Ayollarga nisbatan jinoiy jazoni liberallashtirish - Huquqshunoslik - Slaydlar

Ayollarga nisbatan jinoiy jazoni liberallashtirish

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

99.896484375 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Ayollarga nisbatan jinoiy jazoni liberallashtirish chora tadbirlari

Reja: 1. Jazolarni liberallashtirish tushunchasi 2. Ayollarga nisbatan jazolarni liberallashtirish chora tadbirlari 3. Ozodlikdan mahrum qilish jazosini liberallashtirish chora-tadbirlari 4. Ozodlikdan mahrum qilish tushunchasi va unga berilgan imtiyozlar

Sud amaliyotini o'rganish natijalari shuni ko'rsatmoqdaki, sudlar iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlarga oid ishlar bo'yicha jazolarni liberallashtirish to’g’risidagi qonunni asosan to’g’ri qo'llab kelmoqdalar. Shu bilan birga ushbu sohada sodir etilgan jinoyatlar bilan bog`liq ishlarni ko'rish paytida qonunni qo'llashda, jumladan, jinoyatlarni kvalifikatsiya qilish, jazo tayinlash masalalarida xato va kamchiliklarga yo'l qo'yilmoqda.

Sudlarning jinoiy qilmishni ma'muriy huquqbuzarlikdan, davomli talon-toroj qilish jinoyatini takroran sodir etilgan talon- toroj jinoyatidan ba'zan farqlay olmayotganliklari asoslantirilmagan qarorlar chiqarilishiga sabab bo'lmoqda. Jinoiy jazolarning liberallashtirilishi munosabati bilan O'zbekiston Respublikasining Jinoyat, Jinoyat-protsessual kodekslari hamda Ma'muriy javobgarlik to’g’risidagi kodeksiga o'zgartishlar va qo’shimchalar kiritish haqida» 2001 yil 29 avgustda qabul qilingan O'zbekiston Respublikasi qonunining iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlarga nisbatan to’g’ri qo'llanilishini ta'minlash maqsadida, «Sudlar to’g’risida»gi qonunning 17- moddasiga muvofiq, O'zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi qaror qiladi:

Sudlarning e'tibori iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlarga oid ishlarni ko'rishda jazolarni liberallashtirish to’g’risidagi qonun talablariga og`ishmay rioya etilishi shart ekanligiga qaratilsin. Moddiy zarar qoplangan taqdirda ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazo qo’llanilishi mumkin emasligi haqida Jinoyat kodeksi Maxsus qismining tegishli moddalarida ko'rsatilgan qoida tugallanmagan jinoyatga ham, basharti zarar bilan bog`liq oqibatlar kelib chiqqunga qadar jinoyatning oldi olingan bo'lsa, tatbiq etiladi.

Sudlarning e'tibori qaratilsinki, jazolarni liberallashtirish to’g`risidagi qonun normalarining to’g`ri qo’llanilishini ta'minlash inson huquqlari va erkinliklariga rioya etilishi bilan bevosita bog`liq. Shuning uchun hamapellyatsiya, kassatsiya va nazorat instantsiyalari sudlari har bir ish bo'yicha jazolarni liberallashtirish to’g`risidagi qonunni qo’llashda yo'l qo'yilgan xatolarni o'z vaqtida aniqlashlari va tuzatishlari, shuningdek xususiy ajrimlar chiqarish orqali ularga munosabat bildirishlari kerak.

46-modda. Xotin-qizlar va erkaklar teng huquqlidirlar. Jazoni ijro etish tizimining liberallashtirilishi munosabati bilan ozodlikdan mahrum etishga hukm qilinayotgan ayollarga nisbatan: a) ijtimoiy xavfli katta bo`lmagan jinoyat, ehtiyotsizlik oqibatida jinoyat sodir etganlarga hamda qasddan uncha og`ir bo`lmagan jinoyat sodir etganlarga nisbatan jazoni manzil- koloniyalarda;

b) og`ir va o`ta og`ir jinoyat uchun jazoni umumiy tartibli koloniyalarda; v) ilgari ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazoni o`tab chiqib, yangi sodir etgan o`ta og`ir jinoyati uchun hukm qilinayotganlarga, shuningdek o`ta xavfli retsidivist deb topilganlarga nisbatan jazoni qattiq tartibli koloniyalarda o`tash tayinlanadi. Ya`ni ayollarga nisbatan maxsus tartibli koloniyalar belgilanishi mumkin emas .

