Ma’muriy huquqiy normalar - Huquqshunoslik - Slaydlar

Ma’muriy huquqiy normalar

Yuklangan vaqt:

19.03.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1395.314453125 KB

Ko'chirib olish

Ma’muriy huquqiy normalar Reja: 1. Ma'muriy huquqiy normalar 2. Ma'muriy huquqiy normalarning xususiyatlari 3. Ma'muriy huquqiy normalarning turlari 4. Ma'muriy huquqiy normalarning tuzilishi

Ma'muriy huquqiy normalar – bu davlat boshqaruvi sohasidagi ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi, ijro etuvchi hokimiyat organlari va mansabdor shaxslarning faoliyatini belgilovchi huquqiy qoidalar majmuidir.

Ma'muriy huquqiy normalarning asosiy xususiyatlari: 1. Davlat boshqaruviga oid bo‘lishi – Ushbu normalar davlat organlari va fuqarolar o‘rtasidagi, shuningdek, turli davlat organlari o‘rtasidagi munosabatlarni tartibga soladi. 2. Majburiy xarakterga ega bo‘lishi – Ular barcha davlat organlari, mansabdor shaxslar va fuqarolar uchun bajarilishi shart bo‘lgan qoidalardir.

3. Ijro etuvchi hokimiyat tomonidan qabul qilinishi – Ko‘pincha Prezident farmonlari, Vazirlar Mahkamasining qarorlari, mahalliy hokimiyat organlarining qarorlari asosida shakllanadi. 4. Ma'muriy javobgarlikni belgilashi – Ushbu normalarni buzganlik uchun odatda ma'muriy jazo (jarima, ogohlantirish, maxsus huquqdan mahrum qilish va h.k.) qo‘llaniladi

Ma’muriy-huquqiy normalar vazifasiga ko‘ra moddiy va protsessual turlarga bo‘linadi. Moddiy ma’muriy-huquqiy normalar ma’muriy huquq bilan tartibga solinadigan boshqaruvga oid munosabat ishtirokchilarining huquq va majburiyatlari majmuini, shuningdek ularning javobgarligi, ya’ni ma’muriy-huquqiy maqomini yuridik jihatdan mustahkamlaydi. Moddiy normalarda ijro etuvchi hokimiyat tizimi, tartibga solinayotgan boshqaruvga oid munosabat ishtirokchilari faoliyat ko‘rsatishi lozim bo‘lgan huquqiy makon (rejim) o‘z ifodasini topadi.

Protsessual ma’muriy-huquqiy normalar davlat boshqaruvini amalga oshirish bilan bog‘liq bo‘lgan protsessual masalalarni tartibga soladi. Masalan, bu normalar fuqarolarning shikoyat va arizalarini qabul qilish, ko‘rib chiqish va hal qilish tartibini; ma’muriy huquqbuzarliklarga doir ishlarni yuritish tartibini belgilaydi. Ularning vazifasi moddiy ma’muriy huquq normalari bilan belgilangan yuridik huquqlar va majburiyatlarning tartibga solinayotgan boshqaruvga oid munosabatlar doirasida amalga oshirilish tartib-taomillarini belgilashdan iborat.

Ma’muriy-huquqiy normalar majburiyat yuklash shakliga ko‘ra avvalo imperativ (qat’iy) va tavsiyaviy ma’muriy-huquqiy normalarga bo‘linadi. Imperativ normalar subyektlar xulq- atvorini bevosita belgilovchi qoidalardan iborat bo‘lib, ular mazkur huquqiy munosabat ishtirokchilarining kelishuviga binoan boshqa xulqatvor qoidalari bilan almashtirilishi mumkin emas.

Tavsiyaviy normalar ma’muriy huquq subyektlariga u yoki bu harakatlarni bajarish maqsadga muvofiqligi xususida beriladigan tavsiyalardan iborat. Ma’muriy-huquqiy normalar makonda (hududda) amal qilishiga ko‘ra O‘zbekiston Respublikasining butun hududida, shu jumladan Qoraqalpog‘iston Respublikasi hududida amal qiladi.

Ma’muriy-huquqiy normalar vaqt bo‘yicha ham amal qiladi. Odatda, ma’muriy-huquqiy normalarning amal qilish muddatlari cheklanmaydi. Bu ularning rasmiy darajada o‘zgartirilgunga yoki bekor qilingunga qadar amal qilishini anglatadi. Ba’zi hollarda ularning amal qilish muddatlari aniq belgilanishi mumkin, masalan, favqulodda yoki harbiy holat muayyan muddatga belgilanadi. Ma’muriy-huquqiy normalar ular ifodalangan normativ hujjatlar imzolangan sanadan e’tiboran, yoki tegishli normalar kuchga kirishi uchun nazarda tutilgan muddatda qonuniy, yuridik kuchga ega bo‘ladi.

Ma’muriy-huquqiy normaning tuzilishi deganda normaning ichki strukturasi, uning tarkibiy qismlari, elementlari o‘zaro aloqasining muayyan tartibi, ularning o‘zaro aloqadorligi tushuniladi. Ma’muriy-huquqiy norma gipoteza, dispozitsiya va sanksiya singari tarkibiy qismlardan tashkil topadi.

Gipoteza ma’muriy-huquqiy normaning bir qismi sifatida uni amalga tatbiq etishning haqiqiy shartlarini belgilaydi. Gipotezada yuridik fakt, normani amalga kiritish, uning dispozitsiyasini hayotga tatbiq etish shart-sharoitlari (masalan, ma’muriy-huquqiy javobgarlikka tortish shartlari) ko‘rsatiladi.

Dispozitsiya — yuridik normaning tarkibiy elementi bo‘lib, unda norma bilan belgilangan xulq-atvor qoidasi, taraflarning huquqlari va majburiyatlari o‘rnatildi. Sanksiya ma’muriy-huquqiy normaning elementi sifatida huquqbuzarga nisbatan ko‘riladigan ta’sir choralarini aks ettiradi. Bunda har qanday ma’muriy ta’sir emas, balki huquqbuzarlik munosabati bilan qo‘llanilishi normada belgilangan ta’sirgina nazarda tutiladi.

Eʼtiboringiz uchun raxmat

O'xshashlar

Ma’muriy-huquqiy norma

Ma’muriy javobgarlik

Ma’muriy huquq

Ma’muriy hujjat

Ma’muriy huquq subyektlari