Umumta’lim maktablari 5-6- sinf geografiya darslarida “Meteorologik maydoncha”lardan foydalanish - Geografiya - Slaydlar

Umumta’lim maktablari 5-6- sinf geografiya darslarida “Meteorologik maydoncha”lardan foydalanish

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2602 KB

Ko'chirib olish

Umumta’lim maktablari 5-6- sinf geografiya darslarida “Meteorologik maydoncha”lardan foydalanish www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

MUNDARIJA Kirish …………………………………………………………………3 I bob. Umumta’lim maktablarida “Meteorologik maydoncha”larni tashkil etish ……………………………………………………………………6 I.1.Maktabda geografiya maydonchasini tashkil etish…………….6 I.2. “Meteorologik maydoncha”larda o’tkaziladigon amaliy mashg’ulotlar…………………………………………………………13 II bob. Umumta’lim maktablari 5-6- sinf geografiya darslarida “Meteorologik maydoncha”lardan foydalanish ………………23 II.1. 5-sinf “Tabiiy geografiya boshlang’ich kursi ni” o’rganishda“Meteorologik maydoncha”lardan foydalanish ……..23 II.2. 6-sinf “Materiklar va okeanlar tabiiy geografiyasi” kursi ni o’rganishda “Meteorologik maydoncha”larining ahamiyati………51 Xulosa ………………………………………………………………..60 Foydalanilgan adabiyotlar ………………………………………..62 www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Kirish Mavzuning dolzarbligi.Uzluksiz ta’lim tizimi, Kadirlar tayyorlash milliy dasturi asosida ta’lim sohasida olib borilayotgan izchil islohatlar barcha Umumta'lim maktablari fan o’qituvchilari,shu jumladan geografiya fani o’qituvchilari yurtimizda zamon talablariga mos keladigan malakaliy mutahasislar tayyorlash va ularni kamolga yetkazishda sitqi dildan mehnat qilmoqdalar. Umumta’lim maktablari 5- 9- sinf geografiya darslarida “Meteorologik maydoncha”lardan foydalanish o’quvchilarni chuqur bilim egasi bo’lishida asosiy omillardan hisoblanadi. Chunki har bir dars ob-havo ma’lumotlarini aniqlash va uni sinf honasiga ilingan ob-havo kalendariga yozish bilan boshlanadi.Shunday ekan Meteorologik maydonchalarni har bir umumta’lim maktablariga qurish va o’rganish dolizarb masalalardan biridir.O’quvchilari Yer - quyosh sistemasi,joyda mo’ljal olish,havo harorati, bosim, namlik ,yerning ichki harakatlari kabilar bo’yicha yetarli bilimlarga ega bo’ladilar Meteorologik maydonchaagi ko’rgazmali qurollar”dan keng foydalanish orqali o’rganiladi va mustahkamlanadi. Umumta’- lim maktablarida geografiya ta’limida darslarni yuqori saviyada o’tkazish har bir mavzuni boshlashda o’rganilayotgan obyekt joylashgan o’rni ,iqlimi haqida tushunarli tarzda yetkazib berishda Meteorologik maydonchalardan foydalanish, yangi inovatsion pedagohgik texnologiyalardan samarali foydalanish bugungi kunda dolzarb masalalardan biridir. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 Mavzuning o’rganish obyekti va predmeti : Meteorologik maydonchalar va ulardagi metereologik asboblar.Umumta’lim maktablarining 5-9-sinf o’quvchilari, 5-9-sinf gеografiya kurslarini o’rganish , unda darslar 5 ta kurs 306 soatga mo’ljanlangan, xaftasiga ikki soatdan o’rganiladi.Ob’ekt etib Meteorologik maydonchalar (Flyuger, termometr, barometr ,niviler, psihometr,yomg’ir o’lchagich kabilar) hisoblanadi. Mavzuning maqsadi va vazifalari. Umumta’lim maktab o’quvchilari g е ografiya ta’limining el е m е ntar tushunchalaridan boshlab Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi kursining o’rganishda regional qisimlar ham o’rganiladi . Xususan, tabiatshunoslik darslarida tabiat jonli va jonsiz tabiat xaqida y е r yuzasi past- balandliklari ob- havo issiqlik ,yorug’lik ,namlik, tabiat zo’nalari xaqida dastlabki tushunchalarga ega bo’ladilar . Dunyo tomonlarini aniqlashda,qaysi materik va qaysi davlatda yoz - qishligi,kecha-kunduzligi,barcha iqlim hususiyatlari kabilarni bilishda Meteorologik maydonchalardan keng foydalanish BMIni asosiy maqsadi hisoblanadi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

BMI ning ilmiy yangiligi . Umumta’lim maktablari 5-9- sinf geografiya darslarida “Meteorologik maydoncha”lardan foydalanish yangi inovatsion pedagohgik texnologiyalardan samarali foydalanish va ko’rgazmali qurollardan foydalanib bajarish xar bir Meteorologik maydonchadagi asbobni o’uvchi o’zi yasay oladi va uni ishlatib erishgan natijasini ob-havo daftariga qayt etib borishi tadqiqotning ilmiy yangiligi hisoblanadi. BMI ning tarkibiy tuzilishi. BMI kirish, ikki bob, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatidan iborat. Unda Meteorologik maydonchalar tashkil etish va meteorologik asboblar yasalish shemasi va dars ishlanmalari mavjud. Adabiyotlar ro’yhati … ta manbani o’z ichiga oladi. BMI ning umumiy hajmi …. betdan iborat. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

