Давлат бошкарув шакллари - Huquqshunoslik - Slaydlar

Давлат бошкарув шакллари

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1603.546875 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz

Р е ж а :  Давлат бошкарув шакллари тушунчаси ва унинг хилма-хил хусусиятлари  Давлат бошқарув шакллари тушунчаси ва унинг таснифланиши  Монархия давлат бошқаруви шакли ( хорижий давлатлар мисолида )  Республика давлат бошқарув шакли  Хулоса www.arxiv.uz

ДАВЛАТ ШАКЛИ ТУШУНЧАСИ ДАВЛАТ ШАКЛИ – давлат органларининг пайдо бўлиш тартиби, уларнинг структураси, хусусан, давлатнинг олий органлари структураси, улар ўртасидаги ўзаро муносабат, хусусан давлатнинг марказий органлари билан таркибий қисми органлари ва маҳаллий органлари ўртасидаги ўзаро муносабат, шунингдек, уларнинг жамиятга раҳбарлик қилиш шакли Қисқача сўз билан айтганда, давлат шакли — давлат ҳокимиятининг тузилиш шаклидир www.arxiv.uz07 2A02 21 140A 0C 2B 17 1A 2B 10 0D05 2F 0D05 0D05

давлат шаклининг таркибий қисмлари бошқарув шакли, яъни давлат ҳокимияти ва бошқарувни тузиш ва ташкил этишнинг муайян тартиби давлат тузилиши шакли яъни давлатнинг ҳудудий тузилиши, марказий, минтақавий ва маҳаллий ҳокимиятлар нинг ўзаро муносабатла ри муайян тартиби сиёсий (давлат) идора усули яъни сиёсий (давлат) ҳокимиятни амалга ошириш усул ва услублариди р www.arxiv.uz1D0508 0A050F0E11 01 19 2E 02 0805 0A102D 0805 32 02 17 0A05

В.Е.ЧИРКИННИНГ ФИКРИГА КЎРА ДАВЛАТ ШАКЛЛАРИНИНГ ҚУЙИДАГИ ТУРЛАРГА БЎЛИБ ЎРГАНИШ ЛОЗИМ Поликратик (кўп ҳокимиятли) давлат шакли - Бунга кўра ҳокимиятлар бўлиниши принципининг амал қилиши, яъни турли давлат органлари ўртасида давлат ҳокимиятининг бўлиб олиниши; ҳокимиятлар бир-бирини ўзаро назорат қилиши ва мувозанатда ушлаб туриши; давлат режимининг демократик эканлиги; давлат бошқарувида халқнинг бевосита ёки билвосита иштирок этиши каби муносабатлар асосий ўринни эгаллайди. Монократик ( якка ҳокимиятли) давлат шакли . Бунга кўра, маълум бир орган ёки мансабдор шахснинг ҳокимиятга якка эгалик қилиши билан ажралиб туради. Бундай давлат шаклида мувозанатда ушлаб туриш ва бир-бирини назорат қилиб туриш тизими йўқ. Бундай давлат шакли бўлган давлатларда ягона давлат мафкураси ўрнатилган бўлади Сегментар давлат шакли . Сегментар (лотинча “Segmentum”-бўлак) давлат шаклининг хусусияти шундаки, унда давлат тузуми яхлит, аммо бир нечта хил бўлаклардан ташкил топган бўлади. Бундай давлат шаклида қисман демократия, авторитаризм ва ҳаттоки, тоталитаризм белгилари ҳам бўлиши мумкин. Сегментар давлат шаклида ҳокимиятнинг бўлиниши тамойили конституция билан тан олиниши мумкин, лекин Ҳақиқий тизимда тийиб туриш, мувозанатда, сақлаш ва қарама- қарши таъсир этиш учрамайди www.arxiv.uz24 27 25 0E 01 21 06 251710 1D141E 23142C 1D2D 111F 34 33 21 31 15 06 23 1B24 06 0D 02 0D 30 15 1E14 190F1211 40 2F

Давлат шаклларига таъсир кўрсатувчи омиллар Давлатни ташкил этиш АҚШдаги территориал - сиёсий давлат тузилишининг федерал формаси тарихий анъаналар (Буюк Британиядаги монархия) ички сиёсий курашлар (бир қанча Африка Давлат ларида), жамиятда муҳим ўрин тутган диний анъаналар (Эрондаги теократик Ислом Республикаси ) www.arxiv.uz