Jinoyat sodir etgan ayollarga nisbatan ozodlikdan mahrum qilish jazosini ijro etish tizimining liberallashtirilishi munosabati bilan, yuqoridagilardan ko`rinadiki, jinoyatlarning ijtimoiy xavflilik darajasini e`tiborga olgan holda, alohidalashtirildi. Jinoiy javobgarlik va jazo tayinlashda voyaga yetmaganlar, ayollar, 60 yoshdan oshgan erkaklarga nisbatan ushbu qoidalarning mustahkamlanishi, o`zbek xalqining qadimdan shakllangan, yosh avlodga, ayollarga va keksalarga bo`lgan adolat, insonparvarlik g`oyalarini yana bir bor namoyon qiladi. Zero, liberallashtirish o`z mohiyatiga ko`ra, jinoyat qonunlariga insoniylikni, rahm-shafqatni, adolatni, odillikni singdirishdir .

Ozodlikdan mahrum qilish jazosi bugungi kunda O`zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksida nazarda tutilgan eng og`ir jazolardan biri bo`lib, mahkumni jamiyatdan ajratib, jazoni ijro etish koloniyasi yoki turmaga joylashtirishdan iboratdir. Ozodlikdan mahrum qilish jazosini liberallashtirishning dastlabki jarayoni ayollar, 60 yoshdan oshgan erkaklarga nisbatan bir qator yengilliklarni nazarda tutadi.

Jumladan, Jinoyat kodeksi 50-moddasiga kiritilgan qo`shimchalarga asosan, ozodlikdan mahrum etishga hukm qilinayotgan ayollarga hamda oltmish yoshdan oshgan erkaklarga nisbatan tayinlanayotgan jazo muddati Jinoyat kodeksi Maxsus qismining tegishli moddasida nazarda tutilgan ozodlikdan mahrum etishning eng ko`p muddatining to`rtdan uch qismidan ortiq bo`lishi mumkin emas. Shuningdek, ayollarga hamda oltmish yoshdan oshgan erkaklarga nisbatan uzoq muddatga yoki umrbod ozodlikdan mahrum qilish jazosi qo`llanilishi mumkin emas.

18-modda. O’zbekiston Respublikasida barcha fuqarolar bir xil huquq va erkinliklarga ega bo’lib, jinsi, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib shiqishi, e’tiqodi, shaxsi va ijtimoiy mavqeidan qat’i nazar, qonun oldida tengdirlar. Imtiyozlar faqat qonun bilan belgilanib qo’yiladi hamda ijtimoiy adolat prinsiplariga mos bo’lishi shart. 19-modda. O’zbekiston Respublikasi fuqarosi va davlat bir-biriga nisbatan bo’lgan huquqlari va burshlari bilan o’zaro bog’liqdirlar. Fuqarolarning Konstitutsiya va qonunlarda mustahkamlab qo’yilgan huquq va erkinliklari daxlsizdir, ulardan sud qarorisiz mahrum etishga yoki ularni sheklab qo’yishga hesh kim haqli emas.

Ozodlikdan mahrum qilish jazosini liberallashtirish borasida keyingi qadamlar qatorida O`zbekiston Respublikasining 2003 yil 12 dekabrdagi Qonunini ham alohida ta`kidlash lozim. Chunki ushbu Qonunga ko`ra, «ijtimoiy xavfi katta bo`lmagan jinoyat sodir etganlik, ehtiyotsizlik oqibatida jinoyat sodir etganlik va qasddan uncha og`ir bo`lmagan jinoyat sodir etganlik uchun ozodlikdan mahrum etish tariqasidagi jazo homilador ayollarga va uch yoshga to`lmagan bolalari bor ayollarga nisbatan, shuningdek qonun hujjatlariga muvofiq yoshga doir pensiyaga chiqish huquqiga ega bo`lgan shaxslarga nisbatan tayinlanmaydi».

Shuningdek, ushbu qonunga ko`ra, jinoyat sodir etgan ayollarga nisbatan ozodlikdan mahrum qilish jazosini ijro etish koloniyalari turlari o`zgartirildi. Agar ushbu Qonun qabul qilinguniga qadar, ozodlikdan mahrum qilish jazosini o`ta og`ir jinoyat uchun va o`ta xavfli retsidivist deb topilganlarga qattiq tartibli, ehtiyotsizlik oqibatida uncha og`ir bo`lmagan jinoyat sodir etganlarga jazoni manzil- koloniyalarda va boshqa jinoyatlar uchun jazoni umumiy tartibli koloniyalarda o`tash nazarda tutilgan edi.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi 2. O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat Kodeksi 3. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Sudining Qarorlari web-sayt : 1. Lex.uz

Bajardi: 415-14-guruh talabasi Raximjonov Qobiljon E’tiboringiz uchun rahmat

O'xshashlar

Umumiy tartibli kaloniyalarda jazoni o’tash

Jazoni ijro etish muassasalaridagi rejim

Jinoiy odil sudlov prinsiplari

Jinoyat huquqi asoslari

Jinoiy jazo va uning turlari