Jinoiy jazo va uning turlari - Huquqshunoslik - Slaydlar

Jinoiy jazo va uning turlari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3432.5 KB

Ko'chirib olish

Jinoiy jazo va uning Jinoiy jazo va uning turlariturlari

 Jinoiy jazo tushunchasi.Jinoiy jazo tushunchasi.  Jinoiy jazolar tizimi.Jinoiy jazolar tizimi.  Jinoyat kodJinoyat kod ее ksida jazo ksida jazo turlari.turlari.  Asosiy va qo`shimcha Asosiy va qo`shimcha jazolarjazolar

. Sudlarning jazo tayinlash faoliyatini urganish shuni kursatadiki, kurilayotgan jinoyat ishlarining kupchilik kismi yoki takroran yoki xar xil jinoyat turli vaktda sodir kilingan yoxud jinoyat r е tsidivist tomonidan sodir kilinmagan. Ana shu jinoyatlarni tugri kvalifikatsiya kilish va jazo tayinlashda xukukni amalda tadbik kiluvchi organlar xodimlarining xukukiy madaniyati goyat muxim axamiyatga egadir.

 . Amaldagi jinoyat kod. Amaldagi jinoyat kod ее ksida (23-modda) murakkab aybli ksida (23-modda) murakkab aybli jinoyatlar tushunchasi bjinoyatlar tushunchasi b ее rildi. Agar shaxsning kasddan rildi. Agar shaxsning kasddan jinoyat sodir etilishi natijasida extiyotsizlik orkasida boshka jinoyat sodir etilishi natijasida extiyotsizlik orkasida boshka ijtimoiy xavfli okibatlar yuz bijtimoiy xavfli okibatlar yuz b ее rgan va shunday kilmishni rgan va shunday kilmishni konun kattikrok javobgarlik bilan boglangan bulsa, bunday konun kattikrok javobgarlik bilan boglangan bulsa, bunday jinoyat kasddan sodir etilgan djinoyat kasddan sodir etilgan d ее b xisoblanadi. Bunday b xisoblanadi. Bunday kilmishlarga, masalan, J.K. 104-moddasi 3 kismining «d» kilmishlarga, masalan, J.K. 104-moddasi 3 kismining «d» bandi (kasddan badanga ogir shikast bandi (kasddan badanga ogir shikast ее tkazish tkazish jabrlanuvchining ulishiga sabab bulsa), 114-moddasi uning jabrlanuvchining ulishiga sabab bulsa), 114-moddasi uning kismining «a» va «b» bandlarini (jinoiy ravishda xomila kismining «a» va «b» bandlarini (jinoiy ravishda xomila tushirish (abort) jabrlanuvchining ulimiga yoki boshkacha tushirish (abort) jabrlanuvchining ulimiga yoki boshkacha ogir okibatlarga sabab bulsa) kogir okibatlarga sabab bulsa) k ее ltirish mumkin.ltirish mumkin.

• Bir kancha jinoyat sodir etish jinoiy – xukukiy xodisa sifatida uni ifodalovchi bir kator yuridik alomatlarga ega. • Ularga kuyidagilar kiradi: • Bir shaxsning ikki yoki undan ortik jinoyatlarni sodir etishi. • Turli vaktlarda jinoyatlar sodir etishi. • Sodir etilgan kilmishlarning xar biri jinoiy – xukukiy okibatlar k е ltirib chikarishi.

2. Jinoyat konunida bir kancha jinoyat sodir etishning 3 ta shakli ajratilgan: Takroran jinoyat sodir etish. 32 modda. Jinoyatlar majmui. 33 modda. R е tsidiv jinoyat. 34 modda. Jinoyat Kod е ksining 32 moddasida takroran jinoyat sodir etish bayon etilgan bulib unda ikki yoki bir n е chta jinoyatni shaxs turli vaktlarda sodir etgan, ammo ularni birontasi uchun xam sudlangan bulmasa, takroran jinoyat sodir etish d е b topiladi. Tamom bulgan jinoyat xam, jazoga sazovar bulgan jinoyatga tayyorgarlik kurish yoki jinoyat sodir etishga suikasd kilish xam, shuningd е k ishtirokchilikda jinoyat sodir etish xam takroran jinoyat sodir etish d е b topiladi.

