Morenalar va uning geologik ishi - Geologiya - Slaydlar

Morenalar va uning geologik ishi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3157 KB

Ko'chirib olish

OO ’’ zbekiston Respublikasi Xalq Tazbekiston Respublikasi Xalq Ta ’’ limi Vazirligilimi Vazirligi Muqimiy nomidagi Qo’qon Davlat Pedagogika InstitutiMuqimiy nomidagi Qo’qon Davlat Pedagogika Instituti Tabiiyot va geografiya fakulteti Geografiya o’qitish metodikasi Tabiiyot va geografiya fakulteti Geografiya o’qitish metodikasi yo’nalishi 1 «yo’nalishi 1 « BB » guruh » guruh talabatalaba si Ergasheva Mahbubaning si Ergasheva Mahbubaning «Umumiy geologiya» fanidan tayyorlagan«Umumiy geologiya» fanidan tayyorlagan Mavzu: Morenalar va uning geologik ishiMorenalar va uning geologik ishi www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Материк музликлари - қутб ўлкаларида тарқалган бўлиб, улар тоғларни ҳам, текислик ва пасттекисликларни ҳам ёппасига қоплаб ётади. Бунга сабаб қутбларда ва қутб атрофидаги жойларда ҳароратнинг йил бўйи жуда паст бўлишидир. Антарктикани ва Гренландияни қоплаб ётган муз қалқони бунга мисолдир www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Водий музликлари – тоғ тизмалари оролиғидаги водийларни эгаллаб, тоғлардаги энг катта музликларни вужудга келтиради. Улар дарё водийларининг юқори қисмларида жойлашади. Водий музликлари оддий (альп типида) ва мураккаб ёки сертармоқ, (Ҳимолай типида) бўлади. Оддий водий музликлари битта яхлит музлик оқимидан иборатдир. Баъзан бир қанча музликлар бир - бирига қўшилиб сертармоқ ёки дарахтсимон музликларни ташкил этади. Бунда иккита тоғ тизмаси орасидаги асосий музликка ҳар икки ёндан кичик музликлар келиб қўшилади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Водий музликлари – тоғ тизмалари оролиғидаги водийларни эгаллаб, тоғлардаги энг катта музликларни вужудга келтиради. Улар дарё водийларининг юқори қисмларида жойлашади. Водий музликлари оддий (альп типида) ва мураккаб ёки сертармоқ, (Ҳимолай типида) бўлади. Оддий водий музликлари битта яхлит музлик оқимидан иборатдир. Баъзан бир қанча музликлар бир - бирига қўшилиб сертармоқ ёки дарахтсимон музликларни ташкил этади. Бунда иккита тоғ тизмаси орасидаги асосий музликка ҳар икки ёндан кичик музликлар келиб қўшилади. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

, , Музлик атрофидаги ҳароратнинг кескин ўзгариши чунончи кундузи , исиб кечаси совиб кетиши натижасида тоғ жинслари . . емирилади Бу жараён совуқдан нураш деб аталади Муз устидаги , . сув муз ёриқларидан ўтиб унинг ичига тушиб музлайди Муз . ҳажми кенгаяди ва муз остидаги туб жинслар емирилади Бу муз . (1 . . ости нураши деб аталади Музлик массасининг босими куб м муз - 920 ) . кг ҳам жуда катта емириш ишларини бажаради У ҳудди . омочга ухшаб ерни ҳайдагандек ўйиб кетади Тоғ жинсларини . тегирмондан чиққан ундек майдалаб юборади Муз ҳосил қилган водий трог . , , деб аталади Трогларнинг силлиқ қаттиқ қавариқ шакли ригел , , деб ботик шакли эса ҳайдаш ваннаси . деб юритилади Уларда кўпинча кўллар вужудга келади www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Мореналар. Музлик харакати натижасида йиғилган ётқизиқлар мореналар деб аталади. Бу ётқизиқлар сараланмаган бўлиб, улар таркибида гилдан тортиб катта ҳажмли жинсларгача бўлади. Фирн ҳавзасидаги фирннинг усти доим тоза ва оппоқ; унинг устига ён-атрофидаги қоялардан тошлар тўкилиб турсада, янгитдан ёғаётган қор уни қоплаб қолади. Музликлар бошланишда анча тоза бўладилар, аммо кейинчалик уларнинг устида мореналар тўпланиб, ўзининг оқ рангини йўқотади www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