OLTIN QOIDALAROLTIN QOIDALAR  1.Iintizom.1.Iintizom.  2.O`zaro hurmat.2.O`zaro hurmat.  3.Faollik.3.Faollik.  4.Vaqtga roiya qilish.4.Vaqtga roiya qilish.  5.Asosiy va mantiqiy fukr bildirish.5.Asosiy va mantiqiy fukr bildirish.  6.Fikrni takrorlamaslik.6.Fikrni takrorlamaslik.  7.O`ng qo`l ko`tarish qoidasi.7.O`ng qo`l ko`tarish qoidasi.  8.To`g`ri javob uchun rag`bat.8.To`g`ri javob uchun rag`bat. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Maktabda geografiya fanini o’qitishda geografiya maydonchasini bo’lishi o’quvchilarni puxta bilim olishlarida muxim axamiyatga ega. Lekin bunday maydonchalar xamma maktabda mavjud emas. Agar o’qituvchi va to’garak a’zolari qiziqsalar, bunday maydonchani va uning jixozlarini o’zlari yasashlari mumkin. Buning uchun maktabda yer katta bo’lsa 25x25 m xajmda maydoncha tanlanadi. Iloji boricha ochiq maydon tanlangani ma’qul. Agar maktabda yer maydoni kichik bo’lsa, 10x10 m xajmda xatto undan kichikroq maydoncha ajratish mumkin. Maydonchani flyuger (shamol yo’nalishini ko’rsatkich), /yomg’ir o’lchagich, qor qalinligini o’lchagich, gigrometr (namlik o’lchagich) ob-havo uychasi meteobudka), (anemometr), shamol kuchini o’lchagich, (eklimetr), osmon jismlarini gorizontdan tikligini o’lchagich, gnomon, azimutometr, quyoshni soatlari va boshqa asboblar bilan jixozlash kerak. Quyida bu asboblarni yasash usullari xaqida o’z muloxazalarimizni bildiramiz. 1.Qor qalinligini o’lchagich. Bu asbobni yog’ochdan yoki metall ustunchadan yasash mumkin. Uning yer yuzidan tepadagi qismi 100 sm bo’lib, yozib qo’yiladi. Agar bu asbob yog’ochdan yasalsa, uning yerga qo’yiladigan qismini metall yoki plastmassa quvurcha ichiga joylab qo’yilsa uzoqroq xizmat qiladi. Xar safar qor yoqqandan so’ng qor qalinligini ob-havoni kuzatish daftarchasiga yozib borish lozim. yog'och qor o ’ lchagich tahtacha Yog'och yoki plastmassa quvurcha tuproq ostida bo'ladi www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Yomg’ir o’lchagich. Yomg’ir o’lchaydigan asbobni oddiy shisha idishdan tayyorlanadi. Bu shisha idish asosini xajmi bilan uning og’ziga ko’yilgan voronka xajmi teng bo’lishi kerak. Shisha idish asosi mm larga bo’lib qo’yiladi. Buni o’lchab moybo’yoq bilan yozib qo’yilsa uzoq xizmat qiladi. Xar safar yomg’irdan so’ng uni necha mm yoqqanini aniqlab ob- havoni kuzatish daftariga yozib qo’yiladi , so’ngra idishdagi yomg’ir suvini to’kib tashlanadi. Bu idishni yer yuzidan 1,5 m baland ustunchaga o’rnatsa maqsadga muvofiq bo’ladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 GNOMON.GNOMON.  Bu asbobni yasash oson. Balandligi 100 sm Bu asbobni yasash oson. Balandligi 100 sm li yog’och taxtacha yoki metall ustuncha li yog’och taxtacha yoki metall ustuncha Uning yer yuzasidagi qismi 100 sm Uning yer yuzasidagi qismi 100 sm bo’ladi. Yer ostiga ko’miladigan qismini bo’ladi. Yer ostiga ko’miladigan qismini yuqoridagi tartibda ishlash kerak. Bu yuqoridagi tartibda ishlash kerak. Bu asbob bilan quyoshning chiqish botish asbob bilan quyoshning chiqish botish vaqtidagi soyasini gorizontdan turli vaqtidagi soyasini gorizontdan turli vaqtlardagi balandligi (soyasini) kuzatiladi.vaqtlardagi balandligi (soyasini) kuzatiladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 IV. Ob-xavo uychasi (meteobudka)IV. Ob-xavo uychasi (meteobudka)  Yog’och taxtalardan tayyorlanadi. 50x60 sm Yog’och taxtalardan tayyorlanadi. 50x60 sm xajmda. Bu uychani ichida xavoni erkin xarakat xajmda. Bu uychani ichida xavoni erkin xarakat qilishi uchun taxta devorchalari yog’och parma qilishi uchun taxta devorchalari yog’och parma bilan g’arb, sharq va shimol tomonlari teshib bilan g’arb, sharq va shimol tomonlari teshib qo’yiladi. Ichki qismiga maxsus reyka qoqilib, bu qo’yiladi. Ichki qismiga maxsus reyka qoqilib, bu reykaga termometr va psixrometr o’rnatiladi. Bu reykaga termometr va psixrometr o’rnatiladi. Bu asboblar bu uycha devoriga tegib turmasligi asboblar bu uycha devoriga tegib turmasligi kerak. Bunin;' uchun yog’ochdan taxta tomchasini kerak. Bunin;' uchun yog’ochdan taxta tomchasini kengroq qilib yopiladi. Uychaning janub kengroq qilib yopiladi. Uychaning janub tomonidan quyosh nurlari tushmasligi kerak. Bu tomonidan quyosh nurlari tushmasligi kerak. Bu uychani yerdan 1,5 m balandlikdagi qoziqlar uychani yerdan 1,5 m balandlikdagi qoziqlar ustiga o’rnatish kerak.ustiga o’rnatish kerak. Yog'och taxta tom Psixrometr va termometr uchun yog'och reyka Termometr va psixrometr www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Ob-havo uychasining yon ko'rinishi Yer osti qismida yog'och ustunchalar metall yoki plastmassa quvr ichiga joylanadiYog'och ustuncha 1.5 m( 150 sm) www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 V. Psixrometr va termometrV. Psixrometr va termometr  Bu asboblarni yuqoridagi ob – havo uychasi ichiga Bu asboblarni yuqoridagi ob – havo uychasi ichiga joylanadi Psixrometr asbobidan maxsus jadval joylanadi Psixrometr asbobidan maxsus jadval yordamida foydalaniladi . Termometr asbobi yordamida foydalaniladi . Termometr asbobi ko’rsatkichlarini aniqlab sutkalik , oylik va yillik ko’rsatkichlarini aniqlab sutkalik , oylik va yillik o’rtacha xaroratlari aniqlanadi o’rtacha xaroratlari aniqlanadi  Qutb yulduzini ko’rsatkichQutb yulduzini ko’rsatkich  Bu asbobni yer yuzidan balandligi 120 sm yog’och Bu asbobni yer yuzidan balandligi 120 sm yog’och ustunchaga biriktirilgan uzunligi 150 sm lik ustunchaga biriktirilgan uzunligi 150 sm lik yog’och taxtadan iborat yog’och taxtacha uchi yog’och taxtadan iborat yog’och taxtacha uchi shimoliy qutb yuldiziga qaratiladi.shimoliy qutb yuldiziga qaratiladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 Eklimetr.Eklimetr.  