БОШҚАРУВ ШАКЛИНИНГ ТУРЛАРИ МОНАРХИЯ тузумида (монос - бир, архе - ҳокимият) давлат бошлиғи лавозими наслдан-наслга ўтиб, юридик жиҳатдан жавобгарликка тортилиши мумкин бўлмаган шахс қўлида давлат ҳокимиятига умрбод бошчилик қилиши белгиланган бўлади. (Қирол, подшо, султон, амир ва бошқалар). (Буюк Британия, Испания, Дания, Бельгия, Швеция, Япония, Малайзия, Уммон, Саудия Арабистони, Қувайт, Иордания, Марокаш ... БУГУНГИ КУНДА ДУНЁДА 43 та МАМЛАКАТДА МОНАРХИЯ БОШҚАРУВ ШАКЛИ ЎРНАТИЛГАН Республика бошқаруви ўрнатилган давлатларда, тартиб бўйича мамлакатга президент бошчилик қилади (айрим давлатларда президент функциясини коллегиал орган амалга оширади). Президент ваколати сайлов йўли билан, унинг натижасига кўра белгиланади. (АҚШ, ГФР, Жанубий африка, Россия, Украина, Мексика, Миср, Исроил ва бошқалар) www.arxiv.uz

МОНАРХ ДАВЛАТНИ ШАХСИЙЛАШТИРАДИ; МОНАРХ ҲОКИМИЯТНИ ЯККА ЎЗИ БОШҚАРАДИ; МОНАРХ ҲОКИМИЯТИ МУҚАДДАС ДЕБ ЭЪЛОН ҚИЛИНАДИ; МОНАРХ ЎЗ ФАОЛИЯТИДА РАСМАН МУСТАҚИЛДИР; ҲОКИМИЯТНИ ЎРНАТИШ, ҚАБУЛ ҚИЛИШ (ЛИГИТИМЛАШТИРИШ) НИНГ АЛОҲИДА ТАРТИБИ МАВЖУД; МУДДАТСИЗ, УМРБОД БОШҚАРУВ; МОНАРХ ЎЗ БОШҚАРУВИНИНГ НАТИЖАСИ УЧУН ЮРИДИК ЖИҲАТДАН ЖАВОБГАР ЭМАС, ЯЪНИ МОНАРХ МАСЪУЛИЯТДАН ОЗОД КИШИ ҲИСОБЛАНАДИ . МОНАРХИЯНИНГ АСОСИЙ БЕЛГИЛАРИ www.arxiv.uz3445 3445 3445 3445 40 02 340A 3445 50

Жахон конституцияларида монархиянинг белгиланиши 1978 ЙИЛГИ ИСПАНИЯ КОНСТИТУЦИЯСИНИНГ 5-МОДДАСИДА ҲАМ МИЛЛАТ БИРЛИГИ ВА ДАВЛАТ ҲОКИМИЯТИНИНГ МАВЖУДЛИГИ ҚИРОЛ НОМИ БИЛАН АТАЛАДИ. 1707 йилги Буюк Британиянинг Шотландия билан қўшилиш ҳақидаги конституциявий қонунида ҳам қироличанинг икки давлат ҳокимияти тизимидаги тутган ўрни белгилаб берилган. Мазкур қонуннинг 1,2-моддалари қиролича ҳазрати олияларининг бундан кейинги мақоми икки олий давлат бирлиги рамзи сифатида доимо ҳокимият тепасида бўлиши ва тахт ворислиги масалаларини мустаҳкамлаб берган 1931 йил қабул қилинган БЕЛЬГИЯ КОНСТИТУЦИЯСИДА МОНАРХ ҲАҚИДАГИ ТАВСИФНОМАЛАР БЕЛГИЛАНМАГАН. www.arxiv.uz56 40 34 41 56 12 19141A 15 27 25 1A 56 34450B 400241

МОНАРХИЯ ДАВЛАТ БОШҚАРУВ ШАКЛИНИНГ КЎРИНИШЛАРИ МУТЛАҚ (АБСОЛЮТ)- МОНАРХИЯ. ЧЕКЛАНГАН МОНАРХИЯ ТЕОКРАТИК МОНАРХИЯ www.arxiv.uz