. - Кўп музликлар мураккаб тузилган бўлади Улар алоҳи да фирн - - ҳавзалари дан оқиб чиққан бир неча кичик музлик ларнинг - . қўшилиши дан ҳосил бўлади Иккита музликнинг қўшилишидан - , - - битта каттароқ музлик ву жудга келгач улар нинг бир бирига , ёндош тарафдаги чекка мореналари ҳам қўшилиб янги мураккаб . музликнинг ўрта қисмида қолади Бундай мореналарга ўрта мореналар . номи берилган Мураккаб музлик қанча кўп майда , музликларнинг қўшилишидан пайда бўлса у шу қадар кўп ўрта мореналарга эга бўлади www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Музликнинг юзида ётган барча мореналар устки мореналар деб . аталади Ундан ташқари музликларда ички мореналар ҳам мавжуд . , бўлади Музлик ёрилиб дарзлик ҳосил бўлганда устки мореналарнинг бир қисми дарзликнинг ичига кириб қолди ва ички мореналарни . , ташкил этади Ундан ташқари фирннинг орасида , қолиб қор билан қўмилган тошлар ҳам музликка қўшилиб унинг . ичида қолиб кетади Водий ичидан сурилаётган оғир муз массаси , оқар сувдек водийнинг ости ва ёнларини емиради ажралиб қолган . тош парчаларини олиб кетади Буларга дарзликлар ичига тушиб , қолган тошлар ҳам музлаган ҳолатда қўшилиб умумий . музликнинг ҳаракатида иштирок этади Уларнинг бир қисми водий , . тубидаги чуқурликларни тўлдириб тўхтаб қолади Агар музлик , . эриб кетса унинг изини шу белгилар орқали тиклаш мумкин Шу хилда тўпланган материаллар ( ) туб остки мореналар деб аталади www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Туб мореналарни ташкил қилувчи йирик тошларнинг . силлиқланган сиртида тирнаш чизиқларини кўриш мумкин . Баъзан уларнинг чуқурлиги анча катта бўлади Бу чизиқлар музда қотиб қолган тошнинг иккинчи ўткир қирраси билан . тирнаши орқали вужудга келади Бундай тирнаш чизиқлари муз . ямоқлари дейилади Тоғларда музликлар доимий қор чизиғи чегарасидан анча пастга . - . тушиб боради Бундай шароитда музлик ҳам секин секин эрийди . У қанча пастга тушса эриш тезлиги шунча кучаяди Охири у , . кичрайиб батамом йўқолиб кетади Муз эригандан кейин ундаги мавжуд жинс бўлаклари тўпланиб . қолади Бу уюмлар охирги морена дейилади www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Туб мореналарни ташкил қилувчи йирик тошларнинг . силлиқланган сиртида тирнаш чизиқларини кўриш мумкин . Баъзан уларнинг чуқурлиги анча катта бўлади Бу чизиқлар музда қотиб қолган тошнинг иккинчи ўткир қирраси билан . тирнаши орқали вужудга келади Бундай тирнаш чизиқлари муз . ямоқлари дейилади Тоғларда музликлар доимий қор чизиғи чегарасидан анча пастга . - . тушиб боради Бундай шароитда музлик ҳам секин секин эрийди . У қанча пастга тушса эриш тезлиги шунча кучаяди Охири у , . кичрайиб батамом йўқолиб кетади Муз эригандан кейин ундаги мавжуд жинс бўлаклари тўпланиб . қолади Бу уюмлар охирги морена дейилади www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

А Д А Б И Ё Т Л А Р 1. Jo`liev. A . X ., Chiniqulov . X . Umumiy geologiya ( Oliy o ` quv yurtlarining geologiya fakulteti talabalari uchun darslik ). Тошкент, «Университет», 2005. 2. Долимов Т.Н., Троицкий В.И. Эволюцион геология. Т., 2007. 3. Исломов О.И., Шораҳмедов Ш.Ш. Умумий геология. Т., 1971. 4. Шораҳмедов Ш.Ш. Умумий ва тарихий геология. Тошкент, 1985. 5. Шораҳмедов Ш.Ш., Қодиров М.Ҳ. Умумий ва тарихий геоло гиядан Chiniqulov Kh. Litologiya (darslik). Toshkent, «Yangi asr avlodi», 2008. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

МОРЕНАЛАМОРЕНАЛА РР www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

O'xshashlar

Daryolarning geologik ishi

Dengiz va ko’llarning geologik ishi

Muzliklar va ularning geologik ishi

Egzogen jarayonlar. Shamollarning geologik ishi

Geologik qidiruv ishlarida Temir yo`l transporti va uning ahamiyati