Eklimetr asbobini yasab undan osmon jismlarini quyosh , Eklimetr asbobini yasab undan osmon jismlarini quyosh , oy yulduzlarni (gorizontdan) ufqdan balandligini o’lchash oy yulduzlarni (gorizontdan) ufqdan balandligini o’lchash mumkin. Bu asabobni yasash uchun foneradan mumkin. Bu asabobni yasash uchun foneradan (foydalanish) yoki transportirdan foydalanish mumkin. (foydalanish) yoki transportirdan foydalanish mumkin. Transportir quyidagicha raqamlarga (graduslarga ) bo’lib Transportir quyidagicha raqamlarga (graduslarga ) bo’lib chiqiladi . Eklimetr asbobi balandligi 100 sm lik yog’och chiqiladi . Eklimetr asbobi balandligi 100 sm lik yog’och ustunga biriktiriladi. Uning ustunchaga berkitilgan joyidagi ustunga biriktiriladi. Uning ustunchaga berkitilgan joyidagi miqchaga ip bog’lab , ipning uchiga og’irroq metal jism miqchaga ip bog’lab , ipning uchiga og’irroq metal jism bog’lanadi. Ipni tarang qilib osilib turishi uchun (Eplimetrni ) bog’lanadi. Ipni tarang qilib osilib turishi uchun (Eplimetrni ) uchini osmon jismiga to’g’rlaganimizda uning ufq (gorizont) uchini osmon jismiga to’g’rlaganimizda uning ufq (gorizont) dan qancha tikligini metal jism bog’langan ip ostidagi dan qancha tikligini metal jism bog’langan ip ostidagi raqamdan bilishimiz lozim bo’ladi.raqamdan bilishimiz lozim bo’ladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 VIII. FlyugerVIII. Flyuger  (Shamol yo’nalishini ko’rsatgich )(Shamol yo’nalishini ko’rsatgich )  Flyuger asbobini yog’och metaldan yasash mumkin . Buning uchun Flyuger asbobini yog’och metaldan yasash mumkin . Buning uchun plastmassa quvurcha olinadi. Uning balandligini 10 sm olish mumkin plastmassa quvurcha olinadi. Uning balandligini 10 sm olish mumkin qirqib olinadi so’ng (metall) tunikadan 80 sm uzunlikda eni 10 sm qirqib olinadi so’ng (metall) tunikadan 80 sm uzunlikda eni 10 sm qilib qirqib olinadi. Uni teng buklab rasmda ko’rsatilganidek qilib qilib qirqib olinadi. Uni teng buklab rasmda ko’rsatilganidek qilib qirqib olinadi. Strelka shaklidagi uch qismini maxkamroq qilib qirqib olinadi. Strelka shaklidagi uch qismini maxkamroq qilib biriktiriladi.biriktiriladi.  O’rta qismi ya’ni 20 smli joyidan plastmassa quvircha tunika O’rta qismi ya’ni 20 smli joyidan plastmassa quvircha tunika qavatlarini ikki tomonga teng yoyib kichik mix bilan biriktiriladi.qavatlarini ikki tomonga teng yoyib kichik mix bilan biriktiriladi.  Bu asbobni Yog’och yoki metal (quvr) ustuncha ustiga o’rnatilgan Bu asbobni Yog’och yoki metal (quvr) ustuncha ustiga o’rnatilgan metal o’qqa o’rnatiladi . Flyuger pastrog’iga ufq tomonlarini metal o’qqa o’rnatiladi . Flyuger pastrog’iga ufq tomonlarini ko’rsatuvchi taxtachaga “ SH ” deb qirqib maxkamlab qo’yiladi.ko’rsatuvchi taxtachaga “ SH ” deb qirqib maxkamlab qo’yiladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 IX. GIGROMETRIX. GIGROMETR  Havo namligini o’lchaydigan bu asbobni ham yasash mumkin buning uchun “L” Havo namligini o’lchaydigan bu asbobni ham yasash mumkin buning uchun “L” xarfi shaklida taxta qirqib olinadi. Balandligi 40 sm. Eni 30 sm o’lchamda. Uning xarfi shaklida taxta qirqib olinadi. Balandligi 40 sm. Eni 30 sm o’lchamda. Uning yuqori qismidan xavo oqimi erkin xarakatlana oladigan darcha xosil qilib yuqori qismidan xavo oqimi erkin xarakatlana oladigan darcha xosil qilib qirqiladi.' Darchaning yuqori qismiga rasmda ko’rsatilganidek miq qoqiladi. qirqiladi.' Darchaning yuqori qismiga rasmda ko’rsatilganidek miq qoqiladi. Pastki qismiga yog’och g’altakcha miq bilan qoqiladi. G’altakcha erkin Pastki qismiga yog’och g’altakcha miq bilan qoqiladi. G’altakcha erkin aylanadigan bo’lishi kerak. (bu ipdan bo’shagan g’altak). Galtakka simdan aylanadigan bo’lishi kerak. (bu ipdan bo’shagan g’altak). Galtakka simdan tayyorlangan strelka maxkamlanadi. Strelkaning uchi shkalalarga bo’lingan tayyorlangan strelka maxkamlanadi. Strelkaning uchi shkalalarga bo’lingan tomonga yo’nalgan bo’ladi. Gigrometr ipi odam sochidan olinadi. Gigrometr ipi tomonga yo’nalgan bo’ladi. Gigrometr ipi odam sochidan olinadi. Gigrometr ipi uzunligi 40-45 smli soch tolasi olinib yog’sizlantirilib yuviladi. Uni ng bir uchi uzunligi 40-45 smli soch tolasi olinib yog’sizlantirilib yuviladi. Uni ng bir uchi rasmdagi A mixga bog’lanadi. Uning kolgan kismi B yog’och g’altakka bir necha rasmdagi A mixga bog’lanadi. Uning kolgan kismi B yog’och g’altakka bir necha bor aylantirilib , ikkinchi uchiga metall jism bog’lanadi. Tik osilib turishi uchun. bor aylantirilib , ikkinchi uchiga metall jism bog’lanadi. Tik osilib turishi uchun. Agar xavoda namlik ko’paysa soch uzayadi. Aksincha :kamaysa soch qisqaradi. Agar xavoda namlik ko’paysa soch uzayadi. Aksincha :kamaysa soch qisqaradi. Gigrometrni sozlash uchun asbob ostiga qaynayotgai suvli idish qo’yiladi. Suv Gigrometrni sozlash uchun asbob ostiga qaynayotgai suvli idish qo’yiladi. Suv bug’laridan soch uzayadi. Bu vaqtda g’altakka maxkamlangan strelka uchi 0% bug’laridan soch uzayadi. Bu vaqtda g’altakka maxkamlangan strelka uchi 0% dan 100% gacha bo’lingan shkalalarning 100 % ko’rsatkichiga to’g’ri kelganda dan 100% gacha bo’lingan shkalalarning 100 % ko’rsatkichiga to’g’ri kelganda gigrometr sozlanadi. Aniq sozlash uchun amaliy foydalanayotgan boshqa gigrometr sozlanadi. Aniq sozlash uchun amaliy foydalanayotgan boshqa gigrometr asbobi bilan taqqoslab olish mumkin.gigrometr asbobi bilan taqqoslab olish mumkin. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 X. AzimutomerX. Azimutomer  Azimutomer asbobini i geografiya maydonchasiga Azimutomer asbobini i geografiya maydonchasiga balandligi 120 sm ustumchaga o’riatiladi. Ustunch: ustiga balandligi 120 sm ustumchaga o’riatiladi. Ustunch: ustiga planshet shaklida 40 x 40 sm yog’och taxtacha planshet shaklida 40 x 40 sm yog’och taxtacha maxkamlanadi. Taxtacha o’rtasiga 360 bo’lingan maxkamlanadi. Taxtacha o’rtasiga 360 bo’lingan azimutomer asbobi o’rnatiladi. Bunda 0 (360) shimol azimutomer asbobi o’rnatiladi. Bunda 0 (360) shimol tomonga qaratilgan bo’ladi. Azimutomer asbobi o’rtasiga tomonga qaratilgan bo’ladi. Azimutomer asbobi o’rtasiga soat strelkasiga o’xshash tunukadan ko’rsatkich o’rnatiladi. soat strelkasiga o’xshash tunukadan ko’rsatkich o’rnatiladi. Shunday qilib xoxlagan narsani azimut burchagini o’lchash Shunday qilib xoxlagan narsani azimut burchagini o’lchash mumkin bu asbobda azimutomer asbobini sozlashda mumkin bu asbobda azimutomer asbobini sozlashda kompasdan foydalaniladi.kompasdan foydalaniladi.  Geografiya maydonchasiga kuyosh soatlari , maxalliy Geografiya maydonchasiga kuyosh soatlari , maxalliy meridian va parallelar modeli, metr kv.megr kub modellari meridian va parallelar modeli, metr kv.megr kub modellari relef shakllari va boshka anjomlarni urnatish mumkin.relef shakllari va boshka anjomlarni urnatish mumkin.  Bu asbob-uskunalardan tu!'arak mashgulotlarida kerakli Bu asbob-uskunalardan tu!'arak mashgulotlarida kerakli dare soatlarida uыumli foydalansabuladi.dare soatlarida uыumli foydalansabuladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 I.2. “Meteorologik maydoncha”larda o’tkaziladigon amaliy mashg’ulotlar.I.2. “Meteorologik maydoncha”larda o’tkaziladigon amaliy mashg’ulotlar.  