Fuqarolik huquqiy munosabat subyektlari - Huquqshunoslik - Slaydlar

Fuqarolik huquqiy munosabat subyektlari

Yuklangan vaqt:

31.03.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

106.650390625 KB

Ko'chirib olish

Fuqarolik huquqiy munosabat subyektlari Davlat Fuqarolar, yuridik shaxslar va davlat fuqarolik qonun hujjatlari bilan tartibga solinadigan munosabatlarning ishtirokchisi bo’ladi.

Fuqarolik huquqiy munosabatlar quyidagi munosabatlarni tartibga soladi: Fuqarolik muomalasi ishtirokchilari (fuqarolar, yuridik shaxslar, davlat)ning huquqiy holatini vujudga kelish asoslari hamda ularni amalga oshirish bilan bog‘liq munosabatlar. Mulk huquqi va boshqa ashyoviy huquqlarni vujudga kelish asoslari hamda ularni amalga oshirish bilan bog‘liq munosabatlar Intellektual faoliyat natijalariga bo‘lgan huquqlar, ularni amalga oshirish bilan bog‘liq munosabatlar boshqa majburiyatlar bilan bog‘liq munosabatlar boshqa mulkiy hamda shaxsiy nomulkiy munosabatlarShartnoma majburiyatlari bilan bog‘liq munosabatlar 01 03 01 08 0F 0B 0B 10 22 04 09 04 0D 23 10 06 0D 10 10 10 0F 0D02 240B 10

Fuqarolik sud ishlarini yuritish turlari Da’vo tartibida ko‘riladiga n ishlar Buyruq tartibida ko‘riladiga n ishlar Alohida tartibda ko‘riladiga n ishlar Chet davlat sudlarining hamda chet davlat hakamlik sudlarining hal qiluv qarorlarini tan olish va ijroga qaratish bilan bog‘liq ishlar Hakamlik sudining hal qiluv qarori bilan bog‘liq ishlar 1-modda

Fuqarolik protsessining bosqichlari 01

Fuqarolik protsessi ishtirokchilari  Ishda ishtirok etuvchi shaxslar  Odil sudlovni amalga oshirishga ko‘maklashuvchi shaxslar  taraflar, uchinchi shaxslar va ularning vakilllari, ariza beruvchilar va sudda ko‘rilayotgan alohida tartibda yuritiladigan ishlar bo‘yicha boshqa manfaatdor shaxslar  prokuror, ishda boshqa shaxslarning huquqlari va qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini himoya qilishda ishtirok etadigan davlat boshqaruvi organlari, tashkilotlar va ayrim fuqarolar  guvohlar, ekspertlar, mutaxassislar, tarjimonlar, yozma va ashyoviy dalillarni saqlovchilar, ijro ishi yuritish xolislari va saqlovchilar

Odil sudlovni amalga oshirishga ko‘maklashuvchi shaxslar, ularning protsessual huquqiy holati  Fuqarolik protsessual huquqiy munosabat subyektlarining keyingi guruhini odil sudlovni amalga oshirishga ko‘maklashuvchi shaxslar tashkil etadi. Guvohlar, ekspertlar, mutaxas-sislar, tarjimonlar, yozma va ashyoviy dalillarni saqlovchilar, ijro ishi yuritish xolislari va saqlovchilari odil sudlovni amalga oshirishga ko‘maklashuvchi shaxslardir (FPKning 54-moddasi).  Odil sudlovni amalga oshirishga ko‘maklashuvchi shaxslarning huquq va majburiyatlari haqida shuni aytish kerakki, ushbu shaxslar ishda ishtirok etuvchi shaxslardan farqli ravishda FPKda ko‘rsatilgan ishda ishtirok etuvchi shaxslarning protsessual huquqlaridan foydalana olmaydilar.  Odil sudlovni amalga oshirishga ko‘maklashuvchi shaxslar o‘z tushuntirishlarini og‘zaki yoki yozma ravishda bayon qilishga, yozuvlardan foydalanishga haqlidirlar.

