Niveler asbobi va reyka bilan tanishish nuqtalar nisbiy balandligini oʻlchash - Geometriya - Slaydlar

Niveler asbobi va reyka bilan tanishish nuqtalar nisbiy balandligini oʻlchash

Yuklangan vaqt:

10.02.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1529.8662109375 KB

Ko'chirib olish

Reja: 1. Zamonaviy raqamli nivelir turlari 2. Zamonaviy raqamli nivelirlarning tuzilishi 3. Zamonaviy raqamli nivelirlarni qo‘llash sohalariNiveler asbobi va reyka bilan tanishish nuqtalar nisbiy balandligini oʻlchash

* Hozirgi vaqtda innovatsion texnologiyalar barcha sohalar kabi Geodezik ishlarda ham foydalanilmoqda. Oldingi paytlarda bu soha rivoji asta-sekin rivojlangan bo’lsa, hozirga kelib juda tez suratlarda soha rivoji o’sib bormoqda. Bular faqatgina ishlar osonlashishiga, qulay va ishning sifatli bo’lishiga olib keldi.

* Zamonaviy asboblar nafaqat ishni sifatiga balki kelajakdagi qurilishi mumkin bo’lgan bino va inshootlarni zamonaviy ko’rkka va uzoq vaqt foydalanishga ega bo’lishini ham taminlaydi. Butun dunyo kabi O’zbekistonda ham zamonaviy asboblar, texnologiyalardan unumli foydalanilmoqda va buni hozirgi paytda qurilayotgan inshootlardan ham bilsa bo’ladi.

* Rasmda BOSH firmasi ishlab chiqargan BOSH GRL 150 HV Set modeli ko’rsatilgan. Bu model 30 metrli radiusgacha o’lchay olish qobiliyatiga ega. Ish diapozoni bo’lsa 150 metrgacha eta oladi. Bu modeldan xattoki ob-havoning eng noqulay sharoitlarida ham foydalansa bo’ladi.

* N3 Nevilerning tuzilishi

* Yuqori aniqlikli optik nivelirlar mikrometrli plastina yoki shtrixli invarli reyka bo`yicha o`lchamlarni olish uchun o`zgaruvchan nasadka o`rnatilgan bo`ladi.

Oldingi nivelirlar bilan xozirgi zamonaviy lazerli nivelirlarning farqi shundaki, lazerli nivelir orqali o`lchamlarni bir kishining o`zi qo`shimcha yordamsiz o`lchay oladi.

* Keyingi yillarda yuqori aniqlikdagi nivelirlarlarning yangi turi – elektron raqamli invelirlar ishlab chiqildi va ular ishlab chiqarishda keng qo‘llanilmoqda. Bularga misol qilib Dini 11, Dini 21, Carl Zeiss, Dini 12, Dini12T, Dini22 Trimble, DNA03, DNA10 Leica va boshqa raqamli nivelirlarni keltirish mumkin

* An’anaviy nivelirlardan raqamli nivelirlar elektronika bilan jihozlanganligi va maxsus ish dasturlari bilan ta’minlanganligi farq qiladi. Bu esa dala o‘lchash ishlarini va natijalarini ishlab chiqish jarayonlarini avtomatlashtirish imkonini beradi, jumladan: - shtrix – kodli nivelir reykasi bo‘yicha sanoq olishini avtomatik ravishda bajarishi

* o‘lchash natijalariga ko‘rish trubasi vizir o‘qining silindrik adilak o‘qiga parallel emasligi hamda yer egriligi va refraksiya holatlari uchun tuzatmalarni avtomatik ravishda kiritish; - nivelir bilan reyka orasidagi masofa 100 m gacha bo‘lganda gorizontal qo‘yilishni 25 mm gacha aniqlikda avtomatik o‘lchashi; - o‘lchash natijalarini avtomatik ravishda ichki yoki tashqi yodlash moduliga yozish

* nivelirlash yelkalarini tengligi va nisbiy balandlik o‘lchash natijasini avtomatik tekshirib borish; - nuqtalar balandligini tabloga chiqarish; - o‘lchangan ma’lumotlarni yozib saqlash uchun xotira kartasidan foydalanish; - asbobni boshqarish jarayoni qulayligi, shuningdek undan foydalanishni o‘zlashtirib olish osonligi.

* Dini 11 va Dini 21 raqamli nivelirlar bilan 1 km yo‘lni to‘g‘ri va teskari yo‘nalishlarda invar reyka orqali 0,3 mm aniqlikda, oddiy buklama reyka qo‘llab esa 1 mm aniqlikda o‘lchash mumkin. Bekatda turib 2,5 m dan 100 m gacha masofadagi nuqtalar 4 soniyada o‘lchanadi. Nivelirda o‘rnatilgan kompensatorlarni ishlash chegarasi 151 ga teng. Asbobda gorizontal doira o‘rnatilgan bo‘lib, uning bo‘lak qiymati 10 ni tashkil qiladi

* Nivelirda o‘rnatilgan dastur alohida o‘lchash, kayta o‘lchash, o‘rtadan va oldinga nivelirlash, rejalash ishlari va nivelir yo‘llini tenglash kabi jarayonlarni bajarishini ta’minlaydi. Reykadan olingan sanoqlarni nivelir xotirasiga yozib saqlash yoki asbob displeyi(ekrani)dan o‘qib jurnalga yozish mumkin.

* Oxirgi yillarda Dini rusumli raqamli nivelirlar Trimble firmasi tomonidan Din 12, Dini 12 T va Dini 22 nomlanib ishlab chiqarilmoqda Trimble Dini avtomatik raqamli nivelirlar oddiy va unumli ishlar uchun mo‘ljallangan bo‘lib, ko‘pincha balandlik asoslarini barpo etishda va injenerlik geodezik masalalarni echishda qo‘llaniladi

* Xulosa * Xulosa qilib shuni aytish mumkinki geodezik oʻlchash ishlarini bugungi kunda nivelir geodezik asbobisiz tasavvur qilish qiyin. Sababi u yordamida koʻp joylarda turli xil ishlarni amalga oshirish mumkin. Masalan, lazerli tekislash ishlari respublikamiz miqyosida jadal surʼatlar bilan rivojlanib bormoqda bunda nivelir geodezik asbobi yordamida qishloq xoʻjaligi yerlarini tekis qilishmoqda. Buning natijasida qishloq xoʻjaligi yerlarini kam suv bilan ham sugʻorish mumkin boʻladi. Undan tashqari yoʻl qurilishi, bino va inshootlar qurilishi, zavodlar qurilishida ham nivelir geodezik asbobidan foydalaniladi. Mavzuning dolzarbligi sifatida shuni aytsa boʻladiki nivelir geodezik asbobisiz bugungi qurilishlarni, zamonaviy oʻzgarishlarni amalga oshirish juda qiyin boʻladi

O'xshashlar

Boshlang’ich sinfda o’quvchilarini hajm va yuza o’lchovlari bilan tanishtirish

Serkul va lekalo egri chiziqlari

Aksiomatikaning umumiy masalalari

Figuralar yuzasini topishga doir masalalar

Chizma geometriya fani, uning vazifalari va bakalavrlar tayyorlashdagi o’rni