logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Geografiya
  4. Sharqiy Osiyo xalqlari

Sharqiy Osiyo xalqlari

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2237.7265625 KB
Ko'chirib olish
Mavzu: Sharqiy Osiyo xalqlari.  Reja:  Sharqiy Osiyo xalqlari haqida umumiy ma’lumot.  Xo’jalik madaniy tiplari.  Diniy e’tiqodlari.  Osiyo qit`asining eng ko`p sonli xalqlari sharqiy qismida joylashgan.  Juda keng hududni egallagan bu mintaqaga Xitoy, Mongoliya, Koreya ya Yaponiya davlatlari kiradi.. 1,5 milliardga yaqin aholiga ega bo`lgan Sharqiy Osiyoda 1985-yilgi statistik ma`lumotlarga qaraganda bir milliarddan ortiq xitoylar , 120 millionga yaqin yaponlar , 65 million koreyslar , 17,5 milliondan ortiq tayvanliklar , 3,6 millionga yaqin mo`g`ullar va boshqa elatlar yashaydi.  Antropologik jihatdan butun Sharqiy Osiyo xalqlari katta mongoloid irqning ayrim shoxobchalariga oid.  Mintaqaning tabiati va iqlimi rang-barang bo`lib, turli xo`jalik-madaniy tiplarning shakllanishiga sabab bo`lgan. Janubiy Koreya bayrog’i. Janubiy Koreya. Seul. Janubiy Koreya. Janubiy Koreya.  Koreyslarning ajdodlari miloddan avvalgi II ming yillikka kelib joylashgan. Ular Janubiy Manchjuriya, Shimoliy Xitoydan materik orqali va dengiz bo`ylab kelganlar.  Eramizning boshlarida bir necha asrlar davomida har xil qabilalar o`zaro urush olib borganlar, dastlab, X asrda Choson davlati paydo bo`lib, Koryo sulolasi hukmronligida birikkanlar. Ularga xitoylarning beqiyos ta`siri bo`lgan, yozuvni qabul qilib, shu asosda alifbo yaratganlar.  XII asrlarda Xitoy bilan Koreya mo`g`ullar tomonidan talon-toroj qilingan. Urushlar mamlakatni ancha orqaga tashlagan. Faqat Yaponiya bu urushlarga aralashmay, o`zi Koreyaga yurishlar qilib turgan.  1948-yili Koreya Xalq Demokratik Respublikasi deb e’lon qilinadi. Janubiy Koreya. Janubiy Koreya (saroy). Janubiy Koreya an’analari.  Koreyslarning asosiy kasbi dehqonchilik. Ular asosan, bug`doy, sholi, arpa, gaolyan, loviya va yog` ekinlari, kartoshka va batat ekadilar. Texnik ekinlardan paxta, tamaki, jenshen va tut daraxti o`stiradilar. Chorva kam rivojlangan, asosan, cho`chqa, yirik shoxli mol (ishchi kuchi sifatida), parranda, go`sht uchun it parvarish qilinadi. Baliqchilik katta rol o`ynaydi.  Koreys uylari tabiiy sharoitiga qarab turli xilda: tog`li yerlarda to`p uylar, vohalarda to`g`ri ko`chali uylar qurilgan. Sinch ustunli uylar kam uchraydi. Tog`li joylarda yog`ochdan, vohada toshdan yoki guvaladan qurilgan 2-3 xonali uylarning oyna, eshiklari romli, qog`oz bilan bekitilgan.  Ko`p uylarda isitiladigan supa (kan), o`tirib-turish va yotish uchun polda chipta to`shalgan, faqat ovqat vaqtida stol kiritiladi. Uy-ro`zg`or buyumlaridan sopol, yog`och, mis idishlar mavjud. Kiyimlar sandiqda saqlanadi. Janubiy Koreyadagi Kyonbokun saroyi. Janubiy Koreya poytaxti Seul. Janubiy Koreya pul birligi. Janubiy Koreya. Janubiy Koreya. Yaponiya. Yaponiya bayrog’i. Yapon gerbi. Yaponiyadagi saroy. Yaponiya.  Yapon xalqining etnogenezi haligacha to`liq aniqlanmagan. Yapon tili, yuqorida qayd qilinganidek, mustaqil til turkumiga kirmaydi. Yaponlarning eng qadimgi madaniyati neolit davriga oid umumiy «dzemon» nomi bilan ma`lum bo`lib, kelgindi aholisi – aynlar – indoneziyalik va qit`adan kelgan koreyslar bilan aralashib murakkab etnik guruhni yuzaga keltirgan.  Eramizning I asrlarida Yaponiyada jamoa – urug` tuzumi yemirila borib, sinflar paydo bo`ladi va VII asrda ilk davlat tashkil topadi.  O`sha vaqtda Yaponiyaga Xitoyning ta`siri kuchli bo`lgan, yozuvi va madaniy belgilari ko`chib o`tgan. Asli yapon va koreys xalqlarining mustaqil millat sifatida shakllanishi VII-XII asrlarga to`g`ri keladi. Yaponiya. Yaponiya pul birligi. Yaponiya. Yaponiya tabiati. Xirosaki.  Iqtisodiy va madaniy jihatdan taraqqiy etgan Yaponiyaning yarim aholisi qishloq xo`jaligida band.  