Yerning suv qobig’i – Gidrosfera - Geografiya - Slaydlar

Yerning suv qobig’i – Gidrosfera

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1937.208984375 KB

Ko'chirib olish

Yerning suv qobig’i – Gidrosfera

Reja: 1. Gidrosfera haqida umumiy ma’lumot. 2. Quruqlikdagi suvlar va yer osti suvlari. 3. Dunyo okeani va daryolar.

Darsning maqsadi: Ta’limiy: o’quvchilarga gidrosfera haqida ma’lumot berish, olingan bilimlarni mustahkamlash. Tarbiyaviy: o’quvchilarni dunyoqarashini shakllantirish, ahloqiy sifatlarini tarkib toptirish, ekologik tarbiya va vatanparvarlik ruhini o’stirish. Rivojlantiruvchi: o’quvchilarni tez va mustaqil fikrlashga o’rgatish.

Darsning metodi. noan’anaviy.

Dars o’tish usullari: guruhlash usuli.

Darsning jihozi: 5-sinf tabiiy kartasi globus yozuvsiz kartasi atlasi daftar ruchka qora va rangli qalamlar o’chirg’ich chizg’ich

Darsning borishi: I. Tashkiliy qism. Salomlashish. Davomatni aniqlash. Ob-havo habarlari. Siyosiy habarlar to’g’risida qisqacha ma’lumot. O’tilgan mavzuni takrorlash va mustaxkamlash. II. O’tilgan mavzuni so’rash. O’tilgan mavzuni mustaxkamlash uchun o’quvchilardan test olaman:

1. Minerallar guruxlarini aniqlang. A) yoqilg’i. B) rudali va rudasiz S) a va b javoblar to’g’ri. 2. Yoqilg’i boyliklarini belgilang. A) osh tuzi, mineral o’g’itlar B) neft va gaz, ko’mir, torf S) temir rudalari va rangli metallar. 3. O’simlik qoldiqlaridan hosil bo’ladigan mineralni toping? A) ko’mir B) torf S) neft va gaz

4. Neft va gaz qaysi materikdan qazib olinmaydi. A) SHimoliy Amerika. B) Antarktida S) Afrika 5. Toshko’mir xaritada qanday shartli belgi bilan ajratiladi? A) qora kvadrat B) qora uchburchak S) kub shaklida. 6. O’zbekistondagi Ohangaron koni ko’miri qanday ko’mir hisoblanadi. A) Toshko’mir B) Qo’ng’irko’mir S) Ko’mir

7. Hozirgi vaqtda kam ishlatiladigan yoqilg’i turini ayting. A) torf B) neft S) gaz 8. Qaysi yoqilg’i turi yaltiroq va qattiq hususiyatga ega. A) neft, toshko’mir B) qo’ng’irko’mir, gaz S) toshko’mir

II. asosiy qism: Guruxlash usuli: 1-gurux. Gidrosferaning tarkibiy qismlari haqida. 2-gurux. Dunyo okeani haqida ma’lumot beradi. 5-gurux. Ko’llar haqida ma’lumot beradi. 4-gurux. Yer osti va yer usti suvlari haqida ma’lumot beradi3-guruh. Daryolar haqida ma’lumot beradi.

Gidrosferaning qismlari Suv miqdorining nisbati % hisobida Suv miqdori mln km 3 Dunyo okeani 96,4 1340 Quruqlikdagi suvlar, havodagi suv bug ’ lari, yerdagi muzliklar 0,001 1,8 0,013 24 Yer osti suvlari 1,7 23,4 Yer usti suvlari 0,01 0,002

Dars bayoni. O’qituvchi: xurmatli o’quvchilar bugungi darsimiz mavzusi Gidrosfera bo’lganligi uchun biz bu mavzuni guruxlarga bo’lishimiz mumkin marhamat: 1-guruxdan. 1- o’quvchi: Yerning suv qobig’i gidrosfera deb ataladi (gidro – suv, spxaira – shar degani). Gidrosfera 3 xil suyuq, qattiq va bug’ holatida uchraydi. 2-o’quvchi. Gidrosfera bir qancha qismlardan iborat. Quyidagi jadvalda Gidrosferaning asosiy qismlarini ko’rishimiz mumkin. 3-o’quvchi: gidrosferadagi suvning asosiy qismi okeanlardan yig’ilgan. Biroq bu suv juda sho’r bo’lganligi uchun undan ichishga va ekinlarni sug’orishga foydalanib bo’lmaydi. 4-o’quvchi: quruqlikdagi suvning asosiy qismi zovir o’lkalardagi muzliklarda to’plangan. Muzliklar suvi chuchuk, toza suv, lekin odamlar yashaydigan joylardan uzoqda bo’lganligidan foydalanish qiyin. Biroq issiq o’lkalarning baland tog’laridagi muzliklar yozda daryolarga suv berib turadi.