Бундай давлатларнинг бошқарув шакли узоқ ўтмишга бориб тақалади. Ўша даврдан бошлаб, ўз давлат ҳокимиятини қўлдан бермай келаётган монарх ҳукмронлиги, наслдан-наслга ўтиб, ҳозирги даврда мутлақ монархия мақоми билан бошқарув шаклини намоён этади. Унинг қўлида бутун давлат ҳокимияти тўпланган бўлади. Ўзи қонун қабул қилади, давлат бошқарув аппаратини тузади, олий суд ҳокимиятини амалга оширади.Унинг ҳокимиятини чегаралаб бўлмайди, юридик ва сиёсий, маънавий жиҳатдан номигагина, дин пешволари ва бошқа ўзи тайинлаган мансабдор шахслар ҳокимият масалалари ҳал этилаётганда, иштирок этиши мумкин. Чунки монарх уларнинг давлат ҳокимиятига бўлган ҳуқуқларини оёқ-ости қилаётгани йўқ ва ўзи ҳам бундай ҳуқуқларга бугун эга бўлмаган. Ҳозирги даврда мутлақ монархия давлат бошқарув шакли кам учрайди. Бунга мисол сифатида САУДИЯ АРАБИСТОНИ ВА УММОН ДАВЛАТЛАРИНИ КЕЛТИРИШ МУМКИН. ИСПАНИЯДА 1974 ЙИЛ ПАРЛАМЕНТ ТАРҚАТИБ ЮБОРИЛИБ, 1989 ЙИЛГА ҚАДАР МУТЛАҚ МОНАРХИЯ ҲУКМ СУРГАН. www.arxiv.uz

ЧЕКЛАНГАН МОНАРХИЯ ДУАЛИСТИК МОНАРХИЯ Дуалистик монархияда ўз номи билан давлат ҳокимияти бўлинади, қонунчилик ва ижро этувчи ҳокимиятга. Қонунчилик ҳокимияти парламентга тегишли бўлиб, унинг таркиби сайлов ҳуқуқи орқали шакллантирилади. (монарх маълум қисмини тайинлайди). Ижроия ҳокимият эса монархга тегишли бўлиб, унинг ўзи ҳокимиятни амалга оширади ёки фақат ҳукуматни тайинлайди. Суд ҳокимияти ҳам монарх қўлида бўлиб, у ёки бу даражада мустақил бўлиши мумкин. Қувайт, Иордания, Марокаш ПАРЛАМЕНТАР МОНАРХИЯ тузумида ҳокимиятнинг бўлиниш принципи қонунчилик органининг олий давлат ҳокимият органи эканлигини кўрамиз. Ижроия ҳокимият устидан парламентнинг юқори туриши, сиёсий рсжимнинг демократик ёки либерал яъни давлат ҳокимият органларининг бир-бири билан муросага кела-олмайдиган қонун талабларида фаолият юритиши белгиланганлигини мустаҳкамлайди. Шунингдек, парламентнинг олий ҳокимият органи сифатидаги тушунчаси шуни билдирадики, ҳукуматнинг тузилиши монарх томонидан тайинланса ҳам юқори ёки қуйи палатанинг ишонч ҳуқуқи қўлланилади. Бу шуни англатадики, агар юқори ёки қуйи палата аъзолари ҳукуматга ишончсизлик билдирса, монарх қуйи палатада энг кўп ўрин олган партия аъзоларидан сайланган депутатлардан ҳукуматни шакллантиришга мажбур бўлади. Монарх бундай давлат бошқарув шаклида фақат шохдир, ҳокимият масалаларида кузатувчи вазифасини ўйнайди. www.arxiv.uz4423 15 27 190F 09 42 1D 190F 1A22130F 15 25 07 0F1324 2511 15 18 1F 18 2511 171311 1D 1A 25 1A 1732

ТЕОКРАТИК МОНАРХИЯ  Теократик монархия бошқарув шаклида давлат ва жамият ҳаётидаги ижтимоий муносабатлар диний нормалар билан тартибга солинади ҳамда давлат раҳбари диний ташкилотларнинг ҳам раҳбари ҳисобланади. Монарх дин раҳнамоси бўлиб ҳисобланади. Бундай давлатларга мисол қилиб Саудия Арабистони, Бруней қироллиги ҳамда Ватиканни келтиришимиз мумкин. www.arxiv.uz