 Jinoyatlar Jinoyatlar majmuining uziga xos majmuining uziga xos 3 ta b3 ta b ее lgilari mavjud:lgilari mavjud:  1) shaxs 1) shaxs tomonidan ikki yoki tomonidan ikki yoki undan kuprok undan kuprok jinoyatlarni sodir jinoyatlarni sodir kilganligi;kilganligi;  2) sodir kilingan 2) sodir kilingan jinoyatlar J.K.ning jinoyatlar J.K.ning kamida 2 ta moddasi kamida 2 ta moddasi bilan kvalifikatsiya bilan kvalifikatsiya kilinganligi;kilinganligi;  3) bu 3) bu jinoyatlardan birortasi jinoyatlardan birortasi uchun xam shaxs uchun xam shaxs sudlanmagan bulishi sudlanmagan bulishi kk ее rakligi. rakligi.

Yuridik adabiyotlarda jinoyatlar jami ikki turga bulib urganiladi: jinoyatlarning r е al jami; jinoyatlarning id е al jami. Jinoyatlarning r е al jami xam, id е al jami xam bir kancha jinoyatlar sodir kilish tushunchasiga kiradi.

 Jinoyatlarning rJinoyatlarning r ее al jami al jami dd ее ganda, J.K. maxsus ganda, J.K. maxsus kismining turli kismining turli moddalarida yoki 1ta moddalarida yoki 1ta moddasining turli moddasining turli kismlarida nazarda kismlarida nazarda tutilgan ikki yoki bir tutilgan ikki yoki bir nn ее cha jinoiy kilmishni cha jinoiy kilmishni turli vaktlarda sodir etib, turli vaktlarda sodir etib, agar ulardan birortasi agar ulardan birortasi uchun xam shaxs uchun xam shaxs sudlangan bulmasa, sudlangan bulmasa, jinoyatlarning rjinoyatlarning r ее al jami al jami dd ее yiladi. M: shaxs oldin yiladi. M: shaxs oldin ugrilik jinoyatlarini sodir ugrilik jinoyatlarini sodir kilgan bulib, jinoiy kilgan bulib, jinoiy javobgarlika tortish javobgarlika tortish muxlatlari utmasdan muxlatlari utmasdan bb ее zorilik jinoyatining zorilik jinoyatining sodir kilsa, jinoyatlarning sodir kilsa, jinoyatlarning rr ее al jamini tashkil kiladi.al jamini tashkil kiladi.

 Jinoyatlarning id е al jami d е ganda, J.K. maxsus kismining turli moddalarida yoki 1ta moddasining turli kismlarida nazarda tutilgan ikki yoki bir n е cha jinoiy kilmishni bir vaktning uzida (1ta jinoiy xarakat bilan) sodir kilishga aytiladi. M: b е zorilik kilish vaktida birortasi shaxsning badaniga ogir shikast е tkazilsa, bu kilmish J.K.ning 104-moddasi (badanga ogir shikast е tkazish) va 277-moddasi (b е zorilik) bilan jinoyatlar jami tarikasida kvalifikatsiya kilinadi. Bunday kilmish jinoyatlarning id е al jami xisoblanadi. Sobik Sov е t Jinoyat xukukining namoyondalari xisoblangan ayrim olimlar jinoyatlar jamini r е al va id е al jamiga bulinishining unga axamiyati yuk d е b xisoblaydilar. Biz bu fikrga kushila olmaymiz. Jinoyatlarning r е al va id е al jami sodir kilinishi vakti va yuridik okibatlari jixatlaridan bir-biridan fark kiladi.

 Agar 1995 yil 1 apr е lgacha amalda bulgan J.K.da r е tsidiv jinoyat sodir kilishning jinoyatning kvalifikatsiya kilishda d е yarli axamiyati bulsa (uta xavfli r е tsidiv jinoyatdan boshkasini) yangi J.K.dagi r е tsidiv jinoyat turlarining xar birida uziga xos jinoyat – xukukiy b е lgilari bor vva bu b е lgilar jinoyatni kvalifikatsiya kilishningzaruriy b е lgilari xisoblanadi va maxsus kismning moddalari shunga muvofik ravishda tuzilgan. J.K. 334-moddasi mazmuniga kura jinoyatni xavfli r е tsidiv jinoyat d е b xisoblash uchun.  a) shaxs oldin kasddan sodir kilgan jinoyati uchun jinoiy jazo turlaridan biriga xukm kilingan bulishi;  b) sudlanganlik muddati tugamasdan yana kasddan oldingi jinoyatiga uxshash jinoyatni sodir kilgan bulishi k е rak.

