Elektromagnit induksiya hodisasi - Fizika - Slaydlar

Elektromagnit induksiya hodisasi

Yuklangan vaqt:

31.01.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2367.8291015625 KB

Ko'chirib olish

Elektromagnit induksiya hodisasi

ELEKTROMAGNIT INDUKSIYA HODISASI. Reja: • 1. Magnit oqimi. • 2. Elektromagnit induksiyasida Faradey tajribasi. Faradey qonuni. • 3. Lens qoidasi • 4. O'zinduksiya. Induktivlik. • 5. O’zaro induksiya. • 6. Magnit maydon energiyasi va uning zichligi.

Tayanch iboralar:  magnit oqim, induksiyada Faradey tajribasi va qonuni. Lens qoidasi, o’zinduksiya, induktivlik, o’zaro induksiya, magnit maydon energiyasi, zichligi.

 1. Magnit oqimi. Magnit maydon induksiyasining shu induksiya chiziqlari o`tayotgan yuzaga ko`paytmasi magnit oqimi deyiladi.  dФВ = ВndS =BdS  Bn=Всos  bo`lib, normal n bo`yicha yo`nalgan  B vektorning proyeksiyasi.  - B va n orasidagi  burchak. Tokli kontur hosil qilgan magnit induksiya  oqimi doimo musbat bo`ladi. Ixtiyoriy S yuza orqali  o`tuvchi magnit induksiya oqimi  bo`ladi.  Bir jinsli magnit maydon uchun magnit oqimi  ФВ = BSсos        S S n B dS B dS B Ф        S S n B dS B dS B Ф 

Magnit maydon induksiyasi B uchun Gauss teoremasi quyidagicha ta`riflanadi: Teorema: Har qanday berk yuzadan o`tuvchi magnit induksiya oqimi nolga tengdir: Gauss teoremasi tabiatda magnit zaryadlarining mavjud emasligini va induksiya chiziqlari doimo berk bo`lishini ko`rsatadi. Bundan kontur yuzasiga Qancha induksiya chiziqlari kirsa shunchasi chiqishi kelib chiqadi.     S S n dS B S d B 0  

2. Elektromagnit induksiya hodisasini 1831 yili Faradey kashf qilgan. Hodisa shundan iboratki, har qanday berk o`tkazgich konturi bilan chegaralangan yuz orqali o`tayotgan magnit induksiya oqimi o`zgargan vaqtda shu konturda elektr tok paydo bo`ladi. Bu tokka induksion tok deyiladi.

Tajribalarni tahlil qilsak, birinchi tajribada shu narsa xarakterlidirki, A solenoidda tok magnit unga yaqinlashayotgan yoki undan uzoqlashayotgan paytdagina, ya`ni solenoid yaqinida magnit maydon o`zgargan vaqtda yoki solenoidning o`zi magnit maydonida ko`chgan vaqtda paydo bo`ladi xolos. Magnitning solenoidga nisbatan harakati yoki solenoidning magnitga nisbatan xarakati to`xtashi bilan solenoid yaqinidagi magnit maydon o`zgarmas bo`lib qoladi va solenoiddan tok o`tmaydi. Ikkinchi tajribadagi hodisa ham birinchidagiga o`xshashdir - bunda o`zgaruvchan magnit maydonni S solenoidda hosil bo`lgan yoki yo`qolayotgan tok hosil qiladi. Ikkala holda ham o`tkazgich konturi yaqinidagi magnit maydonning kattaligi o`zgaradi, demak, kontur bilan chegaralangan sirt orqali o`tuvchi magnit induksiya oqimi ham o`zgaradi.