МОНАРХ – ДАВЛАТ БОШЛИҒИ БИРИНЧИ АСОСИЙ БЕЛГИСИ ШУНДАН ИБОРАТКИ, МОНАРХ ҲОКИМИЯТИ ҲЕЧ КИМНИНГ ТАЪСИРИДА ЮЗАГА КЕЛМАЙДИ, УНИНГ ҲОКИМИЯТИ ҲЕЧ БИР ТУЗУЛМА, БИРОР ОРГАН, ҲАТТОКИ, ХАЛҚҚА ҲАМ БОҒЛИҚ БЎЛМАГАН ҲОЛДА МАВЖУД. МОНАРХ Ё ИЛОҲИЙ ҲУҚУҚ, Ё ТАБИИЙ ҲУҚУҚ, Ё ЎЗ ҲУҚУҚИГА КЎРА, ҚАДИМИЙ АНЪАНАЛАРИГА МУВОФИҚ ЎЗ ВАКОЛАТЛАРИНИ АМАЛГА ОШИРАДИ. ЎША ҚАДИМИЙ АНЪАНАЛАРДАН КЕЛИБ ЧИҚИБ, МОНАРХ БУТУН ДАВЛАТ ҲОКИМИЯТИНИНГ МАНБАИ ҲИСОБЛАНАДИ. БУТУН ДАВЛАТ БОШҚАРУВИ МОНАРХ НОМИДАН АМАЛГА ОШИРИЛАДИ. ДАВЛАТ ОРГАНЛАРИ ТОМОНИДАН ЧИҚАДИГАН БАРЧА АКТЛАР У ЁКИ БУ ДАРАЖАДА РАСМАН МОНАРХ НОМИ БИЛАН БОҒЛИҚ: Ё УНГА ҲАВОЛА ҚИЛИНАДИ, Ё УНИНГ НОМИ ТАЪКИДЛАНАДИ, МОНАРХ РАСМИЙ ЁКИ НОРАСМИЙ РАВИШДА АКТГА ИМЗО ҚЎЯДИ. БАРЧА ДАВЛАТНИНГ ҲУҚУҚИЙ ҲАРАКАТЛАР МОНАРХ НОМИ, УНИНГ ЛАВОЗИМИ БИЛАН "ЁРИТИЛАДИ". МОНАРХ НОМИ БУНДАЙ ҲАРАКАТЛАРГА МАЗМУН БЕРАДИ ҲАМДА УНИНГ НОМИ КАТТА АҲАМИЯТ КАСБ ЭТАДИ. www.arxiv.uz3D 1C3E37 28 3D 3D 1C3E37 463B2F 3A3F02 23 463E28 3D 3E27 0723 23 3D 373E 373E 3D 373E 373E 3B37

МОНАРХ ДАВЛАТНИ ШАХСИЙЛАШТИРА ДИ; МОНАРХ ҲОКИМИЯТНИ ЯККА ЎЗИ БОШҚАРАДИ; МОНАРХ ҲОКИМИЯТИ МУҚАДДАС ДЕБ ЭЪЛОН ҚИЛИНАДИ; МОНАРХ ЎЗ ФАОЛИЯТИДА РАСМАН МУСТАҚИЛДИР; ҲОКИМИЯТНИ ЎРНАТИШ, ҚАБУЛ ҚИЛИШ (ЛИГИТИМЛАШТИР ИШ) НИНГ АЛОҲИДА ТАРТИБИ МАВЖУД; МУДДАТСИЗ, УМРБОД БОШҚАРУВ; МОНАРХ ЎЗ БОШҚАРУВИНИНГ НАТИЖАСИ УЧУН ЮРИДИК ЖИҲАТДАН ЖАВОБГАР ЭМАС, ЯЪНИ МОНАРХ МАСЪУЛИЯТДАН ОЗОД КИШИ ҲИСОБЛАНАДИ .МОНАРХНИНГ АСОСИЙ БЕЛГИЛАРИ www.arxiv.uz3445 01 07 0109 3445 40 47 21 3445 40 340A 43 3445 4F 44 340A 40 4E 41 16 09 02 3402 340A 0A 21 3445 21 0B 5544 50 50 47 3402 45 40 1C3E37

МОНАРХНИНГ ҲУҚУҚИЙ ВАКОЛАТ ДОИРАСИ ТАҲЛИЛИ МУТЛАҚ ВА ДУАЛИСТИК МОНАРХИЯДА 1) монарх давлат механизмида марказий ўринни эгаллаб, ҳукумат таркибини тайинлайди ва ишдан озод қилади. 2) Ҳукумат парламент олдида эмас, балки монарх олдида жавоб беради. 3) Бундай монархияда монарх парламентга ҳам жиддий таъсир ўтказади. 4) Баъзи ҳолатларда, у парламентни тарқатиб юбориши, вето қўйиши мумкин. 5) Шунингдек, Қуролли кучларнинг Бош қўмондони ҳисобланади, давлатнинг барча юқори лавозимларига тайинлаш ҳуқуқига эга, 6) шунингдек, судьяларни тайинлайди ва ишдан олади. www.arxiv.uz1C3E3723 01 1C 4C 2E 4D 04 4E 2B 4F 1A 51 2E 0A 52

