logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Geografiya
  4. Geografiya fanining shakllanish va rivojlanish tarixi

Geografiya fanining shakllanish va rivojlanish tarixi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1790 KB
Ko'chirib olish
Geografiya fanining shakllanish va rivojlanish tarixi GEOGRAFIYA FANINING SHAKLLANISH VA RIVOJLANISH TARIXI • Reja : • 1. GEOGRAFIYA FANING paydo bo`lish tarixi • 2. GEOGRAFIYA fanlar tizimi • 3. O`rta asrlarda geografiya fanining rivoji • 4. O`zbekistan hududida GEOGRAFIYA • • Yerning geografik qobig`i, uning struktura va dinamikasi, alohida komponentlarini hududlar bo`yicha o`zaro ta`siri va taqsimlanishini o`rganadigan fanlar majmui. Antik dunyo g`arb olimlari Yer yuzasining manzarasini GEOGRAFIYA so`zi bilan ifodalaganlar. GEOGRAFIYA terminini dastlab Eratosfen (mil. av. 276—194 y.larda yashagan) kiritgan. O`rta Osiyoda 9— 10-a. • GEOGRAFIYA fanlari sistemasi 3 asosiy tarmoqqa bo`linadi: a) tabiiy, ya`ni tabiiy geografik fanlar — ularga tabiiy geografiya (umumiy yer bilimi, landshaftshunoslik va paleogeografiyani o`z ichiga oladi), geomorfologiya, iqlimshunoslik, quruqlik gidrologiyasi, okeanologiya, glyatsiologiya, geokriologiya, tuproklar GEOGRAFIYAsi va biogeografiya kiradi; b) ijtimoiy va iqtisodiy geografik fanlar — umumiy va regional iqtisodiy GEOGRAFIYA, xo`jalik tarmoqlari GEOGRAFIYAsi (sanoat GEOGRAFIYAsi, q. x. GEOGRAFIYAsi, transport GEOGRAFIYAsi va b.), aholi GEOGRAFIYAsi, siyosiy GEOGRAFIYA; v) haritagrafiya. O`rta asrlarda geografiya fanining rivoji • O`rta asrlarda yevropaliklarning geografik tasavvurlariga eng katta ta`sir etgan voqea — Marko Poloning 25 yil davom etgan Xitoy sayohati (13-a. oxiri) bo`ldi. O`rta asrlarda Sharq mamlakatlarida madaniyatning yuksalishi, bir qancha mustaqil davlatlarning barpo etilishi, savdo-sotiq avj olishi natijasida Turkiya, Iroq, Eron, Hindiston va Movarounnahrda GEOGRAFIYA fani ancha rivoj topdi. Uning eng yirik namoyandalaridan biri Muhammad ibn Muso Xorazmiy (8-a. oxiri — 9-a. o`rtalari) GEOGRAFIYAga doyr "Surat ul-arz" kitobini yezdi. Unda dunyodagi 537 shaharning koordinatalari va qisqacha izohi berilgan. . O`zbekistan hududida GEOGRAFIYA • 18—19-a.larda madrasalarda umumiy holda, 19-a.ning 80- y.larida rus-tuzem maktablarida, 1900 y.dan yangi usul maktablarida dastur bo`yicha o`qitildi. 19-a. 90- y.laridan GEOGRAFIYAdan birinchi o`quv qo`llanmasi — "Yer xususida ilmdan olingan so`zlar" o`zbek tilida nashr etildi. 1880-y.larda Hoji Yusuf Hay`atiy (1842—1924) geografik globus yasadi. 1905 y.da yangi usul maktablari uchun "Turkiston va unga yondosh mamlakatlarning haritasi" nashr qilindi. O`zbekistan hududida GEOGRAFIYA • M. Behbudiyning "Qisqacha umumiy geografiya" (1902), "Aholi geografiyasiga kirish" (1903), Fotih Karimning "Geografiya" (1914), Muhammad Aminkarimiyning "Jugrofiyai riyoziy" (1914), Munavvarqori Abdurashidxon o`g`lining "Yer yuzi" (1915), N.I. Balashovning "Turkiston geografiya o`qumligi" (1922) darsliklari nashr etildi. 1930 y.dan1990 y.gacha umumiy ta`lim maktablarida faqat O`zbekiston tabiiy va iqtisodiy geogr.si mahalliy mualliflar yozgan darslik va qo`llanmalar asosida o`qitildi. • GEOGRAFIYAni o`qitish metodikasi bo`yicha o`quv qo`llanmalari, darsliklari nashr qilindi. GEOGRAFIYAga oid O. Ibrohimovning "Geografiya terminlari" (1935), M. Bektemirov va Saidrasulovning "Qisqacha ruscha-o`zbekcha geografiya terminlari lug`ati" (1940), N, Dolimov va b.ning "Geografik terminlarning qisqacha ruscha- o`zbekcha lug`ati" (1953), H.H. Hasanovning "Geografik terminlar lug`ati" (1964), S. Qorayev, P. G`ulomov, R. Rahimbekovning "Geografik terminlar va tushunchalar izohli lug`ati" (1979) yaratildi. Bu davrda oliy geog . ta`limi ham ancha rivojlandi. • Davlat un-tlari va pedagogika in-tlarida GEOGRAFIYA f- tlari ochildi. Oliy maktablar uchun GEOGRAFIYAdan darslik va o`quv qo`llanmalari o`zbek tiliga tarjima qilindi hamda yangilari yozildi. GEOGRAFIYA ta`limining yangi davlat standarti, o`quv dasturlari ishlab chiqildi. Bir qancha yangi darsliklar, o`quv qo`llanmalari, geografik terminlar lug`ati va haritalar yaratildi • E`tiboringiz uchun rahmat

O'xshashlar

Tabiiy geografiya fanining rivojlanish tarixi
O’zbekistonda tabiiy geografiya fanining rivojlanish tarixi
Iqtisodiy geografiya fanining rivojlanish tarixi va ichki tuzilishi
Umumiy Yer bilimining rivojlanish tarixi
Siyosiy geografiya