Yadroviy energetika - Fizika - Slaydlar

Yadroviy energetika

Yuklangan vaqt:

28.12.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

653.4814453125 KB

Ko'chirib olish

BUGUNGI KUNDA YADROVIY ENERGETIKA 2• Atom energetikasining rivojlanish tarixi • Bugungi kunda atom energiyasidan foydalanish • Mavjud reaktorlar bilan ishlash • Atom energiyasining afzalliklari • O’zbekistonda atom elektr stansiyasini qurish yo'lidagi dastlabki qadamlar

Atom energiyasi -1954 yil 27 iyunda SSSRda dunyodagi birinchi 5 MVt quvvatga ega atom elektr stantsiyasi ishlay boshladi. Ushbu stantsiyani ishga tushirish va ishlash tajribasi elektr energiyasini sanoat ishlab chiqarish uchun atom energiyasidan foydalanish haqiqatini ko'rsatdi. Eng ilg'or sanoat kuchlari sanoat tajribasi asosida har xil turdagi atom elektr stantsiyalarini loyihalash va qurishni boshladilar. 1956 yilda Buyuk Britaniyada birinchi atom elektr stantsiyasi, 1957 yilda esa AQShda birinchi atom elektr stantsiyasi ishga tushirildi. Uskunalarni ishlatish va takomillashtirish bo'yicha tajriba atom elektr stantsiyalari qurilishini rivojlantirishga yordam berdi-1964 yilda atom elektr stantsiyasining umumiy quvvati 5000 MVtni tashkil etdi, ya'ni.o'n yil ichida u 1000 baravar o'sdi. Bu vaqtga kelib atom energetikasini rivojlantirishning asosiy natijasi shundan iborat ediki, yadro yoqilg'isidagi elektr stantsiyalari elektr energiyasini ishlab chiqarishni boshladilar, ularning narxi ko'mir yoqadigan issiqlik elektr stantsiyalaridagi kabi edi. Shu vaqtdan boshlab atom energetikasi umumiy elektr energiyasini ishlab chiqarishga sezilarli hissa qo'sha boshladi. Jadvalda. B. 1 mira atom elektr stantsiyalarida ishlatiladigan reaktorlarning dizayni haqida ma'lumot beradi va sek. B. 1 dunyodagi atom energiyasining rivojlanishini ko'rsatadi; 1970 yilni atom energiyasining keng rivojlanishining boshlanishi deb hisoblash mumkinligini ko'rish mumkin. Keyingi besh yil ichida atom energiyasi tobora jadal sur'atlar bilan rivojlandi: 55 MVt, 70 MVt va 1980-1985 yillarda eng yuqori rivojlanishga erishdi. Bundan ham ko'proq narsani kutish mumkin edi Atom energetikasining rivojlanish tarixi

 Bugungi kunda yadroviy energetikadan foydalanish: Dunyo elektr energiyasining taxminan 10% energiyasi ya’ni 440 ga yaqin atom energetikasi orqali ishlab chiqariladi, yana 55 ta mamlakatda 15 ga yaqin atom elektr stansiyalari qurilmoqda, bu mavjud quvvatning taxminan 15% ga teng . 31 -rasm: Dunyo bo‘ylab ishlaydigan yadro reaktorlar soni (manba: Jahon yadro assotsatsiyasi, MAGATE - IAEA

 Yadro energiyasini ishlab chiqarish ko‘rsatkichlari grafigi (manba: IAEA - МАГАТЕ ). 4Butun dunyo bo‘ylab yadro energiyasini ishlab chiqarish:

3- rasm. 2019 yilgi manba: Dunyo bo‘yicha energiya ishlab chiqaruvchi manbalar ko‘rsatkichi (МАГАТЭ - IAEA)  5 Dunyo bo‘yicha elektr energiyasini ishlab chiqarish manbalarining diagrammada keltirilgan ulushlari )

62020 yilda 13 ta mamlakat elektr energiyaning kamida ¼ yadrodan ishlab chiqargan Fransiya elektr energiyasining qariyb 70% ni yadro energiyasidan oladi, Ukraina, Slovakiya, Vengriya va Belgiya esa yarmini yadrodan oladi Yaponiya elektr eneriyasining ¼ ko‘prog‘i atom eneriyasidan olinadi.