МОНАРХНИНГ ҲУҚУҚИЙ ВАКОЛАТ ДОИРАСИ ТАҲЛИЛИ ПАРЛАМЕНТАР ЁКИ КОНСТИТУЦИЯВИЙ МОНАРХИЯДА қирол расман ҳукумат таркибини тузиши мумкин, аммо бу ҳукумат парламентни ишончини қозонган бўлиши керак. Қирол расман (махсус буйруқ чиқариб) парламентнинг тарқатиб юбориши мумкин, аммо у бу ишни фақат Бош вазир таклифи билан амалга оширади. Қиролнинг барча сиёсий муносабатлардаги ҳаракатлари парламент томонидан маъқуллангандан сўнг амалга оширилиши мумкин. www.arxiv.uz

МОНАРХНИНГ ДАВЛАТ БОШЛИҒИ СИФАТИДАГИ ҲУҚУҚЛАРИНИНГ ЧЕКЛАНИШИ  Швеция қироли (қироличаси)нинг қирол сифатида айрим ҳуқуқлари чекланганлиги ҳолатини кўриш мумкин. Хусусан:  Сайлов ҳуқуқидан маҳрум этилган;  Бизнес билан шуғулланиши мумкин эмас;  Виждон эркинлиги ҳуқуқидан фойдалана олмайди. Хусусан қирол (қиролича) христиан дини католик мазҳаби (протестант (лютеран) йўналиши)дан бошқа динга эътиқод қилиши мумкин. Швециянинг қироли Карл XVI Густав ва қиролича Сильвия www.arxiv.uz

Буюк Британия бирлашган қироллиги қироличаси ҳукумат ва парламенти тарқатиб юбориш, шунингдек ҳеч кимга сабабини кўрсатмай уруш эълон қилиш каби мутлоқ ваколатларга эга МОНАРХНИНГ ДАВЛАТ БОШЛИҒИ СИФАТИДАГИ ҲУҚУҚЛАРИНИНГ КЕНГЛИГИ www.arxiv.uz21 27 27 1E 42 2A 27 1E

ТАИЛАНДДА МОНАРХНИНГ ЎЗИГА ХОС ВАКОЛАТЛАРИ ДОИРАСИ Таиландда монарх юқори палатанинг барча аъзоларини ўзи тайинлаш ҳуқуқига эга Шу билан бир қаторда қирол будда динига эътиқод қилишга лозим Таиланд қироли Рама IX ва қиролича Сирикит www.arxiv.uz05 1A 42 18 25 14 172C 15 192227 2F 07 2511 27 27 25 1D 2F291511 27 10

МОНАРХНИНГ ДАВЛАТ РАҲБАРИ СИФАТИДАГИ КОНСТИТУЦИЯВИЙ-ҲУҚУҚИЙ МАҚОМИ ЯПОНИЯ Япония конституциясига кўра, давлат раҳбари "Император" унвонига эгадир. Конституциянинг 1-моддасида унинг давлат органлари тизимида тутган ўрнига таъриф берилади. Жумладан, унда шундай дейилган: "Император давлат рамзи ва халқнинг ажралмас бирлиги ҳисобланади, унинг мақоми суверен ҳокимият соҳиби –халқнинг хоҳиши иродасига қараб белгиланади". Япония императори Акихитоwww.arxiv.uz1C 44 02 28 40 4718 11 0B 2B 05 09 6409 14 1A 30 01

МОНАРХНИНГ КОНСТИТУЦИЯВИЙ-ҲУҚУҚИЙ МАҚОМИ ИСПАНИЯ  Испания нинг ҳозирги Конституцияси да давлат раҳбари – қиролнинг роли ва тутган ўрни тўғрисида аниқ маълумот келтирилади. Унинг 50-моддасида шундай дейилади:  "Қирол Испания давлатининг раҳбари, унинг бирлиги ва барқарорлигининг рамзидир. У давлат институтлари томонидан тўғри фаолият кўрсатилишининг кафолати ҳисобланади. Халқаро муносабатларда Испаниянинг, айниқса, тарихан муштарак бўлган миллатнинг олий ваколатини, шунингдек, унга Конституция ва қонунлар билан бериб қўйилган функцияларни амалга оширади". Испания қироли Хуан Карлос I www.arxiv.uz1C 29