3. Peterburg universitetining professori Lens induksion tokning yo`nalishi uchun quyidagi qoidani topdi : berk konturda hosil bo`lgan tok shunday yo`nalganki, bu tok kontur bilan chegaralangan yuz orqali o`tuvchi va uning o`zini hosil qiluvchi magnit oqimi induksiyasining o`zgarishini kompensatsiyalovchi xususiy magnit induksiya oqimini yaratadi

Faradey qonuni: berk o’tkazuvchan kontur orqali o’rab olingan magnit induksiya oqimining o’zgarish sababi qanday bo’lishidan qat’iy nazar, konturda yuzaga keladigan E.Yu.K. quyidagiga tengdir : Bu tenglikdagi manfiy ishoraning ma`nosi quyidagicha: induksiya oqimining ortishi (dФ/dt>0) konturni aylanib chiqishdagi manfiy yo`nalish bo`ylab ta`sir etuvchi E.YU.K. ni, induksiya oqimining kamayishi (dФ/dt<0) esa konturni aylanib chiqishdagi musbat yo`nalish bo`ylab ta`sir etuvchi E.YU.K. ni hosil qiladi.

4. O'zinduksiya. Elektromagnit induksiya hodisasining asosiy qonuniga asosan, kontur yuzi orqali o`tayotgan magnit oqimi o`zgarayotgan barcha hollarda induksiya E.YU.K. si hosil bo`ladi. Shuning uchun konturdan oqayotgan tok kuchining o`zgarishi natijasida xuddi shu konturning o`zida induksion E.YU.K. ni hosil qiladi . Bu hodisani o`zinduksiya hodisasi deyiladi.

Konturning kuchli yoki kuchsizroq o`zinduksiya hodisasini namoyon qilishi o`zinduksiya koeffitsiyenti deb ataladigan fizik kattalik bilan xarakterlanadi. Konturdan o`tayotgan tok tufayli vujudga kelayotgan magnit oqim tok kuchiga proporsional, ya`ni: Ф = LI, Induktivlik deganda, konturdan bir birlik tok oqib o’tganda yuzaga keladigan magnit oqimi tushuniladi va u konturning shakli, o’lchamlari va kontur joylashgan muhitning magnit singdirvchanligiga bog’liq. SI sistemasida induktivlikning o’lchov birligi . A Vb Gn 1 1 1 

5. O’zaro induksiya. O`zaro induksiya hodisasi shundan iboratki, biror konturdagi tokning kuchi o`zgarganda bu tokning o`zgaruvchan magnit maydoni qo`shni konturlarda E.YU.K. ni hosil qiladi.  2 = - L 21 (dI 1 /dt) L 21 koeffitsent 2 kontur bilan 1 konturning o`zaro induksiya koeffitsiyenti deyiladi.

6. Magnit maydon energiyasi va uning zichligi. Tok oqayotgan o`tkazgichlar atrofida doimo magnit maydon hosil bo`ladi va tok o`tishi to`xtashi bilan magnit maydoni ham yo`qoladi. Demak, tok energiyasining ma`lum bir qismi o`tkazgich atrofida magnit maydonni hosil qilishga sarflanadi. Induktivligi L bo`lgan konturdan I tok kuchi oqayotgan bo`lsin. O`tkazgich atrofidagi oqim tokka proporsional bo`ladi, ya`ni dФ=L.dI. Magnit oqimi dФ ga ortishi uchun dA = IdФ = LIdI ish bajariladi. U holda Ф magnit oqimini hosil qilishda bajarilgan ish quyidagicha bo`ladi:A L IdI L I     2 0 1 2 Kontur bilan bog’liq bo`lgan magnit maydonning energiyasi W L I   2 2 maydonning hajmiy zichligi 2 0 2 1 2 H BH    

ETIBORINGIZ UCHUN RAXMAT !

O'xshashlar

Elektromagnit induksiya hodisasi

Elektromagnit induksiya xodisasi. Induksiya EYK si. Induksiyaviy elektr maydon

Elektromagnit induksiya hodisasining Faradey-Maksvell talqini

Fotoeffekt hodisasi

Elektr va magnit hodisalari hagida fikrlarning rivojlanishi. Elektromagnit induksiya, Paradey va maksvell ishlar