatlararo hamjihatlikni asrash, aholini ijtimoiy muhofaza qilish, iqtisodiyotni tubdan isloh etish, milliy armiyani shakllantirish, sud-huquq tizimini yangi asosda barpo etish, inson manfaati, huquq va erkinliklarini ta ’ minlash, ijtimoiy-siyosiy hayotni erkinlashtirish, aholi salomatligi, ilm-fan, ta ’ lim-tarbiya, madaniyat va sport jabhalariga e ’ tibor qaratish, jahon hamjamiyatidan munosib o ’ rin egallash kabi ko ’ pdan-ko ’ p dolzarb vazifalar mustaqildigimizning poydevori qo ’ yilayotgan o ’ sha davrda Yurtboshimizning chiqishlarida har tomonlama o ’ z ifodasini topa boshlagan edi.

• 1989 yil 17 avgustda Islom Karimov boshchiligida respublika hukumatining Toshkentda bo ’ lib o ’ tgan kengaytirilgan yig`ilishida aholiga tomorqa va shaxsiy uchastkalar ajratish masalasi muhokama qilinadi va « Qishloqda yashovchi har bir oilani tomorqa bilan ta ’ minlash, ularga yakka tartibda uy-joy qurish uchun barcha shart- sharoitlarni yaratib berish haqida » qaror qabul qilinadi. Ushbu tarixiy hujjatda qishloqda yashovchi xar bir kishiga o ’ rtacha 25 sotixdan er ajratib berish va tomorqa maydonlarini qariyb 4,5 barobar ko ’ paytirish ko ’ zda tutilgan edi.

• Ma’lumki, o’sha paytda O’zbekistonimiz SSSR deb atalgan dunyodagi eng qudratli imperiyaga qaram respublika edi. Uni na Birlashgan Millatlar Tashkiloti, na boshka xalqaro tashkilotlar, na jahon hamjamiyati tanir, tan olar edi. Ya’ni, mustakillik yo’lidagi xarakatlarimizda bizni ko’llab-kuvvatlaydigan, biz tayanadigan biron-bir tashki omil, najotkor kuch yo’q edi. Shunday bir sharoitda yuqorida tilga olingan adoqsiz muammolarni hal qilish uchun respublika rahbari kimga, nimaga ishonib harakat qildi, degan savol tug`ilishi tabiiy, albatta.

Bugun, oradan yillar o ’ tib, ko ’ p narsalar oydinlashganidan so ’ ng yana bir haqiqatni alohida e ’ tirof etish har tomonlama o ’ rinli bo ’ ladi. • 1990 yil 24 mart kuni o’n ikkinchi chaqiriq O’zbekiston SSR Oliy Kengashining birinchi sessiyasida ittifokdosh respublikalar orasida birinchi bo’lib O’zbekistonda respublika Prezidenti lavozimi joriy etildi. Bu o’rinda shuni aytish joizki, bundan bir necha kun oldin, ya’ni 14 mart kuni SSSR xalq deputatlarining navbatdan tashqari uchinchi s’ezdida SSSR Prezidenti lavozimini ta’sis etish to’g`risidagi qonun qabul qilinib, M. Gorbachev bu vazifaga saylangan edi. • Bepoyon Ittifoq hududida ikkinchi bir Prezidentning paydo bo’lishini Markaz va uning rahbariyati qanday qahr-g`azab va ichiqoralik bilan qabul qilganini tasavvur qilish qiyin emas, albatta.

Yangi yo’l • 1989 yil 23 iyun kuni bo’lib o’tgan O’zbekiston Kompartiyasi MQning XIV Plenumida Islom Abdug’anievich Karimov O’zbekiston Kompartiyasi MQning birinchi kotibi etib saylandi. I.A. Karimov boshliq yangi rahbariyat tomonidan o’zbek xalqining milliy o’zligini anglashi kuchayib borayotganligi birinchi bor etirof etildi. Xalqning shon-shuhrati, qadr-qimmatini himoya qilish, milliy mustaqillikka erishish tomon yo’l olindi.

Sovet imperiyasining tanazzulga yuz tutishi • I.A.Karimov 1989 yil 20 sentyabrda Maskvada bo’lib o’tgan KPSS MQ ning Plenumida so’zlagan nutqida respublikalar bilan SSSR o’rtasidagi vakolatlarni aniq- ravshan ajratib qo’yishni ko’zda tutadigan yangi federativ shartnoma ishlab chiqish zarurligi to’g’risida o’z fikrini bildirib: «Biz Ittifoq va respublikalarning vazifalarini, burchlarini va o’zaro majburiyatlarini aniq- ravshan belgilab qo’yish, respublikalar mustaqilligini har jihatdan mustahkamlash tarafdorimiz»,- degan edi.

1990 yil avgust oyida Ittifoqni yangilash dasturi ishlab chiqildi. • Dasturda respublikalar o’z hududlaridagi butun milliy boyliklarga egalik qilish, foydalanish huquqiga ega ekanligi ta’kidlangan edi. Ammo shartnomaga bunday yondashuv Markazdagilarga yoqmadi. SSSR Oliy Soveti mazkur dasturni qabul qilmadi. SSSR Oliy Soveti respublikalarning istak va manfaatlarini batamom inkor etgan yangicha shartnoma loyihasini tuzib respublikalarga tarqatdi. Respublikalar, shu jumladan, O’zbekiston Markaz loyihasini qabul qilmadi. 1991 yil fevral-mart oylarida Ittifoq shartnomasi loyihasi ustida qayta ish olib borildi.

