Электр ўтказишлар чизмаларини лойихалаш - Fizika - Slaydlar

Электр ўтказишлар чизмаларини лойихалаш

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

670 KB

Ko'chirib olish

1Режа 1. Ташқи электрли ва трубали ўтказишлар ҳақида умумий тушунчалар ва уларнинг тавсифлари. 2. Электрли ўтказишлар усулларини танлаш. 3. Электрли ўтказишларда сим ва кабелларни танлаш ва турини вазифали занжирларга тегишли бўлган ўтказишларни биргаликда узатишнинг шарт ва талаблари. 4. Электрли ўтказишларда ҳ имоя аппарат ва ўрнатиш конструкцияларини танлаш. МАВЗУ: Электр ўткази ш лар чизмаларини лойихалаш

Таш қ и электрли ўтказишлар ҳ а қ ида умумий тушунчалар ва ўтказишлар усулларини танлаш Электрли узатиш ибораси кабель, симлар ва уларга тегишли бўлган маҳкамлаш, ушлаб туриш, ҳимоялаш конструкцияларининг биргалиги назарда тутилади. Ташқи электрли узатишлар автоматлаштиришнинг асосий лойиҳа ҳужжатлари мажмуасига кириб, бу схема асосида монтаж ва созлаш ишлари бажарилади, шунингдек, система воситаларини эксплуатация қилишда фойдаланилади. Бу чизма кўрсатмаси материаллар РМ4–6–84, РМ4–6–81, РМ4–6– 79 талабларига биноан бажарилади.

Электр ускуналари тузилиши қоидаларига мувофиқ электрли узатишлар қуйидагича бўлади: 1). Очиқ электрли узатиш-иншоотнинг конструктив элементлари (девор, шип) бўйлаб бевосита труба, короб, лотаклар воситасида. 2). Ёпиқ электр узатиш-биноларннинг девор, ертўла, пойдеворлари бўйлаб трубалар, ёпиқ каналлар орқали. 3). Таш қ и электрли узатиш-бино ва иншоотларнинг таш қ и деворлари, бостирмалари ор қ али труба, короб, лот о клар воситасида. Автоматлаштириш системаларининг электрли узатишлари одатда очи қ усулда бажарилиб, ёпи қ усули меъморчилик талаблари асосида бажарилади.

Электрли узатиш кабель ва изоляцияли симлар ор қ али амалга оширилиб, одатда қ уйидаги усуллар қ ўлланилади: 1). Ишлаб чи қ ариш хоналарида кабеллар билан: а). Кабель конструциялари воситасида. б). Лот о клар ор қ али ( ч ан г ли хоналардан таш қ ари). в). Пўлат к о робларда. г). Пўлат ва пластмассали ҳ имоя трубалари воситасида. д). Каналлар ор қ али. е). Кабель қ аватлари ор қ али. 2). Таш қ и ускуналарда кабеллар ор қ али: а). Кабель конструциялари воситасида. б). Лотаклар ор қ али. в). Пўлат коробларда. г). Пўлат ва пластмассали ҳ имоя трубалар воситасида. д). Эстакада, каналь ва туннель, ер ости ор қ али.

3). Ишлаб чи қ ариш хоналарида симлар билан: а). Пўлат к о робларда. б). Лот о клар ор қ али ( ч ан г ли хоналардан таш қ ари). в). Пўлат ва пластмассали ҳ имоя трубалар воситасида. 4). Таш қ и ускуналарда симлар билан: а). Пўлат к о робларда. б). Пўлат ва пластмассали ҳ имоя трубалари воситасида.

Ю қ оридаги узатиш усулларини танлаганда техник– и қ тисодий та ҳ лиллар асос қ илиб олиниб, бунда атроф–му ҳ ит шароити, хонанинг вазифаси, жи ҳ озларнинг жойлашиши, эксплуатация қ улайлиги каби факторлар эътиборга олинади. Танлаш қ уйидаги тартибда амалга оширилади: 1. Атроф–му ҳ ит шароитига биноан кабель ва симларнинг маркаси, ҳ амда ўтказиш усули ани қ ланади. 2. Электрли ўтказишлар имконияти бор усуллардан технологик жараён талаблари, эксплуатация қ улайлиги, техник эстетика, ён ғ ин меъёрлари кабиларни ҳ исобга олган ҳ олда биттаси танланади. 3. Танланган усуллардан энг осони ва и қ тисодий тежамлиги танланади. Электрли ўтказишларда иложи борича бир хил ўтказиш усулини танлашга ҳ аракат қ илмо қ лозим, мабодо ўзга электр ускуналарнинг электрли ўтказишларининг йўналишлари мос келса, у ҳ олда уларни умумий қ илиб ўтказиш керак.