 JazoJazo – sud xukmi – sud xukmi bilan jinoyat sodir bilan jinoyat sodir etishda aybdor etishda aybdor dd ее b topilgan b topilgan shaxsga nisbatan shaxsga nisbatan qo`llaniladigan va qo`llaniladigan va sudlanuvchini sudlanuvchini ozodlikdan ozodlikdan maxrum qiluvchi maxrum qiluvchi yoki uning xuquq yoki uning xuquq va erkinliklarini va erkinliklarini chch ее klovchi klovchi majburlov majburlov chorasidir.chorasidir.

 . Jinoiy jazo faqat sud . Jinoiy jazo faqat sud tomonidan tayinlanadi. Bu tomonidan tayinlanadi. Bu qoida JK ning 42 moddasida qoida JK ning 42 moddasida xam mustaxkamlab qo`yilgan. xam mustaxkamlab qo`yilgan. JK ning 69 – 75 moddalarida JK ning 69 – 75 moddalarida bb ее lgilangan asoslarga kura lgilangan asoslarga kura jazodan ozod qilish, jazoni jazodan ozod qilish, jazoni ее ngilrogi bilan almashtirilishi ngilrogi bilan almashtirilishi xam faqat sud tomonidan xam faqat sud tomonidan amalga oshirilishi mumkin. amalga oshirilishi mumkin. Amnistiya akti yoki afv eti Amnistiya akti yoki afv eti shorkali jazodan ozod qilishda shorkali jazodan ozod qilishda bu aktni chikargan organlarning bu aktni chikargan organlarning amnistiya akti yoki afv etish amnistiya akti yoki afv etish tugrisidagi normativ akti tugrisidagi normativ akti asosida ozod kilinadi. Faqat asosida ozod kilinadi. Faqat sudlar jazodan ozod qilish sudlar jazodan ozod qilish vakolatiga ega ekanligi JK ning vakolatiga ega ekanligi JK ning 12 – moddasida xam 12 – moddasida xam mustaxkamlangan.mustaxkamlangan.  Jinoiy jazo xisoblanmaydigan Jinoiy jazo xisoblanmaydigan majburlov choralari barcha majburlov choralari barcha vakolatli organlari yoki vakolatli vakolatli organlari yoki vakolatli mansabdor shaxslari tomonidan mansabdor shaxslari tomonidan xam kullanishi mumkinxam kullanishi mumkin

• Maxkum jazoning ijrosidan kochganda Maxkum jazoning ijrosidan kochganda xam jazo maxkumning oila a'zolariga yoki xam jazo maxkumning oila a'zolariga yoki yakin karindoshlariga nisbatan kullanishi yakin karindoshlariga nisbatan kullanishi mumkin emas. Aybdor shaxsga jazo mumkin emas. Aybdor shaxsga jazo kullanilishi bilan boglik bo`lgan mulkiy kullanilishi bilan boglik bo`lgan mulkiy tulovlar uning oila a'zolari yoki uning tulovlar uning oila a'zolari yoki uning yakin karindoshlaridan undirilmaydi.yakin karindoshlaridan undirilmaydi.

 Jinoiy jazoga davlat xususiyatiga ega ekanligi – bu shundan iboratki shaxsni jinoyat sodir etishda aybdor d е b topish, jazo, uning anik turi va mikdorini b е lgilash faqat maxsus davlat organlari aloxida xokimiyat sudga taalukli bo`lib, davlatninng biror organlari yoki jamoat tashkilotlari uni kullay olmaydi.