• O ’ zbekiston Respublikasi Prezidenti Farmonlariga va Vazirlar Mahkamasining qarorlariga so ’ zsiz mos kelishi kerak, deb belgilab qo ’ ydi. Farmonda SSSR da Favqulodda holat davlat qo ’ mitasining SSSR Konstitutsiyasi hamda qonunlariga, O ’ zbekiston SSR Konstitutsiyasi hamda qonunlariga zid keladigan farmonlari va qarorlari haqiqiy emas, deb belgilab qo ’ yildi. Fitnachilarning qonunga hilof ravishda urinishlari natijasida 1991 yil 19-21 avgust kunlari Moskvada fojiali hodisalar ro ’ y berdi. Rossiya Federatsiyasi rahbariyati tashabbusi bilan demokratik kayfiyatdagi Moskva aholisi tomonidan fitna bostirildi. Fitnachilar qamoqqa olindi. M.S.Gorbachyov Prezidentlik lavozimiga qaytib keldi. Biroq mamlakatdagi siyosiy vaziyat tang ahvolga tushib qoldi. Markaziy hokimiyat falaj bo ’ lib, harakatsiz qolgan edi. Sovet Ittifoqi Kommunistik partiyasi ham halokatga uchradi. Shu tariqa, SSSR tanazzulga uchradi va parchalana boshladi.

1991 yil 31 avgustda O'zbekiston Oliy Kengashining XII chaqiriq navbatdan tashqari 6-sessiyasi o'z ishini boshladi • Demak, Mustaqillik - tenglik sari qo'yilgan birinchi qadam. Tenglik bo'lmagan joyda kirn kimgadir qaram bo'ladi. Tenglik odamlarning o'zaro munosabatlaridan tortib mamlakatlararo munosabatlargacha hamma narsani me'yor-mezonga soladi. • Mustaqillik - o'zaro hurmat, bir-birini tan olish, bir-birini qadrlash asosida mamlakat fuqarolari o'zaro munosabatida ham, davlatlar o'rtasidagi aloqalarda ham ana shu insoniy qadriyatlarga tayanish, umumiy mezonlar asosida yashash demakdir. Milliy mustaqillik erkin dunyoqarash, erkin tafakkurga tayanib yashashdir. Tabiatan ongli yashash ongli munosabatni qaror toptirishning mezoni hamdir.

• 1991 yil 31 avgust kuni O'zRning mustaqilligi e'lon qilindi. Ammo, mustamlakachilik siyosatidan so'ng qolgan siyosiy, iqtisodiy, madaniy-ma'rifiy meros bilan'mustaqillikni mustahkamlash va uning istiqbol yo'lini aniqlash, aslida undan-da murakkab vazifa edi. Bunday vazifa mamlakatda demokratik huquqiy davlat qurish, ijtimoiy yo'naltirilgan bozor iqtisodiyotini vujudga keltirish, uning jahon hamjamiyatiga qo'shilishini ta'minlash bo'yicha qat'iy va izchil siyosat yurgizishdan iborat bo'ldi. • Prezident I.A.Karimov «Biz yangi ozod jamiyat, huquqiy davlat qurishni o'z oldimizga maqsad qihb qo'ygan ekanmiz, adolat tamoyilini ustuvor prinsip sifatida e'tirof etamiz», deb O'zbekistonda adolatparvar demokratik jamiyat qurishning nazariyasini milliy davlatchiligimizning uch ming yillik tarixi hamda madaniy merosi bilan bog'lashga qaratadi.

O‘zbekiston Respublikasi Davlat bayrog‘i • "O‘zbekiston Respublikasi Davlat bayrog‘i to‘g‘risida"gi qonun 1991 yil 18 noyabrda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining navbatdan tashqari o‘tkazilgan VII sessiyasida qabul qilingan. Davlat bayrog‘i va uning ramzi bugungi O‘zbekiston sarhadida qadimda mavjud bo‘lgan davlatlar bilan tarixan bog‘liqligini anglatadi hamda respublikaning milliy- madaniy an’analarini o‘zida mujassamlashtiradi.

O‘zbekiston Respublikasi Davlat Gerbi • "O‘zbekiston Respublikasi Davlat gerbi to‘g‘risida"gi Qonun 1992 yil 2 iyulda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining X sessiyasida qabul qilingan. • O‘zbekiston Respublikasining Davlat gerbi gullagan vodiy uzra charaqlab turgan quyosh tasviridan hamda so‘l tomonida bug‘doy boshoqlari, o‘ng tomonida ochilgan paxta chanoqlari suvrati tushirilgan chambardan iborat. • Gerbning yuqori qismida respublika jipsligining ramzi sifatida sakkiz qirrali yulduz tasvirlangan: sakkiz qirra ichida joylashgan yarim oy va yulduz musulmonlarning qutlug‘ ramzidir.

• “ Davlatimizning Asosiy qonuni - Konstitutsiyamiz vaqt sinovlaridan muvaffaqiyatli o'tdi. Hozirda u kundalik hayotimiz-ning rivojlanishi va davlat qurilishida ijtimoiy siyosiy o'zgarishlarga asos soldi”

O'xshashlar

O’zbekistonda huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyati asoslarining shakllanishi

O`zbekistonda huquqiy demokratik jamiyat va fuqarolik jamiyati asoslarining shakllanishi

Fuqarolik jamiyati tushunchasi

Fuqarolik jamiyati institutlari

O’zbekistonda huquqiy demokratik davlat qurishning konstitutsiyaviy asoslari