Коррупцияга қарши курашнинг халқаро-ҳуқуқий асослари - Huquqshunoslik - Slaydlar

Коррупцияга қарши курашнинг халқаро-ҳуқуқий асослари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1084.603515625 KB

Ko'chirib olish

Коррупцияга қарши курашнинг халқаро- ҳуқуқий асослари

Мавзунинг долзарблиги. Коррупция қонун устуворлигига, демократия ва инсон ҳуқуқларига, самарали давлат бошқарувига таҳдид солади, тенглик ва ижтимоий адолат принципини бузади, демократик институтлар фаолияти ва жамиятнинг аҳлоқий нормаларини издан чиқаради. Коррупция бора-бора трансмиллий коррупцияга айланади ва дунё ҳамжамиятига катта хавф туғдиради. Коррупцияга қарши курашишдадавлатларнинг БМТ, Европа Иттифоқи, Европа Кенгаши, Африка иттифоқи, Иқтисодий ҳамкорлик ва ривожланиш ташкилоти (ОЭСР), МДҲ, доирасида бир қатор ҳаракатлар амалга оширилганини таъкидлаш лозим. Замонавий халқаро ҳуқуқда коррупцияга қарши ҳамкорлик институти шаклланди. Бу институтнинг нормалари коррупция субъектларининг ҳаракатлари, ҳуқуқий ёрдам ва ҳамкорлик чоралари, юрисдикция масалаларини ўз ичига олади.

Коррупцияга қарши кураш тўғрисидаги халқаро-ҳуқуқий нормаларни самарали бажаришнинг муҳим омили халқаро нормаларни миллий қонунчиликка имплементация қилиш, ички давлат механизмларини ташкил қилиш ҳисобланади. Кўпгина давлатлар халқаро коррупцияга қарши кураш нормаларини ўз миллий ҳуқуқий тизимларида акс эттирганлар. Ўзбекистон ҳам мустақилликка эришган илк кунларидан бошлаб коррупцияга қарши куршиш масаласига умумдавлат миқиёсида вазифа сифатида қараб, унинг олдини олиш ва давлат аппаратини коррупционерлардан тозалаш бўйича изчил ва мунтазам ишлар олиб бормақда.

Тадқиқотнинг объекти ва предмети. Мазкур тадқиқот ишининг объектини коррупцияга қарши курашиш бўйича халқаро- ҳуқуқий асослари билан боғлиқ ҳуқуқий муносабатлар ташкил этади. Тадқиқот предметини коррупцияга қарши курашнинг халқаро-ҳуқуқий асослари ва бунда БМТ доирасида коррупцияга қарши курашнинг универсал халқаро ҳуқуқий асослари, минтақавий халқаро ҳуқуқий асослари ва миллий қонунчилик нормалари ҳолати ҳамда уларни такомиллаштиришга доир масалалар ташкил этади.

Тадқиқот мақсади коррупция жиноятининг назарий асосларини ва коррупцияга қарши курашиш бўйича халқаро-ҳуқуқий ҳужжатларни таҳлил этиш ва ушбу ҳужжатлар ёрдамида коррупцияга қарши курашиш бўйича халқаро ташкилотлар фаолиятини таҳлил этиш ҳамда шулардан келиб чиққан ҳолда коррупцияга қарши курашнинг халқаро- ҳуқуқий асосларини такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқиш.

Тадқиқот вазифалари Тадқиқот мақсадларига эришиш учун, қуйидаги вазифалар белгиланди: • коррупция тушунчасини ва юридик табиатини ўрганиш; • коррупция сабаблари ва унинг олдини олиш масалалари кўриб чикиш; • БМТ доирасида коррупцияга қарши курашнинг универсал ва минтақавий халқаро ҳуқуқий асосларини таҳлил этиш; • Ўзбекистон Республикасида коррупцияга қарши курашнинг ҳуқуқий асослари таҳлил этиш ҳамда таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқиш.

Тадқиқотда қўлланилган услублар Тадқиқот иши мавзусини ёритишда етакчи олимлар ҳамда тадқиқотчилар томонидан қўлланиб келинган ва қўлланилаётган илмий тадқиқот услубларидан, яънитарихий, мантиқий, қиёсий- ҳуқуқий таҳлил каби усуллардан кенг фойдаланилди. Тадқиқотнинг илмий янгилиги Тадқиқот ишида коррупцияга қарши курашнинг халқаро-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ўзига хос жиҳатлари, халқаро ташкилотлар ва Ўзбекистон Республикасининг қонунчилиги ва амалиёти таҳлил этилган.

Тадқиқотнинг назарий ва амалий аҳамияти Малакавий ишда келтирилган таклиф ва мулоҳазалар коррупциягақарши курашнинг халқаро-ҳуқуқий асосларини ва Ўзбекистон Республикаси қонунчилигини такомилаштиришда аҳамиятга эга. Малакавий ишнинг материаллари эса Халқаро ҳуқуқ, Халқаро жиноят ҳуқуқи, Ўзбекистон Республикаси жиноят ҳуқуқи бўйича янги дарсликлар, қўлланмалар, ишлар ёзилишида, шунингдек мамлакат юридик коллеж ва лицейларида ушбу масалалар бўйича курслар ўқитилишида қўланилиши мумкин.