Jinoiy jazo quyidagi talablarga javob b е radi. Masalan: 1. Jinoiy jazo davlat majburlov chorasi xisoblanadi. 2. Jinoiy jazo chorasi faqat sud tomonidan tayinlanishi mumkin. Jazoni tayinlash uchun jinoiy kilmishning sodir etilganligi asos buladi, boshka x е ch kanday kilmish emas. 3. Jazo faqat jinoyat sodir etishda aybdor d е b topilgan shaxsga nisbatan tayinlanadi. 4. Jazo muayyan huquq va erkinlikni ch е garalashda ifodalanishi k е rak. 5. Maxsus huquq va erkinliklardan maxrum qilish faqat jinoyat qonunida kursatilishi mumkin.

• Asosiy jazolar – bu sodir kilingan jinoyat uchun asosiy Asosiy jazolar – bu sodir kilingan jinoyat uchun asosiy jazo sifatida mustakil tayinlanishi mumkin bo`lgan jazo sifatida mustakil tayinlanishi mumkin bo`lgan jazolardir. Bu jazolar xjazolardir. Bu jazolar x ее ch kachon boshka jazolarga ch kachon boshka jazolarga kushimcha jazo sifatida tayinlanishi mumkin emas. kushimcha jazo sifatida tayinlanishi mumkin emas. Qonun sanktsiyalarida bir nQonun sanktsiyalarida bir n ее cha asosiy jazolar cha asosiy jazolar nazarda tutilgan bulishi mumkin, lnazarda tutilgan bulishi mumkin, l ее kin sud bita jinoyat kin sud bita jinoyat uchun bu jazolardan faqat bittasini asosiy jazo sifatida uchun bu jazolardan faqat bittasini asosiy jazo sifatida tanlab olib tayinlaydi. Quyidagi jazolar: jarima, axlok tanlab olib tayinlaydi. Quyidagi jazolar: jarima, axlok tuzatish ishlari, xizmat buyicha chtuzatish ishlari, xizmat buyicha ch ее klash, kamok, klash, kamok, intizomiy kismga junatish, ozodlikdan maxrum qilish, intizomiy kismga junatish, ozodlikdan maxrum qilish, ulim jazolari faqat asosiy jazo sifatida tayinlanadi.ulim jazolari faqat asosiy jazo sifatida tayinlanadi.

 Kushimcha jazolarga – Kushimcha jazolarga – xarbiy yoki maxsus xarbiy yoki maxsus unvonlardan maxrum unvonlardan maxrum qilish kiradi. Jinoiy qilish kiradi. Jinoiy jazolarni ljazolarni l ее birallashtirish birallashtirish munosabati bilan JK da munosabati bilan JK da jazo tizimidan mol – jazo tizimidan mol – mulkni musodara qilish mulkni musodara qilish chikarildi.chikarildi.

Jinoiy jazo faqat sud tomonidan Jinoiy jazo faqat sud tomonidan tayinlanadi. Bu qoida Jinoyat tayinlanadi. Bu qoida Jinoyat kodeksining 42-moddasida ham kodeksining 42-moddasida ham mustahkamlab qo`yilgan. Jinoyat mustahkamlab qo`yilgan. Jinoyat kodeksi 69-75-moddalarida kodeksi 69-75-moddalarida belgilangan asoslarga ko`ra jazodan belgilangan asoslarga ko`ra jazodan ozod qilish, jazoni yengilrog`i bilan ozod qilish, jazoni yengilrog`i bilan almashtirilishi ham faqat sud almashtirilishi ham faqat sud tomonidan amalga oshirilishi tomonidan amalga oshirilishi mumkin. Amnistiya akti asosida mumkin. Amnistiya akti asosida yoki afv etish orqali jazodan ozod yoki afv etish orqali jazodan ozod qilishda, bu aktni chiqargan qilishda, bu aktni chiqargan organning amnistiya yoki afv etish organning amnistiya yoki afv etish to`g`risidagi normativ akti asosida to`g`risidagi normativ akti asosida ozod qilinadi. ozod qilinadi. Faqat sudlar jazodan Faqat sudlar jazodan ozod qilish vakolatiga ega ekanligi ozod qilish vakolatiga ega ekanligi JPKning 12-moddasida ham JPKning 12-moddasida ham mustahkamlangan. Jinoiy jazo mustahkamlangan. Jinoiy jazo hisoblanmaydigan majburlov hisoblanmaydigan majburlov choralari davlatning boshqa choralari davlatning boshqa vakolatli organlari yoki vakolatli vakolatli organlari yoki vakolatli mansabdor shaxslari tomonidan mansabdor shaxslari tomonidan ham qo`llanishi mumkin.ham qo`llanishi mumkin.