Кабель ва симларни танлаш Автоматлаштириш системаларининг электрли ўтказишларида альюминий ва мис ўзакли изоляцияли сим ва кабеллар қ ўлланилади. Мис ўзакли к а б е ль симлар қ уйидаги ҳ олларда қ ўлланилади: Қ аршилик термометри ва термоэлектрик ўтказгичлар занжирларида. Кучланиши 60В гача ва ўзак кесими 0,75мм2 гача бўлган ўлчаш, бош қ ариш, таъминот, сигналлаш занжирларида. Портлаш ҳ авфи бор ускуналарда. Тебранишлар таъсирида бўлган ускуналарда. Кўчма ёритиш ва электрлаштирилган таъмир асбобларининг таъминотида.

Кабель ва симларнинг кесим юзаси йўл қўйилган токли юклама ва кучланишлари бўйича танланади. Электрли узатишларда кабель ва симларнинг рухсат этилган энг кичик кесим юзаси қуйидагичадир: 1. Кўп симли мисли ўтказгичлар учун– 0,35мм2. 2. Бир симли мисли ўтказгичлар учун– 0,5мм2. 3. Альюмин ўзакли симлар учун– 2мм2.

Автоматлаштириш воситаларини шчитга жойлаштиришда қ уйидаги тартиб тавсия этилади: • шчитнинг олд панелида ў рнатиш зонасини ани қ лаш; • ён томонлардаги «сояларнинг» ў лчамлари ани қ ланади; • ў рнатилаётган воситаларнинг ў заро жойлашиш варианти белгиланади; • тегишли тип о вий чизмадан воситаларни ў рнатиш усули танланади. Шчитларнинг умумий к ў риниш чизмасининг ортдан ёйилган ҳ олда к ў ринишда (3-расм)

Шчитнинг ортдан ёйилган кўриниши

Шчит томонлари, айланувчи конструкциялари бир текисликда шартли ёйилган шаклда тасвирланиб, схеманинг юқори қисмига «Ортдан ёйилган кўриниши», «Чап томон», «Олд томони», «Ўнг томони» каби ёзувлари бўлиши керак. Шчит каркасининг таянчлари диаметрли шкала ҳосил қилувчи, ораси 25мм бўлган тешиклардан иборат бўлганлиги туфайли ортдан кўринишда шкала кўрсатилиб, бу аппаратураларни жойлаштиришда қулайлик яратади. Шчитнинг барча текислигида ўрнатиш конструкциялари (рейка, кронштейн ва шу кабилар), уларга ўрнатилган воситалар, ҳамда электр, трубали ўтказишларнинг оқимлари соддалаштирилган ҳолатда тасвирланиши лозим. Барча шчитлар ўзгарувчан кучланиш 36в, ўзгармас 110в дан ортганда ерга туташтирилиши керак ва туташтириш симларининг кесим юзаси 1,5мм2дан кам бўлмаслиги лозим. Электр ва пневмоаппаратлар бир шчит доирасида бœлганда, электр аппаратлар чап томонда, пневматик аппаратлар эса ўнг томонда кўрсатилади. Шчитларнинг диспетчерлик хоналарига ўрнатиш схемаларида девор билан шчитнинг орқа томонида йўлак назарда тутилиши керак; бу йўлак кенглиги қуйидагича олинади:

• Ўтказишларда очиқ токли қисмлари бўлмаса – 0,8м; • Шчитлар узунлиги 7 метргача ва кучланиш 500в гача б ў лса – 1м; • Шчитлар узунлиги 7 метрдан орти қ ва кучланиш 500в гача б ў лса – 1,2м; • Кучланиш 500в дан орти қ б ў лганда – 1,5м; Шчитдан автоматика воситаларининг коммутацияга тегишли бўлган алоқа йўллари (ўлчаш занжирларининг кабель ва симлари, таъминот, бошқариш, сигналлаш занжирлари) пакетлар тарзида гурухлаш ва бунда ҳар бир оқимдаги симлар сони 64тадан ошмаслиги, мабодо кучланиш 36в гача бўлса, бу ўтказгичлар алоҳида пакет шаклида тасвирланиши керак. Коммутацияда мис œзакли симлар олиниб, одатда 0,75 – 1,5 мм2 юзали ПВ ва ПГВ маркали ў тказгичлар қў лланилади.