2-guruxdan: 1-o’quvchi: Dunyoda 4 ta okean Tinch, Atlantika, Hind, SHimoliy muz okeanlari. Ularning hammasi birgalikda dunyo okeanlari deb ataladi. 2-o’quvchi: Tinch okeani – eng katta va eng chuqur okean. Maydoni butun quruqlikni maydonidan katta – 178,7 mln km.2. Eng chuqur joyi – Mariana botig’i – 11022 m. 3-o’quvchi: Atlantika okeani – kattaligi jihatdan 2-o’rinda turadi. Maydoni 91,7 mln km.2. Eng chuqur joyi Puerto- Riko botig’i – 8747 m. 4-o’quvchi: Hind okeani – maydoniga ko’ra 3-o’rinda turadi. Uning maydoni – 76,2 mln km.2. Eng chuqur joyi – Zond botig’i. 5-o’quvchi: SHimoliy muz okeani – eng kichik okean – maydoni 14,1 mln km.2. eng chuqur joyi – 5527 m. Bu okean SHimoliy Qutb atrofida joylashganligi tufayli eng sovuq okean hisoblanadi. Ko’p qismi doimiy muzlik bilan qoplanib yotadi.

3-guruxdan: 1-o’quvchi: o’zan deb ataluvchi chuqurlikda oqayotgan suv oqimi – daryo deb ataladi. O’zan daryo vodiyining suv oqadigan qismi. 2-o’quvchi: odatda daryolar ham oqib turadi. Lekin iqlimi quruq o’lkalarda issiq, yog’in kam vaqtlarda ancha qurib qoladigan daryolar ham bor.ularni vaqtincha qurib qoladigan daryolar deyiladi. Har bir daryoning boshi va quyar joyi bor. Daryo boshlanadigan joy uning manbai deb ataladi. Daryo qayerdan boshlanmasin, ularning irmoqlari bo’lsa, katta sersuv daryolarga aylanadi, irmoqlar deb daryoga yon tomondan kelib quyiladigan kichikroq daryolarga aytiladi. 3-o’quvchi: ko’p daryolar okean, dengiz, ko’l ya’ni boshqa daryolarga kelib quyiladi. Daryoning okean, dengiz, ko’l ya’ni boshqa daryolarga quyiladigan joyi daryoning manbai deyiladi. Rasmga qarab 4-o’quvchi: Amazonka havzasi eng katta daryo bo’lib, maydoni 7 mln km.2.dan iborat. Eng baland sharshara Anxel. U Janubiy Amerikada joylashgan.

4-gurux o’quvchilari sxemaga qarab ko’llar haqida ma’lumot beradi.

кўлларО қар кўллар О қмас кўллар Тектоник кўллар Ўзан кўлларБайкал Чу қурлиги 1600 млн км. 2 . Каспий кўли Майдони 376 минг км. Орол кўли Саёз кўлларКаспий Орол Байкал

So’ngra guruxlar o’rtasida tezkor savol-javob o’tkaziladi va o’quvchilar bilimlari mustaxkamlanadi. 1-savol: yerning suv qobig’i nima deb ataladi? Javob: Gidrosfera. 2-savol: gidrosferada suv qanday holatda uchraydi. Javob: qattiq, suyuq, bug’ 3-savol: dunyo okeani gidrosferaning necha foizini tashkil qiladi. Javob: 96.4% 4-savol: dunyoda okeanlar nechta? Javob: 4 ta 5-savol: tinch okeanining een chuqur joyi Javob: Mariana botig’i.

6-savol: okean, dengiz va ko’llarning quruqlik ichkarisiga kirib borgan kichik va sayoz vismlarinima deb ataladi Javob: qo’ltiqlar. 7-savol: 200 m dan 2500 m chuqurlikgacha bo’lgan joylar... deyiladi. Javob: materik sayozligi 8-savol: dengiz va okeanlarning chuqurligi qanday asbob bilan o’lchanadi? Javob: yexolot 9-savol: Grunt suvi deb nimaga aytiladi. Javob: yer ostidagi g’ovak jinslar orasidagi suvlarga aytiladi. 10-savol: amazonka havzasi maydoni qancha? Javob: 7 mln km.2

Yuqorida berilgan topshiriqlar bo’yicha guruhlarga rag’bat kartochkalari berib boriladi va dars yakunida ular sanaladi shunga ko’ra o’quvchilar baholanadilar. III. uyga vazifa. Atmosfera tuzilishi mavzusini Klaster usulidan foydalanib o’qib kelish.

T A M O M ! ! !

O'xshashlar

Gidrosfera

Geografik qobiq-eng katta tabiat kompleksi

Gidrosfera uning tarkibiy qismlari

Geofizik maydonlar va geografik qobiq

Geografik qobiqning tarkibiy qismlari