Нeфт ва газ иши асослари - Energetika - Slaydlar

Нeфт ва газ иши асослари

Yuklangan vaqt:

19.01.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

675.53125 KB

Ko'chirib olish

НEФТ ВА ГАЗ ИШИ АСОСЛАРИ

НEФТ, ГАЗ ВА ҚАТЛАМ СУВЛАРИНИНГ ФИЗИК ВА КИМЁВИЙ ХОССАЛАРИ Режа: 1.Нефтнинг таркиби,таснифи ва асосий физик хоссалари(уларнинг босим ва ҳароратга боғлиқлиги). 2.Табиий газнинг таркиби, таснифи ва асосий физик хоссалари. 3.Қатлам сувларининг асосий физик хоссалари. 2Таянч иборалар: нефть ва газ таркиби,зичлик,қовушқоқлик,ҳарорат,босим.

Нефтнинг таркиби,таснифи ва асосий физик хоссалари(уларнинг босим ва ҳароратга боғлиқлиги). 3Нефть оч қўнғир рангдан тўқ қора ранггача ўзгарувчан табиий аралашма бўлиб, асосан углеводородлардан ташкил топган булади, унинг таркибида 84-86 % карбон, 11-14 % водород бўлиб, бу икки элементдан ташқари кислород, олтингугурт, азот ҳам бўлиши мумкин. Шунингдек жуда оз миқдорда (микрокомпонент ҳолда) хлор, йод, фосфор, калий натрий, кальций, магний ва бошқа элементлар ҳам бўлиши мумкин. Умумий ҳода нефть таркибидаги углеводородлар С ц Н 2n+2 ифода орқали аниқланадиган метан қаторидан иборат. Нефтнинг таркибидаги углеводородлар учта катта синфга бўлинади: алканлар(С n Н 2n+2 ) нафтенлар (ёки полиментиленлар) (С n Н 2n ) ва ароматиклар (С n Н 2n -6). Углеводородларнинг С 1 дан (яъни метандан) С 4 гача (бутангача) булганлари атмосфера босимида газ ҳолатда бўлади. Углеводородларнинг С 5 дан С 17 гачаси оддий шароитда суюқ ҳолда бўлиб. уларнинг С 5 дан С 9 гачаси конденсат ва С 10 дан С 17 гачаси нефтьнинг асосий қисмини ташкил этади. Таркибида углеводород 17 атомдан юқори бўлган углеводородлар оддий шароитда қаттиқ ҳолдаги модда бўлади.

4Нефтнинг асосий физик хоссаларига унинг зичлиги, қовушқоқлиги, газга тўйинганлиги, тўйинганлик босими, ҳажм ва сиқилиш коэффициентлари, иссиқликдан кенгайиш коэффициенти киради. «Нефть зичлиги» деб бир ҳажм бирликдаги нефть массасига айтилади, яъни: = М / V (3.1) бу ерда М – нефть массаси, кг; V – нефть ҳажми, м 3 . ўлчов бирлиги ҳалқаро бирликлар тизимида – [кг/м 3 ], шунингдек г/см 3 ёки т/м 3 ўлчов бирликлари ҳам ишлатилади. Тажрибада кўпинча «нисбий зичлик» тушунчаси кенгроқ қўлланилади. «Суюқликларнинг нисбий зичлиги» деб, шу суюқлик зичлигининг дистилланган сувнинг зичлигига бўлган нисбатига айтилади. «Қовушқоқлик» деб, суюқлик ва газлар бир қисмининг иккинчи қисмига нисбатан силжишга қаршилик кўрсатиш хусусиятига айтилади.

5Динамик қовушқоқликдан ташқари кинематик қовушқоқлик ҳам мавжуд бўлиб, у билан динамик қовушқоқлик орасидаги боғланиш қуйидагича аниқланади: n = m / p, (3.2) бу ерда n – кинематик қовушқоқлик, м 2 /с да; m - динамик қовушқоқлик; p– зичлик. «Нефтнинг газга тўйинганлиги» деб, қатлам холатидаги бир ҳажм бирлитидаги нефтьда (V н ) эриган газнинг умумий ҳажмига (V г ) айтилади, яъни: Қ н = V г / V н , (3.3) бу ерда Қ н – нефтьнинг газга тўйинганлиги; V г – умумий эриган газ ҳажми; V н – бир бирлик нефть ҳажми. ўлчов бирлиги м 3 /м 3 (қисқартирилмайди) ёки м 3 /т да ўлчанади . Бир ҳажм бирлигида қатлам шароитида максимал эриган газ миқдорига «газнинг нефтда эриш қобилияти» дейилади.