Nisbiy balandlikNisbiy balandlik – yer yuzida joylashgan ikki nuqta orasidagi tik – yer yuzida joylashgan ikki nuqta orasidagi tik balandlik. Masalan, tog‘ cho‘qqisi bilan vodiy tagi orasidagi tik balandlik balandlik. Masalan, tog‘ cho‘qqisi bilan vodiy tagi orasidagi tik balandlik yoki daryo ikki qirg‘og‘ining bir - biridan balandligi. Nisbiy balandlik bir yoki daryo ikki qirg‘og‘ining bir - biridan balandligi. Nisbiy balandlik bir nuqtaning ikkinchi bir nuqtaga nisbatan balandligini bildiradi. Masalan, nuqtaning ikkinchi bir nuqtaga nisbatan balandligini bildiradi. Masalan, yer sharining eng baland nuqtasi bilan Avstraliya matyerigining eng yer sharining eng baland nuqtasi bilan Avstraliya matyerigining eng baland nuqtasi o‘rtasidagi nisbiy balandlikni aniqlash topshirildi. Buning baland nuqtasi o‘rtasidagi nisbiy balandlikni aniqlash topshirildi. Buning uchun quyidagi nisbiy balandlikni keltirib chiqaramiz:uchun quyidagi nisbiy balandlikni keltirib chiqaramiz:  Nisbiy balandlikNisbiy balandlik – yer yuzida joylashgan ikki nuqta orasidagi tik – yer yuzida joylashgan ikki nuqta orasidagi tik balandlik. Masalan, tog‘ cho‘qqisi bilan vodiy tagi orasidagi tik balandlik balandlik. Masalan, tog‘ cho‘qqisi bilan vodiy tagi orasidagi tik balandlik yoki daryo ikki qirg‘og‘ining bir - biridan balandligi. Nisbiy balandlik bir yoki daryo ikki qirg‘og‘ining bir - biridan balandligi. Nisbiy balandlik bir nuqtaning ikkinchi bir nuqtaga nisbatan balandligini bildiradi. Masalan, nuqtaning ikkinchi bir nuqtaga nisbatan balandligini bildiradi. Masalan, yer sharining eng baland nuqtasi bilan Avstraliya materigining eng yer sharining eng baland nuqtasi bilan Avstraliya materigining eng baland nuqtasi o‘rtasidagi nisbiy balandlikni aniqlash topshirildi. Buning baland nuqtasi o‘rtasidagi nisbiy balandlikni aniqlash topshirildi. Buning uchun quyidagi nisbiy balandlikni keltirib chiqaramiz:uchun quyidagi nisbiy balandlikni keltirib chiqaramiz:  8848 m – 2230 m = 6618 m.8848 m – 2230 m = 6618 m.  Nisbiy balandlik nivelir asbobi bilan o‘lchanadi. Nisbiy balandlik nivelir asbobi bilan o‘lchanadi.  GorizontallarGorizontallar – “izogipslar” (yunoncha “izo” – teng va “gipsos” - – “izogipslar” (yunoncha “izo” – teng va “gipsos” - balandlik) – geografik xaritalarda dengiz sathidan bir xil balandlikka ega balandlik) – geografik xaritalarda dengiz sathidan bir xil balandlikka ega bo‘lgan nuqtalarni tutashtiradigan chiziq. Gorizontallar yer yuzasi relefi bo‘lgan nuqtalarni tutashtiradigan chiziq. Gorizontallar yer yuzasi relefi haqida tasavvur beradi. Agar xaritalarda gorizontallar qanchalik qalin va haqida tasavvur beradi. Agar xaritalarda gorizontallar qanchalik qalin va zich tasvirlangan bo‘lsa relefning qiyaligi shunchalik yuqori, agar siyrak zich tasvirlangan bo‘lsa relefning qiyaligi shunchalik yuqori, agar siyrak bo‘lsa shunchalik tekis bo‘ladi. bo‘lsa shunchalik tekis bo‘ladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 BarometrBarometr – havo bosimini o‘lchovchi asbob (yunoncha “ – havo bosimini o‘lchovchi asbob (yunoncha “ barosbaros ”” -- og‘irlik og‘irlik , , ““ metrmetr ”” – o‘lchayman). Metereologik stan – o‘lchayman). Metereologik stan ss iyalarda keng qo‘llaniladi. Simobli iyalarda keng qo‘llaniladi. Simobli barometr uzunligi 1 m ga yaqin keladiganbarometr uzunligi 1 m ga yaqin keladigan ,, bir uchi berk shisha naydan bir uchi berk shisha naydan iborat. Nayga simob to‘ldirilib, simobli metall kosaga to‘ntarilsa, shisha iborat. Nayga simob to‘ldirilib, simobli metall kosaga to‘ntarilsa, shisha naydagi simob ustnaydagi simob ust uu nining bosimi tashqi atmosfera bosimi bilan nining bosimi tashqi atmosfera bosimi bilan muvozanatlashguncha, naydagi simobning ma’lum qismi metall kosaga muvozanatlashguncha, naydagi simobning ma’lum qismi metall kosaga to‘kiladi. to‘kiladi. SS hisha naydagi simob ustida bo‘shliq (To‘richelli bo‘shlig‘i) hosil hisha naydagi simob ustida bo‘shliq (To‘richelli bo‘shlig‘i) hosil bo‘ladi. Barometr “Aneroid” da ham bo‘ladi. Barometr “Aneroid” da ham havo havo bosimbosim ii o‘lchanadi. “Aneroid” o‘lchanadi. “Aneroid” yunoncha so‘z bo‘lib, “suyuqliksiz” degan ma’noni yunoncha so‘z bo‘lib, “suyuqliksiz” degan ma’noni anglatadi. Canglatadi. C hh unki uning unki uning ichida simob bo‘lmaydi.ichida simob bo‘lmaydi.  7-savol. Sayohatchilar toqqa chiqdilar. Ularning qo‘llarida barometr asbobi 7-savol. Sayohatchilar toqqa chiqdilar. Ularning qo‘llarida barometr asbobi bor edi. Ular ikki guruh bo‘lib toqqa ko‘tarildilarbor edi. Ular ikki guruh bo‘lib toqqa ko‘tarildilar .. Birinchi guruhning barometri Birinchi guruhning barometri 570 mm ko‘rsatdi. 570 mm ko‘rsatdi. Ikkinchi Ikkinchi guruhning barometri esa 427 mm guruhning barometri esa 427 mm ga teng edi. ga teng edi. Aytingchi, ular Aytingchi, ular necha necha metr metr balandlikkabalandlikka ko‘tarilishgan? ko‘tarilishgan?  7-savolning javobi. 7-savolning javobi. Normal Normal atmosfyera atmosfyera bosimbosim i o‘rtacha kengliklarda okean i o‘rtacha kengliklarda okean yoki dengiz sathidan 0 m balandlikda yoki dengiz sathidan 0 m balandlikda 760 mm 760 mm simob ustuniga teng. Ssimob ustuniga teng. S hh uning uning uchunuchun normal atmosfera bosimidan birinchi guruhning barometri ko‘rsatgan normal atmosfera bosimidan birinchi guruhning barometri ko‘rsatgan 570 mm bosimni ayirib, ular o‘rtasidagi farqni topamiz: 570 mm bosimni ayirib, ular o‘rtasidagi farqni topamiz:  760 mm – 570760 mm – 570 mm = 190mm = 190 mmmm  Har 100 metr yuqoriga ko‘tarilganda havo bosimi 10 mm ga pasayib borishini Har 100 metr yuqoriga ko‘tarilganda havo bosimi 10 mm ga pasayib borishini hisobga olib 190 mm bosimni 10 mm ga ko‘paytiramiz va sayohatchilar hisobga olib 190 mm bosimni 10 mm ga ko‘paytiramiz va sayohatchilar ko‘tarilgan balandlikni keltirib chiqaramiz: 190 mm x 10 mm = 1900 ko‘tarilgan balandlikni keltirib chiqaramiz: 190 mm x 10 mm = 1900 metr.metr.  Xuddi shunday yo‘l bilan ikkinchi guruhning ham necha metr balandlikka Xuddi shunday yo‘l bilan ikkinchi guruhning ham necha metr balandlikka ko‘tarilganini topamiz:ko‘tarilganini topamiz:  760 mm – 427760 mm – 427 mm = 33mm = 33 3 3 mm.mm.  3333 3 3 mm x 10mm x 10 mm = 33mm = 33 33 0 metr0 metr  Javob: Javob: Birinchi guruh sayyohlari 1900 metrBirinchi guruh sayyohlari 1900 metr , ikkinchi , ikkinchi guruh sayyohlari guruh sayyohlari www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