Mavjud reaktorlardan foydalanish: 7 Yillar o‘tishi bilan yadro reaktorlarining ishlashi sezilarli darajada yaxshilandi. So‘nggi 40 yil ichida reaktorlarni yuqori quvvat omillariga erishish usuli sezilarli darajada oshdi. Masalan, 2021 yilda reaktorlarrning 68% dan 80% gacha quvvat koeffitsiyentiga ko‘tardi.

Atom energiyasining iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashdagi roli  Atom energetikasi gidroenergetikadan keyin ikkinchi yirik toza energiya manbai hisoblanadi. AES ishlayotganda atrof-muhitga hech qanday Co chiqarmaydi.  So‘nggi 50 yil ichida atom energiyasi 60 gigatoonna karbonat angidridni yaratishga to‘sqinlik qildi, deb xabar beradi Xaloqaro Agentlik. Aks holda, ishlab chiqarilayotgan EE yoqilg‘ilarga to‘g‘ri kelar edi. Bu esa chiqindilarni ko‘payishi va havoning zaharlanishi orqali millionlab odamlarning o‘limiga sabab bo‘lishi mumkin edi. 8

Yadro reaktorlari qanday ishlaydi? 9

AESlarning asosiy kamchiliklari - bu avariyalarning og‘ir oqibatlaridir. Buning oldini olish uchun AESlar ko'p qirrali va ortiqcha zahiralari bo'lgan eng murakkab xavfsizlik tizimlar bilan jihozlangan bo‘lib, hatto maksimal konstruktiv avariya sodir bo'lgan taqdirda ham aktivniy zonaning erishini oldini olishini ta'minlaydi. Ayni vaqtda, dunyoda 1970-yillarning xavfsizlik standartlari talab qiladigan muhim xavfsizlik tizimlariga ega bo'lmagan reaktorlar ham ishlamoqda. Atom elektr stansiyalari uchun jiddiy muammo - bu ishlatilgan yoqilg'ini qayta ishlash yoki yo'q qilishdir. Atom energiyasining muammolari: 10Aydaho milliy laboratoriyasidagi ATR (Advanced Test Reactor) tadqiqot reaktori

11O'zbekistonda AES qurilishi uchun ilk qadamlar Energetika vazirligi rahbari Joʻrabek Mirzamaxmudovning soʻzlariga koʻra, bu qaror “Respublika iqtisodiy manfaatlaridan kelib chiqqan holda” qabul qilingan va “Spontan yoki siyosiy” ravishda emas . 2017-yil 29-dekabrda Rossiya va Oʻzbekiston hukumatlari oʻrtasida atom energetikasi sohasida hamkorlik toʻgʻrisidagi bitim imzolandi . Shartnoma imzolangandan soʻng “Rosatom” rahbari Aleksey Lixachev shunday dedi: "Bizning taklifimiz shu yerda, Oʻzbekistonda, Oʻzbekiston tomoni oʻzi uchun maqbul deb hisoblagan muddatda "3+" avlodiga mansub ikki blokli VVER-1200 reaktorini qurishdan iborat. Bunday stansiyalarni qurish boʻyicha tajribamiz juda mustahkam”. Elektr stansiyasini qurish loyihasining o'zi 3 asosiy bosqichga bo'lingan: 2019-2020-yillar — joy tanlash va AESni joylashtirishni litsenziyalash; 2020-2022-yillar - AES va uning tashqi infratuzilma ob'ektlarini loyihalash; 2022-2030-yillar - AESni qurish va ishga tushirish

Thank you for your attention! 12

O'xshashlar

Qayta tiklanadigan energetik resurslar va noan’anaviy energiya manbaalari

Atomning elektron va yadro nazariyasi 2

Nisbiylik nazariyasi. Olam efiri muammosi maxsus nisbiylik nazariyasi

Butun olam tortishish qonuni. Kepler qonunlari

Atomning modellari. Rezerford tajribasi