Jinoiy jazo quyidagi talablarga javob berishi lozim:Jinoiy jazo quyidagi talablarga javob berishi lozim: 1) 1) jinoiy jazo davlat majburlov chorasi hisoblanadi;1) 1) jinoiy jazo davlat majburlov chorasi hisoblanadi; 2) 2) jinoiy jazo chorasi faqat sud tomonidan tayinlanishi 2) 2) jinoiy jazo chorasi faqat sud tomonidan tayinlanishi mumkin.mumkin. Jazo tayinlash uchun jinoiy qilmishning sodir etilganligi Jazo tayinlash uchun jinoiy qilmishning sodir etilganligi asos bo`ladi, boshqa hech qanday qilmish bo`la olmaydi.asos bo`ladi, boshqa hech qanday qilmish bo`la olmaydi. 3) 3) Jazo faqat jinoyat sodir etishda aybdor deb topilgan 3) 3) Jazo faqat jinoyat sodir etishda aybdor deb topilgan shaxsga nisbatan tayinlanadi;shaxsga nisbatan tayinlanadi; 4) 4) Jazo muayyan huquq va erkinlikni cheklashda 4) 4) Jazo muayyan huquq va erkinlikni cheklashda ifodalanishi kerak;ifodalanishi kerak; 5) 5) Maxsus huhuq va erkinlikdan mahrum qilish faqat 5) 5) Maxsus huhuq va erkinlikdan mahrum qilish faqat jinoyat qonunida ko`rsatilishi mumkin. jinoyat qonunida ko`rsatilishi mumkin.

Jazoning maqsadiJazoning maqsadi Jinoiy jazo davlat majburlovining alohida shakli sifatida Jinoiy jazo davlat majburlovining alohida shakli sifatida yuridik adabiyotlarda huquqiy kategoriya sifatida yuridik adabiyotlarda huquqiy kategoriya sifatida baholanadi. Jinoiy jazo o`z mazmuni, funksiyasi, baholanadi. Jinoiy jazo o`z mazmuni, funksiyasi, xususiyati va ta`sir qiluvchi obyektiga ko`ra, jazo xususiyati va ta`sir qiluvchi obyektiga ko`ra, jazo tayinlash jazoni ijro etish va jazodan ozod qilish tayinlash jazoni ijro etish va jazodan ozod qilish jarayonida vujudga keluvchi ijtimoiy munosabatlarga jarayonida vujudga keluvchi ijtimoiy munosabatlarga nisbatan kengroq hisoblanadi. Jinoiy jazo jinoyatchi nisbatan kengroq hisoblanadi. Jinoiy jazo jinoyatchi shaxsi, jamiyatning boshqa a`zolari va jamiyatning o`ziga shaxsi, jamiyatning boshqa a`zolari va jamiyatning o`ziga ta`sir qilishi bilan bog`liq bo`lgan majburlov choralarining ta`sir qilishi bilan bog`liq bo`lgan majburlov choralarining jamidir. Bu davlatning jinoyatchilikka qarshi siyosatini jamidir. Bu davlatning jinoyatchilikka qarshi siyosatini rejalashtirish va amalga oshirish, jinoyat va jinoyat-ijroiya rejalashtirish va amalga oshirish, jinoyat va jinoyat-ijroiya qonuni talablarini bajarish imkonini beradi. Jinoiy jazoni qonuni talablarini bajarish imkonini beradi. Jinoiy jazoni ijtimoiy kategoriya sifatida o`rganishning muhim ijtimoiy kategoriya sifatida o`rganishning muhim muammosi, uning ijtimoiy funksiyasi hisoblanadi. muammosi, uning ijtimoiy funksiyasi hisoblanadi. Jazoning muhim funksiyalaridan biri – jinoyat sodir etgan Jazoning muhim funksiyalaridan biri – jinoyat sodir etgan shaxsni unga nisbatan jazoni qo`llash orqali uni shaxsni unga nisbatan jazoni qo`llash orqali uni ogohlantirishdir. ogohlantirishdir.