3. Biz bilgan bilimlar (xotirani 3. Biz bilgan bilimlar (xotirani sinash - 7 daqiqa).sinash - 7 daqiqa).  Guruhlar o`qituvchi tomonidan oldindan tayyorlab qo‘yilgan savol va topshiriqlarni Guruhlar o`qituvchi tomonidan oldindan tayyorlab qo‘yilgan savol va topshiriqlarni tanlab oladilar. tanlab oladilar. (savollar ilova qilinadi).(savollar ilova qilinadi).  1-savol1-savol  Havo haroratining sutkalik amplitudasi deb nimaga aytiladi?Havo haroratining sutkalik amplitudasi deb nimaga aytiladi?  Javob: Sutkalik havo haroratining eng yuqori va eng past ko‘rsatkichlari orasidagi Javob: Sutkalik havo haroratining eng yuqori va eng past ko‘rsatkichlari orasidagi farqqa havo haroratining sutkalik amplitudasi deb ataladi.farqqa havo haroratining sutkalik amplitudasi deb ataladi.  2-savol2-savol  Havo haroratining yillik amplitudasi deb nimaga aytiladi?Havo haroratining yillik amplitudasi deb nimaga aytiladi?  Javob: Yil davomidagi eng yuqori harorat bilan eng past harorat orasidagi tafovut Javob: Yil davomidagi eng yuqori harorat bilan eng past harorat orasidagi tafovut havo haroratining yillik amplitudasi deb ataladi.havo haroratining yillik amplitudasi deb ataladi.  3-savol3-savol  Yillik amplituda Yer yuzining qayerlarida kattalashib boradi?Yillik amplituda Yer yuzining qayerlarida kattalashib boradi?  Javob: Ekvatordan qutublarga tomon yillik amplituda kattalashib boradi.Javob: Ekvatordan qutublarga tomon yillik amplituda kattalashib boradi.  4-savol Havo bosimi deb nimaga aytiladi?4-savol Havo bosimi deb nimaga aytiladi?  Javob: Havoning Yer yuzasiga va undagi barcha narsalarga bergan bosimini havo Javob: Havoning Yer yuzasiga va undagi barcha narsalarga bergan bosimini havo bosimi deb aytiladi.bosimi deb aytiladi.  5-savol Havo bosimi qanday asbob bilan o‘lchanadi va u necha xil bo‘ladi?5-savol Havo bosimi qanday asbob bilan o‘lchanadi va u necha xil bo‘ladi?  Javob: Havo bosimi barometr asbobi bilan o‘lchanadi. U ikki xil bo‘ladi, Javob: Havo bosimi barometr asbobi bilan o‘lchanadi. U ikki xil bo‘ladi,  simobli barometr va metal barometr. simobli barometr va metal barometr. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Shamollar va havo massalariShamollar va havo massalari  Havoning gorizontal harakatiga shamol deyiladi. Samolning vujudga kelishining asosiy sababi Yer yuzasining turli Havoning gorizontal harakatiga shamol deyiladi. Samolning vujudga kelishining asosiy sababi Yer yuzasining turli joylaridagi havo bosimiga farq bo‘lishidir. joylaridagi havo bosimiga farq bo‘lishidir.  Quyosh nuri quruqlik va suv yuzasini bir xil isitmaydi. Suv sekin isiydi va asta soviydi. Quruqlik esa tez isib, tez soviydi. Quyosh nuri quruqlik va suv yuzasini bir xil isitmaydi. Suv sekin isiydi va asta soviydi. Quruqlik esa tez isib, tez soviydi. Kunduz kuni quruqlik ustidagi havo isib, kengayadi va bosim kamayadi, yani past bo‘ladi. Ko‘l va dengiz ustidagi havo Kunduz kuni quruqlik ustidagi havo isib, kengayadi va bosim kamayadi, yani past bo‘ladi. Ko‘l va dengiz ustidagi havo esa salqin turadi. Havo bosimi katta, yuqori bo‘ladi. Natijada ko‘l va dengiz ustidagi havo esa salqin turadi. esa salqin turadi. Havo bosimi katta, yuqori bo‘ladi. Natijada ko‘l va dengiz ustidagi havo esa salqin turadi.  Kechasi esa quruqlik tez soviganidan havo bosimi ortib, shamol quruqlikdan dengiz tomonga esadi. Bir kecha-Kechasi esa quruqlik tez soviganidan havo bosimi ortib, shamol quruqlikdan dengiz tomonga esadi. Bir kecha- kunduzda o‘z yo‘nalishini ikki marta o‘zgartirib turadigan shamolga kunduzda o‘z yo‘nalishini ikki marta o‘zgartirib turadigan shamolga briz shamolibriz shamoli deyiladi. deyiladi. Briz fransuzcha brise-shabadaBriz fransuzcha brise-shabada degani.degani.  Yer yuzida esadigan asosiy shamollar. Yer yuzida esadigan asosiy shamollar. Musson shamollari.Musson shamollari. Yoz faslida quruqlikda havo bosimi past bo‘ladi. Dengizlarda Yoz faslida quruqlikda havo bosimi past bo‘ladi. Dengizlarda havo bosimi yuqori bo‘ladi. Natijada butun yoz bo‘yi dengizlardan quruqlikka tomon shamol esadi. Qishda esa aksincha havo bosimi yuqori bo‘ladi. Natijada butun yoz bo‘yi dengizlardan quruqlikka tomon shamol esadi. Qishda esa aksincha quruqlik sovib, bosim ortadi. Dengiz iliq bo‘quruqlik sovib, bosim ortadi. Dengiz iliq bo‘ lib, bosim pasayadi. Bunda butun qish davomida shamol quruqlikdan lib, bosim pasayadi. Bunda butun qish davomida shamol quruqlikdan dengizga esadi. Mana shunday bir yilda ikki marta o‘z yo‘nalishini o‘zgartiradigan shamollar dengizga esadi. Mana shunday bir yilda ikki marta o‘z yo‘nalishini o‘zgartiradigan shamollar musson shamollarmusson shamollar deyiladi deyiladi (musson arabcha mavsum so‘zidan olingan). (musson arabcha mavsum so‘zidan olingan). Shamollar va havo massalariShamollar va havo massalari  Havoning gorizontal harakatiga shamol deyiladi. Samolning vujudga kelishining asosiy sababi Yer yuzasining turli Havoning gorizontal harakatiga shamol deyiladi. Samolning vujudga kelishining asosiy sababi Yer yuzasining turli joylaridagi havo bosimiga farq bo‘lishidir. joylaridagi havo bosimiga farq bo‘lishidir.  Quyosh nuri quruqlik va suv yuzasini bir xil isitmaydi. Suv sekin isiydi va asta soviydi. Quruqlik esa tez isib, tez soviydi. Quyosh nuri quruqlik va suv yuzasini bir xil isitmaydi. Suv sekin isiydi va asta soviydi. Quruqlik esa tez isib, tez soviydi. Kunduz kuni quruqlik ustidagi havo isib, kengayadi va bosim kamayadi, yani past bo‘ladi. Ko‘l va dengiz ustidagi havo Kunduz kuni quruqlik ustidagi havo isib, kengayadi va bosim kamayadi, yani past bo‘ladi. Ko‘l va dengiz ustidagi havo esa salqin turadi. Havo bosimi katta, yuqori bo‘ladi. Natijada ko‘l va dengiz ustidagi havo esa salqin turadi. esa salqin turadi. Havo bosimi katta, yuqori bo‘ladi. Natijada ko‘l va dengiz ustidagi havo esa salqin turadi.  Kechasi esa quruqlik tez soviganidan havo bosimi ortib, shamol quruqlikdan dengiz tomonga esadi. Bir kecha-Kechasi esa quruqlik tez soviganidan havo bosimi ortib, shamol quruqlikdan dengiz tomonga esadi. Bir kecha- kunduzda o‘z yo‘nalishini ikki marta o‘zgartirib turadigan shamolga kunduzda o‘z yo‘nalishini ikki marta o‘zgartirib turadigan shamolga briz shamolibriz shamoli deyiladi. deyiladi. Briz fransuzcha brise-shabadaBriz fransuzcha brise-shabada degani.degani.  Yer yuzida esadigan asosiy shamollar. Yer yuzida esadigan asosiy shamollar. Musson shamollari.Musson shamollari. Yoz faslida quruqlikda havo bosimi past bo‘ladi. Dengizlarda Yoz faslida quruqlikda havo bosimi past bo‘ladi. Dengizlarda havo bosimi yuqori bo‘ladi. Natijada butun yoz bo‘yi dengizlardan quruqlikka tomon shamol esadi. Qishda esa aksincha havo bosimi yuqori bo‘ladi. Natijada butun yoz bo‘yi dengizlardan quruqlikka tomon shamol esadi. Qishda esa aksincha quruqlik sovib, bosim ortadi. Dengiz iliq bo‘quruqlik sovib, bosim ortadi. Dengiz iliq bo‘ lib, bosim pasayadi. Bunda butun qish davomida shamol quruqlikdan lib, bosim pasayadi. Bunda butun qish davomida shamol quruqlikdan dengizga esadi. Mana shunday bir yilda ikki marta o‘z yo‘nalishini o‘zgartiradigan shamollar dengizga esadi. Mana shunday bir yilda ikki marta o‘z yo‘nalishini o‘zgartiradigan shamollar musson shamollarmusson shamollar deyiladi deyiladi (musson arabcha mavsum so‘zidan olingan). (musson arabcha mavsum so‘zidan olingan). www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