 Нидерландия Конституциясининг 24- моддасига асосан  Тахтга ворислик ҳуқуқи асосида ўтказилади ва Қирол Вильгельм I, Оранск- Нассау шахзодасининг қонуний меъросхўрларига тегишли  41-модда  Қирол қироллик хонадонини жамият манфаатларидан келиб чиқиб бошқаради МОНАРХНИНГ КОНСТИТУЦИЯВИЙ-ҲУҚУҚИЙ МАҚОМИ НИДЕРЛАНДИЯ Нидерландия қироличаси Беатрикс www.arxiv.uz

МОНАРХНИНГ КОНСТИТУЦИЯВИЙ-ҲУҚУҚИЙ МАҚОМИ БУЮК БРИТАНИЯ 1707 йилги Буюк Британиянинг Шотландия билан қўшилиш ҳақидаги конституциявий қонунида ҳам қироличанинг икки давлат ҳокимияти тизимидаги тутган ўрни белгилаб берилган. Мазкур қонуннинг 1,2- моддалари қиролича ҳазрати олияларининг бундан кейинги мақоми икки олий давлат бирлиги рамзи сифатида доимо ҳокимият тепасида бўлиши ва тахт ворислиги масалаларини мустаҳкамлаб берган www.arxiv.uz

РЕСПУБЛИКА БОШҚАРУВ ШАКЛИ  Республика давлат бошқаруви шароитида демократик тамойиллар:  тенглик,  фикрлар хилма-хиллиги,  ҳокимиятнинг тақсимланиши тамойиллари мустаҳкамланиб, мамлакатда демократияни қарор топишини тезлаштиради. www.arxiv.uz

РЕСПУБЛИКА БОШҚАРУВ ШАКЛИНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ БУ ТУР ДАВЛАТ ШАКЛИНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТИ ҲОКИМИЯТЛАРНИНГ БЎЛИНИШ ТАМОЙИЛИ АСОСИДА КУРИЛИШИДИР.ЯНА БИР УМУМИЙ ФАРҚИ МАЗКУР БОШҚАРУВ ШАКЛИДА ОЛИЙ ИЖРОИЯ ҲОКИМИЯТ Ё ХАЛҚ ТОМОНИДАН САЙЛАНАДИ ЁХУД ПАРЛАМЕНТ ТОМОНИДАН РАСМИЙЛАШТИРИЛАДИ (ПАРЛАМЕНТ РЕСПУБЛИКАСИ) ЁКИ ТАСДИҚЛАНАДИ (ПРЕЗИДЕНТ РЕСПУБЛИКАСИ). ЮРИДИК ТУЗИЛИШИГА КЎРА ХАЛҚ СУВЕРЕНИТЕТИНИНГ ЯГОНА МАНБАИ СИФАТИДА НАМОЁН БЎЛАДИГАН ДАВЛАТ РЕСПУБЛИКАДИР. РЕСПУБЛИКАДА ДАВЛАТ БОШЛИҒИ САЙЛАНАДИГАН МАНСАБДОР ШАХС (ПРЕЗИДЕНТ) ЁКИ КОЛЛЕГИАЛ ОРГАН ҲИСОБЛАНАДИ. РЕСПУБЛИКА ХАЛҚ ОЛДИДАГИ МАСЪУЛИЯТ БИЛАН РАСМИЙ БОҒЛИҚ БЎЛМАГАН ҲАР ҚАНДАЙ ДАВЛАТ МУАСАСАСИНИ РАД ҚИЛАДИ. www.arxiv.uz01 22 3D 463E28 28 40 27 263E 263E 01 01 48 40 07 01 1C23 462941 01 01 1C3B23

 Республикада қонунлар давлатнинг ҳамма фуқаролари ёки унинг вакиллари депутатлари иштирокида қабул қилинади. Бу республикаларни икки категорияга бўлишга имкон беради:  БЕВОСИТА РЕСПУБЛИКА БОШҚАРУВ ШАКЛИ;  ВАКИЛЛИК РЕСПУБЛИКАСИ. www.arxiv.uz

ДАВЛАТ БОШЛИҒИНИНГ МАҚОМИ ВА ПАРЛАМЕНТНИНГ ҲУҚУҚИЙ ЎРНИГА КЎРА: ПРЕЗИДЕНТЛИК РЕСПУБЛИКАСИ (АҚШ, РОССИЯ, ФРАНЦИЯ, МЕКСИКА, БРАЗИЛИЯ) ПАРЛАМЕНТАР РЕСПУБЛИКА (ГФР, ВЕНГРИЯ, ИТАЛИЯ, ҲИНДИСТОН, ЧЕХИЯ, СЛОВАКИЯ, ЭСТОНИЯ, ҚИРҒИЗИСТОН) ТЕОКРАТИК РЕСПУБЛИКА (ЭРОН) СОЦИАЛИСТИК РЕСПУБЛИКА (ХИТОЙ, КУБА, ВЬЕТНАМ, ШИМОЛИЙ КОРЕЯ) www.arxiv.uz