Ёзувлар жадвалидаги ҳар бир ёзувга чапдан ўнгга ва юқоридан пастга тартибида чизмада номер қўйилаб, кўрсатма материал РМ4-107-82 асосида бажарилади. Шчитнинг šисмлар таркиби рўйхати бœлимлар («деталлар», «стандарт буюмлар», «материаллар» ва ҳоказо) бўйича тўлдирилади. Уланиш ва улаш жадваллари фа қ ат ягона шчит учун тузилиб (А; формати), к ў рсатма материал РМ4-107-82 талаблари асосида бажарилади.

Қ уйидаги талабларга биноан электрли ўтказишларда симлар за ҳ ираланади: 1. Ҳ имоя трубаларида ўтказишлар амалга оширилганда ишчи ўтказгичларнинг 10% ми қ дорида. 2. Мис ўзакли кабелларда ишчи ўтказгичлар сони 8 дан то 26 гача бўлганда– битта за ҳ ира сими, 27 дан то 59 гача– 2 та, 60 дан 105 гача– 3 та, мабодо 2 дан то 7 гача бўлганда за ҳ ира сими танланмайди. 3. Альюминли кабелларда ишчи ўтказгичлар 4 дан то 10 гача бўлса– битта, 14 дан то 37 гача– иккита. 4. Битта автоматлаштириш системасига тегишли бўлган ва йўналиши мос келган кабеллар гуру ҳ ида за ҳ иралаш умумий йи ғ индиси бўйича ҳ исобланади.

Таш қ и электрли ўтказишлар схемаларини тузиш Таш қ и электрли ўтказишларни график ва жадвал усулларида бажариш мумкин. График усулда ( 1 –расм) чизмада қуйидагилар бўлиши керак: тушунтириш жадвали, шчит пультларнинг шартли ифодаси; асбоб, улаш қутилари ва бошқа ёрдамчи аппаратураларнинг шартли белгилари; узлуксиз чизиқли электрли узатишлар. Ҳар бир электрли узатиш учун унинг техник характеристикаси (типи, ўзаклар сони ва кесими, ишчи ўзаклар сони квадратлар ичида кўрсатилади), кабель ёки симларнинг узунлиги; ҳимоя трубаларининг диаметри, узунлиги ва типи кўрсатилади.

• Шчит, пульт ва аппаратурали шкафлар номи кўрсатилган ҳолда тўртбурчак кўринишда ифодаланади. Кўп паналли шчитларда ҳар бир панель алоҳида кўрсатилади. • Электрли ўтказишларнинг улаш қутилари ва йиғмалари буюм қиёфасига пропорционал шаклда ифодаланади; ёнига буюм типи ва унинг тартиб номери қўйилади ( 1 –расмда КСК–16 №12).

1- расм. Ташқи электрли узатишга мисол. Чизмада сим ва кабель ўзаклари принципиал схемага мувофиқ ҳолда маркировкаланади. Маркировкаси улаш ерлари олдига қўйилади. Ка бель, симларнинг номерлари диаметри 10– 12мм бўлган айлана ичида келтирилади. Таш қ и узатишлардаги элементлар чизи ғ ининг қ алинлиги 0,4–1мм қ илиб ифодаланади. Элементларнинг ўлчашлари эса стандартлар билан меъёрлаштирилмаган.

O'xshashlar

Электр утказувчанлик

Ўзгарувчан электр токи

Электр занжирининг асосий қонунлари. Электр занжиридаги қаршиликларни улаш схемалари

Электромеханик ва рақамли электр ўлчаш асбоблари

Автоматлаштириш воситалари электр ва пневматик таъминотининг принципиал схемаларини лойиҳалаш