Aqliy xujum : savollar:Aqliy xujum : savollar:   Rasmdagi holatda shamol qaysi tomonga esadi?Rasmdagi holatda shamol qaysi tomonga esadi?  Javob: Quruqlikdan dengizga.Javob: Quruqlikdan dengizga.  2. Rasmda shamol yo‘nalishini aks ettiring, ushbu shamol qanday nomlanadi?2. Rasmda shamol yo‘nalishini aks ettiring, ushbu shamol qanday nomlanadi?  Javob: Tungi briz deb ataladi.Javob: Tungi briz deb ataladi.  3. Shamolning tezligi qanday asbob yordamida aniqlanadi?3. Shamolning tezligi qanday asbob yordamida aniqlanadi?  Javob: Shamolming tezligi anemometr yordamida o‘lchanadi.Javob: Shamolming tezligi anemometr yordamida o‘lchanadi.  Savollar:Savollar:  1. Shamol deb nimaga aytiladi?1. Shamol deb nimaga aytiladi?  Javob: Havoning gorizontal harakatiga shamol deyiladi.Javob: Havoning gorizontal harakatiga shamol deyiladi.  Rasmda shamol yo‘nalishini aks ettiring, ushubu shamol qanday nomlanadi?Rasmda shamol yo‘nalishini aks ettiring, ushubu shamol qanday nomlanadi?  Javob: Kungi briz deb ataladi.Javob: Kungi briz deb ataladi.  3. Kecha –kundiz o‘z yo‘nalishini ikki marta o‘zgartirib turadigan shamolga ………….…..deyiladi. 3. Kecha –kundiz o‘z yo‘nalishini ikki marta o‘zgartirib turadigan shamolga ………….…..deyiladi. Javob: briz shamollari Javob: briz shamollari  Savollar:Savollar:  1. Shamolning vujudga kelishining asosiy sababi nimada?1. Shamolning vujudga kelishining asosiy sababi nimada?  Javob:Yer yuzasining turli joylaridagi havo bosimida farq bo‘lishidir.Javob:Yer yuzasining turli joylaridagi havo bosimida farq bo‘lishidir.  2. Shamolming yo`nalishi qanday asbob yordamida aniqlanadi?2. Shamolming yo`nalishi qanday asbob yordamida aniqlanadi?  Javob: Shamolming yo`nalishi flyuger yordamida aniqlanadi.Javob: Shamolming yo`nalishi flyuger yordamida aniqlanadi.  3. Tungi briz deb nimaga aytiladi?3. Tungi briz deb nimaga aytiladi?  Javob: Tunda quruqlikdan dengizga tomon esuvchi shamolga tungi briz deb aytiladi.Javob: Tunda quruqlikdan dengizga tomon esuvchi shamolga tungi briz deb aytiladi. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