ПРEЗИДЕНТ ВА МОНАРХНИНГ ДАВЛАТ БОШЛИҒИ СИФАТИДА ФАРҚЛИ ЖИҲАТЛАРИ ПРЕЗИДЕНТ 1. САЙЛАНАДИ 2. МУДДАТЛИ 3. ПРЕЗИДЕНТЛИК РЕСПУБЛИКАЛАРИДА ИЖРО ҲОКИМИЯТИНИ ТЎЛИҚ БОШҚАРАДИ 4. САЙЛОВ ЦЕНЗЛАРИ ТЎҒРИ КЕЛАДИГАН ҲАР ҚАНДАЙ ФУҚАРО ЛАВОЗИМНИ ЭГАЛЛАШИ МУМКИН МОНАРХ 1 САЙЛАНМАЙДИ (БАА ДАН ТАШҚАРИ) 2 МУДДАТСИЗ (БААдан ТАШҚАРИ) 3. ДАВЛАТ БОШҚАРУВ СОҲАСИДА ИЖРО ҲОКИМИЯТИНИ ЎЗИ БОШҚАРМАЙДИ, АСОСАН ҲУКУМАТ РАҲБАРИ ТОМОНИДАН БОШҚАРИЛАДИ 4. ФАҚАТ МЕЪРОСДАН МЕРОСГА ЎТИШИ МУМКИН www.arxiv.uz

ПРЕЗИДЕНТ –ДАВЛАТ БОШЛИҒИ СИФАТИДА Давлат шаклларига асосан Президентлик республикасида Президентнинг ҳуқуқий мақоми  Президентлик республикасида давлат раҳбари давлат бошқарув ишларида муҳим роль ўйнайди.  Президент ижро ҳокимиятини бошқаради, давлат раҳбарлиги билан ҳукумат раҳбарлиги бир шахс тимсолида қўшиб олиб борилади. ( АҚШ, Мексика, Венесуэлла, Миср ва бошқа мамлакатларда ҳақиқий вазият ана шундай)www.arxiv.uz

ДАВЛАТ ШАКЛЛАРИГА АСОСАН АРАЛАШ РЕСПУБЛИКАДА ПРЕЗИДЕНТНИНГ ҲУҚУҚИЙ МАҚОМИ (ФРАНЦИЯ, ПОРТУГАЛИЯ, ПОЛЬША ВА БОШҚАЛАР) давлат раҳбари асосий иқтисодий устуворлик ва йўналишларни танлашда, халқаро муаммолар ва иттифоқ тузиш бўйича мамлакатнинг сиёсий раҳбари сифатида жуда катта ваколатларга эга. Президент ҳақиқий ижро ҳокимиятига эгалик қилади, айни чоғда, армияга раҳбарлик қилиш, тартибни сақловчи кучлар ва бошқа турли фуқаролик хизмати, яъни минглаб давлат хизматчилари билан ишлашда, муҳим ваколатларга эга. www.arxiv.uz01 0E44 1E 1D141E 30 13 0E132D2C 1413 35 1A

ДАВЛАТ ШАКЛЛАРИГА АСОСАН ПАРЛАМЕНТАР РЕСПУБЛИКАДА ПРЕЗИДЕНТНИНГ ҲУҚУҚИЙ МАҚОМИ (ИСРОИЛ, УКРАИНА) ПАРЛАМЕНТАР РЕСПУБЛИКА ПРЕЗИДЕНТИ, ЮҚОРИДАГИ ҲОЛАТДАН ФАРҚЛИ РАВИШДА, ИҚТИСОДИЁТ, ИЧКИ ВА ТАШҚИ СИЁСАТ СОҲАСИДА БИРОН-БИР ҲАҚИҚИЙ ҲОКИМИЯТГА ЭГА ЭМАС. ПАРЛАМЕНТАР РЕСПУБЛИКАДА ПРЕЗИДЕНТНИНГ РОЛИНИ ПАРЛАМЕНТГА МОНАРХИЯДАГИ МОНАРХНИНГ РОЛИ БИЛАН ҚИЁС ҚИЛИШ МУМКИН. ҲАР ИККИ ҲОЛАТДА ҲАМ ДАВЛАТ БОШЛИҒИ АМАЛДА ДАВЛАТНИ БОШҚАРМАЙДИ. Бундай ҳолатда уларнинг давлат ишларига раҳбарлиги нисбий, аммо бари-бир иккинчи режали ишларни бажарса- да, давлат рамзи ҳисобланади. Баъзан ҳолатларда бундай "заиф" парламентар республика президентлик мамлакатидаги вазиятга, давлат ишлари оқимига жиддий таъсир кўрсатиши мумкин. Одатда, бундай ҳолатлар фавқулотда ҳодисалар-парламент бўҳрони, табиий ҳалокатлар келиб чиққанида кузатилади. www.arxiv.uz0723 01 1E 4423 463E25 2623 463E28 4423 01 01 463E25 3D 3D 12 1D05 4A 17 0A 1B 2E