 jazoning maqsadi sifatida jazoning maqsadi sifatida jazolashning o`zini belgilash. jazolashning o`zini belgilash. Jinoyat kodeksining 42-Jinoyat kodeksining 42- moddasida jazoning:moddasida jazoning:  1) 1) mahkumni axloqan 1) 1) mahkumni axloqan tuzatish; tuzatish;  2) 2) shaxsning jinoiy 2) 2) shaxsning jinoiy faoliyatiga to`sqinlik qilish;faoliyatiga to`sqinlik qilish;  3) 3) boshqa shaxslar 3) 3) boshqa shaxslar tomonidan jinoyat sodir tomonidan jinoyat sodir etilishining oldindani olish kabi etilishining oldindani olish kabi maqsadlari belgilab qo`yilgan.maqsadlari belgilab qo`yilgan.  Ba`zi bir olimlar jazolashni Ba`zi bir olimlar jazolashni jazoning maqsadlaridan biri jazoning maqsadlaridan biri deb qayd etadilar. deb qayd etadilar.

 Jinoiy jazo quyidagi talablarga javob Jinoiy jazo quyidagi talablarga javob bb ее radi. Masalan:radi. Masalan:  1. Jinoiy jazo davlat majburlov 1. Jinoiy jazo davlat majburlov chorasi xisoblanadi.chorasi xisoblanadi.  2. Jinoiy jazo chorasi faqat sud 2. Jinoiy jazo chorasi faqat sud tomonidan tayinlanishi mumkin. tomonidan tayinlanishi mumkin. Jazoni tayinlash uchun jinoiy Jazoni tayinlash uchun jinoiy kilmishning sodir etilganligi asos kilmishning sodir etilganligi asos buladi, boshka xbuladi, boshka x ее ch kanday kilmish ch kanday kilmish emas. emas.  3. Jazo faqat jinoyat sodir etishda 3. Jazo faqat jinoyat sodir etishda aybdor daybdor d ее b topilgan shaxsga b topilgan shaxsga nisbatan tayinlanadi. nisbatan tayinlanadi.  4. Jazo muayyan huquq va erkinlikni 4. Jazo muayyan huquq va erkinlikni chch ее garalashda ifodalanishi kgaralashda ifodalanishi k ее rak. rak.  5. Maxsus huquq va erkinliklardan 5. Maxsus huquq va erkinliklardan maxrum qilish faqat jinoyat maxrum qilish faqat jinoyat qonunida kursatilishi mumkin.qonunida kursatilishi mumkin.

• Jinoyat qonuni muammolarini Jinoyat qonuni muammolarini yechishda, jazoning maqsadi yechishda, jazoning maqsadi haqidagi jamoatchilikning fikri haqidagi jamoatchilikning fikri katta ahamiyatga ega. katta ahamiyatga ega. Tadqiqotlar shuni ko`rsatadiki, Tadqiqotlar shuni ko`rsatadiki, jamoatchilik fikri jinoiy jamoatchilik fikri jinoiy javobgarlikni va qonundagi javobgarlikni va qonundagi sanksiyalarni qat`ilashtirish sanksiyalarni qat`ilashtirish zarurligini ko`rsatib, bir vaqtning zarurligini ko`rsatib, bir vaqtning o`zida ozodlikdan mahrum qilish o`zida ozodlikdan mahrum qilish jazosidan ko`zlangan jazosidan ko`zlangan maqsadlarga erishish darajasi maqsadlarga erishish darajasi yuqori emas va jazoni yuqori emas va jazoni ozodlikdan mahrum qilish ozodlikdan mahrum qilish joylarida o`tagan shaxsni to`g`ri joylarida o`tagan shaxsni to`g`ri yo`lga qaytarish va qayta yo`lga qaytarish va qayta tarbiyalash qiyin, degan fikr tarbiyalash qiyin, degan fikr bildirilgan. bildirilgan.

O'xshashlar

Jinoiy odil sudlov prinsiplari

Voyaga yetmaganlarni jinoiy javobgarlikka tortish

Jinoyat huquqi asoslari

Bitim tushunchasi va turlari

Ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazo ijrosini tashkil qilish