I-variant test savollariI-variant test savollari  1. Havoning gorizontal harakatiga ……………….. deyiladi.1. Havoning gorizontal harakatiga ……………….. deyiladi.  A) havo massalari A) havo massalari BB ) shamol C) bulutlar D) yog‘inlar ) shamol C) bulutlar D) yog‘inlar  2. Kecha –kundiz o‘z yo‘nalishini ikki marta o‘zgartirib turadigan 2. Kecha –kundiz o‘z yo‘nalishini ikki marta o‘zgartirib turadigan shamolga ………..deyiladi.shamolga ………..deyiladi.  A) musson shamollar B) passat shamollar A) musson shamollar B) passat shamollar  C) briz shamollar D) mahalliy shamollarC) briz shamollar D) mahalliy shamollar  3. Bir yida o‘z yo‘nalishini ikki marta o‘zgartirib turadigan shamollar 3. Bir yida o‘z yo‘nalishini ikki marta o‘zgartirib turadigan shamollar ……………..deyiladi. ……………..deyiladi.  A) musson shamollar B) passat shamollar A) musson shamollar B) passat shamollar  C) briz shamollar D) mahalliy shamollarC) briz shamollar D) mahalliy shamollar  4. Dengiz bo‘yida havo harorati 0C bo‘lganda normal atmosfera 4. Dengiz bo‘yida havo harorati 0C bo‘lganda normal atmosfera bosimi qanchaga teng bo‘ladi?bosimi qanchaga teng bo‘ladi?  A) 660 mm B) 700 mm C) 720 mm D) 760 mmA) 660 mm B) 700 mm C) 720 mm D) 760 mm  5. Shamol yo‘nalishi qanday asbob bilan aniqlanadi?5. Shamol yo‘nalishi qanday asbob bilan aniqlanadi?  A) barometr B) termometr C) flyuger D) gigrometrA) barometr B) termometr C) flyuger D) gigrometr S 1 2 3 4 5 J B C A D C www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