Давлатларнинг коррупцияга қарши курашиш борасидаги ҳамкорлигининг муҳимлиги шундан келиб чиқадики, бугунги кунда айрим халқаро қилмишлар халқаро хавфсизлик ва тинчликка жуда катта хавф туғдирмоқда. Коррупцияга қарши курашишда давлатларнинг ҳамкорлиги универсал ва минтақавий хавфсизликнинг таянчларидан бирини ташкил этаркан, мазкур механизмларни таъминламаслик минтақада тинчлик ва хавфсизликка таҳдид солади. Шундан келиб чиқиб, коррупцияга қарши курашишга доир халқаро ва миллий ҳуқуқий асосларни ўрганиш, таҳлил қилиш, янгилиб бориш давр талабидир.

Мазкур тадқиқот давомида қилинган илмий изланиш, таҳлиллар асосида бир қатор илмий хулосалар, таклиф ва тавсияларга келинди: - “Коррупция” тушунчаси ҳақида турли фикр- мулоҳалар олимлар томонидан берилган. Уларни таҳлил қилган ҳолда “коррупция” тушунчасига қуйидаги таърифни берамиз: “Коррупция - давлат хизмати тизимидаги ҳодиса сифатида давлат хизматчилари ёки уларнинг воситачилари ёрдамида мулкий бойлик орттиришга қаратилган, ўз мавқеидан қонунга ҳилоф равишда фойдаланиш, давлат хизматчиларини, жисмоний ва юридик шахсларни сотиб олишга қаратилган ҳаракатлар”; - “Коррупция” атамаси ҳеч қайси бир халқаро ҳужжат билан очиб берилмаган. БМТнинг Коррупцияга қарши кураш тўғрисидаги конвенцияда “Коррупция” атамаси ва унинг тўлиқ мазмуни, қайси ҳаракатларни ўз ичига олиши аниқ акс эттирилиши лозим;

- Коррупция нинг пайдо бўилишига қуйидагилар сабаб бўлади: Тарихан коррупция иқтисодий ҳодисадир ва товар- пул муносабатлари бор жойда мавжуд бўлиб келган. Айниқса, ижтимоий ва иқгисодий ҳаётни бевосита маъмурий йўл билан бошқарипца интилган ҳокимият ва бюрократиянинг мавқеи баланд бўдган давлат шароитида у ривож топади. Иқтисодий фаолиятга нисбатан ўрнатилган турли хилдаги чеқлашлар, амалдорларнинг кенг, назоратдан холи, чекланмаган ё рухсат бериш, ё тақиқлаш ваколати порахўрликка замин яратади. Шу билан боғлиқ ҳолда, йирик маблағларга эга бўлган айрим ишбилармонлар ўз даромадларини кўпайтириш мақсадида ва рақобатда алоҳида имтиёзларга эга бўлиш учун ҳукумат амалдорларини пора эвазига сотиб олиб, уларни ўз ихтиёрларига бўйсундиришга интиладилар. Коррупциянинг ривожи қонунларнинг сифатига боғлиқдир. Номукаммал қонун ишламайди ва порахўрлар бундан усталик билан фойдаланадилар. Давлат бошқаруви тизимидаги нуқсонлар, демократик институтларнинг кучсизлиги, шунинг натижасида, хукумат фаолиятининг ёпиқлиги, фуқаролик назоратидан холилиги уни пайдо бўлишига олиб келади.

Шу билан бир қаторда, коррупцияга қарши курашиш борасида эътиборга сазоворли жиҳатларидан бири – халқаро-ҳуқуқий асослар билан бирга тегишли институционал тузилмалар фаолиятини янада такомиллаштиришдир. - Ўзбекистон Республикасида коррупцияга қарши курашишни янада ривожлантириш учун халқаро ҳуқуқий нормаларни миллий қонунчиликка имплементация жараёнини такомиллаштириш лозим; - Ўзбекистон Республикасида коррупцияга қарши курашишни механизмларини янада кучайтириши керак. - Энг муҳими, ҳуқуқий ёрдам кўрсатишга доир икки томонлама халқаро шартномаларни амалга ошириш механизмларини такомиллаштириш, бу борадаги Ўзбекистон Республикасининг халқаро шартномалари рўйхатини янада кенгайтириш мақсадга мувофиқдир. Ўзбекистон томонидан ўз давлат мустақилигини қўлга киритиши давлатимиз учун халқаро муноабатларда, шу жумладан, коррупцияга қарши курашиш соҳасида давлатлар ҳамкорлигида иштирок этиш имкониятини берди. Мамлакатимизда коррупцияга қарши кураш борасида миллий қонунчилик асослари яратилиб, мазкур қонунчилик давр талаби ва Ўзбекистон Республикаси халқаро-ҳуқуқий мажбуриятларидан келиб чиққан ҳолда янада такомиллаштирилиш зарур ва у халқаро ҳамкорлигини янада кучайтиришга хизмат қилади.

E`tiboringiz uchun rahmat

O'xshashlar

“Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги қонунининг ҳуқуқий асослари

Ўзбекистонда Коррупцияга қарши курашиш ижтимоий ғоявий асослари

Давлат бошқаруви органларининг ҳуқуқий асослари

Korrupsiya tushunchasining ma’nosi va shakllanish tarixi. O‘zbekistonda korrupsiyaga qarshi kurashning iqtisodiy-siyosiy va ijtimoiy-huquqiy mexanizmlari

Ўзбекистон Республикасида сайловнинг конституциявий-ҳуқуқий асослари