Fuqarolik protsessida taraflar tushunchasi va turlari  Da’vo tartibida ko‘riladigan fuqarolik ishlarida taraflar protsess ishtirokchilari ichida markaziy va asosiy o‘rinni egallaydi. Aynan taraflar fuqarolik huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan kelishmovchiliklarning manbai hisoblanadi, ularning tashabbusi bilan fuqarolik sud ishlarini yuritish qo‘zg‘atiladi, aynan ular o‘rtasida kelishuv bitimining tuzilishi ish yuritishni tugatishga olib keladi va hokazo.  FPKning 43-moddasi birinchi qismiga binoan da’vogar va javobgar fuqarolik protsessining taraflaridir. Demak, fuqarolik protsessida ikki taraf: da’vogar va javobgar ishtirok etadi. Bu o‘rinda har ikki tomonda necha shaxs ishtirok etishi ahamiyatga ega emas. Masalan, ishga tiklash, majburiy bekor yurgan vaqti uchun ish haqi undirish to‘g‘risida bir necha shaxs sudga da’vo taqdim etgan taqdirda ham ularning barchasi bir taraf, ya’ni da’vogar hisoblanadi. Qonunga muvofiq fuqarolik protsessida taraflar fuqaro va tashkilotlar bo‘lishi mumkin.

Taraflarning protsessual huquqlari umumiy va maxsus huquqlarga ajratiladi.  FPKning 40-moddasida hamda boshqa moddalarda nazarda tutilgan hamda ishda ishtirok etuvchi boshqa shaxslar ham foydalanishi mumkin bo‘lgan huquqlar taraflarning umumiy huquqlar i hisoblanadi.  FPKning 44-moddasi hamda boshqa moddalarda nazarda tutilgan hamda faqat taraflargina foydalanishi mumkin bo‘lgan huquqlar maxsus huquqlar sanaladi.  Fuqarolik protsessida taraflar teng protsessual huquqlardan foydalanadilar. Taraflar o‘zlariga berilgan barcha protsessual huquqlardan vijdonan, insofli ravishda foydalanishga majburlar. Jarayonni cho‘zish yoki buzish maqsadida har qanday g‘ayriqonuniy harakatlar qilinishiga sud yo‘l qo‘ymaydi.

Fuqarolik protsessida uchinchi shaxslar tushunchasi va ularning turlari  Fuqarolik protsessual huquqiy munosabatlar sudda o‘zining huquqi yoki qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatini himoya qilishni so‘rab murojaat qilgan shaxsning, prokurorning hamda agar davlat boshqaruvi organlari, tashkilotlar va ayrim fuqarolar qonunga muvofiq boshqa shaxslarning huquqlari va qonun bilan qo‘riqlanadigan manfaatlarini himoya qilish uchun sudga murojaat etishga haqli bo‘lsalar, ularning bergan arizalari bo‘yicha qo‘zg‘atilgan ishlar natijasida yuzaga keladi. Protsessda yana shunday shaxslar ham borki, ular boshqa shaxslar tomonidan boshlangan jarayonga kirib keladilar va fuqarolik huquqiy nizolarning hal etilishidan taraflar kabi manfaatdor bo‘ladilar.  FPKning 39-moddasiga muvofiq, uchinchi shaxslar ishda ishtirok etuvchi shaxslar tarkibiga kiradi. Uchinchi shaxslar fuqarolik protsessida taraflarga tenglashtiriladi.

Fuqarolik protsessual qonunchilik prokurorning fuqarolik protsessida ishtirok etishining quyidagi uchta asosini belgilaydi:  1) qonunda nazarda tutilgan hollarda;  2) sud ishda prokurorning ishtirok etishini zarur deb topgan hollarda;  3) prokurorning arizasi bilan qo‘zg‘atilgan ishlar bo‘yicha (FPKning 50-moddasi ikkinchi qismi).  O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining “Prokuratura” deb nomlangan XXIV bobida mustahkamlab qo‘yilgan normalar prokurorga O‘zbekiston Respublikasi hududida qonunlarning aniq va bir xilda bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshirishga vakolat beradi. Shuningdek, qonuniylik va huquqiy tartibotni, fuqarolarning huquqlari va erkinliklarini himoya qilishda huquqni muhofaza qiluvchi organlarga jamoat tashkilotlari va fuqarolar yordam ko‘rsatishlari mumkinligining belgilanishi ham prokurorlarning fuqarolik sud ishlarini yuritishda ishtirok etishiga asos bo‘lib xizmat qiladi.

O'xshashlar

Fuqarolik huquqiy munosabat

Fuqarolik huquqi subyektlari va ob’yektlari

Fuqarolik-huquqiy munosabatlar. Fuqarolik huquqlarini amalga oshirish va himoya qilish

Ma’muriy huquq subyektlari

O’zbekistonda huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyati asoslarining shakllanishi