 ХХ ulosaulosa  ХХ ulosa qilib shuni aytish mumkunki Jadallashib borayotgan davrda ,fan tehnika rivojlanib ulosa qilib shuni aytish mumkunki Jadallashib borayotgan davrda ,fan tehnika rivojlanib bormoqda va barcha ob-havo elementlarini , iqlim o’zgarishlarini oldindan bilish imkoniyati bormoqda va barcha ob-havo elementlarini , iqlim o’zgarishlarini oldindan bilish imkoniyati mavjud. Barcha umumta’lim maktablari 5-6- sinf geografiya darslarida “Meteorologik mavjud. Barcha umumta’lim maktablari 5-6- sinf geografiya darslarida “Meteorologik maydoncha”lardan foydalanish uchun maktablarda meteorologik maydonchalarni yo’qligini maydoncha”lardan foydalanish uchun maktablarda meteorologik maydonchalarni yo’qligini bilib o’rgangim.Viloyatimizda va boshqa viloyatlarda ham mavjud emasligi ma’lum bo’ldi. Oliy bilib o’rgangim.Viloyatimizda va boshqa viloyatlarda ham mavjud emasligi ma’lum bo’ldi. Oliy o’quv yurtlarida ham tashkil etilmagai manashu BMI ni yozishimga sabab bo’ldi.Ustozimiz dots o’quv yurtlarida ham tashkil etilmagai manashu BMI ni yozishimga sabab bo’ldi.Ustozimiz dots M.Mamajonov tamonidan universitetimizda Meteorologik maydoncha tashkil qilganmiz va to’rt M.Mamajonov tamonidan universitetimizda Meteorologik maydoncha tashkil qilganmiz va to’rt yil o’qishimiz davomida undagi asboblarni vazifalari bilan bizni iqlimshunislik fani orqali yil o’qishimiz davomida undagi asboblarni vazifalari bilan bizni iqlimshunislik fani orqali tushuntirib bergan.Endi ustozimizdan olgan bilimlarimizni o’quvchilarga o’rgatishimiz tushuntirib bergan.Endi ustozimizdan olgan bilimlarimizni o’quvchilarga o’rgatishimiz kerakligini tushunib ushbu BMI ni tayyorlashga harakat qildim.kerakligini tushunib ushbu BMI ni tayyorlashga harakat qildim.  Shuning uchun ham mazkur BMI bevosita davlat dasturidagi barcha bilim, ko’nikma va Shuning uchun ham mazkur BMI bevosita davlat dasturidagi barcha bilim, ko’nikma va malakalarning o’quvchilarga yetkazishda geografiya o’qituvchilariga eng yaqin qo’llanma bo’lib malakalarning o’quvchilarga yetkazishda geografiya o’qituvchilariga eng yaqin qo’llanma bo’lib qolishini hohlayman. O’qituvchi BMIda darslikdagi materiallarini to’ldirishda”(slaydlar, qolishini hohlayman. O’qituvchi BMIda darslikdagi materiallarini to’ldirishda”(slaydlar, multimediyalar, kinofilimlar,plakatlar, diogrammalar,tarqatmalar) dan foydalanadilar. multimediyalar, kinofilimlar,plakatlar, diogrammalar,tarqatmalar) dan foydalanadilar. Darslarning yangi pedagogik texnalogiyalar asosida tashkil etishda aynan manashu BMI dan Darslarning yangi pedagogik texnalogiyalar asosida tashkil etishda aynan manashu BMI dan foydalanish mumkin.foydalanish mumkin.  Ushbu BMI da I bob. Umumta’lim maktablarida “Metereologik maydoncha”larni tashkil etish.Ushbu BMI da I bob. Umumta’lim maktablarida “Metereologik maydoncha”larni tashkil etish.  I.1.Maktabda geografiya maydonchasini tashkil etish.Har bir asbobni yaratilishi va vazifalarini I.1.Maktabda geografiya maydonchasini tashkil etish.Har bir asbobni yaratilishi va vazifalarini aytib o’tishga harakat qildim.BMI xar bir “O’quv ko’rgazmali qurollar” o’ziga hos bo’lgan o’quv aytib o’tishga harakat qildim.BMI xar bir “O’quv ko’rgazmali qurollar” o’ziga hos bo’lgan o’quv shakillari va mashg’ulotning bajarish usullari tavsiya etilgan. O’qituvchi sinf o’quvchilarining shakillari va mashg’ulotning bajarish usullari tavsiya etilgan. O’qituvchi sinf o’quvchilarining pedagogik- psixalogik hususiyatlari va qiziqishlarini etiborga olgan holda “O’quv ko’rgazmali pedagogik- psixalogik hususiyatlari va qiziqishlarini etiborga olgan holda “O’quv ko’rgazmali qurollar” ni tashkil etish maqsadga muvofiqdir.qurollar” ni tashkil etish maqsadga muvofiqdir.  Ushbu BMI da II bob. Umumta’lim maktablari 5-6 sinf geografiya darslarida “Metereologik Ushbu BMI da II bob. Umumta’lim maktablari 5-6 sinf geografiya darslarida “Metereologik maydoncha”lardan foydalanish.Har bir dars ishlanmalari turli yangi pedagogik maydoncha”lardan foydalanish.Har bir dars ishlanmalari turli yangi pedagogik tehnologiyalardan foydalangan holda tayyorlandi.Barcha sinf va kurslarda metereologik tehnologiyalardan foydalangan holda tayyorlandi.Barcha sinf va kurslarda metereologik ma’lumotlar aytiladi.Shuning uchun 5-6 sinf dars ishlanmalarida iqlim hususiyatlariga ko’proq ma’lumotlar aytiladi.Shuning uchun 5-6 sinf dars ishlanmalarida iqlim hususiyatlariga ko’proq to’htalishga harakat qildik.to’htalishga harakat qildik.  Men ushbu BMI ni yozishda ustozlarim geografiya kafedrasi dots M.Mamajonov, katta Men ushbu BMI ni yozishda ustozlarim geografiya kafedrasi dots M.Mamajonov, katta o’qituvchisi M. Habibullayeva, asissent Z.Abduvaliyeva va boshqa proffessor o’qituvchilarning o’qituvchisi M. Habibullayeva, asissent Z.Abduvaliyeva va boshqa proffessor o’qituvchilarning hizmatlari katta bo’ldi. Shuning uchun ustozlarimga chuqur minnatdorchilik bildiraman.hizmatlari katta bo’ldi. Shuning uchun ustozlarimga chuqur minnatdorchilik bildiraman. www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

www.arxiv.uzwww.arxiv.uz

O'xshashlar

Umumta’lim maktablari 5-9- sinf geografiya darslarini o’rganishda “O’quv ko’rgazmali qurollar”dan foydalanish

Maktabda geografiya maydonchasini tashkil etish

Siyosiy geografiya

Qiziqari geografiya

Madaniy geografiya