ПРЕЗИДЕНТНИНГ ДАВЛАТ РАҲБАРИ СИФАТИДА КОНСТИТУЦИЯВИЙ-ҲУҚУҚИЙ МАҚОМИ ФРАНЦИЯ  Франция Конституциясида, Президентнинг тутган ўрни, роли ва аҳамияти анча аниқ белгиланган (5-модда);  "Республика Президенти конституцияга риоя этилишини кузатиб боради, ўз арбитражлари орқали давлат органларининг мўътадил фаолиятини, шунингдек, давлат ҳокимиятнинг мустақиллигини таъминлайди. У миллий мустақиллик, ҳудудий яхлитлик, ҳамжамиятлар битимлари ва шартномаларига риоя этилишининг кафолати ҳисобланади." www.arxiv.uz44 28 39

СОЦИАЛИСТИК РЕСПУБЛИКАЛАРНИНГ УМУМИЙ БЕЛГИЛАРИ : СОВЕТЛАРНИНГ ДАВЛАТ ҲОКИМИЯТИНИ ТАШКИЛ ЭТИШДАГИ ВАКОЛАТЛАРИНИНГ УСТУВОРЛИГИ. ҲУДУДЛАР БЎЙИЧА ТАШКИЛ ЭТИЛГАН СОВЕТЛАРНИНГ ЎЗИГА ТЕНГЛАШТИРИЛГАН ДАВЛАТ ОРГАНЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА, (Прокуратура ва суд органларидан ташқари) ЮҚОРИ ВАКОЛАТЛАРГА ЭГА БЎЛИБ, БАРЧА ДАВЛАТ ОРГАНЛАРИ УЛАРНИНГ ОЛДИДА ҲИСОБДОРДИРЛАР; БАРЧА ПОҒОНАДАГИ СОВЕТЛАР БИР ТИЗИМНИ ТАШКИЛ ЭТИБ, ЎЗАРО МУНОСАБАТЛАРИ ЯГОНА РАҲБАРДА БИР-БИРИГА БЎЙСУНИШ ПРИНЦИПИДА АМАЛГА ОШИРИЛАДИ; ХАЛҚ ДЕПУТАТЛАРИ СОВЕТЛАРИ ЎЗИНИНГ АСОСИЙ ИШИДАН ТАШҚАРИ ФАОЛИЯТ ЮРИТАДИ, СЕССИЯЛАРИ КАМ ВА ҚИСҚА ВАҚТДА ЎТКАЗИЛАДИ, УНДАН КЕЙИНГИ ВАКОЛАТЛАРИНИНГ АМАЛГА ОШИРИЛИШИ ЖОЙЛАРДАГИ ИЖРОИЯ ОРГАНЛАРГА ЮКЛАНАДИ ВА УЛАРНИНГ ҚАБУЛ ҚИЛГАН ҚАРОРЛАРИ СОВЕТЛАРДА ТАСДИҚЛАНАДИ. www.arxiv.uz41 3D 15

Х у л о с а  Хулоса килиб шуни айтиш мумкинки давлат бошкарув шакли бу - давлат органларининг пайдо бўлиш тартиби, уларнинг структураси, хусусан, давлатнинг олий органлари структураси, улар ўртасидаги ўзаро муносабат, хусусан давлатнинг марказий органлари билан таркибий қисми органлари ва маҳаллий органлари ўртасидаги ўзаро муносабат, шунингдек, уларнинг жамиятга раҳбарлик қилиш шакли ва юналишларини ифодалайди. www.arxiv.uz

O'xshashlar

Давлатнинг шакллари

Давлат хизматчилари

Давлат ва унинг белгилари

Ўзбекистонда давлат ва дин муносабатлари

Давлат бошқаруви органларининг ҳуқуқий асослари