6«Нефтнинг сиқилувчанлик коэффициенти» деб, қатлам босими маълум бир босимга ( D Р) пасайганда нефтьнинг бошланғич ҳажми (Vо') қанчага камайиши ( D V ) мумкинлигини билдирувчи катталикка айтилади ва қуйидаги тенглама орқали аниқланади: b н = 1/ V о * D V / D Р (3.7) бу ерда: b н – нефтнинг сиқилувчанлик коэффициенти; V о - нефтьнинг бошланғич ҳажми, V – нефтьнинг ўзгарган ҳажми; D Р – босимнинг ўзгарган миқдори. Нефть сиқилувчанлигининг ўлчов бирлиги Па-1 ёки 1/кг/см 2 . Нефть сиқилувча инлиги конни ишлашини лойиҳалаштиришдаги ҳисоблашлар кенг қўлланилади. Нефтьнинг иссиқлик кенгайиш коэффициенти, қатлам ҳарорати бир даражага ўзгарганида нефтьнинг бошланғич ҳажми (V о ) қанчага ўзгаришини ( D V) билдиради. Яъни a = 1 / V 0 * D V / D t (3.8) бу ерда: a – нефтьнинг иссиқлик кенгайиш коэффициенти; D t – қатлам ҳароратининг ўзгарган миқдори. Нефтнинт зичлиги, қовушқоқлиги қатлам ҳолатидан ер юзига чиққанида сезиларли даражада ортади.

7 Эриган газ миқдори ва ҳароратнинг қовушқоқликка боғлиқлилиги

2.Табиий газнинг таркиби, таснифи ва асосий физик хоссалари. 8Табиий газлар углеводород ва ноуглеводородлар бирикмасидан ташкил топган бўлиб, улар қатламда соф газ ҳолида, нефть ва сув таркибида эриган ҳолда учраши мумкин. Табиий газларнинг умумий кўриниши СnН 2 n+2 ифодаси билан аниқланиб,метан гомологлари қаторидан гашкил топган бўлади. Табиий газлар таркибида ноуглеводород газлардан азот (N 2 ), углерод (IV) окисди (СО 2 ), водород сульфид (Н 2 S), инерт газлардан аргон (Ar), гелий (Не), криптон (Кr), ксенон (Хе) ва меркаптанлар (RSН) бўлиши мумкин. Табиий газ таркибига кирувчи метан гомологлари С 1 дан С 4 гача бўлади (СН 4 , С 2 Н 6 , С 3 Н 8 , С 4 Н 10 ). Шунингдек, табиий газ таркибида энг енгил суюқ, углеводородлар эриган ҳолда ҳам учраши мумкин. Булар С, дан С 9 гача бўлиб, улар «конденсат» деб аталади. Таркибида эриган конденсат бор бўлган табиий газ конлари «газконденсат конлари» дейилади.

Табиий газларнинг таркибидаги компонентлар миқдорига қараб қуйидаги таснифлари мавжуд: Метан миқдорига кўра (ҳажм ҳисобида%): Паст метанли 0-30 Кам метанли 30- 70 ўртача метанли 70 – 90 Юқори метанли 70 - 100 Оғир гомологлар С 2+в миқдорига кўра (ҳажм ҳисобида % ): Паст миқдорли 0-3 Кам миқдорли 3-10 ўртача миқдорли 10 - 30 Юқори миқдорли 30 дан ортиқ Азот (N 2 ) миқдорига кўра (ҳажм ҳисобида %): Паст азотли 0-3 Кам азотли 3-10 Ўртача азотли 10- 30 Юқори азотли 30 дан ортиқ 9

Карбонат IV оксиди (СО 2 ) миқдорига кўра (ҳажм ҳисобида%): Паст миқдорли 0-3 Кам миқдорли 3-10 ўртачa миқдорли 10-30 Юқори миқдорли 30 дан ортиқ Водород сулъфиднинг (Н 2 S) миқдорига кўра (ҳажм ҳисобида %). Олтингугуртсиз 0.001 гача Кам олтингугуртли 0.001- 0.3 Ўртача олтингугуртли 0.3 - 1.0 Юқори олтингугуртли 1.0 дан ортиқ 10

Баъзи газларнинг атмосфера босимидаги қовушқоқлигининг ҳарорат билан боғлиқлилигиМетан газининг қовушқоқлигини босим ва ҳароратга боғлиқлигини

13ҚАТЛАМ СУВЛАРИНИНГ АСОСИЙ ФИЗИК ХОССАЛАРИ

E’tiboringiz uchun rahmat!!! 14

O'xshashlar

Техник диагностикаси асослари

Мукобил энергия манбалари хисобидан ишлайдиган энергетик курилмаларнинг техник-иктисодий характеристикаларини хисоблаш

Электротехник хизмат ходимларининг хуқуқ ва мажбуриятлари

Куч трансформаторларини ремонт қилиш

Изоляция ва контаклар диагностикаси