Asosiy ekin – sholi, ammo arpa, bug`doy, loviya, batat, har xil sabzavot, bog`dorchilik, gulchilik, pillachilik ham ancha rivojlangan. Irrigatsiya, ximizatsiya, texnikadan keng foydalaniladi. Xokkaydo orolida ot, yirik shoxli mol, cho`chqa boqiladi.  Baliqchilik eng yirik xo`jalik hisoblanadi. Bu soha jahonda birinchi o`rinda turadi. Baliq va molluska taomga ishlatiladi. Yaponiyada marvarid ovlash kasbi rivojlangan. U bilan asosan, xotinlar shug`ullanadi.  Somon shlapalar to`qish, yog`och buyumlar yasash, umuman badiiy hunarmandchilik nihoyatda rivojlangan. Yapon Kimanosi. Yaponiya. Xitoy. Xitoy bayrog’i. Xitoy gerbi. Xitoy tabiati. Xitoy.  III ming yilliklarda sharqiy yanshaoliklar o`rta Xitoy tekisliklarida yashovchi janubiy qabilalar bilan aralashib ilk Xitoy tiliga asos solingan.  Keyingi ming yillikda qadimiy xitoy qabilalari – sya va shan (in)lar yirik qabilaviy ittifoqlar tuzib dastlabki sinfiy jamiyatlar negizidagi ilk davlatlar (eng kuchligi shan, keyin chjou)ni yaratgan. Ular qo`shni turli irqdagi etnik guruhlar bilan yaqin aloqada bo`lganlar.  Shan davrida iyeroglif tipida yozuv paydo bo`lgan , uning jez idishlari va folbinlar fol ochadigan maxsus suyaklar (folbin suyaklari)ga yozilgan namunalari bizgacha yetib kelgan. Keyinchalik bu yozuv qo`shni Koreya va Yaponiyaga tarqalgan.  Shunday qilib, mil. avv. I ming yillikning boshlariga kelib o`rta Xitoy tekisliklarida uzoq vaqt davom etgan qadimgi xitoy etnosining shakllanish jarayoni tugaydi va ular o`zlarini «xuasya» deb atay boshlaydilar. Qadimiy xitoylar etnik birligining paydo bo`lishi o`sha davrlarda Xuanxe va Yanszi daryolari vohalaridagi davlatlarning birlashishiga dastlabki turtki berdi. Oqibatda eramizdan avvalgi III asrlarga kelib markazlashgan Sin va Xan imperiyalari yuzaga kelgan. Buyuk Xitoy devori. Xitoy. Xitoy. Xitoy. Xitoydagi saroy. Xitoy tabiati. Xitoy. Xitoydagi Sin Shixuandi maqbarasidan topilgan haykalchalar.  Xitoylarning uylari yog`ochdan 2-3 xonalik sinch qilib, orasiga xom yoki pishgan g`isht terilgan, tomi va devorlari somon va yaproq bilan yopilgnn. Odatda yog`langan qog`oz yopishtirilgan bir-ikkita oyna qo`yilgan.  Xitoylarning qishloq uylari fanza deb ataladi. Xona o`rtasida kichkina devorlari doim isib turadigan o`choqqa qozon qo`yiladi. Asosiy ro`zg`or buyumlari yog`och yoki sopol idishlar, stol, yotib-turish uchun bo`yra (ko`rpa-to`shak o`rnida)dan iborat. Qishloqlar asosan, yo`l va suv bo`yida joylashgan.  Xitoylarning asosiy mashg`uloti qadimdan dehqonchilik bo`lib, mil.avv. III ming yillikda yuzaga kelgan va yuqorida tilga olingan yanshao madaniyati bilan bog`liq bo`lgan. Tokyo. Mongoliya. Mongoliya gerbi. Mongoliya. Mongoliya madaniyati. Sharqiy Osiyo xalqlarining xo’jalik madaniy tiplari .  Eng qadimgi xo’jalik madaniy tipi ovchilik, baliqchilik va termachilik bo’lib, mezolit davrida shakllangan. Hozirgi paytda Xitoyning kava, bandun, bulan xalqlarida va Yaponiyaliklarning aynlar guruhida saqlangan.  Ikkinchi xo`jalik-madaniy tiplar qo`1 yoki chopqi dehqonchilik bilan bog`liq bo`lib, asosan, O`rta Xitoy tekisliklarida mil. avv. V ming yilliklarning oxirida paydo bo`lgan.  Temir mehnat gurollarining paydo bo`lishi mil. avv. I ming yillikning kelib uchinchi xo`jalik-madaniy tipi shudgor dehqonchiligini dastlab Shimoliy Xitoyda yuzaga keltirgan edi.  To`rtinchi xo`jalik manchjur xalqlarida tarqalgan. Bu tip asli miloddan avvalgi I ming yilliklarda hozirgi Mo`g`ulistonning mo`tadil iqlimli yerlarida paydo bo`lgan. Ular ko`chmanchi turmush tarziga ega bo`lib qo`y, yilqi, qisman yirik shoxli qoramol va tuya boqqanlar.  Keyinchalik Tibet tog`larida ham qo`tos boquvchi ko`chmanchi-chorva elatlar paydo bo`ladi. Xitoyning shimoli-sharqiy qismida (Katta Xingan hududida) o`ziga xos tayga bug`uchiligi xo`jalik-madaniy tipi (orogon, evenk kabi etnik guruhlarda) diqqatga sazovor. Pul birligi. E’tiboringiz uchun raxmat!

O'xshashlar

Janubiy-sharqiy osiyo xalqlari
Sharqiy Osiyo
Osiyo xalqlari
O’rta Osiyo va Qozog’iston xalqlari
Osiyo xalqlari geografik va irqiy klassifikatsiyasi